Sven Op 1 🇳🇱

_id	683988a95e002a0def0d76df
url	https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/sven-op-1/9d9ab674-f2c6-429c-a3a3-f34b4099b8a3/2025-05-30-sven-op-1
datetime	2025-05-30 00:00:00

 

Statements

idx	statement	score
1	Meer bewoners van het Lutschentaal in Zwitserland moeten zich voorbereiden op een evacuatie.	89.89
2	Ze wonen een stuk lager dan het ontruimde bergdorpje Blatten dat woensdag werd bedolven na een aardverschuiving.	64.98
3	Er hoopt zich daar nu water op uit de rivier dat mogelijk zal doorbreken naar de lager gelegen dorpen.	3.8
4	In Frankrijk mag vanaf 1 juli niet meer worden gerookt en onder meer parken rond scholen, op stranden en bij bushokjes.	52.29
5	De minister van Volksgezondheid zegt dat tabak moet verdwijnen op alle plekken waar kinderen zijn.	89.8
6	Op Franse terrassen mag voorlopig nog wel worden gerookt.	11.73
7	Bij een brand in de gevangenis bij de Belgische stad Luik is een brandweerman om het leven gekomen.	43.94
9	Het personeel en de gedetineerden konden in veiligheid worden gebracht.	7.76
10	En de Amerikaanse president Trump kan zijn beleid van importheffingen voorlopig toch doorzetten.	55.58
11	Woensdag oordeelde een federale rechter dat Trump zo'n maatregel niet op eigen houtje kan nemen.	56.49
12	Maar zolang het beroep loopt, kan Trump zijn beleid voortzetten.	9.32
16	Op de A1 van Amsterdam naar Apeldoorn heb je 20 minuten extra nodig tussen Amersfoort, Noord en Barneveld.	15.18
19	Tussen Stroe en Hoevelaken doe je er een kwartier langer over.	47.4
20	Meest oponthoud heb je echter op de A12 vanuit Arnhem naar Duitsland tussen Zevenaar en de Duitse grens, 40 minuten extra.	14.1
25	Het geldt als het beste jachtvliegtuig ter wereld Maar onze vliegers krijgen van de F-35 wel massaal rug- en nekklachten blijkt uit onderzoek van het Centrum Mens en Luchtvaart.	87.22
26	Van Defensie, zo meldde de Telegraaf gisteren 9 op de 10 heeft last van klachten.	36.34
27	Volgens 8 op de 10 hebben de klachten een negatieve invloed op de vliegprestaties.	78.89
28	Touwelijk essentieel, zou je zeggen, voor een jachtvlieger.	4.24
29	En volgens 40% is zelfs de vliegveiligheid in het geding.	77.49
30	Het nieuws kwam in de week dat het kabinet zijn voornemen bekendmaakte om de F-35 ook in Lelystad te willen huisvesten.	46.5
31	En in de week dat de laatste Nederlandse F-16 vertrok de allerlaatste dus, vanaf de vliegbasis Volkol, via België naar Oekraïne.	17.37
32	André Steur is bevelhebber van de luchtstrijdkrachten.	85.36
43	Hebt u zo'n dikke nek of heeft de rest gewoon een heel zwak gestel?	4.41
45	Ik denk dat dit een fenomeen is wat we bij alle vliegtuigen zien van de Koninklijke Luchtmacht als we ze introduceren.	8.05
46	Een vliegtuig wordt natuurlijk in principe niet gemaakt.	14.49
47	Een militair vliegtuig om mensen comfortabel van aan en bij te brengen.	8.72
48	Dus we kijken met name hoe kunnen we zoveel mogelijk bewapening en sensoren, brandstof en een motor erin stoppen.	7.54
49	En dan gaan we kijken of er nog ergens een vlieger past.	3.83
50	Dat proberen we natuurlijk zo goed mogelijk te organiseren.	3.87
51	Maar je kunt dat nooit voor iedereen helemaal op maat maken.	4.36
52	Dus als we dan zo'n toestel hebben geïntroduceerd dan gaan we kijken hoe we dat comfort aan iedereen kunnen bieden en dat comfort zo hoog mogelijk kunnen laten.	4.78
53	En dan is het fijn om een instituut als het CML te hebben het Centrum voor Mensenluchtvaart.	16.69
54	Want daar dan toch weer internationaal het voortouw in neemt en ook echt een gerenommeerd instituut is om al dat soort luchtvaartzaken en ruimtezaken te verbeteren.	12.05
58	Ik denk dat als je willekeurig welke vlieger vraagt of ze wel eens nek- en of rugklachten hebben gehad en of dat dan groot of klein is, laat ik in het midden.	4.58
59	Want ik al zei, het toestel is niet gebouwd om mensen comfortabel heen en weer te brengen.	5.18
60	En ik heb zelf wel eens een vlucht gehad in Afghanistan die ongeveer negen uur duurde.	6.67
63	Dus je kunt daar niet het comfort bieden dat je thuis misschien wel gewend bent.	4.73
64	Want als je daar bijvoorbeeld hele dikke kussens onder de vlieger zou plaatsen die het comfort enorm beter maken dan breek je tijdens een schietstoeloperatie je rug.	54.15
65	Omdat die klop zo groot wordt dan tussen het kussen en je lichaam.	74.99
68	Zodat je onder alle omstandigheden ook de beste performance uit zo'n schietstoel krijgt.	4.28
69	Nou, dat is om dat op maat te maken zodat alle mensen een bepaalde mate van comfort hebben.	3.78
75	Dus ik ben er hartstikke trots op dat Nederland ook hier weer het voortouw in neemt.	4.5
76	En dat we zo'n instituut hebben wat altijd de mens op één zet.	4.57
77	En zorgt dat we zo veilig en zo gezond mogelijk kunnen opereren met dit soort toestellen.	7.37
80	Heeft het met de lengte van de Nederlanders te maken eigenlijk dat die klachten er zijn?	15.01
84	En die R35 wordt natuurlijk niet speciaal voor de Nederlanders gemaakt.	19.92
87	Het is ook wel een beetje een preliminary onderzoek.	4.72
88	Dus er moet echt nog wel vervolgonderzoek gedaan worden.	7.52
92	Dat je gewend bent aan een stoel die 30 graden achterover staat.	72.33
94	De hele hoek waaronder je zit in een F16 is echt anders dan bij een F35.	44.75
98	Ja, en dat is eigenlijk om de g-belasting voor het lichaam te verhogen.	74.31
99	Eigenlijk is je g-belasting het hoogst als je plat ligt.	88.42
100	Want dan is het voor het hart makkelijk om bloed met zuurstof naar de hersenen te pompen.	78.04
101	En des te rechterop je gaat zitten des te meer moet je tegen de zwaartekracht in pompen, dat hart.	7.07
102	Dus des te meer moeite moet je doen om bloed met zuurstof in je hersenen te krijgen.	70.54
103	Dus eigenlijk is het voor een vlieger prettiger om in een F16 te zitten dan in een F35 in dat opzicht.	30.75
106	De Martin Baker stoel die nu in de F35 zit die zat in bijvoorbeeld de F15 ook.	37.89
107	en ik denk dat de mannen en vrouwen die F15 vliegen en die nu naar de F530 gaan dat die minder last daarvan hebben omdat ze gewend zijn aan die stoelen ook.	33.01
108	Ik denk in de algemene zin dat de meeste vliegers zullen zeggen dat een aces 2, dus de stoel van de F16, dat die comfortabeler is omdat je iets minder spullen aan hebt en dan moet die iets meer achterovergekant tot staat.	16.95
110	Nou, zou je zeggen dat het is vervelend voor een vlieger maar het wordt pas echt vervelend als het de vliegprestaties gaat beïnvloeden en dan helemaal als het de vliegveiligheid gaat beïnvloeden.	7.56
111	En 4 op de 10 zegt dat het de vliegveiligheid kan beïnvloeden en 8 op de 10 zegt dat het de vliegprestaties beïnvloedt.	64.09
112	Met andere woorden, dan functioneren ze dus niet optimaal, die vliegers.	11.83
113	Nee, dat is natuurlijk altijd een risico als je niet helemaal comfortabel in de stoel zit maar daardoor is niet de vliegveiligheid in het gedrang.	9.1
114	Maar als je zo'n onderzoek doet en je moet aanvinken of het een invloed heeft op vliegveiligheid en dat soort zaken dan heeft dat altijd invloed, denk ik, als je minder comfortabel bent.	8.71
115	Maar dat wil niet zeggen dat dan vliegonveiligheid ontstaat.	8.94
117	Ja, dat is dan een conclusie die je snel kunt trekken als je dat leest.	4.85
118	Ja, maar dat is dan, denk ik, een heel klein stukje inbreuk op die vliegveiligheid.	5.07
119	Natuurlijk als je echt last van je rugst hebt of echt last van je nek hebt dan hebben we daar procedures voor om te zorgen dat mensen dan ook niet vliegen en dat ze eerst kunnen herstellen.	16.63
120	Dus dat is ook altijd een belangrijke vraag, denk ik, van een opslofficier voordat vliegers de lucht en gaan van, hé, ben je er helemaal klaar voor?	6.55
121	En dan is ook altijd de mogelijkheid om te zeggen nee, ik voel me niet goed, ik heb last van mijn nek of wat dan ook.	3.61
122	Want dat risico willen we gewoon niet lopen, maar het is natuurlijk wel zonder.	4.91
125	Maar goed, als je bovenin zit, en het gebeurt bovenin, namelijk je zit negen uur in zo'n cockpit en je krijgt dan last van je rug, dan kan je er niet even uitstappen natuurlijk.	7.92
130	Ik ken zeker in de rente aan vliegen met dit soort toestellen.	4.25
131	Maar het is mooi om te zien hoeveel aandacht er nu is voor de mensen ook.	3.96
132	We hebben performance teams op de vliegvelden zitten, op de squadrons dus met fysiotherapeuten en doktoren die kijken naar de opbouw van het lichaam die helpen met trainingsprogramma's.	13.13
133	We hebben het CML, wat heel goed onderzoek doet, internationaal.	9.59
135	Ja, en je doet van allerlei onderzoeken in de ruimte, eigenlijk de hele derde dimensie om te kijken hoe je dat zo goed mogelijk kunt optimaliseren.	5.85
136	Dus ik ben er wel trots op dat we dat in onze eigen geleden hebben.	3.77
137	Ja, nou zou je zeggen, een Formule 1 coureur, die traint heel veel.	6.79
138	Ik zie Max Verstappen voortdurend met elastiek om zijn nek aan allerlei gewichten hangen om te zorgen dat die nek stevig is, omdat die te maken heeft met g-krachten.	75.56
139	Want die auto zit vastgeplakt min of meer aan het asfalt en dus wordt je lichaam aan veel van die g-krachten blootgesteld.	90.3
141	Bovendien zit zo'n Formule 1 coureur in een gegoten stoeltje.	7.54
142	Dan zou je zeggen, dat moet dan toch voor een gevechtsvliegtuig dat 86 keer duurder is dan een Formule 1 auto, ook wel mogelijk zijn, of niet?	62.07
145	We hebben nu op de scornals dat soort equipment ook vergelijkbaar met een Formule 1 team om met die high-performance teams en die ondersteuning de vliegers zo goed mogelijk lichamelijk op niveau te brengen en dat ze daar zo goed mogelijk mee om kunnen gaan in de lucht.	5.58
146	En dat ze blessures kunnen voorkomen en klachten en rugklachten.	13.2
147	Maar aan de andere kant, we hebben geen gegoten stoeltje.	5.46
148	Dat heb ik net ook al toegelicht waarom die schietstoel is zoals die is.	3.87
149	Maar er zijn wel degelijk, wat we ook op basis van hetzelfde onderzoek met F-16 hebben gedaan in de beginjaren gewoon eens gekeken naar het dikte van kussens of een steuntje in de rug of de equipment iets anders inrichten.	11.29
150	Dat zijn soms hele kleine aanpassingen waardoor je maatwerk voor vliegers kunt geven.	4.09
151	Bijvoorbeeld ook afhankelijk van hoe lang ze zijn of wat het gewicht is.	10.01
152	Om toch iedereen dat hoogst mogelijke comfort te bieden binnen de cockpit.	3.98
154	Zijn er ook nog vliegers die zeggen, wat een gezeur?	6.25
156	Want er zijn genoeg vliegers die hebben nergens last van.	18.25
157	En nogmaals, dit was volgens mij een onderzoek op basis van 61 vliegers.	9.49
159	Voor 136, maar ik geloof met 1900 vlieguren in het logboek.	6.05
160	Het waren ook alleen mannen, dus dat geeft het onderzoek ook aan.	37.41
162	Maar dat het wel een prima gelegenheid biedt om nu al een beetje aan te sturen op dat maatwerk.	4.29
163	Om te kijken hoe we dat soort klachten zoveel mogelijk kunnen voorkomen.	4.86
169	Ja, maar internationaal zijn er natuurlijk wel een hele hoop vrouwelijke F-35 vliegers gelukkig.	23.08
171	Omdat we op de kortst mogelijke termijn ook in de Nederlandse luchtmacht weer te hebben.	5.31
173	Hoe zit het eigenlijk met Want jullie hadden tekorten.	3.97
174	Als je de kranten volgde, was er ook nog een innige animositeit tussen de KLM en de luchtmacht.	6.36
175	Namelijk veel vliegers, ook jachtvliegers, die na een carrière in hun vlieger overal, zoals u er nu ook bij zit.	5.52
176	Die denken op een gegeven moment, ik ga meer verdienen.	3.78
178	En ik word gewoon captain op intercontinentale vluchten bij de KLM.	4.44
180	Maar ik denk dat het ook heeft te maken met de levensfase van mensen.	4.38
181	Ik denk als je kijkt naar de inzet van militairen in het algemeen.	4.86
182	En zeker ook luchtmachtmilitairen met de hoeveelheid uitzendingen die we hebben gehad en nog steeds hebben.	5.33
184	Dat toch regelmatig mensen een half jaar van huis zijn.	5.03
186	Als je jong bent, maar op enige leeftijd als je je gezin hebt en andere verantwoordelijkheden in het leven krijgt.	28.1
187	En dan ook nog een keer significant meer geld zou kunnen verdienen.	4.13
190	Denk ik als we mensen tien, vijftien jaar in dienst hebben gehad en we hebben alles eruit gehad.	3.59
192	Dus wat mij betreft is daar ook geen animositeit over.	3.61
193	Nee, maar in een tijd dat we denken aan reservisten en mensen die worden opgeleid.	6.23
194	En dan toch als de nood aan de man is beschikbaar zijn.	4.54
196	Zou het geen idee zijn om een betere samenwerking te hebben?	6.4
199	Want ik denk echt dat we inderdaad voor de toekomst naar een ander construct moeten.	4.8
200	En dat zien we nu natuurlijk al dat we gaan kijken hoe we die krijgsmacht ook meer schaalbaar kunnen maken.	5.2
201	Zodat als ik kijk naar mijn Finse collega die heeft 3000 mensen in zijn luchtmacht.	20.2
202	Maar binnen zes weken zijn het er acht en binnen een paar weken meer zijn het er 25.000.	9.96
204	En ik zou dus ook heel graag zien dat we naar een meer hybride model komen met een aantal belendende percelen, industrie, overheid.	3.85
205	En mensen gewoon een carrière kunnen bieden die misschien begint bij de luchtmacht bijvoorbeeld.	6.76
206	En ze daar volledig opgeleid worden als techneut, als wapenspecialist of wat het dan ook is of als vlieger.	3.83
207	Om dan vervolgens op een logisch moment over te stappen naar de KLM.	4.4
209	Maar wel behouden blijven voor de krijgsmacht en behouden blijven voor de luchtmacht.	5.51
210	Zodat ik ze als reservist bijvoorbeeld kan inzetten.	3.94
211	En dan komen we volgens mij zouden we naar een model kunnen gaan.	3.76
213	Dat we allemaal wat meer werken aan het verdienmodel van de BVN Nederland.	5.25
214	En als het onveilig is dan gaan we allemaal iets meer bijdragen aan de veiligheid van Nederland.	8.64
215	Dus een soort communicerend vat tussen industrie en defensie.	4.78
216	Ja, moet je wel op dezelfde type vliegtuig vliegen.	7.0
217	Want anders moet je daar weer een opleiding voor volgen.	5.25
220	Want anders ben je niet meer gekwalificeerd om de lucht in dat type vliegtuig in te gaan.	4.65
222	Dat we dan elkaar genoeg tijd moeten geven tussen het bedrijfsleven en de luchtmacht.	5.47
224	Toevallig hebben we soms ook gewoon dezelfde toestellen.	8.28
229	Dus het is een kleine moeite om dat soort mensen dan ook in ieder geval, als ze al A33-MRTT hebben gevlogen.	6.31
231	En met simulatoren kunnen we veel doen om die mannen en vrouwen ook keurend te houden.	4.47
234	Om dan maar met het eerste gespreksonderwerp terug te komen.	4.17
235	Moeten die mensen niet vaker in zo'n centrifuge gaan zitten dan?	13.32
236	Nou, dat Lijkt me geen pretje trouwens, maar Ja, centrifuge, daar zitten ze natuurlijk af en toe in.	3.53
238	En daar komen ook allerlei Een stoeltje aan een hele lange stok en dat gaat heel snel in het rondte.	3.41
239	Ja, een soort kermisattractie, maar dan on steroids.	6.29
240	Dus dat is best een heftige ervaring als je zo'n 9G-profiel meemaakt.	5.07
244	Daar komen allerlei buitenlandse luchtmachten die ook daar gebruik maken van de expertise van de Nederlandse luchtmachten.	13.06
249	Ik denk dat we als krijgsmacht in de breedste zin moeten groeien.	4.96
250	De NAVO vraagt aan de luchtmacht aan Nederland 58 operationeel inzetbare F-35's.	32.03
254	Er moet er wel eens een naar de overkant voor een update.	4.14
257	Ja, maar dat geldt hetzelfde voor de landmacht en dat geldt hetzelfde voor de marine.	33.52
258	De bijzonderheid die we wel bij de luchtmacht hebben is dat bij die 58 zitten niet de toestellen die we nodig hebben voor de bilaterale bus en nucleaire taak.	26.18
260	Maar nogmaals, het geldt voor alle krijgsmachtdelen dat we niet alleen moeten focussen op vanavond kunnen vechten.	4.42
264	Maar er wordt nu in kaart gebracht, ook door de NAVO, waar elk land aan zou moeten voldoen.	11.01
265	De minister heeft aan de Tweede Kamer geschreven dat dat tussen de 16 en de 19 miljard jaarlijks extra structureel, dus elk jaar opnieuw, erbij moet.	45.67
266	Om op die 3,5% te komen die aan defensie van het Brutonationaal Product moet worden uitgekeerd.	11.15
267	Als je dan kijkt naar de taakopgave van Nederland en dan voor uw krijgsmacht onderdeel.	5.71
268	Op hoeveel jachtvliegtuigen kom je dan uiteindelijk uit?	9.55
269	Nou, nogmaals, dat is afhankelijk van wat de NAVO aan mij vraagt.	4.71
270	En op dit moment vragen ze wat ik u net heb meegewild.	3.39
271	Maar 58 inzetbare vliegtuigen betekent hoeveel dat je er nodig hebt dan?	21.7
272	Nou ja, wij zitten normaal als een vliegtuig een beetje, zeg maar, operationeel gereed is.	4.41
273	Dus je ziet altijd in de eerste jaren dat we, we noemen dat altijd een badkuipkrommen.	4.37
274	En dan kom je de kinderziektes tegen en aan het eind van de levensduur begint de sluitage op te treden.	15.68
275	Maar als je in die steady state zit, zit er meestal richting de 70% inzetbaarheid.	24.47
282	En dan kijken ze in het landdomein, in het maritieme domein, in het luchtdomein.	4.42
284	En dan komt vervolgens de slag van wat gaan we aan welke landen vragen?	6.64
285	En daar hebben we ook weer regels over afgesproken wie dan wat ongeveer gaat doen.	3.66
288	Ja, ik ben nog nooit heel goed geweest in rekening.	3.54
289	Maar ik geloof dat dit wel een beetje klopt, dat 30%.	4.26
293	En het voornemen van het kabinet is, weten we sinds een week, officieel.	11.89
294	Het zong al langerom natuurlijk dat Lelystad daarvoor de aangewezen plek is in de ogen van het kabinet.	12.39
297	Want daar moet natuurlijk een hangar gebouwd worden.	5.06
298	Die vliegtuigen, die F-35, moeten daar natuurlijk zwaar beveiligd ergens kunnen staan.	12.15
301	Dan moet er nog een platform komen met behuizing, toch?	6.23
302	Ja, het is natuurlijk nu nog een politieke discussie.	4.99
303	Dus ik wil daar in die zin niet al te veel over uitweiden.	3.76
304	Maar in de algemene zin heb ik als luchtmachter interesse in ieder stukje beton of dirtstrip in Nederland.	6.87
305	Omdat je ook al ziet wat er nu in de Oekraïne gebeurt.	16.24
306	Dat je ook als krijgsmacht en als luchtmacht onvoorspelbaar moet blijven.	5.46
307	En dus dat je niet alleen met de Nederlandse luchtmacht, met de luchtmachten in Europa onvoorspelbaar moet blijven.	8.24
308	En dus op heel veel verschillende plekjes zou moeten kunnen opereren.	4.11
309	Dat is ook wat mijn grote baas in Ramstein van de NAVO aan mij vraagt.	3.66
310	Die zegt, een van zijn prioriteiten is wat wij noemen agile combat employment.	10.84
311	Dus hoe kun je zo wendbaar mogelijk zijn en eigenlijk met die NAVO als één luchtmacht opereren.	7.64
312	En dat het eigenlijk niet uitmaakt of ik in Zweden of Finland met een C-130 of met een F-35.	5.54
314	En dat daar ook mensen zijn die het toestel kunnen onderhouden.	4.25
315	Die het toestel opnieuw van munitie en brandstof kunnen voorzien.	27.89
316	En dat je dus als een soort van zwerm over Europa, in dit geval het Noord-Atlantische verdragsgebied, kunt opereren.	5.16
317	En daardoor zeer onvoorspelbaar bent, maar zeer flexibel ook.	3.98
319	U bent natuurlijk geen politicus en geen minister, dus u doet geen politieke uitspraken.	4.9
321	Maar stel nou dat de provincie toch dwars gaat liggen wat de provincie heeft aangegeven.	13.8
324	Althans, het kabinet heeft die beslissing nog niet genomen.	19.56
326	Namelijk ook die vakantievluchten, anders komen die jachtvliegtuigen er ook niet.	10.57
329	Ik denk dat we een mooie beweging in Nederland zien dat er steeds meer bewustzijn komt onder onze bevolking.	7.03
330	En daar ben ik zeer erkentelijk voor dat het belang van Defensie groot is in de tijden waarin we leven.	5.59
331	Dus ik zou het in die zin een gemiste kans vinden als we niet ergens in Nederland een plek vinden.	4.85
334	Om ook gewoon te kunnen trainen voor de missies die nodig zijn om Nederland en het bondgenootschap veilig te houden.	5.46
335	Maar ja, de provincie heeft gezegd, als wij onze zin niet krijgen met die vakantievluchten, gaan we alles uit de kast trekken om het tegen te houden.	10.59
336	Dat betekent dan op z'n minst verdraging, toch, denk ik?	5.12
338	Ik denk dat het vooral een verantwoordelijkheid is van Defensie om die dialoog gaan te houden met de omgeving.	5.09
339	En dat we kijken wat de zorgen zijn uit de omgeving.	5.17
340	Dat doet volgens mij onze staatssecretaris ook keurig om die dialoog open te houden.	5.96
342	Zeker sinds twee dagen kunnen mensen hun zorgen bij een loket kenbaar maken.	88.14
345	En ik denk dat dat gewoon belangrijk is dat we het toch samen moeten doen in Nederland.	4.57
346	En dat die veiligheid van Nederland is een gezamenlijke verantwoordelijkheid.	6.29
347	Het is niet alleen een Defensie verantwoordelijkheid.	6.42
348	En dat betekent voor ons allemaal dat we iets van al die verworvenheden van de laatste dertig jaar misschien afscheid van moeten nemen.	3.85
349	En de een stoort zich aan de vuilniswagen voorbij komt.	5.25
352	Ik hoop dan altijd dat als een straaljager of een helikopter of een transportvliegtuig langskomt.	5.07
353	Dan mensen denken verdorie, die zijn toch maar bezig met onze veiligheid.	5.25
358	Het scheelt ook weer een hoop gebrek aan overlast of minder overlast voor de omgeving.	4.16
359	Hoewel jullie heel snel in de hoge luchtlagen zitten natuurlijk.	4.31
362	Maar jullie gaan ook jullie oefengebied uitbreiden.	3.56
363	Wat gaan jullie nou doen wat je voor die tijd nog niet deed?	4.42
364	Het is heel breed denk ik voor de hele krijgsmacht.	4.29
366	Maar voor de luchtmacht zie je dat we veel meer mogelijkheden krijgen om met alle toestellen te trainen.	13.16
367	Dus het gaat bijvoorbeeld om een dirtstrip voor de C-130.	16.89
369	Die wordt trouwens vervangen door een Braziliaanse vliegtuig.	16.53
370	En daar zie je ook dat dat age concept, dat agile complex employment, belangrijk is.	4.86
371	Dus vorige week zijn we ook met zo'n grote bak op een geitenpaardje in Zweden geweest om hem daar te landen.	9.55
372	En dat is dan een hele nauwe samenwerking tussen de landmacht en de luchtmacht.	5.16
373	Dus letterlijk op een geitenpaardje, op een stukje zand.	3.4
377	De weg was twee keer zo smal als het vliegtuig zelf.	20.51
379	Maar als ik dan die samenwerking tussen die teams zie.	3.85
380	Want de mensen in het toestel, die weten nog niet waar ze gaan landen.	6.17
382	Die dan zeg maar het eigenlijk een heel klein provisorisch vliegveldje maken.	4.83
386	Dat hij als ik die kist maar tussen die vier pilonnetjes land, dan gaat het goedkomen.	3.65
387	Ja, dat hebben ze vorige week gewoon in Zweden weer gedaan.	7.44
389	Dus er is nog niks vooral sinds de Tweede Wereldoorlog toen dat ook op grasbaantjes gebeurde.	4.62
392	In Finland hebben we gezien dat die F-35 waar u dus ook in vliegt, dat hele snelle en onzichtbare toestel voor de radar, dat dat op een stukje snelweg is geland.	57.9
393	Dat was nog een tamelijk spannende operatie, begreep ik.	3.58
395	Dus moesten die vliegtuigen schuin komen aanvliegen, krabbend, zoals het heet?	9.25
397	Daar hoef je weinig aan te doen, omdat in principe de neus van een vliegtuig keert zich altijd een beetje in de wind.	4.07
398	Dus als die wind niet helemaal in het verlengde van de baan staat, dan moet je last minute, wat wij dan noemen, trap je de kist terecht.	3.62
400	Maar het zijn natuurlijk hele andere omstandigheden.	4.02
401	De lengte en de breedte van de snelweg is natuurlijk anders dan een vliegveld.	15.05
403	Viaducten, lantaarnpalen, allemaal echt in een bosrijk gebied.	13.42
407	En die opereren nu natuurlijk nog met de F-18, maar straks ook met de F-35.	12.95
409	En wat je in Finland en een aantal andere Scandinavische landen ziet, is dat ze dat volledig geperfectioneerd hebben, dat wendbare optreden.	5.18
410	En zij hebben dus overal in Finland, hebben ze een viertal straaljarigens, F-18's in dit geval, klaarstaan met een aantal vrachtwagens daarnaast, met bewapening, met brandstof, met reservedelen, met onderhoudsmiddelen erin.	8.39
411	En die rijden willekeurig waar dan ook door Finland heen.	14.09
412	En als daar in dit geval een F-18 land, dan kunnen ze van nieuwe bewapening voorzien, brandstof erin gooien.	51.38
414	Maar als Finland straks met de F-35 geopereerd, kunnen wij dat dus ook in een bos ergens in Finland landen, en weten dat die Finnen daar klaarstaan om onze toestellen te refuelen en dat soort zaken.	34.28
415	Terwijl Finse toestellen misschien hier in Nederland landen, en dan misschien wel op Lelystad.	8.48
417	Ja, ik ben niet of mevrouw Helsema Ik krijg die vragen heel veel.	3.5
418	Dat zou natuurlijk, en ik ben ook al benaderd door mensen die zeggen, moeten we niet kijken naar de ontsluiting van het wegennet, ook op vliegvelden.	6.41
419	Maar ik denk dat als je naar de dichtheid van het aantal vliegvelden in Nederland kijkt, dat dat misschien hier iets minder opportun is dan daar.	4.71
420	Eén van die vliegvelden is de vliegbasis Fokkel, waar u de commandant was.	9.77
421	En daar zag ik u naast Ruben Brekelmans, minister van Defensie, op de platform staan.	5.16
422	Een saluut brengen aan een collega van u, die met de allerlaatste F-16 wegvloog.	15.46
425	Ja, ik had zelf ook wel gezegd, het was superfijn om de minister daar ook aanwezig te hebben.	10.4
426	Die zich natuurlijk ook heel hard heeft ingezet voor alles wat met Oekraïne te maken heeft.	9.63
428	Dus om dat moment te kunnen delen met de mensen die daar stonden, was heel bijzonder.	3.56
429	Dan zie je natuurlijk ook gewoon crew chiefs die hun hele leven aan de F-16 gewerkt hebben.	12.92
430	En als ik dan grote bonkere kerels met een traantje in hun ogen zie staan, dan doet me dat als mens ook wel iets.	4.06
431	En ik geef dat het toch wel een belangrijk stuk van de historie van Nederland en van de luchtmacht geweest.	4.69
432	Dat we 46 jaar met dat toestel over de hele wereld hebben geopereerd.	8.6
434	Ja, toch ook een belangrijke bijdrage hebben kunnen leveren aan vrede en veiligheid op de wereld.	4.82
435	En hoe stond deze bonkere kerel naar dat wegrijdende vliegtuig te kijken?	14.33
436	Ja, ik had al wel eerder eens een traantje gelaten hierover.	3.38
437	Dus ik kon het droog houden, maar het was voor mij ook een emotioneel moment.	3.47
438	Ik denk, het is zo'n lang onderdeel van je leven geweest.	4.13
440	Maar misschien belangrijker waar ze natuurlijk heen gaan en de omstandigheden waarom wij die kisten hebben gedoneerd aan de Oekraïne.	6.57
442	Is er toch iets meer bekend over waar ze worden ingezet nu?	6.62
443	Echt bij de luchtruimbewaking en bij het ook neerschieten van drones?	26.75
447	Ja, op basis van wat wij van de Oekraïne is medegedeeld krijgen.	23.03
448	En dan zie je dat het toestel uit te succesvol is in het bestrijden van kruisvluchtwapens en drones.	16.38
450	Maar het blijft natuurlijk fragieren omdat we hebben dit allemaal in sneltreinvaart moeten doen.	4.65
451	In anderhalf jaar hebben we vanaf het besluit en het bezoek van Zelensky aan Nederland.	22.18
452	We hebben in anderhalf jaar al die toestellen klaargemaakt en geleverd.	6.39
454	Third party, transfers, onderhoud, noem het maar op.	5.46
455	Gelijktijdig hebben we nog een heel trainingcenter in Roemenië opgeleid.	6.56
456	Dus ja, voor mijn mensen is dat een enorm muzare stuk geweest om die twee activiteiten zo goed en zo snel te doen.	4.0
457	Maar het blijft natuurlijk nu wel een hele jonge luchtmacht, die Oekraïense luchtmacht, met weinig uur op de F-16.	11.45
459	En daarom hebben we ons ook gecommitteerd om de komende acht tot tien jaar nog onszelf in te zetten.	4.87
460	Om die Oekraïense luchtmacht echt op een westerse luchtmachtsdoctrine te schoeien.	12.05
462	Dus voorlopig blijven we die mensen ook nog bijtrainen.	5.46
464	Andres Teur, de commandant van de luchtstrijdkrachten, callsign Jabba, hebben we het eerder over gehad.	9.7
467	Dat zeg ik ook tegen u. Wij melden ons maandag via hier Stefan Komtuur met De Nieuws PV.	4.93
472	Je zou kunnen denken, niet weer een verhaal voor grensoverschrijdend gedrag bij de publieke omroep.	4.63
473	En dan iedereen aan het woord laat die na twintig jaar gaat vertellen, vindt het een vorm van lafheid.	3.6
474	Is het echt nodig om die oude koeien uit de sloot te halen?	15.77
477	Maar dan heb je misschien nog niet gehoord wat er precies gebeurde op deze ene werkvloer.	3.69
478	En hij zei tegen een collega, als je dat nog één keer doet, dan verkracht ik je.	13.91
479	Een podcast over macht en onmacht, helden en meelopers.	4.61
482	De musical Doe Maar is vanaf dit najaar te zien in het Avas Theater in Leusden.	14.49
483	Een voorstelling rondom alle hits van de populaire popgroep.	12.15
484	Met onder andere Brigitte Heidsen, Daniel Bossevin en Lineband.	6.15
487	Bestel ook kaarten op doemademusical.rel en word weer smorverdiend.	4.9
488	Vertrouw als ondernemer op Delen Private Bank voor de planning en het beheer van je vermogen.	3.84
489	Experts die beleggen, maar ook meedenken over je financiële huishouding.	19.02
496	Haar man stapte ineens uit het leven en Susanne bleef over.	7.53
506	Dus fans van extra grote aanbiedingen nu naar Aldi voor de XXL voordeelweken.	9.64
512	Geniet van bijna 100 optredens van topmuzici, poëzie en de natuur.	7.47
513	Van 4 tot en met 6 juli op het prachtige landgoed Groeneveld in Baarn.	7.75
514	Koop je ticket op wonderfeel.nl NPO Radio 1, 12 uur.	6.44