Dit is de Dag 🇳🇱

_id	68b878c1c2c77c15625b44b5
url	https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/dit-is-de-dag/9d7a96f0-03a9-4441-8c94-b7e7629c7442/2025-09-03-dit-is-de-dag
datetime	2025-09-03 00:00:00

 

Statements

idx	statement	score
0	op energiedrankjes, nou voor deze Nederlandse jongeren zou dat een probleem zijn.	31.51
2	Nou, omdat het lekker is en omdat, zeg maar als ik naar school ga, ben ik altijd moe.	3.8
3	Ja, moeten energiedrankjes ook in Nederland verboden worden?	77.31
5	En over een klein uur dan debatteert ook de Tweede Kamer maar dan over verruiming van de embryowet.	16.14
6	Op dit moment mag er alleen onderzoek worden gedaan met embryo's die overblijven na een IVF-behandeling.	47.38
7	Maar als het aan D66 en de VVD ligt mogen er in de toekomst ook embryo's gekweekt worden speciaal voor wetenschappelijk onderzoek.	78.97
8	De originele vraag die wij stellen is of dat wel een goed idee is.	4.32
10	Tweede Kamerlid Jan Paternotte van D66, initiatiefnemer voor die wet.	7.26
15	Waarom vindt u die verbreding, een verbreding van die wet waarom vindt u dat nodig?	7.8
17	En toen was dat de eerste keer dat er een embryowet was waardoor er iets van onderzoek met embryo's inderdaad mogelijk werd.	39.86
18	Alleen wat nu eigenlijk totaal onmogelijk is is met de allerkleinste embryo's net na de bevruchting zaten ze al komen bij elkaar om te kijken hoe dat nou precies werkt.	14.86
21	Omdat je dan meer te weten kan komen over erfelijke ziekten.	9.56
23	En vooral omdat je er ook voor kan zorgen dat je veel gerichter kan kijken hoe kan je die vruchtbaarheidsbehandelingen de kans dat IVF leidt tot een geslaagde zwangerschap, hoe kan je die groter maken?	42.3
24	Oké, dus nu zegt de wet, je mag tussen de drie en vijf dagen na de bevruchting mag je een embryo onder voorwaarden onderzoeken.	63.47
25	En u zegt in uw wetsvoorstel, laat daar speciale embryo's voor ontstaan en dan kunnen we dat gaan onderzoeken.	53.98
27	Ja, misschien u zegt tussen de drie en vijf dagen mag je onderzoeken maar dat mag dan bij embryo's die over zijn van een IVF-behandeling.	40.14
28	Ja, dus je mag niet speciaal voor de wetenschap embryo's kweken?	35.11
29	Nee, dus ik heb bijvoorbeeld dit jaar zelf vijf embryo's gedoneerd aan de wetenschap.	14.19
30	Dat is ook niet zomaar, maar dat komt omdat ik ik heb twee dochters, daar ben ik heel blij mee.	3.84
31	Dat ging ook niet vanzelf met mij en mijn vrouw, we hadden daar IVF voor nodig.	6.53
32	En ik heb ook bij mijn tweede dochter gezien, dat duurde vijf jaar.	7.76
34	Dat is dan met hormooninjecties, keer op keer naar het ziekenhuis teleurstellingen ook, een miskraam.	13.52
35	En ja, ook op een gegeven moment moet er bij een vrouw dan eicellen gehaald worden met een punctie, dat is ontzettend pijnlijk.	26.46
36	Mijn vrouw zei, dat is eigenlijk pijnlijker dan de bevalling.	8.82
37	Dan heb je misschien een klein beetje in het beeld.	3.74
38	En dat komt omdat maar één op de vier IVF-pogingen leidt eigenlijk tot een geslaagde gezonde zwangerschap.	89.37
39	Dus die kans vergroten en daar onderzoek voor kunnen doen in die eerste paar dagen waarin zoveel gebeurt in het embryo.	11.91
40	Ja, dat je dat in ieder geval kunt doen, dat onderzoek.	5.05
42	In de hoop ook, dat daardoor de kans dat IVF leidt tot een geslaagde zwangerschap, dat die ook groter wordt.	30.12
44	Dat kan betekenen dat mensen niet meer, of in ieder geval veel minder vaak, ongewild kinderloos worden.	12.64
48	En dat voorkomt uiteindelijk een heleboel leed mogelijk.	6.0
49	Ja, dat zeg ik trouwens, dat zeggen natuurlijk die wetsevaluaties van al die wetenschappers.	5.41
50	Dat zeggen ook gynecologen, embryologen die ons allemaal brieven hebben geschreven.	20.29
55	Nou, wij zien embryo's als beginnend menselijk leven.	90.43
57	Zodra je een ijsel bevrucht, dan groeit daar eigenlijk een vrucht uit.	48.5
58	En wat dit wetsvoorstel eigenlijk voorstelt, is op dit moment mag je in Nederland alleen maar een ijsel bevruchten onderzoeken.	70.48
59	ijsel bevruchten om te laten uitgroeien, dat embryo, tot een mens.	90.77
61	En wat D66 en VVD hier voorstellen, is om embryo's ook als voorwerp eigenlijk te hanteren.	34.78
62	Dus puur en alleen vanwege de waarde van hun cellen.	12.68
65	En het is niet alleen dat ze een soort dingen worden, die je kan onderzoeken.	4.1
66	Maar ze kunnen ook als grondstof gebruikt worden voor stamcellen en voor medische behandeling.	30.85
69	Nou, het is mogelijk om uit embryo's stamcellen te oogsten.	73.49
70	Dan heb je geen embryo meer, maar dan heb je wel een stamcellenlijn.	55.46
71	En ja, het is dus denkbaar dat in de toekomst daar behandelingen mee kunnen worden.	4.53
72	Ja, dat bijvoorbeeld ziektes daarmee kunnen worden behandeld.	21.91
73	En dan ga je embryo's dus echt puur en alleen inzetten als grondstof.	31.29
77	Want u zegt dus ja, een embryo is het begin van een menselijk leven.	15.02
79	Kijkt u dat op dezelfde manier naar meneer Paternot of hanteert u een andere definitie?	6.39
80	Nou ja, je kunt er op verschillende manieren kijken.	3.84
81	Ik denk dat het embryo iets bijzonders is, omdat er in theorie menselijk leven uit kan komen.	6.75
82	Er worden per jaar 70.000 embryo's in Nederland ongeveer gemaakt.	46.57
84	Maar slechts 20.000 daarvan worden dan direct in een baarmoeder geplaatst.	25.99
86	En er zijn er ook een hoop die dan zich niet goed ontwikkelen.	4.33
87	Dat zijn heel veel embryo's natuurlijk die worden gemaakt.	30.33
88	En ik zou zeggen, volgens mij willen we met z'n allen natuurlijk dat we goede zorg bieden.	3.82
89	Bijvoorbeeld voor mensen die graag kinderen willen, maar bij het niet vanzelf gaat.	5.4
91	Als we nou onderzoek kunnen doen, waardoor je kunt zorgen dat die vluchtbaarheidsbehandelingen veel effectiever worden.	15.68
92	Dan hoef je als totaal ook minder embryo's tot stand te brengen.	19.63
93	Nou, dat zou een doel moeten kunnen zijn, zou ik zeggen, waar we elkaar in zouden moeten kunnen vinden.	3.98
94	Dat je wil zorgen dat er niet alleen dat vrouwen al die behandelingen niet hoeven te ondergaan, die ontzettend zwaar zijn.	7.48
95	Maar ook dat je kunt zorgen dat er daardoor dan dus minder embryo's tot stand hoeven te worden gebracht.	6.81
97	Maar zij zegt heel principieel, ja, ik vind dat een embryo alleen mag ontstaan met als doel om daar een menselijk leven uit voor te laten komen.	17.55
99	Ja, ik vind dat het gaat natuurlijk om een bevruchting.	4.22
101	Ik vind dat je daar heel zorgvuldig mee om moet gaan.	4.16
103	Want zelfs dat onderzoek op die restembryo's, als je dat wil doen, moet je naar een hele strenge commissie die echt kijkt.	6.45
106	En weegt het voordeel wat je hebt, want het wetenschappelijke onderzoek weegt dat nou echt op.	5.16
107	Het echt feit dat we natuurlijk bij embryo onderzoek daar heel voorzichtig mee willen zijn.	7.9
108	Dus u zegt ook in de nieuwe wetsvoorstel zijn we daar nog steeds voorzichtig mee.	12.93
110	Het zou waarschijnlijk om enkele honderden gaan die je dan misschien per jaar voor onderzoek inzet.	4.57
112	Maar dat totaal verbod dat nu bestaat, dat betekent dat je heel veel dingen niet te weten kan komen die wel kunnen leiden tot een betere behandeling van erfelijke ziekten.	11.43
114	Ja, en die andere kant dan, mevrouw Hertzberg, gooit u dan niet het kind met het badwater weer?	18.16
115	Ja, een beetje een rare vergelijking misschien niet deze, maar u snapt welke beeld is waar ik het bedoel.	4.08
117	Nou, gelukkig is er geen totaal verbod op onderzoek met embryo's.	39.9
118	En totaal verbod op het maken van embryo's voor onderzoek waar je die eerste paar celdelingen kan bestellen.	87.48
119	Ja, dus als je hoort wat meneer Paternotte hier zegt, dus je zegt eigenlijk ja, maar dan hoef je minder IVF embryo's te maken.	29.37
120	En dan kom je wel tot de kern van het verschil in argumenten.	4.18
121	En dan heb ik ook tot de kern van het verschil in mensbeeld tussen D66 en NSC.	4.28
122	Dat gaat heel erg over het mechanische, de mechanische blik waarin je zegt er is geen verschil tussen een IVF embryo.	11.82
123	Dus dat bedoeld is om uit te groeien als creatief mens, als geliefd mens, als gewenst mens.	3.76
124	Maar en een embryo dat puur en alleen wordt onderzocht.	9.16
125	Maar het is wel helder dat daar ook een verschil zit tussen u. Dat hebben we net ook aan meneer Paternotte voorgelegd.	4.0
127	Ja, ik wil eigenlijk wel terug even naar die vraag dat meneer Paternotte zegt.	4.2
128	Ja, we kunnen door dit te doen gewoon heel veel menselijk leed voorkomen.	6.65
133	En ik moet eerlijk zeggen, ik denk ook wel dat je meer kennis kunt opdoen.	3.84
134	Zodra je ethische grenzen verschuift en alle verboden uit de embryo-wet haalt, dan kun je meer leren.	20.27
137	Maar het beeld wat de initiatiefnemers en wat meneer Paternotte hier altijd schetst.	3.79
138	Is dat het puur en alleen gaat over het verbeteren van IVF.	12.91
140	En als je in het buitenland kijkt naar landen waar dit al mag.	4.56
141	Dan zie je dat embryo's ook vaak tot stand worden gebracht om hun genen aan te passen.	83.47
143	Dus het gaat niet alleen maar over heel toegepast onderzoek waar we direct de IVF-efficiëntie mee kunnen verhogen.	31.39
144	Het gaat ook om, er zitten hele donkere randjes aan.	4.09
145	We gaan hier echt het voorwerk doen met dit onderzoek.	4.91
146	Om genetisch te muteren en om het voorwerk te doen om dit ook klinisch te gaan toepassen.	9.2
149	Ja, ik vind het jammer dat dit naar mij aan de schoenen wordt geschroven.	3.71
150	En dat mevrouw Hertzberg ook voorbij gaat aan de vraag die u gelukkig inderdaad stelt.	5.05
151	Over wat het kan betekenen voor de zorg voor mensen.	8.98
154	Dus het gaat niet om dat je iets toepast op patiënten.	4.82
156	En die embryo-wet is al 24 jaar nu exact hetzelfde.	45.43
157	Dus we zijn nogal voorzichtig in Nederland met stappen erbij.	4.85
158	En het voorstel wat wij doen is dat je onderzoek doet wat in België en Engeland allang kan plaatsvinden.	10.78
159	En in België en Engeland wordt dus ook vaak diegene aangepast van het embryo.	60.75
161	Wat wij zo'n groot verschil vinden met België en Engeland is dat we in Nederland niet allemaal privé klinieken hebben.	15.17
163	Maar dat het eigenlijk gewoon in academische ziekenhuizen bijna volledig gebeurt.	15.11
164	Dat heeft als voordeel dat artsen er ook geen belang bij hebben.	6.7
165	Om tegen patiënten te zeggen nou dit kan jou misschien wel heel veel opleveren.	4.35
166	Maar dan moet je wel een paar honderd euro betalen.	6.26
167	Nee, artsen kunnen je gewoon vertellen wat werkt wel, wat werkt niet.	10.08
168	En die maken dus geen misbruik van die wanhoop die heel veel ouders hebben.	13.75
169	Die graag kinderen willen, maar waar dat niet lukt.	8.75
170	Daarom zou ik juist willen dat we in Nederland die zorg ook op het niveau kunnen aanbieden.	5.22
171	Dat we het onderzoek kunnen doen waardoor je mensen het beste kunt helpen.	6.28
172	Mevrouw Hertzberger, dat scenario wat u een donker scenario vindt.	3.97
174	Of zegt u nee, dit is het voorstadium en dat is dan de volgende stap?	5.4
176	En het mede mogelijk maakt dat mensen genetisch gaan aangepast worden.	11.05
178	Dat is zeer zeker het gevolg van het wetsvoorstel dat voorlegt.	11.06
179	Maar nog heel even over die private of de ziekenhuis voortplantingsgeneeskunde.	6.1
180	Want ik vind het heel mooi dat de initiatiefnemers zo'n positief beeld hebben.	4.32
182	En ik denk ook dat wij heel integere artsen hebben en onderzoekers die hard werken.	4.64
183	Maar dat wij geen commerciële voortplantingsklinieken, fertiliteitsklinieken hebben.	9.96
185	Wij hebben wel degelijk commerciële voorplantings-IVF-klinieken.	44.51
188	Dus zaaddonoren veel meer kinderen hebben gekregen dan ze mochten.	84.61
192	Omdat er heel veel vertrouwen uitgaat naar de sector.	4.75
196	Die artsen gaan alleen maar onderzoek doen om IVF te verbeteren.	84.44
197	En de genetische mutatie, daar willen we het niet over hebben.	5.41
198	En de grote, de miljardenbusiness, die IVF is geworden.	31.36
200	Wat bijvoorbeeld uit Tsjechië, waarmee klinieken worden opgekocht.	17.48
201	Waar wel degelijk heel veel geld wordt verdiend aan fertiliteit.	20.12
203	En de grenzen worden opgezocht en zijn opgezocht in het verleden.	3.59
209	Waarmee je door een commissie heel streng laat kijken of onderzoek echt nodig is.	6.91
210	Of het niet op een andere manier kan. En of het echt hele grote voordelen heeft.	5.11
211	Staat ook in de wet dat alleen universitaire ziekenhuizen die embryo-onderzoeken uit mogen voeren?	83.45
214	Voor zowel de vruchtbuikzorg als voor dat onderzoek.	7.14
216	Maar in Nederland is het veel publieker dan in al die andere landen.	17.74
218	Dat gaat gewoon over hoe je de zorg in Nederland organiseert.	16.31
219	Maar ik denk dat wij trots mogen zijn op dat we hele publieke zorg hebben.	4.18
220	En kijk, een breder punt wat ik zou willen maken is, bij heel veel van dit soort stappen.	3.94
224	Langs vergelijkbare argumenten als we nu van ChristenUnie, SGP en mevrouw Hertzberger horen.	5.13
225	Ik denk van ja, je kunt er de hele tijd van alles bij halen.	4.17
227	Uiteindelijk is de vraag inderdaad over een principiële tegenstelling.	4.71
229	Omdat we daarmee heel veel zorg kunnen verbeteren voor mensen.	11.04
231	Waardoor dat wat ons betreft gewoon nooit kan. En dat is wat ik mevrouw Hertzberger horen zeggen.	4.13
234	Voor mij ook best een onoverzitterlijk onderwerp eerlijk gezegd.	4.3
236	Ja, dat is zogenaamde techniek van kimbaanmodificatie.	23.02
239	Maar die kimbaanmodificatie, ja die kun je op twee manieren.	4.22
241	Je kan een embryo genezen als er een erfelijke ziekte in zit.	90.83
242	Dat kan voor sommige mensen klinken als iets dat we misschien op termijn willen.	4.18
245	Kijk, ik denk van waarom wetenschappelijk onderzoek zo belangrijk is.	5.25
246	Je moet eerst weten of het überhaupt wel kan en of het überhaupt veilig is.	5.17
247	Er zijn in China-artsen daar gewoon in het wilde weg mee begonnen.	51.97
249	Dus je moet dan eerst medisch onderzoek kunnen doen om te weten is het überhaupt wel veilig.	12.55
250	En dan kan je de vraag stellen, ja willen we dit ook met z'n allen?	4.99
251	Maar goed, dat is een vraag die denk ik niet nu vandaag op tafel ligt.	4.03
252	Dat is gewoon ook niet wat we in die wet voorstellen.	5.19
253	Oké, een kimbaanmodificatie, dat betekent dat je de erfelijke genen, dat je die aanpast toch?	10.33
254	En dat je dan dus eigenlijk voor generaties veranderingen aanbrengt in dat DNA.	5.57
256	Je hebt dus bepaalde therapie waarbij je bij mensen die erfelijk ziek zijn, dat je dat dan in hen zelf kan herstellen.	42.67
257	Het kimbaanmodificatie betekent dat je dat eigenlijk ook voor de generaties daarna zou doen, zodat die erfelijke ziekte eruit zou halen.	37.73
258	Of je dat echt wil, dat vinden wij een andere vraag die gewoon niet vandaag op tafel ligt.	4.16
260	Vind je dat we onderzoek daarnaar, dat we dat zouden moeten toestaan onder hele strenge voorwaarden, als dat echt wetenschappelijke voordelen kan opleveren?	17.59
261	Oké, mevrouw Hertzberger, is het dan ook niet een risico dat dat in het buitenland gebeurt?	10.45
262	U zegt, het is misschien soms wel een beetje het wilde westen, in Tsjechië en in China.	3.83
263	Maar dat als je in Nederland dan dus niet meegaat, dat je dat dan helemaal overlaat aan die andere landen?	9.62
266	Wij moeten beslissingen nemen over ons, wat wij hier aan onderzoek toestaan.	4.19
267	En ik vind wel dat we daar ook verantwoordelijkheid moeten nemen en ook niet kunnen wegkletsen welke risico's er zijn.	4.5
268	Want als wij, heel concreet, en wij hebben hele goede wetenschappers.	4.04
269	We staan aan de basis van CRISPR-Cas, we staan aan de basis van organoïden.	64.11
270	Als onze wetenschappers een methode aantonen waarmee veilig de genen van mensen kunnen worden aangepast, dan kan dat voor elke inzet.	22.68
272	En we weten uit de geschiedenis dat elke fertiliteitstechniek, elke genetische techniek ook is ingezet voor kinderontwerpen met het gewenste genenpakket.	31.25
274	En wij gaan nu in Nederland meedoen aan het onderzoek daarnaar.	4.41
277	U bent vast beter in het tellen van zetels, maar ik dacht, rond de 70 zetels heeft u wel binnen als voorstander van deze wet.	7.99
278	Welke partijen twijfelen nog en gaat u proberen over te halen?	7.23
279	70 zetels, dan zegt u wel, dan kan het wel eens heel spannend worden.	3.71
280	Het CDA heeft bijvoorbeeld in haar programma gezet dat ze met een open houding naar deze wet willen kijken.	22.1
281	Dat klinkt als mensen die zou kunnen overtuigen, maar dat we wel ons best ervoor moeten doen.	4.3
285	En de zeteltallen van partijen wisselen ook nog wel eens in de Tweede Kamer.	6.29
289	De PVV heeft in het verleden bij medische-ethische wetten hebben Kamerleden individueel gestemd.	21.96
290	Van de 37 PVV'ers heb je er in uw verhaal misschien maar één nodig.	3.94
291	Kijk, ik weet het niet precies, maar wij gaan vandaag het debat voeren.	3.78
294	En dan hoop ik dat er vondere Kamerleden te vinden zijn.	4.45
295	Er zijn in ieder geval heel veel Kamerleden die ik spreek de laatste tijd, die ook zelf ervaring hebben waar ik in deze uitzending over mocht vertellen.	3.66
296	Dus ik denk dat ook heel veel mensen weten, dit raakt ook persoonlijk aan je eigen beleving.	3.64
297	En dat idee dat je wil dat als mensen graag kinderen willen, een gezin willen stichten, dat we als overheid daar een beetje bij proberen te helpen.	4.69
301	Volgens mij, nee, maar dit is denk ik niet de SGP of Ik weet dat u dat niet bent, maar ik betreft het even een EO-standpunt, maar ik denk dat het ook een D66-standpunt is.	4.98
302	Dat je gewoon voor mensen die ruimte wilt geven, dat je daarbij wilt helpen.	4.54
303	Het is heel goed dat we de IVF, dat we daar onderzoek naar blijven doen en dat blijven verbeteren.	6.71
305	Denk u dat deze wet het gaat halen, mevrouw Hertzberger, tot slot?	9.04
306	Ik zou willen zeggen net niet, maar ik ga open naartoe en ik hoop op een respectvol en inhoudelijk debat.	4.08
307	Oké, nou, dat is nu gelukt, dus ik heb goede hoop voor zometeen.	3.51
308	Dank voor dit gesprek, Kamerlede Jan Paternotte van D66 en Rosanne Hertzberger van NSC.	5.31
309	Een blikje in de ochtend om even op te starten, een blikje in de pauze om vervolgens weer scherp te worden voor de toets van zometeen.	3.8
310	En een blikje in de avond om nog eventjes door te kunnen gamen.	3.44
311	Voor sommige jongeren is het geen uitzendering om meerdere energiedrankjes op een dag te drinken.	90.55
312	In het Verenigd Koninkrijk wil de regering daarvan af.	15.39
313	Zij stellen namelijk een verbod op de verkoop van de drankjes aan alle kinderen onder de zestien voor.	63.93
314	Zou zo'n verbod ook iets voor Nederland kunnen zijn?	43.79
315	Ik ga het bespreken met kinderarts Brita de Jong en met retaildeskundige Hans van Terringen.	5.6
318	En heeft u je thuisgedachten zo, verstuur dan een appje.	5.77
320	Hans van Terringen, drink jij weleens energiedrank?	5.44
324	Ik heb het één keer, maar ik heb het niet opgedronken.	4.22
328	Nee, ik bedoel bij het woord verbod dan Dat vindt u een nog viezer woord dan de smaak van energiedrank?	6.2
331	Als je iets verbiedt, je kunt alcohol verbieden, je kunt tabak verbieden.	88.18
333	Of je kunt tabaks verkopen bij de supermarkt dan mogelijk maken.	11.79
334	Uiteindelijk vindt het toch wel weer zijn weg en gaan mensen het toch gebruiken.	4.45
335	Als je bijvoorbeeld die sigarettenprijs heel erg hoog maakt, dan zie je dus En dat zie je dus nu, dat die belastingen komt ze heel erg tegenvallen.	23.88
337	Maar een puber van 14 die in, ik noem maar wat, Aalsmeer woont Die gaat niet eventjes naar Duitsland op de fiets.	13.66
339	Maar ik ben ook tegen een verbod op energiedrankjes.	7.05
340	Afgezien van mijn persoonlijke smaak, dat ik het echt heel erg vies vind.	4.33
341	U zegt, dat moeten we niet doen, daar gaan we overheen.	3.93
346	Nou, eigenlijk omdat het is geen onschuldig drankje, een energiedrankje.	4.54
347	Het is een tijdelijke boost die kinderen hopen te krijgen door het energiedrankje te drinken.	90.76
349	Terwijl de gevolgen wel groot zijn als je er teveel van drinkt.	7.38
350	En ik denk eigenlijk het belangrijkste is dat we de bewustwording van krijgen dat het geen onschuldig drankje is.	7.07
353	Nou, het is niet onschuldig omdat er zit heel veel cafeïne in en heel veel suiker.	6.26
355	Maar met name die cafeïne is iets waar ik me heel veel zorgen over maak.	4.61
356	Want dat werkt heel erg op je hart en op je hersenen in.	17.15
357	En wat je dus ook ziet is dat als je er teveel van drinkt dus teveel cafeïne binnenkrijgt, dat je hartkloppingen krijgt.	85.87
358	En uiteindelijk ook je hart eigenlijk een beetje van slag kan raken.	4.6
360	Oké, dus ook kinderen krijgen daar hartritmestoornissen van?	79.56
365	En eigenlijk neem je het juist omdat je juist zo moe bent.	4.93
367	Maar wat je ziet is dat het na misschien een half uur werkt en dat die kinderen daarna nog veel vermoeider zijn.	4.57
371	Dat ze eigenlijk een beetje verslaafd worden aan die drankjes.	10.93
376	Dus waarom zullen we het dan niet gewoon eerst met bewustwording proberen?	6.76
377	Nou, dat hebben we natuurlijk al heel veel geprobeerd met bewustwording.	3.58
378	En ik ben heel blij om te horen dat bijvoorbeeld de voedingscentrum al aangeeft geen energie drankjes onder de leeftijd van 13 jaar.	23.76
380	Maar wat ik altijd het moeilijkste vind van die groep tussen de 14 en de 18 jaar die zijn zich flink aan het ontwikkelen.	4.77
382	Die kunnen makkelijk in de pauze eventjes naar een supermarkt toe gaan.	9.62
385	En wat je ziet is bij tieners dat die juist heel erg op zoek zijn naar uitdaging.	7.52
387	En dan is dit natuurlijk een supermooie strategie om zo'n flitsend drankje te hebben.	4.4
388	Terwijl zij niet overzien wat de gevolgen daarvan zijn.	4.75
389	Zijn de gevolgen voor kinderen ook groter dan voor volwassenen?	15.13
390	Nou, dat durf ik niet te zeggen of het veel groter is.	3.62
391	Het is natuurlijk wel zo dat een kinderlichaam zo'n beetje kleiner is.	4.19
394	Ja, en wij hoeven niet nog in de klas te zitten en zo.	3.98
410	Dus ik denk inderdaad dat je met hele goede voorlichting meer bereikt.	4.03
411	Want het is op zich onwenselijk dat Ik heb zelf een dochter inmiddels 23.	10.11
413	Het is onwenselijk dat die kinderen inderdaad verslaafd raken aan die energiedrankjes.	60.34
414	Dus ja, ik denk dat een hele mooie campagne wel zou kunnen helpen.	4.33
420	Ik bedoel, als je de tv hebt, dan richt je je bijvoorbeeld op de ouders.	19.22
423	Die kinderen, ja, die zijn bezig op TikTok en op Instagram.	85.29
426	En dan moet de toon niet teveel zijn van Het is belachelijk, het is slecht.	3.83
428	Ja, en nogmaals, voor mij het belangrijkste argument is over Als je dit verbiedt, ja, dan kun je wel een heleboel dingen gaan verbieden.	5.77
429	Want er ligt gewoon heel erg veel ongezond spul in die supermarkt.	45.7
430	Ja, en ik denk dat een goede opvoeding En ook een goede voorlichting aan de kinderen Dat dat misschien het probleem iets minder groot maakt dan dat het nu is.	4.38
431	Tegelijkertijd, ik heb ook wel een klein beetje ingelezen in dit onderwerp Die grote verpakkingen.	3.37
432	Je hebt inderdaad ook van die halve liters energiedrank.	8.75
433	Misschien dat de supermarkt wel het zo kan inrichten Dat ze alleen kleinere blikjes kopen.	10.57
436	Het verslavende vind ik namelijk heel erg verradelijk.	5.09
439	Nou, dat is de tijdelijke boost die je ervan krijgt.	4.2
441	De leerkrachten zeggen ook wel We zien stuitenballen bijvoorbeeld in de klas.	86.25
442	Dus ze zijn gewoon even een half uur helemaal erbij, zou ik maar zeggen.	3.69
446	Maar juist dat verslavende gevoel maakt dat ze er meer van willen.	10.07
448	Die kidsmarketing, je kan als ouder natuurlijk uitleggen wat het betekent.	6.54
449	Maar die kinderen gaan met andere kinderen naar de supermarkt toe.	38.94
456	Oké, zo meteen nog even die marketing leg ik ook nog even bij meneer van Tellingen neer.	3.52
457	Maar hij zegt ja, maar waarom zou je alleen dit verbieden?	8.39
460	Nou ja, dan op een gegeven moment is alles verboden.	6.04
461	Nou ja, het gaat erom dat er zoveel cafeïne en heel veel suiker in zit.	16.47
463	Ja, er zit drie keer zoveel cafeïne in in ieder geval.	87.19
464	En je kan het vergelijken met een hele sterke bak koffie.	3.94
466	Maar dat zijn vaak kleinere hoeveelheden die je drinkt.	52.64
467	En dit is toch 250 milliliter waar wel 75 milligram cafeïne in zit.	14.27
469	Pleit u voor een verbod alleen voor jongeren of een algeheel verbod?	12.98
471	Nou, als kinderarts pleit ik natuurlijk voor de gevolgen voor kinderen.	4.09
479	Dat heeft de laatste paar jaren zijn intrede gedaan.	5.27
483	En het probleem is dat opeens kids, dus ook weer kids van 16 naar 17 die gaan opeens de tassen van mensen controleren of ze per ongeluk niet iets gestolen hebben of wat dan ook.	53.63
485	Wat je nu dus krijgt, is dat wederom kids om kids van 16 naar 17 want die zitten achter de kassa of die controleren inderdaad de zelfskenkassa weer andere kids gaan controleren.	11.6
488	Jawel, maar alcohol is dan Een kind mag niet drinken totdat hij 18 is.	85.18
491	Ja, maar als je dit nog eens een keertje toevoegt dan krijg je dat ook nog eens een keertje.	4.22
492	Ja, nu wil die conflicten niet tussen die kinderen.	4.46
493	Het wordt een hele onprettige samenleving binnen die supermarkt.	6.76
497	Maar ik denk dat alcohol wel een mooi voorbeeld is.	4.26
499	Eigenlijk het effect van alcohol, het verbod op alcohol dat dat wel een mooi voorbeeld is.	15.98
500	Want ook daar hebben we jarenlang bewustwording voor gevraagd.	4.02
501	Van wat de gevolgen zijn voor het kinderbrein als een kind teveel drinkt.	90.22
504	Want ik weet nog, ik zat bij de schoolarts toen ik 12 was.	10.38
505	En dan krijg je van die plaatjes met hersenen van iemand die niet drinkt en iemand die wel drinkt.	44.65
509	Zijn die gevolgen ook zo lang bij cafeïne of dat niet?	35.88
511	We weten wel de ernstigste gevallen, zou ik maar zeggen.	4.65
512	Kinderen die echt opgenomen zijn met ook leverfalen.	90.94
514	Dus de echte ernstigste gevallen die worden nu steeds beter in kaart gebracht.	4.33
516	Dus zou je eigenlijk zeggen de helft van de groep laten we heel veel energie drankjes drinken en de andere helft niet.	61.91
519	We denken wel te wel vrijwilligers zijn onder die leerlingen.	7.97
520	Maar goed, dat moeten we misschien toch maar niet doen.	4.2
521	Bij volwassenen zijn weleens vrijwilligers daarvoor.	10.21
522	Maar wat je wel ziet is ook met alcohol Kijk, we kunnen bewustwording vragen vanuit de ouders.	5.66
525	En toch zie je dat die jongeren aan alcohol komen en gaan binge drinken met elkaar.	76.05
526	En door het breder te trekken dus door een verbod krijg je wel veel meer bewustzijn.	12.22
527	Ik zeg altijd, it takes the village to raise a child.	6.07
530	En ook scholen kiezen soms zelf al voor een verbod op energie drank.	67.98
532	En we hebben de plaatsvervangend rector aan de lijn.	3.64
538	Dus je neemt ook wel veel van die energiedrank in beslag.	51.55
539	Maar ja, wat je ook ziet is dat de supermarkt 50 tot 100 meter verderop voor 29 cent publiekje die dingen verkoopt.	18.97
540	Dus ja, het is eigenlijk ook het dweilen met de kraan open.	4.16
541	Want met dezelfde gang wordt er weer nieuw gehaald.	4.06
542	Dus ik denk dat het enige is Ja, ik sluit me heel erg aan bij een verbod.	3.73
545	Wat ziet u dat er in de klas gebeurt met energiedrank drinkende kinderen?	50.07
546	Nou, wat ik vooral zorgelijk vind is dat als ze het een keer niet hebben hoe ze er dan bij zitten.	4.59
547	En als ze het dan wel hebben, dan merk je in eerste instantie merk je natuurlijk niet zoveel.	4.29
549	Nou, dat vind ik op zich al dat er slecht ontbeten wordt.	3.9
550	Ik denk dat dat ook heel erg belangrijk is voor de ontwikkeling van kinderen.	4.65
552	Maar als ik kijk naar de opbrengst van leren ja, het is een piek en dan een heel diep dal.	3.88
553	En ik denk dat dat met veel middelen is die stimuleren.	4.18
555	Dus ik zie absoluut geen toegevoegde waarde om deze dingen te verkopen.	3.75
557	als retaildeskundige, dat bijvoorbeeld Lidl en Aldi twee grote supermarkten dat in 2018 hebben gezegd joh, wij verkopen het niet meer aan jongeren.	79.33
558	Zou dat een goed idee zijn als supermarkten zelf die verantwoordelijkheid nemen?	14.34
559	De supermarkten mogen dat natuurlijk helemaal zelf eten.	44.15
565	Misschien dat Aldi en Lidl politiek correcter zijn.	8.58
566	Want die tabaksverkoop was volgens mij ook al eerder afgelopen bij de Lidl dan bijvoorbeeld bij de Albert Heijn.	62.73
567	Ja, heb ik wel eens van een Albert Heijn-directeur gehoord dat dat vooral komt omdat ze toch al niet zoveel tabak verkochten.	19.98
569	Maar goed, maar als je iets verbiedt dat wil ik nog even graag mee afsluiten.	4.15
570	Als je iets verbiedt ja, dan wordt het extra aantrekkelijk voor zo'n tiende.	7.13
571	Dat geldt voor drugs, dat geldt voor alcohol dat geldt voor sigaretten en meer van dat soort dingen.	24.54
572	Ja, en er zijn altijd mensen verslavingsgevoelig en dat kun je maar in beperkte mate tegenhouden.	17.04
573	We zijn het erover eens dat het gewoon heel vies is.	5.37
575	Kinderarts Brita de Jong, retaildeskundige Hans van Tellingen en plaatsvervangend rector van het Korlaar College Nijkerk Ronald Schaefer.	7.67