NOS Radio 1 Journaal 🇳🇱

_id	683d5a015e002a0deffdfcfe
url	https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/nos-radio-1-journaal/9d7a6a8a-98ef-4f39-9d59-0a0afa342449/2025-06-02-nos-radio-1-journaal
datetime	2025-06-02 00:00:00

 

Statements

idx	statement	score
2	Goedemorgen, 19 bedrijven en andere organisaties uit de windenergiesector waarschuwen de minister dat de bouw van windparken op zee dreigt stil te vallen.	34.54
3	En Europa reageert op de verkiezingsuitslag in Polen.	11.54
4	Daarover al meer in een overzicht van het nieuws, Katrien Straatman.	5.07
5	Europees Commissievoorzitter von der Leyen heeft de Poolse nationalist Navrotsky gefeliciteerd met zijn verkiezingsoverwinning.	11.73
6	Navrotsky won gisteren de presidentsverkiezingen met net iets meer stemmen dan zijn pro-Europese tegenstander Tjaskowski.	29.11
7	Von der Leyen zegt dat ze hoopt op voortzetting van de goede samenwerking met Polen.	27.99
8	Navrotsky van de partij PiS is kritisch over de invloed van Brussel en is tegen het NAVO-lidmaatschap van Oekraïne.	51.69
9	In Boulder, in de Amerikaanse staat Colorado, heeft een man pro-Israelische demonstranten aangevallen.	66.82
10	Acht mensen raakten daarbij gewond en een van hen is zwaar gewond.	45.68
12	Ze demonstreerden voor de vrijlating van gijzelaars door Hamas toen de man een brandbom gooide.	53.16
13	Ook had hij een zelfgemaakte vlammenwerpen bij zich en riep hij Free Palestine.	6.7
17	In Rotterdam zijn vier mensen aangehouden voor het bekladden en vernielen van ruiten van het kantoor van transportbedrijf Mersk.	56.99
18	Volgens de politie zijn meer dan 20 ruiten vernield en is het pand besmeurd met rode verf.	18.19
19	Mersk is een Deens bedrijf dat diensten aanbiedt in Israël en een hoofdkantoor heeft in Tel Aviv.	12.42
20	Vorige maand werd de lobby van het gebouw in Rotterdam ook al eens bezet door actievoerders.	9.61
21	Een week later demonstreerden zo'n 100 mensen tegen de komst van een schip van Mersk naar de Rotterdamse haven vanwege de banden met Israël.	31.2
22	Een Duitse activist voor hulp bij zelfdoring heeft een einde aan zijn leven gemaakt meldt de Zwitserse organisatie Exit International, bekend van de zelfdoringscapsule Sarko.	79.34
23	De activist Florian Willet kwam in september in de publiciteit.	8.66
24	Hij begeleidde een Amerikaanse vrouw die in de Sarko-capsule overleed.	69.77
26	Volgens Exit International hield hij daar zulke psychische klachten aan over dat hij een einde aan zijn leven maakte.	17.52
27	In Istanbul praten Rusland en Oekraïne voor de tweede keer sinds de Russische invasie met elkaar.	60.16
28	Vorige maand kwamen delegaties van beide landen voor het eerst weer samen.	5.49
29	Een groot succes waren die gesprekken niet, vooral omdat de ingenomen standpunten ver uit elkaar liggen.	4.03
31	President Zelensky en president Poetin zijn niet aanwezig bij de gesprekken in Turkije.	53.7
40	Op de A44 van Amsterdam naar Den Haag staat nog wel een flinke file tussen Warmond en Oegsgeest.	10.76
44	En op de A59 Den Bosch richting Knaapend Zonzeel tussen Dussen en Knaapend Hooipolder ook nog ruim een uur op onthoudt.	5.77
45	Daar zijn ze een paar auto's aan het bergen na een ongeluk.	47.44
47	Je kunt omrijden via Tilburg over de A2, de A65 en de A58.	15.94
51	Als je groots denkt, heb je een private bank nodig die dat ook doet.	6.88
56	Het Nederlands Mathematisch Instituut leert uw kind in 12 weken foutloos rekenen.	85.7
57	Ga naar foutloosrekenen.nl Met Sunweb last minute naar Egypte.	4.79
59	Boek nu met laagste prijsgarantie op sunweb.nl Wist je dat Vite Pro goed is voor de aanmaak van kraakpeen?	19.77
61	Bestel nu op vitepro.nl André fietst al jaren elke dag naar zijn werk.	5.02
64	Dus als je bewust fietst, zie je meer in het verkeer.	43.1
66	De bouw van windparken op zee dreigt stil te vallen.	61.78
67	Daarvoor waarschuwen 19 bedrijven en andere organisaties uit de windenergiesector in een brief aan minister Hermans van Klimaat en Groene Groei.	14.94
73	Nou, we zien eigenlijk dat de vraag naar groene energie, die houdt eigenlijk niet bij wat we willen bouwen.	9.41
74	En we zien ook dat er enorme gestegen kosten zijn in de sector.	14.41
75	Dus het is eigenlijk heel lastig om een windpark te ontwikkelen op dit moment.	7.85
76	En als er dan ook nog minder vraag is, dan sluit het eigenlijk niet zo goed aan.	4.52
77	Terwijl het ontwikkelen van windenergie ontzettend belangrijk is voor Nederland.	26.67
78	Voor ons klimaat, onze economie en ook onze energieafhankelijkheid.	8.6
79	Wat op het moment natuurlijk heel erg op de voorgrond is.	3.9
81	Met dat grote stuk gebied waar we die groene energie kunnen ontwikkelen.	7.33
83	U zegt, hoe het in de wereld aan toe is met Rusland, waar we geen gas meer van krijgen, niet van willen hebben.	20.48
87	Is dat omdat alles duurder is geworden of is er een andere reden?	9.38
88	Nou ja, dat is deels omdat alles duurder is geworden.	10.82
91	Zijn er al, zeg maar, waar ze bezig waren met de bouw van een nieuw windpark, dat dat is stilgevallen?	37.74
93	Maar je moet je voorstellen, dit zijn projecten die echt vijf tot acht jaar duren.	4.51
95	Het zijn ontzettend lange ontwikkelingen met een hele grote supply chain, zeg maar.	18.59
96	Die ook helemaal ingesteld is op de routekaart van Nederland.	11.07
100	En je moet je voorstellen, als dat een beetje begint te vertragen, ja, dat kan eigenlijk niet.	4.17
101	Want dat hele systeem is in beweging om dat te bereiken.	5.94
102	Dus we zien nog niet dat de bouw opgehouden is van bestaande parken.	18.97
104	De laatste twee tenders die we hebben, dus IJmoude-Vergamma en Nederweek 1b, zijn nu al uitgesteld door de minister naar 2026.	14.14
105	Nou, daar maken wij ons grote zorgen over, want dat zijn de eerste tekenen van dat we gaan vertragen.	4.38
106	En daar hebben we denk ik als Nederland en als sector geen belang bij.	5.44
110	En daar moeten we met z'n allen als maatschappij in investeren.	4.82
112	Denk bijvoorbeeld aan elektrificatie van de industrie, het op gang helpen van waterstof, groene waterstofproductie.	18.61
116	En we moeten ook goed kijken naar hoe spreiden we de financiële risico's.	4.52
119	Ja, komt die business case op het moment niet goed uit.	4.67
121	Want er wordt natuurlijk, er is ook wel eens in het verleden gezegd.	4.72
122	Ja, windmolens draaien niet op wind, maar op subsidies.	50.43
126	Windmolens draaien op wind en die produceren elektriciteit.	90.67
132	En het risico dat we lopen, dat is op het moment wat ons weerhoudt.	4.72
133	Want op het moment dat je ja zegt, ik zei het net al, ben je acht jaar verder voordat het draait.	3.72
135	Dus als je het risico kunt spreiden, en dat zijn wij als ontwikkelaars, maar ook de overheid.	4.43
136	Om daardoor continuïteit en een soort van, ja, steady proces te krijgen.	4.16
137	Dan kunnen we met z'n allen weer vol goede moed aan die investeringen beginnen.	3.83
138	Heeft de minister Herman zo gereageerd op de brief?	13.65
141	Ja, maar heeft ze wel al eerder blijk gegeven dat ze wel meedenkt met jullie?	8.15
145	Maar we hebben wel gelukkig een luisterend oor in Den Haag.	3.47
147	We vinden het ontzettend belangrijk dat we als Nederland aan het klimaat blijven werken, maar ook onze energie en onafhankelijkheid vergroten.	13.52
148	Het is eigenlijk een steuntje in de rug voor Den Haag, zal ik maar zeggen, om te laten zien dat wij dit ook belangrijk vinden.	4.16
149	En dat we dit met z'n allen voor elkaar willen krijgen.	3.91
151	De kans om in Nederland door hitte te sterven is sinds 2010 sterk gedaald.	90.81
152	Het Nationaal Hitteplan, dat in dat jaar voor het eerst in werking is gesteld, is een van de mogelijke oorzaken van die daling.	71.07
154	Het hitteplan is ingesteld om mensen meer bewust te maken van de gevaren van hitte.	89.57
155	Wenner Hagens is coördinator van het Nationaal Hitteplan van het RIVM.	32.12
158	Hoe verklaart u die daling van de sterftekans door hitte?	27.78
159	Eigenlijk laat deze daling zien dat de maatregelen die genomen zijn tegen de hitte, denk aan meer voor elkaar zorgen, meer bewustwording.	6.81
160	Maar ook dat verschillende verpleeghuizen betere klimaatsystemen hebben, de verkoop van airco's.	58.1
162	Dus dan kunnen we concluderen, het Nationaal Hitteplan werkt.	24.32
164	Alle maatregelen die genomen zijn sinds, laten we zeggen, 2010, hebben ervoor gezorgd dat de sterfte, in ieder geval het risico om te overlijden, lager geworden is.	52.03
165	En welke oproepen en maatregelen moeten we dan aan denken verder?	6.77
166	Vanuit het Nationaal Hitteplan geven we altijd aan om in ieder geval voldoende te drinken, ook als je geen dorst hebt.	74.13
167	Zeker bij ouderen kan die dorstprikkel afnemen, om toch ook aan elkaar te denken.	46.72
168	En het is eigenlijk een oproep aan mensen die zorg geven aan mensen met een kwetsbare gezondheid.	9.99
169	Dus mensen die in de zorg werken of die mantelzorg verlenen.	12.93
170	En als het gaat om extreme hitte, dan is ook sterfte daardoor helemaal voorkomen?	81.68
172	Wat we ook hebben gezien, was enerzijds de daling bij warme dagen.	5.5
173	Maar wat we ook hebben gezien, is dat bij extreme hitte in Nederland in 2019, toen het 40 graden is geworden.	86.53
174	Die dag, of een dag later eigenlijk, zagen we in de cijfers dat het nog nooit zo hoog sterfte getal was geweest in een zomerperiode.	80.12
175	Normaal gesproken 400 en die dag, een dag dus na die 40 graden, was het 550 sterfte gevallen.	19.89
177	Maar dat zit hem echt in die extreemheid van 40 graden.	3.62
178	Dat komt een stuk zeldzaam, maar dat is maar des te belangrijker om dan overal rekening mee te houden.	4.06
180	Want in een veranderend klimaat waar het steeds warmer wordt en waar ook het KNMI aangeeft dat het in die klimaatscenario's de kans op warmte, maar ook op extreme hitte toenemen.	73.76
182	En daarnaast hebben we ook dat de doelgroep, de ouderen, dat die gaan toenemen in aantal.	5.32
184	Dus niet alleen neemt de doelgroep toe, ook de belasting voor die doelgroep neemt toe.	17.41
185	Nog een aanleiding waarom jullie nu met dit rapport komen als NIVM?	13.49
186	We hebben het vandaag uitgebracht omdat het 2 juni vanuit de Internationale Rode Kruisorganisatie Heat Action Day is.	7.07
187	En dat is eigenlijk een dag om bewust stil te staan bij hitte, bij de risico's van hitte.	5.31
188	En stel dat je als organisatie nog niet begonnen bent met de voorbereidingen voor aankomende zomer, is dit wel een oproep om dat nu te gaan starten.	7.18
192	Nou, die Heat Action Day is al in meerdere landen georganiseerd.	10.63
193	En dit is de eerste keer dat we er in Nederland ook aandacht aan geven.	3.96
196	Nou ja, ik denk dat de bewustwording dat hitte steeds meer problemen gaat geven, dat wordt steeds groter.	13.44
197	En ook de berichtgeving vanuit andere landen in de zomerperiode laat ook zien wat voor problemen waar zij tegenaan lopen.	5.76
198	Dus het is goed om daar zicht op te hebben en daar rekenschap mee te houden.	3.97
199	Want de zomer die, ja je weet nooit hoe hoog de temperaturen gaan worden.	14.9
202	Het zijn vooral ongelukken die nog verdraging veroorzaken.	32.91
203	We hadden al een ongeluk op de A59, Den Bosch, richting knap in Zonzeel bij Hooipolder.	18.76
205	Maar nu ook eentje bij Amsterdam op de A10, op de Ring West.	5.6
206	Tussen Amsterdam West en Amsterdam Sloterdijk daardoor ruim tien minuten oponthoud.	5.81
207	Richting de Koentunnel zijn daar drie rijstroken dicht.	37.74
453	Mooi inzicht ook in hoe er vanuit de kaap dingen werden besteld in China.	5.63
456	Als we het daarover hebben, wat voor familie was de familie Zwellen-Grebel?	6.87
457	We focussen in de presentatie op Hendrik Zwellen-Grebel.	5.02
458	Dat was iemand die ontzettend gefascineerd was door landschap en landbouwmogelijkheden.	3.95
459	En hij gaat terug naar de Kaap en maakt daar drie grote reizen.	7.04
460	En ja, dat is heel bijzonder dat hij vooral in zijn reisverslagen schrijft over waar het land geschikt voor is.	4.84
462	En daar opnieuw is die combinatie met dat archief weer heel erg mooi.	3.91
463	Omdat daar hele lijsten in staan van wat hij meeneemt aan dingen om de ossenkarren, maar ook de vishaken en de netten.	3.79
464	Dus je krijgt echt een beeld van hoe die reizen waren.	4.47
465	En het waren echt werkreizen, dus geen plezierreizen.	4.01
469	Dus je blijft heel dicht bij zijn idee van hoe dat land natuurlijk ook vanuit een koloniaal perspectief nog beter benut kon worden.	4.75
471	En waar ook door de Nederlanders heel veel mensen in slavernij naartoe waren gebracht.	58.73
472	Dus er is een enorme impact op die samenleving vanuit het koloniaal perspectief.	5.54
475	Nou, wat wel een heel bijzondere tekening is, die we nu ook hebben verworven, is de tekening van een wijnboer Hendrik Kloeten.	4.89
478	En door onderzoek weten we dat dat Augustus van Bengalen is.	41.92
479	Nou, dat is niet iets waar Swellen-Grebel over schreef met Kloeten.	4.32
481	Er is niet een persoonlijke interesse in die Augustus van Bengalen geweest.	6.19
484	Want we hebben eigenlijk van mensen in de koloniale tijd, in slavernij aan de kaap Ja, bestaat dat verder niet dat we iemand hebben waar we een gezicht en een naam van kennen.	7.8
485	Want dat was juist niet belangrijk, dus dat werd niet genoteerd.	4.98
486	Dus dat geeft wel een beetje aan hoe bijzonder het is.	4.04
487	En dat is eigenlijk maar een van de dingen die we nu uitlichten in een presentatie.	3.81
488	Maar ik vermoed dat er nog ontzettend veel te vinden is in het archief.	3.92
489	En dat is ook zo mooi dat we het nu toegankelijk maken.	4.31
490	Dat het voor onderzoekers in binnen- en buitenland natuurlijk straks helemaal digitaal beschikbaar is.	5.95
491	En ik hoop dat er nog veel meer van dit soort vondsten kunnen gaan doen.	3.84
493	Dank u wel, Evelien Sint-Nicolaas, senior conservator geschiedenis bij het Rijksmuseum.	5.62
494	De betalingsachterstanden op hypotheken zijn historisch laag.	88.68
495	Toch ervaart zo'n één op de vijf mensen moeite met het betalen van de vaste lasten.	85.98
496	Blijkt uit een enquête van de Nationale Hypotheekgarantie.	16.08
497	We hadden het er vanochtend over met NAG-voorzitter Carla Mütter.	6.97
498	Veel huiseigenaren besteden hun vakantiegeld aan de woninglasten.	89.92
499	En één op de drie mensen zegt dat ze net wel of net niet genoeg inkomen hebben om alles te betalen.	89.24
500	Mütters die waarschuwden ook alvast voor de aflopende hypotheekrente.	83.83
501	Mensen die hun rente tussen 2015 en 2021 hebben vastgezet.	15.11
503	Zouden binnenkort ook wel eens meer woonlasten kunnen krijgen.	6.34
508	Hypothekenaren kregen toch ook rente teruggaaf via de belasting.	25.01
514	Alleen de hypotheekrente aftrek, dat is een beperkt percentage.	29.55
515	Dus ja, je krijgt zeker iets terug van de Belastingdienst.	10.4
519	Er zijn ook meer van de factoren die je kunt meenemen.	3.81
522	Ook huurders hebben last van de fors gestegen prijzen van de dagelijkse boodschappen.	89.44
523	En bovendien, aflossingsvrije hypotheken zijn er toch nog nauwelijks?	19.44
525	Wat wij zagen in eerste instantie is ook dat mensen denken, ook kopers, woningeigenaren, die zitten wel goed.	4.45
527	En we hebben juist dit onderzoek gedaan onder woningeigenaren.	19.89
528	En daar constateren we dat die zorgen en die moeite om financieel rond te komen, daar ook is.	4.1
529	Maar zeker hebben huurders ook last van die dure boodschappen en van prijsstijgingen.	15.85
531	Inderdaad, wat meer dingen spelen een rol in deze situatie.	4.04
534	Het is niet zo dat iedereen hem tien jaar vast heeft gezet.	6.14
544	Want heel veel mensen hebben een annuitaire hypotheek.	55.68
545	Dat betekent dat je elke maand ook een stukje aflost.	3.89
546	En daarmee heeft een rentestijging een kleiner effect.	31.57
547	En zeker ook die hypotheekrenteaftrek verkleint het effect op je netto maandlasten.	75.72
548	Maar nog steeds, en we hebben een aantal berekeningen gemaakt, zie je echt wel dat er netto per maand hogere lasten voor mensen kunnen aankomen.	16.24
549	En dat kan echt van tientallen euro's tot ook 150 euro zijn.	5.97
550	En op een aflosvrije hypotheek die wat minder voorkomt, maar die er is, nog meer.	4.39
551	En in een tijd waar alles al duurder wordt, komt dat hard aan.	4.76
552	Dank Carla Mutters van de Nationale Hypotheekgarantie.	6.04
554	Eerder vanochtend vertelde correspondent tijdens Amerika Boris van der Spek over bijzondere verkiezingen gisteren in Mexico.	8.04
555	Want daar konden burgers voor het eerst in de geschiedenis van het land rechters kiezen.	15.51
557	In Mexico was er ook veel kritiek op, want er is de kans dat de drugskartels zo hun invloed op die rechters kunnen vergroten.	39.6
559	Hij zei dat de vorige president deze radicale hervorming heeft uitgevoerd vanwege een te grote afstand tussen rechters en burgers, te weinig transparantie en te weinig corruptie.	10.73
560	Nou, Ineke en Richard, je merkte op via de NPO Radio 1 app.	6.57
562	De president vond niet dat er te weinig corruptie is.	19.89
563	Nee, daar zou je ook niet populair mee maken als je dat als president zou zeggen.	5.15
565	Hij bedoelde natuurlijk dat er te veel corruptie is.	8.84
566	Dat was een opzomming en even een kleine verspreking.	3.42
568	Overigens zijn tegenstanders van de verkiezing wel bang dat de corruptie met deze hervorming juist wel groter wordt.	11.56
569	Maar dat is in ieder geval dus niet wat de president zelf heeft gezegd.	7.26
571	De coalitiepartijen praten met elkaar over het tienpuntenplan van PVV-leider Wilders.	9.82
572	Een week geleden zei de leider van de grootste coalitiepartij dat de afspraken die zijn gemaakt over het volgens hem strengste asielbeleid ooit niet langer voldoende zijn.	57.57
573	Als er niet meer gebeurt, dreigt Wilders met nieuwe verkiezingen.	6.84
574	Tellon Griekspoor heeft voor het eerst in zijn carrière de achtste finales van een Grand Slam toernooi bereikt door de Amerikaan Ethan Quinn in vijf sets te verslaan.	21.36
576	Ik denk dat het vooral gewoon een mooie mijlpouw is en dat het meer zoiets van ja eindelijk deze gehaald.	4.13
577	Ik denk dat ik een van de weinig spelers ben in de top 50 die deze tweede week nog niet had.	4.96
579	Het geeft heel veel vertrouwen en het is nu uitrust en voorbereiden op de volgende.	3.85
581	Griekspoor komt dan in actie tegen de Duitse Alexander Zverev.	46.14
582	En Ridouan Taghi moet weer in de rechtszaal verschijnen.	5.59
583	Hij werd door de rechtbank veroordeeld tot levenslang.	35.98
585	In het tussen werd in april zijn advocaat Vito Sucrula gearresteerd.	10.07
587	Nou, om tien uur begint de zitting van het hof en onze verslaggever Mathijs van der Wiel gaat die volgen.	4.68
588	Mathijs, jij bent deze keer niet in de rechtszaal zelf.	3.91
590	Nou, dat komt omdat de zitting, de Marengo-zitting, voor het eerst niet wordt gehouden in de rechtbank in of rondom Amsterdam op Schiphol of in de bunker.	8.8
591	En dat weet je nog wel hoe dat in zijn werk ging met enorm veel zwaar bewapende politie, drones in de lucht.	5.23
592	Een enorme beveiligingsoperatie om verdachte Taghi van de gevangenis in Vught naar de rechtbank te brengen.	25.74
593	Om dat te voorkomen is er een rechtszaal gebouwd in het cellencomplex in Vught.	10.36
594	Een rechtszaaltje daar, vlakbij de plek waar die vast zit.	4.11
596	Dat bespaart dus heel veel gedoe voor het transport en de beveiliging.	20.39
597	Maar het nadeel is dat er maar een paar plekken voor de pers zijn.	4.15
598	Dus ik volg het op afstand vanuit een rechtszaal via een videoverbinding.	4.86
599	Hoe kan het dat zo'n zitting toch wordt gehouden als Taghi momenteel geen advocaat heeft?	21.21
601	Het gaat nog niet om de inhoudelijke behandeling van het hoger beroep.	12.32
602	Het gaat om de vraag wat moet er gebeuren en kan die zaak nog wel zoals gepland staat later over een aantal maanden inhoudelijk behandeld worden.	4.65
603	Want inderdaad, voor de derde keer zit Taghi zonder advocaten.	25.04
604	Twee keer eerder gebeurde dat al voordat Chukroela werd gearresteerd.	13.95
605	Ook een keertje een andere keer omdat zijn advocaat gearresteerd werd.	14.97
606	Dat was Ines Wesky ook gearresteerd op verdenking van het doorgeven van berichten.	19.37
607	Toen was het steeds al ontzettend moeilijk voor hem om nieuwe raadslieden te vinden.	4.63
609	Vervolgens moesten die nieuwe advocaten heel veel tijd nemen om zich in te lezen.	5.24
610	Maar ja, de vraag is, gaat het nu nog wel lukken voor hem om nieuwe advocaten te vinden?	15.14