NOS Radio 1 Journaal 🇳🇱

_id	68089e03ca6c7ea47138ab6c
url	https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/nos-radio-1-journaal/9d7a699c-0a4d-43d8-b410-23e82f959cf3/2025-04-23-nos-radio-1-journaal
datetime	2025-04-23 00:00:00

 

Statements

idx	statement	score
0	Goedemorgen, kunstmatige intelligentie kan een grote rol spelen bij het opsporen van longkanker.	80.71
3	Bij een Russische droonaanval op de Oekraïnse stad Marganetsch in centraal Oekraïne zijn tenminste negen doden en dertig gewonden gevallen, zegt de gouverneur van de Oekraïnse regio, de Nippo-Petrovsk.	69.08
4	Een bus werd door een Russische drone getroffen, passagiers gingen naar hun werk.	82.85
6	In de regio Poltava, ook in centraal Oekraïne, vielen afgelopen nacht gewonden door grote Russische drone-aanvallen.	77.16
7	En in Kharkiv, de tweede stad van het land, werd afgelopen nacht ook door drones getroffen.	66.15
8	De Amerikaanse president Trump is mogelijk van plan om de opgelegde importheffingen tegen China te verlagen.	84.02
10	Het zal substantieel lager zijn dan dat, maar geen nul, zei Trump.	13.47
11	Eerder zei de Amerikaanse minister van Financiën ook al te verwachten dat de importheffingen dalen, maar er zou wel eerst onderhandeld moeten worden met China over een deal.	21.09
13	In een halve dag vroegen 13.000 mensen financiële steun aan om de energierekening te kunnen betalen.	29.57
14	De site van het noodfonds was door de drukte soms overbelast.	8.66
15	Mensen die er niet doorkwamen krijgen het advies om het te blijven proberen om zo snel mogelijk toch een aanvraag te kunnen doen.	15.37
17	In het fonds zit ruim 56 miljoen euro om mensen te helpen.	12.09
19	Koning Willem-Alexander heeft Luisterland-admiraal Rob Bauer benoemd tot ridder in de huisorde van den Gouden Leeuw van Nassau, een onderscheiding die zelden wordt uitgereikt.	8.81
21	Bauer was tot januari de hoogste militair van de NAVO en krijgt de onderscheiding voor zijn inzet voor het Koningshuis.	8.26
22	Hoekse Waard heeft opnieuw strenge maatregelen aangekondigd rond Koningsnacht.	33.3
23	De Zuid-Hollandse gemeente wil voorkomen dat groepen jongeren straatracers houden en lawaai maken.	88.51
24	Deze traditie staat ook bekend als luilak, al is dat officieel met pinksteren.	18.37
25	Komend weekend geldt in Hoekse Waard een samenscholingsverbod.	43.51
26	Ruim 200 politiciële deelschoppers hebben een waarschuwingsbrief gekregen.	8.36
32	In Noord-Holland komt plaatselijk nog dicht de mist voor.	6.07
33	Verder stelde de ochtendspits weinig tot niets voor.	3.81
34	Er staat nog een enkele file op de A16 van Breda naar Rotterdam tussen Ridderkerk en Knopen Terbrechtseplein.	12.38
40	Het maakt niet uit of u het met of zonder hulp doet.	5.36
46	En verstuur hem op belastingdienst.nl Slash aangifte.	7.54
48	Heb jij wel eens gehoord van een ongeluk dat een app je stuurt?	7.2
51	Dus als in je wasserette een wasmachine opeens bergen schuim uitspuugt, heb jij geen tijd om op de financiering te wachten.	4.0
53	Met het flexibele zakelijk krediet van Bridge Fund kan je direct geld opnemen.	8.42
57	Wat het juiste hoortoestel voor je doet, je kunt jezelf blijven.	7.35
59	Want Van Bokstel Hoorwinkels vergoedt nu voor één zorgtoestel de kosten die de zorgverzekeraar niet vergoedt.	65.97
60	Eigen risico en kosten oplaadbaar mogelijk van toepassing.	3.91
61	Informatie en voorwaarden op vanbokstelhoorwinkels.nl Het flexibele zakelijk krediet van Bridge Fund.	7.98
62	Altijd geld achter de hand, voor je weet maar nooit.	3.47
65	Bestel het vernieuwde Vite Pro voor maar 9,95 op vitepro.nl Het is Sunweb Super Sale.	7.78
66	Elke week nieuwe op-is-op-top-deals voor jouw zonvakantie op sunweb.nl It's a Sunweb Holiday.	5.01
71	Kunstmatige intelligentie zou huisartsen kunnen helpen bij het eerder opsporen van longkanker.	88.38
73	Dat schrijven onderzoekers van het Amsterdam UMC in een stuk in het British Journal of General Practice dat vandaag verschijnt.	9.85
74	Een van de onderzoekers is Henk van Weert, oud-hoogleraar huisarts geneeskunde.	9.13
78	Hoe werkte het dat eerder opsporen van longkanker door kunstmatige intelligentie?	19.82
79	Nou, hoe de kunstmatige intelligentie precies werkt, dat kan ik u niet vertellen.	5.15
80	Want ik ben hoogleraar huisarts geneeskunde geweest.	8.03
81	Wat er straks in de praktijk zal betekenen is dat huisartsen een vraag kunnen stellen of dat het systeem zelf gaat reageren op een patiënt die in zijn dossier voldoende aanwijzingen hebben.	12.49
82	Elkaar heeft verzameld in de loop van zijn leven om in aanmerking te komen voor diagnostiek op longkanker.	16.93
87	Wat uit alle gegevens die in dat dossier aanwezig zijn, een risicoscore kan berekenen.	6.05
89	Maar er zijn, want het systeem is gevoerd met informatie.	6.65
90	Ja, de huisarts heeft natuurlijk de voorgezienis van een patiënt in zijn systeem zitten.	19.72
91	Maar hij heeft ook de voorgezienis van alle andere patiënten in zijn systeem zitten.	4.59
92	Dus dat systeem gaat zelf combinaties en in temporele verbanden opzoeken.	3.88
93	Om te kijken of iemand een bepaalde diagnostische drempel overschrijdt.	8.15
94	Maar dus dit systeem heeft als het ware geleerd van diagnoses door huisartsen in het verleden?	37.37
95	Ja, niet door huisartsen diagnoses, maar mensen die longkanker hebben in het verleden.	37.06
98	Ja, wat we gedaan hebben, we hebben ongeveer 1 miljoen patiënten in een database verzameld.	13.13
99	Daar zitten alle gegevens in die de huisarts over deze patiënten heeft vastgelegd in zijn dossier.	22.73
100	En daarop hebben we een aantal programma's losgelaten, om het zo te zeggen.	4.58
101	En gekeken of we in staat zijn bij 1 maand, 2 maanden, 3 maanden, 4 maanden, 5 maanden, 6 maanden voordat de diagnose niet werd gesteld.	10.13
102	Te voorspellen welke patiënten longkanker zouden krijgen.	23.85
103	En dat maakt dus, of liever gezegd, dat kan heel veel verschil maken als je het eerder constateert.	4.04
105	Dat weten we natuurlijk nooit zeker, want er is nooit een experiment mee gedaan.	4.12
106	Maar wat we hebben gezien is dat, of dat hebben andere onderzoekers voor ons uitgevonden al een aantal jaren terug.	8.35
107	Er zijn een paar getallen over bekend, maar het lijkt zo te zijn uit ouder Engels onderzoek, dat als je een maand eerder begint met behandelen, dat je daarmee een paar procent van de mensen een overlevenswind bezorgt.	82.83
108	En dat percentage stond op 6 procent, maar het is ook altijd heel voorzichtig om dat zo maar te vertellen.	7.66
109	Nee, maar iedere patiënt die je daarmee zou redden, dat is er één.	9.17
112	Want je moet ook oppassen dat je niet heel veel patiënten gaat insturen om CT's te maken.	20.46
113	Dus je moet wel selecteren wie je gaat insturen en wie niet.	4.76
114	Ja, tuurlijk, maar dat selecteren, dat gebeurt neem ik aan dan met wanneer je dit zou gaan gebruiken, dit systeem.	3.73
115	Ja, maar de drempel waarop je het dus selecteert, die stellen wij dan in, om het zo te zeggen.	3.94
117	Je kunt alleen een bepaald percentage van de mensen tevoren vinden.	15.6
119	Dus hoe zou het in uw ideale beeld in de praktijk straks moeten gaan?	5.05
120	Ja, er zijn bedrijven die kunnen dit inbouwen in de huisartsinformatiesystemen, die iedere huisarts op zijn bureau heeft staan.	17.1
121	En dan kun je dus de drempel, waarbij je zegt van nou, wij accepteren zoveel procent kans op longkanker als de drempel om te verwijzen instellen.	21.9
122	En dan gaat een computer, op het moment dat zo'n patiënt het dossier openmaakt, wijze van spreken, geeft hij een waarschuw.	12.66
123	En dat systeem verstand is het ware eerder door dan dat de huisarts het zelf door zou hebben?	17.89
125	We hebben dus, ik zei, we hebben gekeken 1, 2, 3, 4, 5, 6 maanden voordat de huisarts nu verwijst.	13.72
126	Wat dat systeem zou doen, nou dan vinden we de beste predictie op 4 maanden voor de verwijzing.	4.03
128	En daar is hij het beste, dus daarop hebben we het verder ontwikkeld.	3.76
130	Dank u wel, Henk van Weert, oud-hoogleraar huisartsgeneeskunde en mede-onderzoeker van dit onderzoek.	5.99
131	De opwarming van de oceanen naar recordtemperaturen heeft het afgelopen jaar tot een ernstige verbleking van de koraalriffen in de oceanen geleid.	90.77
132	Wereldwijd leidt 84% van de riffen onder hittestress.	90.79
134	Ronald Ozinga is marinebioloog aan de Wageningen Universiteit.	13.86
138	Een beetje, maar aan de andere kant ook weer niet helemaal.	3.83
139	Want de voorspellingen waren al niet heel erg gunstig.	7.95
142	We zagen al aankomen dat 2024 het warmste jaar ooit zou worden.	17.66
143	En de schattingen waren wel dat 50% van de koraalriffen daar last van zou gaan krijgen.	53.33
145	Wat gebeurt er met dat koraalriff onder die hittestress waar ze dus onder lijden?	55.99
147	En die leven in symbiose met een microscopisch klein plantje.	59.83
148	En dat plantje voorziet die koraaldieren eigenlijk van hun dagelijkse energiebehoeften.	67.52
151	En bij een hoge temperatuur gaat dat huwelijk tussen dat plantje en dat dier kapot.	8.77
153	En dan verliest dus het koraal zijn belangrijkste bron van energie.	84.48
155	Omdat met het verdwijnen van die algen ook de kleur van het koraal weggaat.	35.95
156	En omdat het koraal zo ontzettend langzaam überhaupt aangroeit.	27.08
159	Want zo'n gebleekt koraal, dat houdt het nog wel eventjes vol.	3.81
160	Maar als dat te lang duurt, dan gaat hij eigenlijk dood van de honger.	4.64
162	Dan duurt het inderdaad best wel een behoorlijk aantal jaren voordat dat weer goed teruggegroeid is.	4.53
165	Ja, wij proberen koraalriffen die kapot zijn te herstellen in Kenia.	36.01
166	En toen ik in oktober daar was, toen zag ik dat 80% van het natuurlijke riff, en ook het riff wat wij proberen te herstellen, helemaal kapot was.	5.22
167	Eigenlijk alle koralen dood en overgroeit met zeewieren.	90.62
168	En dat ziet er dan ook uit als niet meer te redden?	6.14
169	Het is wel te redden, alleen dan moet het niet over twee jaar weer te warm worden, want dan is het vechten tegen de bierkaai.	4.18
171	Want die hitte van de oceaan, dat is dus echt een heel grote motor geweest.	18.55
173	De verwachtingen zijn, op dit moment zitten we eigenlijk al op de anderhalve graad opwarming, die in het Parijsakkoord is afgesproken als het plafond.	18.06
175	En dat Parijsakkoord was eigenlijk voor koraalriffen een beetje de laatste strohalm, waarbij het over een paar decennia nog weer door natuurlijke adaptatie misschien goed zou kunnen komen.	4.16
176	Maar nu lijken we daar overheen te gaan en is de verwachting eigenlijk dat we misschien tien of nog erger één procent maar van de koraalriffen over zullen houden aan het eind van deze eeuw.	19.16
179	Dank u wel, Ronald Ozingra, marinebioloog aan de Wageningen Universiteit.	7.94
181	Op de A16 van Breda naar Rotterdam staat nog de enige vide van dit moment tussen Ridderkerk en Knopen Terbrechtseplein, vijf kilometer met een half uur vertraging.	16.35
182	Er is daar een ongeluk gebeurd, er zijn nu bergingswerkzaamheden, twee rijstroken zijn dicht.	34.89