Dit is de Dag 🇳🇱

_id	688119c18dab044318e08e96
url	https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/dit-is-de-dag/9d7a965c-3149-4cbe-8311-563e2d055172/2025-07-23-dit-is-de-dag
datetime	2025-07-23 00:00:00

 

Statements

idx	statement	score
0	die lelies die mogelijk schadelijk zijn voor de gezondheid.	90.11
1	Het gerechtshof in Van den Bosch heeft daarom een voorlopige streep gezet door de plannen van een lelieteler die daar aan de slag wilde.	25.31
2	De vraag is, is lelietelt daadwerkelijk een gevaar voor de volksgezondheid?	80.12
4	Ga ik allemaal bespreken met GroenLinks-PVD van Tweede Kamerlid Laura Bromet.	4.17
6	En epidemioloog Hans Kromhout, verbonden aan de Universiteit Utrecht.	9.01
9	Ja, mevrouw Bromet, de meeste mensen in Zevenum die die rechtszaak aanspanden want dat komt vanuit de mensen die daar omheen wonen vooral zijn opgelucht.	35.57
10	U woont daar niet, maar volgt dat dossier op de voet.	5.33
12	Ja, ik vind het goed dat zij in het gelijkgesteld zijn.	4.2
13	Want je kan je voorstellen dat als je naast zo'n veld woont waar heel veel gif gespoten wordt, dat je niet op je gemak bent.	4.67
17	Dus er zijn mensen die zeggen, ja, dus ze zijn veilig.	8.55
19	Er wordt niet getest wat de cocktails kunnen betekenen van die gifstoffen.	30.02
22	Sommige giffen worden veilig bevonden, maar jaren later blijken ze toch onveilig te zijn.	31.13
23	In Frankrijk is het al een beroepsziekte, Parkinson.	73.3
24	Omdat heel veel boeren zelf ook ziek worden van het gebruik van bepaalde bestrijdingsmiddelen.	87.76
26	Als jij naast een lelieveld woont, waarom moet jij dan al dat gif in je tuin of in je huis hebben?	7.34
27	Want Parkinson zou een van de ziektes zijn die daaruit voort kan komen.	34.95
28	Er zijn wel aanwijzingen dat Parkinson getriggerd wordt door het gebruik van bestrijdingsmiddelen.	87.3
29	Ik heb ook een paar patiënten gesproken die er zelf van overtuigd waren dat zij door het werk dat ze hadden gedaan in het verleden, Parkinson hadden gekregen.	28.25
31	Die hadden in de bollensector, in de bloembollen gezeten.	4.11
37	Er is in Nederland inmiddels redelijk wat onderzoek gedaan.	20.66
38	van allerlei mogelijke gezondheidseffecten van blootstelling van zowel mensen werkzaam in de landbouwsector als omwonenden.	12.67
39	En vooralsnog raak ik niet heel erg in paniek van die resultaten, moet ik zeggen.	3.6
40	Als je kijkt naar het grote OBO-onderzoek, onderzoek bestrijdingsmiddelen omwonenden, dan zie je zelfs dat mensen relatief ouder worden die in de buurt van bespoten velden wonen.	89.6
41	Dus ja, het is echt heel erg ingewikkeld onderzoek.	8.43
42	En dat maakt het ook zo verschrikkelijk moeilijk om er uitspraak over te doen.	5.9
43	Ja, nu is het wel zo, meneer Kromout, dat ik lees volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek.	9.37
44	Want waarom hebben we het over de lelies, kunt u misschien denken als luisteraar nou.	3.89
45	Voor de teelt van lelies wordt gemiddeld 114 kilo pesticiden per hectare gebruikt, volgens die CBS-cijfers.	58.66
46	Dat is aanzienlijk meer dan bij bijvoorbeeld gewassen zoals aardepos.	15.44
49	Dan denk ik toch zo, bij die lelies, wordt inderdaad fors gif gespoten.	4.46
50	Ja, maar dan moet je denk ik wel even goed kijken naar wat er daadwerkelijk gebruikt wordt.	4.41
51	Ik bedoel, twee derde van die 114 kilo's zijn paraffineolie.	67.16
53	Nou ja, dat smeeren we zelfs op onze huid toch, asfaseline en zo.	14.39
54	Dus kijk, het punt is van, het gaat er uiteindelijk om wat er precies gebruikt wordt en wat de mogelijke effecten zijn van die stoffen.	4.41
55	En daarnaast is natuurlijk het allerbelangrijkste op mensen er ook eigenlijk dat er daadwerkelijk en in voldoende mate aan blootgesteld worden, wil het effect hebben.	6.92
56	En dat ontbreekt er in veel van deze berichtgeving.	3.85
57	Ik bedoel, er wordt geroepen van, ja, het doet dit, het doet dat.	3.66
58	Maar ja, dan moet je wel blootgesteld worden natuurlijk.	5.64
59	Het is ook een verhaal uit Drenthe bekend, geloof ik.	5.14
60	En huisarts uit Westerveld daar, die sloeg alarm omdat in haar gemeente, bovengemiddeld voor jonge mensen met ALS en Parkinson, waren op een basisschool drie kinderen met leukemie.	68.36
63	En de GGD die adviseert om ramen en deuren te sluiten als er gespoten wordt.	78.43
64	Ik zou zeggen, dat laatste, dat doet de GGD toch niet zomaar, meneer Krommout?	9.28
66	Ik bedoel, het zijn geen stoffen die je op je huid wil krijgen of die je wil inademen.	29.49
67	Dus het zijn stoffen die gericht zijn om effecten te hebben.	10.82
68	Nou, in dit geval waarschijnlijk op insecten of op schimmels.	5.63
69	Dus ja, dat je je daartegen beschermt, dat lijkt me niet meer dan logisch.	4.37
70	Maar het wil niet zeggen dat als je je beschermd hebt, dat je dan alsnog een groot risico loopt.	4.99
71	Kijk, meer deel van de pesticiden die we in ons lichaam krijgen, krijgen we nog steeds doordat we voeding tot ons nemen.	90.39
72	En dat is de grootste bron van opname van pesticiden.	72.71
73	Dus ja, kijk, we kunnen ze uit Nederland verbannen, maar dan krijgen we ze met nog veel meer pesticiden uit andere landen.	36.6
74	Even naar Laura Bromet terug, want dan hoor ik meneer Kromhout inderdaad die twee dingen zeggen van ja, via de eten komt nog veel meer naar binnen in ons lijf.	3.91
75	En twee is ja, ik maak me er niet zo ongerust over.	3.52
76	Je ziet natuurlijk ook in een, dat hoorde ik net ook al even in uw woorden, je ziet natuurlijk net in een gebied, figuurlijk gebied, bedoel ik, waarin het niet bewezen is.	3.61
79	Ja, kijk, ik vind het echt choquerend dat als je eet, dat je dan ook zoveel bestrijdingsmiddelen binnenkrijgt.	19.85
80	Voedsel is bedoeld om je gezond te houden en ook daar zal paal en perk aangesteld moeten worden.	35.22
81	Ja, maar dan moet de rechter ook gaan verbieden om aardappels te telen ofzo.	71.65
82	Nou, de biologische landbouw bewijst dat ook zonder het gebruik van chemie, dat je voedsel kan produceren.	89.43
84	Maar lelies kun je niet eten, dus ik snap het hele belang niet.	20.89
85	Kijk, van voedsel kan je nog zeggen, oké, we willen voedsel produceren, mensen hebben voedsel nodig.	9.0
87	Dus dat is voor de boer die dat verbouwd, is dat heel goed.	5.48
88	Die lelies die verdwijnen vervolgens naar het buitenland en de bestrijdingsmiddelen blijken verachter.	46.7
92	Behalve dat dan van de portemonnee van de lelietelen.	4.99
93	Ja, meneer Kromhout, heeft u daar een argument tegenover?	7.3
95	Nou kijk, ik denk zelf van, je moet dit soort dingen bekijken op de daadwerkelijke risico.	4.13
96	En lelieteel bijvoorbeeld, dat gebeurt eens op de zes jaar op een bepaald perceel.	9.36
97	Maar de mensen zullen niet met de lelieteel het verhuizen.	6.47
98	Dus dat betekent dat als, nou ja, we hebben het over een derde van die 114 kilo op een hectare.	16.99
99	Dat gaat over een, wat is het, een theelepeltje per vierkante meter.	5.0
100	Daar kunnen hele gevaarlijke stoffen tussen zitten en daar moeten we ons tegen beschermen.	22.57
101	Maar het is niet zo natuurlijk dat de lelieteelt verschrikkelijk is vergeleken bijvoorbeeld bij de fruitteelt.	26.57
102	Waar minstens net zoveel fungiciden gebruikt worden.	32.51
103	Dus ja, ik vind het allemaal heel erg overdreven om het alleen maar af te wentelen op de lelieteelt.	3.99
105	Het geheel gebruik van dit soort beschermende middelen die we blijkbaar nodig vinden om uit te spuiten.	10.02
106	U zegt eigenlijk, de lelies worden zwart gemaakt in dit verhaal nu?	11.32
109	Ik bedoel, kijk, dat je streeft naar geen gebruik van dit soort middelen, prima.	5.06
110	Maar ik bedoel, om hier zeg maar alleen maar de lelieteelt in een hokje te stoppen, dat vind ik gewoon onterecht.	3.85
111	Ik zie ook bijvoorbeeld in het onderzoek, zien we ook bijvoorbeeld dat bij de maisteelt bijvoorbeeld veel meer respiratoire klachten voorkomen bij mensen die daar in de buurt wonen.	84.84
114	U zal er niet tegen zijn, mevrouw Broment, om te stoppen met dit soort bestrijdingsmiddelen.	5.4
115	Maar meneer Kromhout's argument is eigenlijk van, ja die lelie wordt nu een beetje als extremus genomen, alsof die wel heel erg is.	5.4
117	Ja, maar ik vind het wel echt raar om steeds te vertellen wat nog erger is.	4.64
118	Dat het in de fruitteelt nog erger is, dat je de meeste bestrijdingsmiddelen binnenkrijgt als je gewoon voedsel consumeert.	86.51
121	En wij zijn bezig met het maken van ons verkiezingsprogramma.	4.03
123	Ja, en dat laten we ook altijd doorrekenen op effecten.	4.33
124	En wij stellen daar ook voor om gewoon de lelie teelt te verbieden in Nederland.	16.49
127	Juist omdat daar die 114 kilo pesticiden gebruikt wordt tegenover bijvoorbeeld 3 kilo voor graan.	61.11
129	Maar meneer Kromhout zegt net in het begin van, ja van die 114 kilo is een heel deelrol paraffine.	19.04
135	En ja, ik ben de politiek ingegaan om de natuur te beschermen.	4.92
136	En om de gezondheid van mensen centraal te stellen.	5.93
137	En ik vind niet dat winstbejag van een individuele ondernemer belangrijker is dan gezondheidseffecten.	5.41
138	En ik vind het heel dapper van deze omwonenden dat ze dit proces ook aangegaan zijn.	4.48
140	Ze hebben ook geprobeerd om het eerst via gesprekken voor elkaar te krijgen.	5.49
142	En een overheid zou er eigenlijk voor moeten zorgen dat mensen niet tegen elkaar opgezet worden.	10.83
143	Maar dat er duidelijke regels gelden die zorgen voor en de bescherming van gezondheid van mensen.	6.5
144	En boeren een manier geven waarop ze gezond kunnen ondernemen.	19.1
149	Als ik u ga vragen, wat vindt u ervan dat GroenLinks PvdA een lelieteelt wil gaan verbieden?	20.94
151	Ik denk dat als je nou streeft van we moeten minder of geen bestrijdingsmiddelen meer gebruiken.	7.44
155	Maar ik denk niet dat je op zo'n manier een bepaalde teelt eruit moet halen.	4.15
156	En zeggen van, nou, dat zijn wel de echt grootste misdadigers die er rondlopen in Nederland.	11.5
157	Kijk, wat de rechter ook doet in deze uitspraak is natuurlijk heel duidelijk maken van, ja, geef drie jaar de tijd en onderzoek het goed.	8.17
158	Kom met een geschikte risicoanalyse en dan zullen we een volgende besluit nemen.	3.91
160	Begonkelijk was de uitspraak van het lage rechtshof was voor onbepaalde tijd.	11.79
161	Nou, je ziet al dat er hier een stapbrug gemaakt wordt.	3.66
162	Ja, tot 2028 heeft de rechter nu verboden dat die lelieteelt mag plaatsvinden.	74.79
163	Maar daarna kan het dus gewoon weer gaan plaatsvinden, mevrouw Brommet.	3.83
164	Tenzij de meerderheid van Nederland op uw partij gaat stemmen.	9.78
165	Nou kijk, de rechter heeft niet op basis van onderbuikgevoelens dit besluit genomen.	11.37
167	Met mensen die ook net als mijn tegenstander in dit debatje onderzoek naar hebben gedaan.	5.42
168	En inderdaad, in die drie jaar zal bewezen moeten worden dat het allemaal onschadelijk is.	4.64
170	Dus we zullen zien wat er daarna dan verder gaat gebeuren.	3.75
171	Ja, maar kijk, als je uw lijn volgt, dan is het eigenlijk wel een beetje gek, toch?	4.97
173	Maar daarna kan deze ondernemer dan weer zijn gang gaan.	3.67
174	Nou, de rechter zegt ook dat de Europese regelgeving niet goed geïmplementeerd is in Nederland.	60.51
175	Dat Nederland moet komen met wetgeving om kwetsbare groepen te beschermen.	60.86
178	Nee, maar dit is wel wat we afgesproken hebben in Europa.	5.33
180	En mijn taak is als parlementariër om ervoor te zorgen dat we die afspraken nakomen.	3.7
181	En dat we dus zorgen voor de bescherming van die kwetsbare groepen met wetgeving.	5.47
183	Ja, maar meneer Kromhout, die vertelde net al eventjes, die haalde al verschillende onderzoeken aan.	8.9
186	En uw verwachting is dan dat daar niet uitkomt dat die lelie, nou ja, heel risicovol is voor ons.	4.94
188	De middelen die in die teelt gebruikt worden, worden ook in andere teelten gebruikt.	31.25
191	Want er is al veel over de tafel gegaan, maar even nog benoemen.	3.37
192	Aardappelen, fruitteelt, bedoel, er zijn meer plekken en teelten waar fungiciden bijvoorbeeld gebruikt worden, die vergelijkbaar zijn.	64.4
193	Het is niet zo dat er in de lelieteelt hele bijzondere, specifieke, actieve ingrediënten gebruikt worden.	5.27
196	Er komen inderdaad waarschijnlijk wat meer, hoe heet dat in het Nederlands, zaken voor die bestreden moeten worden.	4.6
197	En dat betekent misschien dat er inderdaad wat meer gebruikt wordt.	4.28
198	Maar als je dit vergelijkt bijvoorbeeld met de rozentelt, dan is het al een stuk minder.	4.02
199	Maar ja, de rozentelt hebben we verplaatst naar Ethiopië.	9.22
200	Kan je verzekeren dat de omstandigheden daar niet beter waren of zijn dan ze in Nederland waren.	4.26
201	Maar hoopt u ook, meneer Kromhout, dat die lelietelen gewoon weer aan de slag kan in 2028?	23.47
204	En op basis van goed wetenschappelijk inzicht besluitgenomen wordt.	4.5
205	We hebben natuurlijk de hele tijd over gezondheidseffecten en dat is hartstikke belangrijk.	4.49
206	Maar we hebben natuurlijk ook een probleem met de natuur, met de insecten die steeds minder voorkomen.	6.41
207	En die waarschijnlijk ook aangetast worden door het grootschalig gebruik voor voeding, maar ook voor bloemen, van bestrijdingsmiddelen.	23.48
208	Dus het moet echt minder, willen we onze eigen leefomgeving beschermen.	6.54
210	Nu zijn het een lelie, straks wordt het misschien, zet u uw tanden in een ander gewas wat geteeld wordt.	3.62
211	Waar bestrijdingsmiddelen voor gebruikt worden die niet goed zijn.	17.5
213	En er zijn heel veel boeren die daar al heel hard aan werken.	13.47
214	Maar de overheid zal ook een soort marktmeester moeten zijn.	4.54
215	En soms beslissingen nemen om ondernemers iets meer een kant op te duwen.	4.46
217	Laura Bromets, Tweede Kamerlid van GroenLinks PvdA, professor epidemiologie Hans Kromhout.	9.26
222	Kijk, het is nu allemaal een beetje middelzomer natuurlijk buiten.	3.77
224	En daar zitten de meeste mensen niet op te wachten.	4.07
225	Vincent woont op de bovenste verdieping van dit appartementencomplex.	8.78
226	Het is nu elf uur ochtends en dertig halve graden binnen.	7.04
228	Vincent is vanwege die warmte al vier keer flauw gevallen.	16.88
230	Ja, steeds meer Nederlanders schaffen een airco aan.	86.98
231	Dit jaar zijn er al een recordhoeveelheid van 300.000 stuks verkocht voor het klimaat.	44.81
232	Het is dat lang niet altijd een goed plan, schetsen experts.	10.75
233	Maar wat zijn dan betere alternatieven of wat zijn alternatieven?	6.5
234	Ga ik bespreken met Simone Trezor van Milieu Centraal.	5.16
235	Sociaal psycholoog Klimaat, Beleid, Geert de Paradies.	7.46
242	Maar heeft u er eentje, meneer Boerstra, een airco?	6.63
248	Nee, we hebben recentelijk een tweedehands ook nog zonnescherm gekocht voor de slaapkamer.	8.65
251	Ik heb een boom voor mijn warmste raam en ik heb een ventilator op mijn nachtkastje.	30.27
255	Meneer Boerstra, ik wil graag een airco, want dat is lekker koel, denk ik dan.	3.52
256	Toevallig ging ik me er eens even in verdiepen afgelopen week, omdat het op de zolder in de kamer met de dakkapel toch wel erg warm werd.	3.54
257	En dat vond ik heel zielig voor mijn zoon, die daar moest slapen.	4.48
258	Maar wat doet het eigenlijk met de energierekening?	14.92
259	Nou kijk, op het moment dat je het hebt over een airco toepassen in huis, dat doet zeker iets met de energierekening.	5.3
260	Het doet iets met de belasting van het elektriciteitsnet in de buurt.	12.79
262	Het kost serieus geld natuurlijk om het aan te schaffen.	10.91
264	En ik ken wel voorbeelden van mensen die dan het einde van de zomer echt hondende euro's extra af moeten tikken, omdat ze de airco te vaak aan hebben gestaan.	14.53
265	Maar van geval tot geval is dat natuurlijk weer anders afhankelijk van hoeveel glas je hebt op het zuiden, dat soort zaken.	4.64
266	Ja, dit debat ging al de hele dag in de generaal over de redactie heen, kan ik jullie eerlijk bekennen.	3.68
267	En toen zei ik van ja, maar het is toch ook zo dat zo'n airco, meneer Boerschein, in de winter juist weer kan verwarmen.	4.56
269	Ja, kijk, op het moment dat je een nieuwe woning ontwerpt ofzo, dan komt dat argument vaak voorbij.	7.08
270	We moeten toch al iets met een apparaat voor de zomer.	4.9
271	Dus kunnen we die ook een ontkeerbare airco voor de winter inzetten.	14.73
274	Nou is het natuurlijk zo dat heel veel Nederlanders, ja die wonen gewoon ergens, dat voorbeeld van dat appartement.	12.48
275	Daar zit al iets van verwarming in, gasgestookte verwarming of stadsverwarming of weet ik veel wat.	4.15
276	En daar ga je natuurlijk over nadenken om aanvullend op wat je al hebt iets te doen.	3.89
277	Dus dan is de ene optie gewoon een aanvullend apparaat, bijvoorbeeld een airco.	7.57
278	Of iets doen aan de meer bouwkundige kant zoals we dat al hebben.	4.05
279	Ja, maar als we het over een bestaand huis hebben, kijk je het over een bestaande woning.	5.87
280	Dan denk ik, nou dan koel ik in de zomer en in de winter verbruik ik iets minder gas.	8.31
282	Ja, maar je bent nog steeds, je gaat dan dus een aanvullend apparaat kopen.	7.88
283	Een airco, die je dan misschien ook eens winters gaat inzetten.	6.33
285	En of dat een werkelijke financieel voordeel oplevert ten opzichte van gewoon je gasketel aanzetten.	6.99
290	Ja, toch denk ik dan, als ik dit zo hoor, dan ga ik misschien toch nog alsnog voor die airco.	3.89
293	Maar uit onderzoek van Milieu Centraal is toch wel gebleken dat de meest effectieve manier om oververhitting van je huis tegen te gaan is maatregelen te treffen om de hitte buiten je woning te houden.	88.53
295	Maar als het eenmaal binnen zit, zat er onlangs toch wel redelijk warm in die kamer ook al.	3.5
296	Hou ik de ramen overdag dicht en gordijnen dicht, blablabla, dat soort dingen allemaal.	3.44
309	Maar is het ook zo dat we met elkaar, als we hele straat en hele wijken die airco's hebben, dat we dan de boel opwarmen eigenlijk buiten?	19.98
319	Nou, ik neem ook maar een airco, want dat wordt hier zo warm.	3.39
322	Ja, ik heb ook wel een boom, maar die houdt het echt niet allemaal tegen.	3.62
324	Maar er zijn natuurlijk een heleboel dingen die je wel kunt doen.	3.91
327	Het groen houden van je omgeving is een hele goede.	11.15
331	En dan kan je natuurlijk denken aan de zonweringen die we allemaal wel kennen.	5.47
333	Maar je kan ook budget aan de gang met gewoon een schaduwdoek.	4.21
337	Ja, en inderdaad binnen isoleren, ventileren, zonweren en groen integreren.	6.47
341	En een hitteplan maken op het moment dat het nog niet smoorheid is.	9.4
343	Maak je die kamer op die zolder even koel als dat ik een airco daar laat blazen?	11.47
348	Is dat dan de reden, mevrouw Paradies, u bent sociaal psycholoog klimaatbeleid.	5.38
349	Dat we dan voor zo'n airco kiezen, is dat dan toch Want het eerste wat ik dus doe, laatst toen het zo heel warm was, dacht ik.	3.48
352	Dus je ziet dat de methoden die net allemaal genoemd werden, die zijn gewoon minder bekend.	4.1
353	Het wordt steeds warmer in Nederland, maar dat is echt pas sinds kort.	35.97
354	In mediterrane landen zijn die tips en tricks echt al veel bekender.	5.31
355	En het wordt ook heel anders gebouwd, dus daar hebben we een klein nadeel in Nederland.	6.08
357	Ook overal airco's, maar ze doen ook hun best om op andere manieren te koelen.	17.5
359	Dus vandaar dat mensen Het is bekend, de airco, dat het koelt.	4.38
361	We zitten nu denk ik op een punt dat het nog niet normaal is om een airco te hebben.	5.21
362	Maar ik voorzie dat we wel richting het punt gaan dat het wel normaal wordt.	3.82
366	Mevrouw Terzor, hoeveel mensen straks een airco hebben?	7.17
367	Nou, ik geloof dat mijn collega van TNO de cijfers beter weet dan ik.	4.61
371	Maar ik denk, ja, we kunnen overal een punt van gaan maken.	3.75
373	Ja, maar we willen toch ook nog een beetje fijn blijven wonen.	4.1
378	Dus we moeten allemaal ook wel een klein beetje ons best doen.	4.07
382	Nou kijk, op het moment dat je het over een airco in huis hebt.	4.22
388	Daar is eigenlijk al 100 jaar doen we daar onderzoek naar.	30.37
389	Van wat maakt het nou dat mensen in een omgeving als te warm ervaren.	6.82
396	Maar het is op het moment dat je een hele warme dag hebt.	3.69
404	Dat je dan voor en achter alles goed tegen elkaar open kon zetten.	4.52
405	Je hebt bijvoorbeeld de jaren 70 woningen waar een heel groot raam aan de voorkant zit.	9.99
406	Wat dan helemaal niet meer open kan. Terwijl we bijvoorbeeld bij de TU Delft doen onderzoek samen met de TU Berlijn.	5.04
407	Naar hoe we 100 jaar geleden modernistische architectuur in elkaar zaten.	5.53
408	En dat wat in die tijd, dat had je nog helemaal geen airco natuurlijk.	3.99
409	En zonwering vonden ze in die tijd ook niet de goede oplossing.	5.93
410	En er werden woningen echt ontworpen op dat je voor en achter zo'n beetje alles tegen elkaar open kon zetten.	5.31
413	En dat is ook iets wat je natuurlijk in een bestaande situatie kunt doen.	4.25
414	Door gewoon een deel van je ramen voor en achter, tenzij je in een huurwoning woont.	6.53
415	Maar te vervangen door delen die wel tegen elkaar open te zetten zijn.	5.28
418	Ik kan wel op een individueel spreekuur gaan lijken.	4.05
420	Zet ik me achter de deur open en voor deur open, meneer Boerstra.	3.59
422	Ja, maar dat is waarschijnlijk omdat je maar aan één kant een felixraam open kan zetten.	4.63
423	Of kun je ook aan twee kanten daar iets tegen elkaar open zetten.	4.21
430	Dus een truc s'avonds is, zodat het een beetje afkoelt buiten, dat je de boel tegen elkaar open zet.	3.49
433	S'avonds die ramen tegen elkaar open, dat je de boel doortocht.	3.47
435	Daarbovenop, soms heb je natuurlijk te weinig wind op warme dagen.	4.46
454	Want u weet hoe dat een beetje werkt in ons brein misschien ook.	5.55
455	Waarom we dan voor die makkelijke oplossing kiezen.	5.29
461	We willen het altijd een soort van 24 graden houden op die zolder of zo.	5.73
465	Ja, de airco is zoals ik al zei een hele bekende optie.	6.89
466	En alle oplossingen die de afgelopen tien minuten genoemd zijn.	3.76
468	En ook geen rekening meer houden als ze een verbouwing van hun huis gaan doen.	4.16
472	Maar budget maken bij een verbouwing voor bijvoorbeeld zonwering of zo.	13.52
475	Nee, het zijn allerlei veranderingen die een nieuwe tijd met zich meebrengen.	4.18
477	Ik zat ook bijvoorbeeld te denken van hoe krijgen we hier nou meer aandacht voor.	3.99
478	Nou, we zijn met z'n allen gek op programma's over verbouwen.	4.07
482	Dus daar ligt een hele mooie kans om ook wat te laten zien.	4.04
484	Is dat ook wat u bedoelt, mevrouw Terzon, met een hitteplan maken?	11.11
495	Zoals je gaat een grote renovatie van je woning doen.	4.69
497	Neem dan niet alleen isoleren en ventileren en een warmtesysteem mee.	5.02
500	Maak een plan van hoe kom ik nou die hittedagen door.	4.33
502	En plan gaat dus, dat geven jullie wel duidelijk aan.	4.43
511	Die gebruik ik af en toe als het 30 graden of meer is.	6.67
517	Terwijl, het is vaak bijvoorbeeld s'nachts als mensen gaan slapen.	45.04
520	Dus dan roepen ze weer van ja, maar dan koop ik ook nog van thuis.	3.45
522	En op een gegeven moment ben je natuurlijk een gigantische veelheid materiaal.	4.12
525	Namelijk zorgen dat de bewoners enigszins koel zijn.	11.73
526	En dat kan gewoon heel goed met simpele maatregelen.	4.32
527	Zorgen dat die dwarsventilatie kan en dan s'avonds de boel af te koelen.	5.73
528	En die plafondventilatoren voor 150 euro per stuk heb je een fantastisch stille, makkelijk te regelen ventilator.	15.33
529	En dat zijn hele andere prijzen dan wanneer je een offerte opvraagt voor airco's.	9.99
530	Ja, en toch denk dus, ik bedoel, ik denk in dezelfde trant als misschien Annette die luisteraar.	3.51
532	Dus ja, bent u teleurgesteld in de management in Boerstra op dat gebied of niet qua creativiteit?	5.55
534	En iedereen moet vooral ook lekker zelf weten hoe hij het doet.	4.0
535	Maar als mensen aan mij vragen, ik ga mijn woning verbouwen.	4.99
536	Ik wil mijn geld zo efficiënt mogelijk uitgeven aan dingen die ik mooi vind.	3.89
540	En toch zeg ik dan, geef dat gewoon uit aan dingen die je mooier vindt.	3.85
541	Aan meer passieve maatregelen, bijvoorbeeld zonwering.	4.49
543	Zijn er eigenlijk voordelen te bedenken aan een airco, mevrouw Trezor, mevrouw Paradies?	8.96
545	Als je in een huis woont waar het 30 graden wordt en dat weken, dan word je gek van de hitte.	40.24
551	Of in een studio van NPO Radio 1 waar je de ramen niet open kan zetten.	4.71
552	Want ja, dan krijgen we de herrie van buiten binnen.	4.29
554	En dan hebben we toch in hun, het is hier lekker, niet te warm, niet te koud.	3.85
555	Ik heb er even goed naar gekeken, geloof ik, van tevoren.	3.5
557	Ja, nou ja, weet je, eigenlijk moet je hem net iets cooler zetten dan buiten.	4.12
560	Ik dank jullie, ja, meneer Boerstra, heel kort nog.	3.55
561	De officiële richtlijnen zijn altijd, nou, zwinters stoken tot ongeveer 19, 20 graden.	36.59
567	Goed, dank, meneer Boerstra, mevrouw Paradies, mevrouw Trezor.	3.83
569	Zometeen kunststof met Janneke Kuiper in gesprek met Stijn de Vries, programmamaker en schrijver.	13.69