WNL Haagse Lobby 🇳🇱

_id	6887d4698dab0443185eb150
url	https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/wnl-haagse-lobby/9d86d50a-4411-40ef-8887-0f87b66649f7/2025-07-28-wnl-haagse-lobby
datetime	2025-07-28 00:00:00

 

Statements

idx	statement	score
1	Demissionair premier Schoof heeft de Israëlische president Herzog laten weten dat Nederland werkt aan maatregelen tegen Israël vanwege de situatie in Gaza.	64.99
2	Die treden in werking als blijkt dat Israël de afspraken over het toelaten van hulp niet is nagekomen.	76.6
4	In Slowakije is de voortsluchtige drugscrimineel Giuliano A. opgepakt.	53.79
5	De man uit Geertruidenberg in Noord-Brabant werd vorig jaar veroordeeld tot een celstraf van ruim acht jaar, maar was sindsdien spoorloos.	43.42
6	Een specialistisch team achterhaalde dat hij in Slowakije zat.	15.35
7	De Koepelkerk in Maastricht is per direct gesloten, meldt de regionale omroep L1.	18.35
8	De reden is dat er onlangs meerdere stenen uit de gevel zijn gevallen.	8.03
11	Lorena Wiebes heeft de derde etappe gewonnen van de Tour de France Femme.	18.72
12	De Nederlandse was de sterkste in de massasprint in Angers en versloeg Marianne Vos, die tweede werd.	20.78
14	Goedenavond en hartelijk welkom bij VNL Haagse Lobby.	3.72
15	Het programma over het spelende knikkers in politiek Den Haag.	14.26
18	Terwijl de Haagse politiek stilviel door het dimensionaire kabinet kwam daarop eens een bijzondere handreiking.	8.68
19	Een monsterverbond van de Vereniging Nederlandse Gemeenten, LTO, de Unie van Waterschappen en het Interprovinciaal Overleg.	4.78
20	Zij kwamen met een gezamenlijk plan om de stikstofproblematiek voor eens en voor altijd op te lossen.	9.11
24	Vanavond bespreken we met twee hoofdrolspelers die onderdeel waren van deze onderhandelingen.	5.74
26	Hij was de jongste wethouder in Ede op 28-jarige leeftijd.	9.35
28	En de Veluwe is één van de stikstofbrandhaarden in Nederland.	87.35
29	Dus wat hem betreft hebben boeren vooral duidelijkheid nodig.	6.42
30	En die andere zit hier in de studio recht tegenover mij.	3.65
32	Hij is voorzitter van het Nederlands Agrarische Jongerencontact.	10.22
33	De organisatie die vooral hoopt dat jonge boeren straks hun werk wel kunnen doorzetten.	37.06
34	Hij studeerde geschiedenis aan de Rijksuniversiteit te Groningen.	7.93
35	Met een specialisme van de agrarische geschiedenis in de naoorlogsperiode.	3.97
36	Met zijn vader en moeder heeft hij een melkveehouderbedrijf met 250 koeien in Drenthe.	9.77
37	En vanaf bespreken we met hem hoe dit akkoord tot stand kwam.	3.95
38	En dwang is volgens dit akkoord, want dat is een heftig puntje van alle debatten, namelijk niet uitgesloten.	15.56
40	Dan kan dat natuurlijk via de gratis NPO luisterapp en op X. Gebruik dan de hashtag WNL of volgens via het WNL Haagse Lobby.	7.09
41	Ja, we gaan eerst naar het nieuws wat u net ook alweer hoorde natuurlijk in het nieuwsbulletair.	3.63
42	Want vanavond maakt het demissionaire kabinet bekend dat het maatregelen voorbereidt tegen Israël als het land de afspraken over het toelaten van hulp aan Gaza niet nakomt.	86.76
43	Het kabinet kwam midden in het zomerreces bijeen in het Catshuis in Den Haag.	6.32
44	Vanavond nog stuurt demissionair minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken een brief over deze maatregelen aan de Kamer.	17.82
46	De mensen in Gaza moeten onmiddellijk, ongehinderd en veilig toegang krijgen tot humanitaire hulp.	13.35
47	Als de EU morgen constateert dat Israël zich niet hierover aan de afgemaakte afspraken houdt dan steunt Nederland het plan voor het opschorten van de Israëlische deelname aan het EU-onderzoeksprogramma Horizon.	80.51
49	Heel blij dat we hier in de studio mogen verwelkomen onze collega Mats Akkermans, de politiek duider van WNL.	4.19
53	Ja, nou, niet een ministerraad complete, maar wel echt een soort extra overleg met alle kopstukken van het kabinet.	5.29
54	Schoof, de vicepremiers, de minister van Buitenlandse Zaken en Defensie.	6.7
56	We hoorden een paar dagen geleden Schoof ook al zeggen, Nathan, jou moet een andere koers gaan varen.	3.91
57	Maar dat was vooral een statement zonder dat er echt concreet maatregelen aan verbonden waren.	4.78
58	Morgen is er weer een bijeenkomst van Europese ambassadeurs en Kayakallas, de EU-buitenlandchef.	5.04
59	Dan gaan ze eigenlijk evalueren in hoeverre Israël zich houdt aan die gemaakte afspraken om te zorgen dat humanitaire hulp het land binnenkomt.	60.59
60	En dit overleg kan je zien als een soort vooroverleg van hoe gaan wij als Nederland dat overleg morgen in.	5.79
61	Er was vorige week natuurlijk ook van een aantal partijen een verzoek kunnen we een spoeddebat doen.	4.66
63	De partijen die daar tegen waren gaven eigenlijk het argument.	9.47
64	We hebben vlak voor het zomer de zes nog een debat over Gaza gehouden.	14.66
65	De argumenten zijn toen gewisseld, die zijn ook bekend.	5.36
66	Die zijn eigenlijk niet echt veranderd hoe de partijen erin staan.	5.82
67	Het is op dit moment meer aan het kabinet of aan Europa om verdere stappen te zetten als dat nodig is.	6.05
68	Met de kennis van nu dus dat het vandaag dat overleg is en dat er dus nu een kamerbrief aan zit te komen met een aantal opties voor maatregelen.	10.07
69	Dat zegt dat sommige coalitiepartijen in ieder geval misschien geweten hebben dat dit eraan zat te komen ook.	6.08
70	Het demissionaire kabinet bestaat ook inmiddels nog uit drie van de vier coalitiepartijen.	12.81
72	Toch weet je op papier natuurlijk wel dat de VVD het lastig heeft met maatregelen doen.	15.99
75	Ben je toch verrast eigenlijk dat dit besluit, tenminste we moeten nog precies weten wat de besluiten zijn, maar in ieder geval dat er maatregelen aankomen?	8.79
76	Nou ja, kijk, het is inderdaad, VVD is natuurlijk ook altijd een van oudsher een pro-Israëlische partij.	30.07
79	Maar ja, de grootste, zeg maar even stoorzender op dit onderwerp was in deze coalitie natuurlijk de PVV.	10.06
81	Sinds hij uit het kabinet is gestapt, merk je wel dat ze zich op het onderwerp buitenland en zeker Israël-Gaza gewoon een stuk vrijer voelen om actie te nemen.	11.49
82	En zelfs dus misschien wat meer voor de andere Europese landen uit te lopen.	4.2
83	Ik zag weer een tweet langskomen van Wilders, gericht aan Dick Schoofd, demissionaire premier.	7.53
87	Ik weet niet hoe het op jouw social tijdlijn is, maar ik zie ook wel echt steeds meer mensen hier berichten over delen over die situatie daar in Gaza.	5.89
89	We hebben natuurlijk al eerder die rode lijn protesten gehad.	3.67
91	En dus mogelijk maatregelen zitten ze te denken aan.	4.1
92	Nou ja, als Europa niet ver genoeg gaat, want dat is dan de vraag.	4.65
94	We zagen vorige keer dat er niet heel veel uitkwam uit het Europese overleg.	5.7
96	Ja, als Europa dan met niks komt, dan gaan we misschien ook nationale maatregelen nemen.	7.82
97	Iets waarvan Veldkamp eerder zei, ja, wij als Nederland slaan niet echt een deuk in een pakje boter is natuurlijk ook zo.	5.11
99	Het is niet zo dat als wij van die maatregelen nemen, handelsmaatregelen, zodat wij Israël meteen tot in de kern van die economie raken.	17.92
100	Maar misschien is dat natuurlijk wel het meest spannende element in deze ontwikkeling.	4.45
101	Want hiervoor werd natuurlijk gezegd, ja, als wij het alleen doen zonder de EU, wat jij net zegt, dan heeft het ook geen zin.	7.13
102	Dan is het meer theatraal dan dat het effect heeft.	4.67
104	Een aantal landen, waaronder Duitsland, die willen dan toch niet die laatste stap nemen om echt maatregelen te nemen.	14.87
105	En nu gaat Nederland dus zeggen, als de EU niks doen, gaan wij zelfstandig.	12.85
107	Dan zeg je toch, ja, we vinden het zo erg wat daar gebeurt, dat we dan toch maar maatregelen gaan nemen die misschien niet een hele grote impact hebben.	6.27
109	Wat volgens mij ook het plan is om te kijken of we met andere landen die dan wel in ons kamp zitten of met ons eens zijn, los van de EU maatregelen kunnen nemen.	10.56
110	Niet Duitsland is inderdaad een kritisch land, maar er zijn ook landen die al veel eerder kritisch waren op Israël en ook wel meer wat dat betreft op een lijn met Nederland zitten.	17.67
111	Dus ja, ze gaan kijken van hoe kunnen we toch, als het zo stroef gaat in Europa, wat het in Europa eigenlijk altijd gaat, als Nederland toch iets doen, hoe klein ook.	6.13
112	Even het scenario dat Nederland dus zelfstandig tot maatregelen overgaat.	8.18
113	Hoe werkt dat eigenlijk dan parlementair eigenlijk?	8.14
114	Want ik neem maar dat het kabinet dat niet zomaar kan doen zonder een meerderheid in de Kamer.	10.77
115	Nee, volgens mij kun je wel gewoon beleid aankondigen.	5.85
118	En als er dan een noodzaak wordt gevoeld vanuit de Kamer om daarover te debatteren, dan kan er altijd in het zomere ses een spoeddebat over worden aangevraagd.	5.69
119	Maar goed, ik denk dat als je de coalitiepartijen hebt, nou we zagen de oppositie natuurlijk afgelopen weken al roepen, kom met extra maatregelen.	6.44
120	Nou, nu is het kabinet, de coalitie daar ook toe bereid, dus dan heb je al een ruime meerderheid.	17.66
121	Dus het lijkt wel dat het kabinet hier makkelijk mee door kan gaan.	7.19
125	Ja, nou gaan wij het hebben dus over dat bijzondere akkoord, platgezegd eigenlijk, waar het kabinet, ook het vorige kabinet trouwens, eindeloos aan het soebatten was.	21.06
126	Praten wel, niet, wie, waar, geen meerderheid, welke maatregelen dan.	4.77
127	Dit huidige kabinet, zelfs met een heel BBB-ministerie, zowel de minister als de staatssecretaris van BBB-huizen, het lukte allemaal niet.	24.32
128	En toen was daar ineens een interprovinciaal overleg met de waterschappen, de jonge boeren, LTO Nederland.	6.47
130	En we hebben twee van die hoofdrolspelers die dat akkoord mogelijk hebben gemaakt, hebben wij hier in de uitzending.	7.46
131	Ik begin eigenlijk even met Pieter van der Schans even.	3.52
132	Was ooit de jongste wethouder in Ede, maar hij is er dertig gemiddeld passeerd, hè?	10.34
137	U bent in deze uitzending niet alleen natuurlijk als wetter, maar vooral ook als afgevaardigde van de Vereniging Nederlandse Gemeente.	5.0
140	Ik ben daar druk met alles wat raakt aan stikstof, aan landbouw, een stukje natuur en ook grondzaken.	5.18
141	Dus met name de grond die in eigendom is van gemeente.	5.13
144	Want u was eigenlijk, waren zij al aan het praten en toen werd u erbij gehaald.	3.86
145	Dus ik begin eigenlijk bij u. Waar moeten we dit verhaal eigenlijk beginnen, Pieter van der Schans?	4.79
146	Je moet je voorstellen dat er periodiek, dus één keer in de maand, één keer in de twee maanden, zijn er overleggen met de minister.	7.88
147	Bijvoorbeeld als ze een Kamerbrief gaat sturen, dan is er contact met dus dat IPO, die provinciale vertegenwoordigers met de Vereniging Nederlandse Gemeente.	14.29
151	Zo'n bestuurlijk overleg, dat vindt dus periodiek plaats als er bijvoorbeeld zo'n brief naar de Kamer gaat.	8.88
152	Nou, die hebben we dus regelmatig, ook met de huidige minister Wiersma.	5.1
153	En ik denk dat het ergens eind eerste kwartaal was, begin tweede kwartaal, dat we met elkaar elkaar aankeken na zo'n bijeenkomst, zo'n overleg van joh, het vlot niet.	4.06
154	Er zit niet de snelheid in die nodig is om dit probleem fatsoenlijk op te lossen.	4.52
155	Ja, maar een soort gelijke concentrering zal er waarschijnlijk op heel veel plekken parallel hebben plaatsgevonden.	4.19
156	Ja, maar je ziet wel, ik denk dat dat klopt, ik kan me de gezichten her en her best voorstellen.	3.96
157	Maar je ziet dat met dat stikstofvraagstuk eigenlijk heel veel gemoeid is.	10.07
158	Dus je ziet dat een boer die wil verduurzamen of die wil ontwikkelen geen ruimte krijgt.	20.21
159	Woningbouwprojecten liggen stil, een weg kan niet worden aangelegd.	11.91
160	Zelfs een fietspad hier op de Veluwe heeft er last van.	8.32
161	Dus je ziet dat dat stikstofvraagstuk eigenlijk met heel veel andere onderwerpen ook te maken heeft.	6.85
163	Nou, dat was voor ons de aanleiding om te zeggen, nou, als het dan niet snel genoeg gaat, want er worden wel daadwerkelijk stappen gezet.	3.73
164	Maar als het dan niet snel genoeg gaat, ja, dan moeten we misschien zelf iets doen wat we liever niet doen.	4.16
165	Want uiteindelijk is natuurlijk de Rijksoverheid hier de eerste partij voor om extra meters te kunnen maken, zodat we dat probleem sneller op kunnen lossen.	9.64
166	Zodat die woningen sneller kunnen worden gebouwd, die natuur kan herstellen en die boer aan zijn toekomst kan werken.	30.98
167	Ja, ik hoor het u allemaal zeggen, maar tot nu toe is er nog eigenlijk niks unieks, want deze analyse die u maakt, die is er al heel lang.	3.88
168	Er moet wat, het gaat te langzaam, het raakt aan alle vormen van samenleving.	5.09
169	Maar bij jullie gebeurde er iets meer, want jullie vanuit die irritatie of frustratie, ik weet niet wat het allemaal was, heb je gezegd, maar we moeten nu echt aan de slag.	3.46
170	Nou, kijk, de achtergrond was dat minister-president Schrooven, dat was begin dit jaar, die had vrij scherpe woorden.	4.99
171	We gaan dit probleem oplossen, voor de zomer komt er een pakket, de vergunningverlening die gaat dan van het slot en dat gaan we regelen.	7.0
172	Ik heb daar een speciale ministeriële commissie voor ingericht, nou, daar hebben wij ook bij aan tafel gezeten.	4.36
173	Nou, laten we even, ik ga je even kort onderbreken, want we hebben daar een klein fragment bij van demissionair premier Schroof.	4.98
174	Ik denk dat ik het, dat ik het probleem heb onderschat.	3.69
175	Dat ik dacht van, dit moet toch, dit moet toch oplosbaar zijn.	3.94
176	We snappen heel goed dat dit een eerste stap is en niet de stap en al helemaal niet de eindstap, maar dat we daar echt met vol gevoel van urgentie mee aan de slag gaan op die twee onderwerpen, namelijk echt zorgen, vergunningverlening en natuurherstel.	4.17
177	Roy Meijer, de voorzitter van Nederlands Agrarisch Jongerencontact zit hier in de studio, die zat er echt, ik zag u glimlachen tijdens dit fragment, hè?	11.66
180	Nou, dit is natuurlijk best bijzonder dat de minister-president eigenlijk zegt van, joh, ik had het onderschat, het was toch een stukje ingewikkelder dan ik had verwacht.	3.8
183	Nou ja, kijk, sinds 2019 zitten we eigenlijk in het stikstofdossier, de programmatische aanpak stikstof.	25.82
184	Destijds beleidswijze waarmee wij vergunningen konden aanvragen om onze bedrijven te verduurzamen en te ontwikkelen werd afgeschoten.	11.92
185	Nou, in het begin konden bedrijven nog wel stappen zetten doordat ze met hun eigen vergunning, als ze die hadden, opnieuw hun emissies gingen indelen.	11.86
186	Of emissies van andere bedrijven opkochten, dat noemde je dan extern salderen, konden ze een vergunning krijgen.	22.75
187	Langzaam maar zeker door rechtspraak is dat allemaal steeds nauwer geworden en eigenlijk sinds vorig jaar december ligt alles stil.	4.94
188	Dus je kunt er niet meer met je eigen vergunning aan de slag en je kunt niet meer stikstof van een ander opkopen.	23.49
189	Dus die vergunningverlening ligt stil en het is even belangrijk om te beseffen dat die vergunningverlening op een heleboel dingen crucial is.	4.04
190	Je noemde al die dingen op in de samenleving, maar ik betrek het even op mij en mijn achterban.	3.47
191	Wij zijn de Nederlandse Graasjongelontact, de jonge boerentuiners van Nederland.	12.98
192	Mijn achterban heeft de komende 15 jaar best wel wat uitdagingen voor zich, waarvan ze nog niet precies weten wat ze op hun erf moeten doen om eraan te voldoen.	3.66
193	En als ze het al wel weten, dan weten ze niet of ze daar hun erf op kunnen inrichten, want daar hebben ze vergunningen voor nodig.	12.51
194	Dus wij hebben te maken met milieuwetgeving uit de jaren 90, waar de natuurbeschermingswetgeving er een van is, waar een ander is bijvoorbeeld de kaderrichtlijn water.	14.26
195	Er zijn klimaatverdragen gesloten door de regeringen voorheen.	35.99
196	We hebben te maken met de natuurherstelwet die nog op ons afkomt.	23.44
197	En we hebben een wet gehad in de Kamer, die heette de wet dieren.	16.65
198	En daarin is in de Kamer een afspraak gemaakt wat een dierwaardige veehouderij is.	22.76
199	Nou, daar moet je ook, daar hebben we een confinant over gesloten met allerlei partijen met dierenbescherming.	6.86
200	Maar dan moet je ook allemaal dingen op je erf doen.	4.03
201	En wat je ook op het erf wil doen, zodra je iets aan de gebouwen gaat veranderen, dan kom je of bij Jan Pieter uit, die jou een vergunning moet geven.	4.13
202	Of bij de provincies waar een MB-vergunning, dat is even de afkorting, natuurbeschermingswetvergunning, ik noem het even MB-vergunning.	8.57
203	Dat die MB-vergunning aan jou verleend moet worden, zodat Jan Pieter zegt, nou, ik zie dat jij een natuurbeschermingswetvergunning hebt.	6.42
204	Ik kan jou een omgevingsvergunning geven om te bouwen en om de dingen daar te doen.	4.19
205	Zonder die natuurbeschermingswetvergunning kom je nergens.	15.7
206	Nou, en we hebben twee groepen in Nederland, zij die wel een natuurbeschermingswetvergunning hebben vanuit het verleden.	11.66
207	En zij die geen natuurbeschermingswetvergunning hebben vanuit het verleden.	16.91
208	De zogenaamde pasmelders, misschien wel van gehoord.	8.59
209	En de interimmers, dat is een wat moeilijker woord, maar het komt er eigenlijk gewoon op neer.	3.87
210	Mensen die de goede trouw hebben gehandeld en door voorgaand beleid, omdat ze bijvoorbeeld in een straal van 10 kilometer geen Natura 2000 gebied hadden.	18.26
212	En dan zei de provincie, u hoeft geen vergunning, u kunt gewoon door naar de gemeente en dan komt het goed.	17.54
213	Ja, en nu rekenen we met 25 kilometer en dan is het bingo.	4.85
216	En die onzekerheid, die zien we ook terug in een onderzoek van de Nieuwe Oogst.	12.08
217	Een bekend branchblad, het lijfblad, het blad zou ik zeggen, toch wel van de land- en tuinbouw.	3.96
218	En daar staat dus bij, hebben ze onder heel veel boeren allemaal vragen uitgezet.	10.17
219	En een van die vragen luidt, waarop ligt voor u de focus op uw bedrijf in 2025 dit jaar?	6.1
220	En daar staat met kop en schouders dan stabiliseren.	5.5
224	Wij zijn jonge ondernemers en we willen door, we willen bedrijven overnemen.	3.82
225	En we willen de komende 30 jaar ook in Nederland blijven boeren en blijven ondernemen.	8.53
227	En wat stabiliseren eigenlijk zegt is, ik kijk de kat uit de boom, ik zet geen stappen.	3.75
228	En dat doen we eigenlijk al de laafgelopen jaren steeds meer.	3.95
229	En als je dat maar lang genoeg niet doet, ja, dat is niet goed voor je onderneming.	4.54
230	Elke onderneming moet ontwikkelen, of verbreden, of stappen zetten in schaal.	4.06
231	Of zeggen, ik ga mijn verdienmodel anders inrichten.	3.62
233	En een groot gedeelte van die tool begint bij een natuurbeschermingswetvergunning.	12.56
234	En als je niet komt Heeft u wel eens in uw analyse, heeft u wel eens gedacht, misschien zijn wij eigenlijk gek genoeg, hoe ironisch ook, misschien slachtoffers van onze extreem sterke lobby door de afgelopen 100 jaar.	4.8
236	Dus u weet hoe sterk de landbouwlobby in Nederland en binnen Europa is.	7.64
237	Al die uitzonderingen, al die geitenpaadjes, al die zaken waar de dans mee konden ontspringen.	3.45
238	En uiteindelijk is het de wetgever die zegt, tot hier en niet verder.	4.54
239	Zijn jullie niet gewoon eigenlijk slachtoffer van je eigen extreem succesvolle lobby van de afgelopen 80 jaar?	6.24
240	Ik denk dat wij vooral slachtoffer zijn van ons goede beleid, wat samengesteld is door de politiek.	5.3
241	Door een combinatie van, dat heette toen nog het OVO, de onderzoek, voorlichting, onderwijs.	6.13
242	Waarbij er een hele sterke combinatie was tussen het bedrijfsleven, boeren en tussen onderzoek.	5.05
243	Waarbij heel duidelijk was welke richting de landbouw op ging.	4.78
244	Even een zijpaadje, na de Tweede Wereldoorlog werd Sikko Mansel de minister van Landbouw.	10.04
247	En de agrarische sector destijds was eigenlijk, ik zeg het even een beetje plat, maar een verkapt UWV.	4.9
248	Er werden subsidies uitgegeven, zodat in de jaren 30 mensen aan het werk konden blijven.	7.49
250	Je zou kunnen zeggen dat de melkbanen toen, zeg maar, werden ingezet om mensen aan het werk te houden via de agrarische sector.	18.64
251	En wat er gebeurde was, dat na de Tweede Wereldoorlog natuurlijk heel veel behoefte was aan arbeid.	16.08
253	En Mansel zag dat en die denkt, één, hoe gaan al die boeren het werk verzetten?	9.76
254	En twee, hoe zorgen die boeren voor een fatsoenlijk inkomen dat zij ook op vakantie kunnen?	18.02
255	Was een sociaal-democraat, vond dat boeren het ook net zo goed moesten hebben als arbeid.	40.39
257	Nou, nooit meer honger wordt door iedereen altijd gezegd, dat dat een beetje de kern is.	3.89
258	Maar zijn vaste basis was vooral, een boer moet bestaansrecht hebben, op vakantie kunnen.	7.13
261	Als ik dat rationaliseer, dat die boer dus door schaal en mechanisatie een boterham kan verdienen.	6.16
262	Dan hebben we en genoeg eten, en die boer kan op vakantie en een portemonnee hebben.	12.12
263	Nou, lang verhaal kort, dat hebben we toen met elkaar in Nederland gedaan, via streekverbeteringsprogramma's zoals dat dan heette.	5.07
264	Dus we gingen in gebieden aan de slag om bedrijven te verbeteren.	5.04
265	Er was een wijkers- en blijversbeleid, dus bedrijven die wilden stoppen.	27.62
266	Nou, die kochten overheid op, die deden ze via een ruilverkaveling herverdelen bij boeren die doorgingen.	47.3
267	Er was een hele duidelijke visie, zo gaan we met elkaar om.	3.8
268	En het platteland werd eigenlijk vormgegeven rondom de boer.	13.96
269	Nou, in die periode daarna is er heel veel veranderd.	4.39
271	Ik denk dat u wel, het is wel goed, even aanhalen dat hij aan het einde van zijn politieke carrière tot in zich kwam, dat hij één element was vergeten, namelijk klimaat en milieu.	4.53
272	Ja, maar kijk, het was een sociaaldemocraat, dus het was iemand die vanuit de sfeer van plan-economieën kwam.	8.76
273	Maar hij moest toch constateren dat de wereld niet maakbaar was, want het ondernemerschap, zeker in West-Europa en zeker in Nederland, heeft hij zwaar onderschat.	5.42
274	En wij zijn heel ondernemend, wij zijn van de handel, dus op het moment dat wij ruimte krijgen om zaken te ontwikkelen, dan gaan we dat invullen.	3.61
276	En toen heeft hij aan het eind van zijn periode gezegd, ja, ik heb een rapport gelezen en ik snap de statistiek erachter.	6.97
277	Ik maak me toch zorgen over wat ik zelf heb gedaan.	3.6
278	Maar eigenlijk vanaf dat moment hebben we niet opnieuw gekeken naar hoe gaan we dat platteland nu opnieuw inrichten en wat is de visie op de sector.	5.02
279	Nou, en wat je zag is dat daar steeds meer weerstand op kwam.	3.51
280	En dus is een milieuwetgeving gekomen begin jaren negentig, waar de natuurbeschermingswetgeving er één van is.	8.62
281	Nou, en men dacht, weet je, en dat staat letterlijk ook in het rapport Remkes, toen dit werd ingevoerd, werd er nog aan de minister van Landbouw gevraagd.	10.37
282	Jongens, heeft dit economische impact en de bestuurders van toen, die hadden dus die vraag gesteld aan de minister en de minister zei nee, dat heeft geen economische impact.	35.41
283	Nou, we zijn 25 jaar verder met heel veel jurisprudentie en we weten dat het anders is.	5.94
284	Laten we dan even een, het is goed dat u even de historische context bijgeeft, want u bent historicus ook, maar even laten we even een sprong naar de afgelopen periode maken.	3.67
285	Dan komt de BBB, met klaroen geschal, bam, zo dat kabinet in, werd de grootste bij de Provinciale Staten, en nu zou het roer omgaan.	15.11
286	Als u gewoon toch eens even de balans opmaakt, wat heeft de BBB, als ik ze op de social media doe, dan zet ze overal nu van zichzelf, de BBB levert.	3.95
287	Zie ik overal, ik weet niet wat ze precies allemaal leveren, maar volgens eigen zeggen leveren ze de hele dag.	3.43
288	Kunt u gewoon eens even namens het jongerencontact zeggen, hoe u dat kwalificeert?	9.6
289	Kijk, vanuit ons perspectief is het, wij willen door, dus wij hebben daarin twee keuzes te maken.	3.77
291	Of je zegt, in Nederland is geen plek meer in, dat is de constatering die je doet, en daarmee basta.	4.57
292	Of je zegt, wat is onze plek in Nederland binnen de vingerende milieuwetgeving?	14.09
293	En dan kun je of de milieuwetgeving aanpassen, of je kunt de milieuwetgeving omzetten in wat je op het erf moet doen en kijken of dat haalbaar is.	6.37
294	En als het niet haalbaar is, ja, dan weet je ook hoe laat het is.	4.54
295	En ik denk dat, kijk, laat ik zo zeggen, de milieuwetgeving is niet aangepast.	7.22
297	En binnen die realiteit is de vraag aan onze jonge ondernemers, en nu?	5.63
298	Wat een groot verschil is, u accepteert die realiteit.	3.98
299	Ja, maar die realiteit verandert alleen als er een kamermeerderheid is die zegt, in plaats van dat de wereld rood is, dat die geel is.	5.85
300	En als dat niet het geval is, kijk, dan heb ik als ondernemer daar iets mee te doen.	3.93
301	Maar dat kan ik niet alleen, en daar komt het tweede gedeelte van de redenatie.	3.67
302	Als je dus zegt, oké, die uitdagingen die zijn er, dan moet je ervoor zorgen dat je met partijen in gesprek gaat, die je nodig hebt om die uitdagingen te realiseren.	3.99
303	Nou, Jan Pieter, met de Vereniging de Nederlandse Gemeente, is daar één van.	6.02
304	Nou, heel mooi bruggetje, want nu zijn we weer terug.	3.46
305	Pieter van de Schans, ik wil terug naar het moment wat u net aan het beschrijven was.	3.41
306	Jullie hebben daar een periodieke overleg, en by the way, dat vindt op heel veel plekken plaats, met allemaal verschillende waterschappen, en IEPO's, en VNG's, en weet ik het allemaal wat.	3.55
308	En daar zaten jullie, de zoveel analyse, het gaat te langzaam, we raken geïrriteerd, er moet wat gebeuren, en dan?	5.11
309	Ja, kijk, je hoorde het net ook, de minister-president Schoof gaf aan, ja, ik heb het onderschat, ja, maar zijn belofte, of zijn verwachting was wel, we gaan het voor de zomer van een fatsoenlijk antwoord voorzien.	3.94
313	Omdat het probleem, ja, je kunt het wel wegzetten in een proces met een aanvullend startpakket en een nieuwe stap bij de begroting, en nog wat stappen, de tijd in, dat zijn altijd stappen die extra tijd kosten, maar die woning, die wordt er niet door gebouwd.	4.22
314	Die boer kunnen we er geen duidelijkheid over geven, en die noodzaak, ja, die ligt hier gewoon op straat, hè, daar heb je op het provinciehuis last van, als je die vergunning niet kunt verlenen.	8.56
315	Maar dat geldt voor al die andere elf provincies ook?	28.02
316	Ja, maar dat is, we doen dat ook met al die andere elf provincies, hè, dus dat IPO, dat zit daar namens twaalf provincies, de VNG zit daar namens 344 gemeenten, en hoeveel waterschappen dat er zijn, dat ben ik even kwijt, maar er zijn er ook genoeg.	9.65
317	Dus je doet dat vanuit zo'n koepelorganisatie, namens al die gemeenten, provincies en waterschappen, omdat je op al die plekken, waar al die lokale bestuurders en provinciale bestuurders actief zijn, ziet dat er gewoon te weinig gebeurt.	3.84
321	Neem eens even mee, want het is toch echt bijzonder wat daar gebeurd is.	3.95
323	In die zin is het weer niet zo ongewoon, want je spreekt elkaar vaak, je zit goed in de materie, je hebt er dagdagelijks mee te maken, dus alle mogelijkheden, je denkt allemaal wel eens na, wat als wij daar met elkaar eens wat lijn uit hadden gezet, hoe ver waren we dan gekomen?	4.27
324	Dus er is al heel veel denkwerk verzet, vanuit het IPO, maar ook vanuit het VNG, er zijn al heel veel stukken toegestuurd, ook naar het kabinet, en wij hebben dat bij elkaar gelegd en gezegd, welke stappen zijn er volgens ons op de korte termijn nodig?	18.33
327	En dat gaan we bij elkaar brengen, nietje er doorheen, goed in overleg met LTO en NAJK en aan de gang.	3.53
328	Ik probeer de hele tijd jullie deal als heel bijzonder en exclusief te betitelen, en u normaliseert eigenlijk, in elk antwoord wat u geeft eigenlijk, dat brengt nog meer de vraag met zich mee, waarom lukt het jullie dan wel en op landelijk niveau niet?	5.11
331	Ja, kijk, er zijn een paar dingen die daarbij een rol gespeeld hebben, één de tijd, dus hoe groter het probleem, hoe meer noodzaak ook bij verschillende partijen om over je schaduw heen te springen of om dingen te doen die eerder niet wilden, dat is één.	3.82
332	Wat je ook ziet is dat gewoon, en Roy schetste dat net, het kwam niet een beetje tot stilstand, maar het kwam helemaal tot stilstand, dus er gebeurt gewoon qua vergunningverlening helemaal niks meer.	3.65
333	Je ziet ook dat er een maatschappelijke acceptatie is van, jongens, het heeft nu eigenlijk wel lang genoeg geduurd, kan dit niet anders?	6.62
334	Je ziet ook, en dat heeft denk ik de afgelopen jaren ook laten zien, dat er ook gewoon politieke wil nodig is.	4.39
335	En als politieke wil ontbreekt, of een beetje afwezig is, of een beetje niet.	3.98
337	Want of je nou in de opposite coalitie zit, dit is een soort maatschappelijk probleem waar we wat mee willen.	4.74
339	Ja, ik ben bang dat er wel meer problemen zijn die in Den Haag ergens rondcirkelen, die al jaren rondcirkelen en waar al jarenlang oplossingen voor nodig zijn, maar die niet tot stand gebracht worden.	4.41
340	Dus ik ben bang dat dat ook een probleem is dat zich meer voordoet.	4.49
341	En ik denk ook dat het ermee te maken heeft dat soms anderen de problemen beter of sneller op kunnen lossen dan Den Haag.	4.39
342	Ik bedoel, voor jouw beeld, ik werk in de gemeente Ede, daar hebben we 600 boeren.	11.85
343	Het gros daarvan ben ik de afgelopen vijf jaar met enige regelmaat tegengekomen.	3.55
344	Dus je kunt ook met veel meer zicht op die praktijk aan de slag gaan.	3.83
345	Roy zou dat erkennen vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid.	4.29
346	En daar hebben we eigenlijk ook gewoon werk van gemaakt.	3.86
349	Wij gaan duiken wat dieper in die fantastische deal die er op provinciaal niveau gemaakt werd, waar de Haagse overheid nog echt wat van kan leren.	4.5
353	En u hoort net zo ook de stem van Pieter van der Schans.	3.8
356	Er kwam een deal op tafel en Roy Meijer kwam later aan tafel.	5.46
357	En hoe dat zat, gaat hij zo direct zelf aan u uitleggen.	3.73
361	Of je meevoeren naar werelden die je nooit eerder hebt gezien?	5.13
362	In de nieuwe editie van Brainwash Zomerradio interview ik Spinvis, Annette Schaap en andere denkers over levensvragen en muzieknummers die hen raken.	7.14
364	Elke werkdag van middernacht tot één uur op NPO Radio 1.	6.59
367	Audica is de nieuwe naam van Van Bokstel Hoorwinkels.	10.04
369	Audica vergoedt voor één zorgtoestel de kosten die de zorgverzekeraar niet vergoedt.	66.58
371	Eigen risico en kosten oplaadbaar mogelijk van toepassing.	3.91
372	Informatie en voorwaarden op audica.nl Het verhaal van het nieuwe quickwash wasmiddel van Robijn is het verhaal van een beertje dat de snelste ter wereld wilde zijn.	16.59
380	Ga voor een proefles naar gripoptekst.nl NPO Radio 1 Negen uur, Ismaël de Bruijn met het NOS Journaal.	5.56
381	Het demissionaire kabinet wil maatregelen nemen tegen de Israëlische regering als Israël de afspraak met de EU over het toelaten van hulp tot Gaza niet is nagekomen.	82.17
382	Dat bevestigt premier Schoof op X. Het is de bedoeling dat minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken vanavond nog aan de Tweede Kamer laat weten wat er op tafel ligt.	12.32
383	De Europese Unie bereikte eerder deze maand een akkoord met Israël over het toelaten van meer humanitaire hulp aan Gaza.	76.23
385	Schoof heeft tegen Israël gezegd dat Nederland zelf maatregelen neemt als het land te weinig doet aan noodhulp.	80.49
386	Oudburgemeester Abu Taleb van Rotterdam werd niet ingelicht over het plan voor een aanslag op het Songfestival in zijn stad.	26.36
387	Dat zegt hij tegenover de regionale omroep Rijnmond.	10.21
388	In 2020 kreeg het OM een tip over plannen van de Zweedse verdachten.	33.94
390	Abu Taleb zegt dat hij alle informatie had willen weten omdat hij een jaar later moest besluiten of het veilig was om het Songfestival te laten doorgaan.	14.43
392	In Slovakije is de voortvluchtige drugscrimineel Giuliano A. opgepakt.	63.73
393	De man uit Geertruidenberg in Noord-Brabant werd vorig jaar veroordeeld tot een celstraf van ruim 8 jaar, maar is sindsdien spoorloos.	52.94
394	Een specialistisch team achterhaalde dat de man in Slovakije zat en daar heeft de politie hem opgepakt.	76.69
396	Voetballer Joeri Heerken stapt over van Sparta-Praag naar Ajax.	14.52
397	De doelman van 19 tekent tot en met 2030 bij de club in Amsterdam.	10.38
398	Heerken werd geboren in Tjechië en bracht daar ook zijn jeugd door.	9.48
399	Eerder deze zomer veroverde hij de Europese titel met het Nederlands elftal onder 19 jaar.	8.1
400	Dan het weer vanavond en vannacht opklaringen bij ongeveer 11 graden.	6.37
404	Bij Specsavers vinden we dat iedereen goed moet kunnen horen.	6.57
407	Die heb je al voor 0 euro eigen bijdrage voor één toestel en wordt volledig op maat op uw wensen afgestemd.	3.9
413	Kosten, eigen risico en opladen kunnen van toepassing zijn.	5.91
415	En nu naar Aldi voor voorgesneden verse bamiënassie groenten.	18.74
422	Wij geven kinderen uit groep 6, 7 en 8 meer Grip op tekst.	7.79
427	Geen wonder dat we volgens YouGov de meeste nieuwe fans hebben.	5.64
435	Welkom terug tot half tien zijn we bij u met WNL Haagse Lobby.	4.99
436	Het programma over het spel en de knikkers in politiek Den Haag.	6.85
442	Zij zijn bij elkaar gaan zitten, hebben we het eerste half uur gehoord.	5.54
444	En we gaan kijken in de tweede helft of dat inderdaad zo simpel was.	3.95
446	Namelijk een deal gemaakt om de stikstof vereeniging van altijd echt te lijf te gaan.	12.18
448	En al was het alleen maar als je het contrast maakt met Den Haag.	4.39
452	Het was moeilijk om pijnlijke maatregelen te nemen.	4.33
459	En daarnaast hebben wij via de straalverbinding bij ons Jan Pieter van der Schans.	4.24
461	En zat aan die onderhandelingstafel namens de Vereniging Nederlandse Gemeente.	5.85
462	Meneer van der Schans, we waren eigenlijk voor het nieuws en de reclame, waren we bij u even.	3.67
463	We waren op het punt eigenlijk dat jullie zeiden, we zitten daar in dat periodieke overleg.	4.29
471	Je hebt daar een soort verantwoordelijkheidsgevoel bij gehad.	4.16
474	Waar je tegenaan loopt is dat je, waar het eigenlijk mee begon, is niet zozeer dat er op alle andere plekken nou enorme kwade wil was of zo.	4.64
475	Maar dat wij wel met elkaar bedachten van, joh, misschien helpt het als wij die stap vooruit zetten.	3.94
476	Dat geeft ook op het niveau van de Rijksoverheid dan de ruimte om daar dan in mee te gaan.	8.57
478	En dat kwam met name vandaan bij de vertegenwoordiging van de provincies, het IPO.	7.7
483	En zo zijn we met z'n vijven gaan kijken van, joh, hoe ver liggen we eigenlijk uit elkaar?	4.43
484	En kun je met elkaar stappen zetten, zodat je nog steeds een geloofwaardig verhaal overhoudt?	5.31
487	Maar maakt het niet af, zet er niet genoeg op door.	4.28
489	Er is natuurlijk altijd een heilige graal, is in deze de onteigening.	4.08
490	Sommige partijen, zoals de BBB, zeggen dat gaan wij niet meemaken.	12.25
494	Hebben jullie van tevoren afsproken een soort piketpaalje slaan?	4.55
496	Of hebben jullie gezegd, we doen het helemaal open vizier en er is nergens een heilig huisje?	5.4
497	Wat we hebben gezegd met elkaar is, hoe kun je een eerste geloofwaardig stap zetten over dat stikstofprobleem?	18.39
498	En er zijn er een hele hoop andere onderwerken die daar omheen spelen, die je ook allemaal op die tafel kunt gooien, zodat je nog maandenlang met elkaar kunt overleggen, totdat je er niet uitkomt.	3.56
499	Dus we hebben gezegd, we focussen ons op stikstof, om stand te houden bij de rechter, vergunningen te kunnen verlenen en boeren van perspectief te kunnen voorzien.	39.44
500	Dat waren eigenlijk de ingrediënten die op tafel liggen.	3.62
503	Dat sloot ook aan bij de plannen van minister Wiersma.	14.22
504	Het tweede, een afbouw na die reductie in die periode.	4.45
507	Dat is echt wat anders dan dat je ergens in Friesland zit.	4.84
508	Bijvoorbeeld heel ver bij een Natura 2000 gebied vandaan.	22.94
509	En het derde was, als je dan met elkaar afspreekt dat die stikstof uitstoot naar beneden moet.	72.21
511	Dan moet je ook zeggen, als dat niet gebeurt, als dat niet voldoende lukt, na al die inspanningen, dan moet je ook afrekenen.	4.44
512	Want je kunt natuurlijk niet aan het werk gaan en het achterdeur open laten staan.	4.95
513	Dus we hebben met elkaar verkend, zijn die drie onderdelen zo in te richten, dat het voor de overheden genoeg geloofwaardigheid bood.	3.58
514	Maar dat het ook voor de landbouwpartijen genoeg perspectief biedt om tegen de achterban te zeggen, joh, we moeten aan de bak.	3.87
516	Ik bedoel, van al die boeren die ik de afgelopen jaren heb gesproken, er zijn er maar weinig van overtuigd dat morgen er net zo uit is als gisteren.	5.05
518	Vijf jaar geleden zei een boer tegen mij, waarom is het nodig, die stikstofreductie?	63.32
519	De boer die ik nu tegenkom, die zegt tegen mij, joh, ik wil wel reduceren, maar wanneer ga jij dan leveren met die vergunning?	13.55
520	Nou, dat was eigenlijk het gesprek wat we met z'n vijf aan tafel hadden.	3.44
521	En langs die drie punten konden wij een geloofwaardig antwoord bieden en eigenlijk aanvullend zijn op wat Wiersma in dat stadpakket samen met de rest van die ministeriële commissie op tafel had gelegd.	4.11
523	Ik haal nog even het Monsterverbond, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, waar u dus namens zat, LTO.	5.27
524	Dat is natuurlijk spannend, want die zijn eigenlijk hiervoor enorm opgewandeld met de minister Wiersma.	4.85
525	En die zijn dus ook bij jullie aan deze tafel nu zo beland.	3.67
526	Dan hebben we de Unie van Waterschappen en het Interprovenciaal Overleg.	7.49
527	Waarom was de Club van de Jongerenboeren, de NAJK, bij monden van de voorzitter hier in de studio, Roy Meijer, Waarom hebben jullie die later eigenlijk pas uitgenodigd?	6.58
528	Ik weet niet of er nou een briljant gedachte achter de volgorde zat van wie gaat met wie.	3.96
529	Het begon ermee van kunnen we vanuit in dit geval de vertegenwoordiging van de provincie samen met LTO een geloofwaardig.	5.65
531	En onze inschatting was op het moment dat daar muziek in zit, dan trekken we de boel breder.	3.56
532	Dus dan gaat ook die VNG en die Unie van Waterschappen aan de bak.	5.68
533	En dan hoort daar wat mij betreft ook een partij voor bij als het NAJK.	4.27
534	Want je zou even platgezegd, dan doe ik ze een beetje onrecht om, maar over LTO kunnen zeggen dat zijn de middelen of de oude boeren.	5.73
536	Nou, dat is volgens mij een mooie doorsnee van de agrarische sector, zoals we die in Nederland hebben.	4.82
537	Dus dan zit je met en de overheden en met de goede doorsnee van die agrarische sector aan tafel.	3.56
538	En het zijn ook partijen, dat zeg ik dan ook maar eerlijk, die ook weten wat onderhandelen is.	3.94
539	En die ook weten wat het zitten aan zo'n tafel betekent.	4.02
540	Nou, dan zit je met elkaar aan tafel en dan kom je er een heel eind uit.	3.71
542	Wist je van wat er gaande was of was je eigenlijk verrast waar je voor uitgenodigd werd?	4.77
543	Nee, ik had er wel wat opgevangen waar men mee bezig was.	3.45
544	Ik had ook wel een beetje begrepen dat men het wilde verbreden.	3.77
545	Niet alleen LTO daar neer wilde zitten, maar ook met ons om tafel wilde.	3.74
546	Omdat wij de toekomst zijn en dat klinkt een beetje raar.	4.96
548	Ik kan zelfs voorstellen dat u misschien wel geïrriteerd was.	3.7
549	Waarom hebben ze eerst met die oude boeren van LTO zitten praten en niet meteen met ons?	13.35
550	Kijk, weet je wel, het probleem is in dit soort processen.	4.56
551	Het gaat vaak over ego's en wie eerst en wie laatst.	4.7
552	Maar de kern is vooral wat ligt er op tafel en kun je erin vinden?	5.36
554	We hebben het Lambo-akkoord ook tot het einde van de ritten uitgezeten.	44.82
555	Maar u bent hier nog steeds verdrietig over dat dat niet gelukt is.	3.76
559	Kijk, wij hadden toen een hele goede vibe in onze club.	3.54
560	Waarbij de provinciale bestuurders die bij ons de knopen doorhakken namens de leden in de provincie.	4.41
561	Samen met ons aan de slag waren van hoe gaan we onze toekomst vormgeven.	4.11
562	Het is natuurlijk uniek dat je een tafel hebt waar je alle overheden, maar ook maatschappelijke organisaties, bedrijfsleven bij elkaar hebt zitten om een toekomst te maken.	4.3
563	Ik begrijp het, maar ik lees ook in de stukken dat u in eerste instantie wat wantrouwend was.	3.67
564	Ik heb het nu even over het Lambo-akkoord zeg maar.	8.74
565	Dat is de ervaring waarin we dat eerst hebben meegemaakt.	3.76
566	En toen kwam hier het verzoek en toen hebben we eigenlijk gezegd Kijk, wij bekijken dit programma natuurlijk niet nieuw.	5.04
568	We doen net alsof er in de tussentijd niks gedaan is en geitenpaadjes hebben wandeld.	4.15
569	Maar we hebben al heel veel oplossingen gehad die ook een poosje gewoon juridisch voortgang hadden.	3.8
570	Ik bedoel, tot aan 2019 hebben wij eigenlijk altijd wel stikstofbeleid of vergunningsbeleid gehad.	57.46
571	Dit gaat over veel meer dan alleen We hebben nu even over stikstof, ik zal zo uitleggen waarom.	8.45
572	Maar dit gaat ook over natuurherstel en natuurbeleid en hoe dat is ingericht in Nederland.	10.98
573	Maar daar hadden we eigenlijk altijd wel een modus in zodat bedrijven vergunningen konden aanvragen.	12.1
574	Alleen sinds 2019 is dat eigenlijk op z'n kop gezet.	5.03
575	En sinds einde vorig jaar is dat helemaal onmogelijk gemaakt.	3.97
576	En dat maakt dat er een enorm probleem is in alle sectoren die van mij bij overheden van hoe komen we verder.	4.54
578	Maar even op dit punt, dan mag u nou een lijstje afmaken.	3.47
579	Maar kijk, die borging waar dan vaak over wordt gesproken, dat is ook zo'n enorm heikel punt.	3.81
580	Dat je zegt, borging is vrij vertaald gewoon dat je maatregelen te juridisch stand houden.	5.59
581	Dat je niet ergens weer halfwege door een rechter tot stop wordt gebracht, toch?	8.06
582	Borging is in feite dat jij kunt laten zien dat wat je beloofd hebt, dat je dat ook doet.	4.18
583	Of in ieder geval een systeem hebt waarin je dat opvangt.	5.22
586	Nou, kijk, waar het mij om gaat is, dus in die tussentijd is ook heel veel gebeurd.	3.43
588	Alleen nadat het juridisch gesneuveld is, zijn wij er niet in geslaagd met elkaar ...om een gezamenlijk gesprek te voeren over de vraag hoe dan wel.	5.12
589	En dat komt ook door de juridische druk die erop zit vanuit Johan Vollebroek en Korsjorten.	4.29
590	Die zitten daar zo op te drukken bij provincies, bijvoorbeeld nu met al die handhavingszaken.	23.05
591	Bij pasmelders, die mensen kunnen er niks aan doen dat zij een pasmelding hebben gedaan omdat toen het beleid was.	64.8
592	Maar nu wordt er gevraagd door de MOB bij de provincies om bij hun te handhaven.	27.88
593	Want deze mensen hebben op dit moment geen vergunning.	22.32
594	Dus over de rug van die ondernemers gaat men juridisch hun gelijk halen.	4.41
595	En dat maakt dat er zoveel spanning op zit, terwijl eigenlijk je een beetje lucht zou moeten hebben om gezamenlijk te kijken hoe ga je dit oplossen.	4.41
596	Dan terug naar de tafel en naar het gesprek van waarom zijn we daar aan tafel gegaan.	3.67
597	Kijk, we hebben in eerste instantie gezegd, kijk als jullie ons voor de show erbij willen hebben, omdat je het mooi vindt dat de jonge boeren er ook bij staan.	3.82
605	Die hebben we niet opgeschreven, maar die is wel belangrijk.	3.84
606	Eén, pasmelders en interimmers, dus de bedrijven zonder een vergunning, moeten beschikken over een natuurbeschermingswetvergunning.	17.72
609	En om die vergunningen af te geven, zul je eerst wat moeten reduceren.	4.31
611	Maar ik zeg, welke problemen moet een oplossing bieden?	5.36
615	Niet in bedrijfsovername, niet in bedrijfsontwikkeling.	4.9
617	Als tweede moet je een betrouwbaar en voorspelbaar vergunningssysteem hebben.	4.61
618	Zodat je als ondernemer ook weet, oké, als ik deze stappen zet, krijg ik een papiertje.	3.78
620	Als derde is het heel belangrijk dat je structuurbeleid hebt.	4.93
621	Waarin bedrijfsleven en overheid samen werken met de sector.	5.31
622	Met zij die door willen om ervoor te zorgen dat er emissiereductie plaatsvindt.	18.22
623	En dat je gaat werken aan andere doelen, zoals natuurherstel.	4.84
624	Maar vooral die emissiereductie, daar kan ik wat aan doen als boer.	4.49
626	En betekent dat je dus ondersteunend beleid met subsidies, met fiscaliteiten.	4.35
633	En er hoort ook bij dat je bedrijven die willen stoppen.	8.84
636	En met die blik zijn wij naar de inhoud gaan kijken.	3.75
637	En hebben we gezegd, luister, we hebben nog best wel wat dingen aan te merken op de inhoud die hier staat.	3.49
638	Maar als dat mag, gaan we met jullie het gesprek aan.	3.62
644	En dat is, als de andere partijen er ook zo in zitten, dan doen wij mee.	3.97
645	Of daar nu, dat is gewoon hoe wij in de wedstrijd zitten.	3.76
648	En twee, een tafel waar zowel provincies, waar wij een natuurbeschermingswetvergunning van moeten krijgen.	4.55
649	Als gemeentes, die gaan over omgevingsvergunning om dingen te bouwen of milieutechnisch ergens iets uit te voeren als bedrijf.	34.7
650	En waterschappen, waar we ook veel mee van doen hebben.	3.83
651	Als die bij elkaar zitten, dan moeten wij proberen om te kijken of we gezamenlijk hetzelfde kunnen vinden.	4.39
652	En dat heikele punt, wat elke keer naar boven komt, zoals het net door de wethouder Jan-Pieter van der Schans werd genoemd.	3.65
655	Wat dus gewoon plattelijk gezegd kan zeggen, u kunt daar in die buurt van dat natuurgebied niet meer verder boeren.	6.08
657	Dus u moet op verplaatsen of u moet in ieder geval weg.	4.03
658	Was dat niet voor u een punt van wel of niet aan tafel komen?	5.03
659	Of zegt u, want het staat natuurlijk nu en dat maakt jullie plan natuurlijk zo spannend.	4.09
662	Als ik jullie beide beluister en de stukken erover lees, begint bij mij het beeld te ontstaan dat jullie eigenlijk als organisaties, u als wethouder, u als van de boeren, dat jullie eigenlijk al veel verder zijn met denken dan in politiek Den Haag.	3.72
664	Ik denk dat er twee, laat ik er twee dingen over zeggen.	3.6
665	Wat je de afgelopen jaren hebt gezien, eigenlijk is dat het 2010 begonnen.	9.68
666	Toen hebben we het ministerie van Landbouw afgeschaft.	27.88
667	Dat hebben we overigens ook met het ministerie van Wonen gedaan in diezelfde periode.	10.94
668	We zien allebei welke problemen dat nu heel groot zijn.	4.41
669	Dat gaat over woningbouw en dat gaat over stikstof en de toekomst van de landbouw.	24.93
670	En wat je in die periode ziet, is dat er eigenlijk heel veel zaken zijn afgeschaft, waarin allerlei verschillende partijen elkaar tegenkwamen.	3.77
671	Op het niveau van een gebied of binnen een bepaalde sector.	5.12
672	Dat heeft die samenwerking eigenlijk enorm onder druk gezet.	4.45
673	Of sterker nog, die samenwerking is steeds minder geworden.	4.25
674	En daarmee zie je dat dat vertrouwen wat nodig is, dat heb je op straat nodig, heb je thuis nodig, heb je overal nodig, tussen overheid en tussen sector, landbouw in dit geval, eigenlijk steeds verder uit elkaar is gaan lopen.	3.95
675	Want daar heeft, denk ik, politiek Den Haag op dit moment nog last van.	6.01
676	Het tweede wat je ziet, is dat men in Den Haag ook heel weinig tijd heeft.	3.72
677	Het is een groot probleem, het is een complex probleem.	4.7
678	En wat ik net zei, ik ben al toen dadelijk aan mijn zesde minister van landbouw.	8.23
679	Dat maakt het voor een minister heel ingewikkeld om dat werk te doen.	12.93
680	Want is minister Wiersma van goede wil om dit probleem op te lossen?	32.63
681	Ik denk als je alle partijpolitieke sjaals en campagnecaravaan elementen eraf haalt, dat minister Wiersma dat van zins is.	5.94
682	Alleen dat soms die politieke context in Den Haag het onmogelijk maakt om er niet alleen aan te beginnen, maar om hem ook rond te maken, zodat je aan de gang kunt.	3.79
683	En eigenlijk wat wij hebben gedaan met z'n vijven, is hebben gezegd, er ligt een startpakket.	3.54
684	Als je dat nou eens helemaal door zou bouwen naar een geloofwaardig aanpak, hoe ziet dat er dan uit?	6.04
685	En dan gaan we niet allemaal ingewikkelde dingen weglaten.	4.18
686	Als ze wel nodig zijn, nee, dan leggen we ze op tafel en dan kijken we met elkaar hoe ver dat we kunnen komen.	3.9
688	En ik heb hier 600 boeren en die zitten allemaal dicht tegen de Veluwe.	11.93
689	Dat we de discussie iedere keer stuk laten slaan door twee uitersten.	3.89
690	Of stikstof is geen probleem, dan wel, je moet onteigenen.	7.36
691	Ik denk dat wil ik het stikstofprobleem in de gemeente Ede oplossen, dan heb ik helemaal dat onteigeningsinstrument in me niet nodig.	5.16
692	Sterker nog, ik kan gewoon met die 600 boeren, waarvan ik weet, er gaat een deel door, er gaat een deel stoppen, fatsoenlijk aan de gang.	4.06
696	Maar is het soms toch prettig dat het instrument op tafel ligt, ook al heb je het niet nodig, zet je het niet in.	3.78
698	Dus u vindt het wel van belang dat het instrument op tafel ligt?	5.77
699	Ik vind dat je altijd eerlijk moet zijn over de consequenties van keuzes.	4.29
700	Dat is ook als jij de snelweg oprijdt en je mag daar 100 kilometer per uur, dan ben je als automobilist.	22.06
701	Dan vind je dat die veiligheid die jij ook graag wil, dat je daar 100 rijdt, dat als jij je daaraan houdt, dat iemand die zich daar niet aan houdt, dat die wel even netjes aangesproken wordt als dat te gek wordt.	4.1
702	En dat is met heel veel elementen, ook hierin, niet anders.	3.7
703	Hoe hebben die 600 boeren, waar u dag in dag uit verantwoordingen uitlegt, waar u kopjes koffie mee drinkt, wandelingen mee maken, hoe hebben ze gereageerd op de plannen?	31.24
704	Ja, eigenlijk vanuit allerlei kanten van, nou goed dat je je kop uitsteekt tot, is het niet wat te gortig?	5.11
707	Ook kan ik nu dan wel die verduurzaming dolmaken, want Roy zit daar voor de jonge boeren, die hebben we hier gelukkig ook een hele hoop.	4.62
708	En ik was twee maanden geleden bij een jonge pluimveehouder en die zei, als jullie niet snel genoeg duidelijkheid geven, dan ga ik naar Denemarken toe.	4.74
709	Dus dit helpt om, eigenlijk waar het wat mij betreft iedere keer over gaat, ook bij de agrarische sector weer een klein beetje vertrouwen te kunnen krijgen in mijn soort.	4.92
712	Geef elkaar een hand, kijk je elkaar diep in de ogen aan, je hebt het gedaan.	3.69
718	Je hebt natuurlijk te maken met dingen die erin staan, die al spannend worden betiteld.	3.93
720	Er zijn natuurlijk allerlei andere plannen die er ook zijn.	3.92
721	En we hebben eigenlijk als NIEK gezegd, dit is een bouwsteen die voortbord duurt op wat de minister heeft gemaakt.	10.05
723	De minister heeft samen met het kabinet een startpakket gemaakt.	14.29
724	En eigenlijk een vierde ding, wat wij heel belangrijk vonden, is dat we niet opnieuw een realiteit gingen creëren die niet paste binnen wat de minister wilde.	4.79
725	We hebben eigenlijk, als je dit document gewoon doorzet, een concrete invulstap gedaan voor wat de minister heeft omschreven in haar startpakket.	13.34
726	Zij stelt ook aanpakken voor op gebiedsniveau, zij stelt ook doelsturing voor, zij stelt ook legalisering pasmelders voor.	8.92
727	En we hebben daar een stapje dieper met de mensen die het moeten doen.	3.92
728	Maar hoe heeft u dan de reactie van Caroline van der Plas, laat ik het netjes zeggen, een afgemeten reactie, mag ik het zo Het is niet een soort juichen, hoera, fantastisch, complimenten, duim met de lucht in was het, hè?	3.65
729	Nee, maar ja, met dit soort moeilijke dingen gebeurt dat ook niet.	4.95
731	Het is een proces waarbij een bouwsteen is gemaakt die zich op dit moment focust op hoe gaan we in onze sector de stikstofemissies terugdringen en vergunningverlening weer op gang brengen.	11.13
732	En daar hoort ook nog een onderdeel natuurherstel bij.	4.54
733	Nou, daar zijn de provincies mee bezig op een andere manier.	5.24
734	En daar is de minister ook mee aan de slag, zeg maar.	5.57
737	En twee is dat er reacties komen die zeggen, we vinden daar iets van.	4.31
738	Dat is ook goed, want dan is maar even duidelijk hoe het speelveld erbij ligt.	4.08
739	En als iedereen er iets van vindt, dan heb je denk ik ook een gevoelige snaar geraakt.	4.07
740	En heel veel van die reacties, dat was inhoudelijk ook helemaal niet zoveel mis mee.	3.88
741	Ik ga direct een paar kritiekpunten, daar mogen je op reageren.	3.67
744	We willen natuurlijk toch weten, want LTO is eerst, samen met mevrouw Wiersma, zei ze dat ze niets wilde weten van onteigening.	13.17
745	En nu staat LTO ook de handtekening onder dit document.	16.28
746	Mag ik misschien toch even wat je nu een aantal keren herhaalt.	3.68
749	Want kijk, jij hebt het constant over onteigenen en boeren van het erf weghalen.	4.49
750	En dat is eigenlijk niet wat erin staat en ook niet wat Jan-Pieter helpt of de provincies helpt.	7.8
752	Eén is, als je ondernemer bent, we gaan die emissie doelen die het kabinet heeft gedaan.	31.09
757	Waarbij er een mix zal zijn van een sector die in een totale omvang, waar bedrijven zijn gestopt.	4.41
759	En waarbij we aan de slag moeten met een stukje innovatie en een stuk management.	3.92
764	Ik hoor wat je allemaal zegt, maar even nog niet mijn punt weer ligt.	3.78
766	Nu komt punt twee, want dat is een opdracht die iedereen krijgt.	3.95
768	Wil je vergunningverlening in Nederland lostrekken, dan moet je iets doen dat heet additionaliteit.	7.63
770	Dat komt op zoveel neer dat je in gebieden waar de staat van de natuur niet goed is.	4.66
771	En stiks op een drukfactor is, in plaats van een andere drukfactor, zoals water of weet ik veel wat.	32.37
777	In zo'n gebied hadden we eerst het nationaal planlandelijk gebied van het vorige kabinet.	6.42
781	Als er nog ruimte over is, dan heb je ruimte en anders niet.	5.09
782	Nou, als je wil dat ondernemers niet gaan bewegen, moet je met die boodschap het gebied in.	4.74
785	Wat je wel kan doen, is als je er een gebied in gaat en zegt, luister.	4.39
789	Maar het is niet zo dat ik u alleen maar kan zeggen wat u moet doen en anders gaat u maar weg.	3.93
791	Nou, en dat stukje, dat hebben de gemeentes, waterschappen en provincies geaccepteerd.	3.68
792	Dat op gebiedsniveau iedereen in zo'n gebied niet alleen plichten heeft van we gaan een puzzel leggen om te komen tot een bepaalde reductie.	4.57
793	Of we komen tot een bepaalde herverkaving, zodat het beter is voor de staat van de natuur.	3.89
794	Maar we hebben ook rechten als eigenaren van een grond dat Jan Pieter niet zomaar kan zeggen.	4.42
798	Zo hebben wij ons wel gevoeld bij het laatste kabinet in zo'n nationaal plan landelijk gebied.	7.95
799	Dat je als ondernemers in zo'n gebied er niet toedeed.	4.81
800	En nu kan men niet om ons heen als eigenaren van die grond.	3.83
803	Maar we hebben dus ook rechten dat men niet zomaar kan zeggen we nemen afscheid.	4.43
804	Want dat moet op een nette manier of met vervangende grond met dezelfde bestemming in of uit zo'n gebied.	4.76
806	Als je zo'n gesprek hebt, dan kun je dus genuanceerd praten over de vraag.	4.04
807	Oké, wat als je het niet haalt en hoe gaan we in zo'n gebied stappen zetten?	5.4
808	En dat is belangrijk, want dat heeft de laatste jaren ontbroken.	4.0
812	Toen jullie aan het onderhandelen waren, aan het bespreken waren.	3.64
813	Toen zat het kabinet er nog en toen viel het kabinet.	14.04
814	Dus je kan in plaats van een missionaire minister dit overhandigen, moeten jullie de focus nu verleggen en zorgen dat jullie alle verkiezingsprogramma's terug te lezen zijn.	4.18
815	Dat jullie bouwstenen op het startpakket, dat die terug te lezen zijn.	3.6
816	Kun je daar iets over vertellen Jan-Pieter van der Schandes?	5.89
819	A, wel dat de huidige minister nog zoveel mogelijk voorbereidingen treft en keuzes maakt die ook in lijn zijn met wat wij neer hebben gelegd.	6.92
821	Wij denken dat dat kan, omdat het pakket wat wij op tafel leggen een uitwerking is.	3.74
822	Eigenlijk een stap sneller en een stap verder is dan wat zij deed.	3.97
823	En wat je ook moet doen, is dat je bij andere politieke partijen die nu allemaal druk zijn in die zomervakantie met het maken van die verkiezingsprogramma's, dat je zoveel mogelijk dit pakket daaronder de aandacht brengt.	3.69
824	Dus bij de Kamerleden die over landbouw bezig zijn, de verkiezingscommissies die dat doen.	16.42
826	Ja, maar je zou denken dat heel veel partijen die vinden het natuurlijk ook heel lastig om met concrete oplossingen en een verhaal te komen.	5.66
828	Ja, wij zeggen hier ligt een gedragen verhaal, waar overheden en sectorpartijen voor aan de lat willen staan.	3.97
829	Dus gooi dat nou niet weg, gebruik dat als uitgangspunt.	4.45
830	Want het is niet de oplossing voor alle problemen, maar het is gewoon een hele belangrijke bijdrage.	4.66
831	En je ziet bijvoorbeeld in het verkiezingsprogramma van de VVD afgelopen weekend, dat daar best wel wat mooie parallellen in liggen.	4.03
833	Ja, er zat wel, Herenberg kan er nog een redactieslag overheen zou ik denken, maar het viel niet tegen.	5.95
835	En dan willen ze ook beter de BBB, wat gaan die nu doen?	11.39
837	Hebben jullie indicatie dat ze zeggen, daar gaan we wat mee doen?	5.13
838	Ja, het is inderdaad net wat je zelf net zei, de grootste bloemen kwamen niet bij mevrouw van der Plas vandaan.	3.76
840	Wat je wel ziet is dat er na de zomer een commissiedebat is, waar ook dit onderwerp weer geagendeerd staat.	5.65
841	Nou, ik had bijvoorbeeld contact met een Kamerlid van de ChristenUnie die daar graag mee door wil.	4.34
842	Dus zo zijn er een hele hoop partijen die hier notie van nemen.	4.08
845	De kritieken, want die waren er ook, buiten heel veel applaus en ontzag, want dat was er ook echt.	3.59
846	Critici, onder andere Bouw het Nederland, VNO-NCB, de werkgeversorganisaties, maar ook natuurorganisaties, die zeggen het duurt te lang.	11.49
847	Pas in 2030 of 2035 reductie, terwijl er nu concrete maatregelen zijn.	22.39
850	Ja, kijk, weet je, toen zij naar buiten kwamen met hun plan, hebben wij niet een persbericht naar buiten gegooid met hoe we dat plan onder gingen pissen.	5.67
853	Het is niet zo dat wij partijen uitsluiten aan tafel.	4.36
854	Jan-Pieter kan me corrigeren als het anders is, maar ze zijn van harte welkom om de logica die wij hebben gemaakt te onderstrepen en verder mee te denken.	3.92
855	Dus vanuit hier de handreiking om dat samen op te pakken.	4.54
858	En in een proces met partijen en verschillende overheden moeten we die stappen met elkaar zetten.	4.1
859	Dat willen wij, maar ik zou dat als BV Nederland ook gaan doen.	4.33
860	Want even voor de statistieken, 6 tot 7 procent in mijn sector is jonger dan 35 jaar.	61.33
862	Het zou toch zonde zijn dat in de gemeente van Jan-Pieter de jonge lui zeggen, ik ga naar Denemarken en straks is het cluster weg.	4.99
864	Dat lijkt me een hele mooie behartenswaardige, mooie laatste zin.	4.21
866	En Jan-Pieter van de Schans, de wethouder te ene die daar namens de VNG sprak.	7.03
867	Laten we hopen dat de route is ingezet en dat we met z'n allen uit deze problematiek komen.	3.85
871	Tot volgende week maandag met een nieuwe aflevering van Venemaagse Lobby.	5.55