WNL Haagse Lobby 🇳🇱

_id	68b5f8e9c2c77c1562eb7149
url	https://www.nporadio1.nl/uitzendingen/wnl-haagse-lobby/9d86d513-8a0c-4061-8663-395f59ef334f/2025-09-01-wnl-haagse-lobby
datetime	2025-09-01 00:00:00

 

Statements

idx	statement	score
1	Sandra Palmen blijft aan als staatssecretaris toeslagen, hoewel haar partij NSC anderhalve week geleden uit het demissionaire kabinet stapte.	26.68
2	In gewijde bevestigen een bericht daarover van de Telegraaf.	19.7
3	Palmen geniet bij de toeslagenouders veel vertrouwen.	79.23
4	Waarschijnlijk zal ze niet namens NSC haar werk gaan doen, maar in een onafhankelijke rol.	4.33
6	Het Meldpunt voor Seksueel Geweld heeft in de week na de moord op de 17-jarige Lisa ruim 300 meldingen binnengekregen.	37.61
8	Het Centrum Seksueel Geweld denkt dat meer mensen naar het Meldpunt stappen, omdat ze door het nieuws meer willen en durven te praten over wat ze hebben meegemaakt.	65.52
9	In Geleen zijn vanmiddag honderden mensen bij elkaar gekomen op de plek waar gisteren drie jongeren om het leven kwamen.	38.98
10	Het gebeurde bij een ongeval met een motor en een scooter.	53.88
11	Op de plek van het ongeluk in Geleen legden mensen bloemen neer.	63.1
12	En Pauze Leo heeft een vooraanstaande priester ontmoet die zich inzet voor de katholieke LHBTI-gemeenschap, James Martin.	8.65
13	Hij wil volgens Martin dat iedereen in de kerk zich welkom voelt.	5.38
14	Pauze Leo hield zich de afgelopen maanden nog op de vlakte als het om de positie van LHBTI'ers binnen de katholieke kerk ging.	9.29
15	Goedenavond en hartelijk welkom bij WNL Haagse Lobby, het programma over het spelende knikkers in politiek Den Haag.	4.54
16	De Kamer, die keerde vandaag terug van reces en direct staan al twee hele precaire zaken op de agenda.	6.81
17	Namelijk de lang verwachte stikstofwet van demissionair minister Wiersma van de BBB.	25.15
18	En de Raad van State velde vorige week ook felle kritiek op de kabinetsplan rondom illegaliteit.	37.77
19	Zelfs het aanbieden van een bordje soep aan iemand die illegaal Nederland verblijft zou toch strafbaar zijn.	54.66
20	En dat met de verkiezingen binnen twee maanden tijd op het schema.	4.02
22	We gaan erover praten en dat doen we met drie gasten.	4.67
23	En let u goed op, we hebben vier M'en vandaag in de studio, maar we gaan ze echt voor u uit elkaar halen.	3.92
25	Hij was voormalig topambtenaar op zeven of acht ministeries, gaat hij ons zo direct vertellen.	7.72
26	Maar dat doet hij al jaren niet meer, want hij adviseert nu vooral namelijk over publiek leiderschap.	4.68
28	Hij is natuurlijk onze vertrouwde politiek verslaggevier van WNL en volgt al deze kwesties natuurlijk op de voet.	4.27
31	Hij was jarenlang politiek verslaggever, ook de politieke redacteur daar op het Binnenhof.	5.61
32	Maar van zijn hand verscheen recent het boek en met de titel Wat Iedereen Aangaat over hoe de democratie verbeterd en versterkt kan worden.	7.44
33	Want we zitten in een crisis en er moet wat gebeuren.	6.29
34	Meepraten kan ook via Twitter, of X moet ik trouwens zeggen.	7.98
35	Gebruik dan de hashtag WNL of volgens via het WNL Haagse Lobby.	6.22
38	Ja, drie emmen, drie heren, goed dat u allemaal bij ons bent tot half tien.	3.59
42	We kennen ze voornamelijk van de partij die weggelopen is, maar er blijft eentje zitten.	3.72
45	Eigenlijk wel verfrissend hoeveel we er hebben zien weggaan in de afgelopen weken.	4.69
46	Maar Sandra Palmen inderdaad, zij was staatssecretaris van toeslagen, zij moest de toeslagenaffaire afhandelen.	17.18
47	Zij komt nu weer terug in het kabinet als staatssecretaris, waar ze net uit was gestapt met heel NSC, om toch dat werk af te maken.	10.05
48	Dus ze vindt dat werk belangrijker dan de partijdiscipline.	5.04
49	En dat zou je ook wel kunnen omschrijven als precies dat extra parlementaire wat NSC ooit zo graag wilde.	4.53
50	Want ze zegt hier maar eigenlijk, ja, ik ben ervaren op dit dossier en ik zit hier dan niet namens de partij, maar gewoon omdat ik een deskundige ben op dit gebied.	4.68
51	Wat betekent dit nu voor de relatie NSC en dit rare romp kabinetje?	6.73
52	Ja, de lastige vraag wel, want zij staat ook nog op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen.	9.89
55	Er gingen ook al verhalen dat toen NSC uit het kabinet vertrok, dat zij daar niet van op de hoogte was geweest.	25.09
56	We hebben dat ook aan Eddie van Heijem, de partijleider, voorgelegd in onze extra uitzending vorige week.	8.24
57	Zelfde vraag in meerdere bewoordingen en we kregen heel veel antwoorden, maar nooit echt een concreet antwoord of ze nou wel of niet helemaal op de hoogte daarvan was.	3.77
58	Maar het verhaal ging in ieder geval dat zij, not amused was dat zij weg moest van die plek.	3.91
61	Maar ze stond volgens mij op plek vijf op de lijst.	6.23
62	Dus dat was sowieso niet echt heel erg verkiesbaar.	3.71
65	En ze is er weer een plekje opgeschoven, want Nicolien van Vroonhoven geeft er vandaag toch de brui aan.	3.79
66	Dus dan gaat ze in ieder geval weer een plek omhoog op die lijst.	3.7
68	Mevrouw van Vroonhoven die eerst zei, ik stopte mee, toen zei ik ga door.	7.32
69	Het was heel bijzonder eigenlijk, iedereen in Den Haag dacht voor de zomer, zij gaat ermee stoppen.	4.11
70	Ze was partijleider, een rol die niet per se bij haar past.	4.1
71	Ze was altijd een beetje de nummer twee achter Pieter Omtzigt.	4.48
72	Toen kwam in één keer dat AD-interview waarin ze zei, ik heb er in de zomer over nagedacht.	5.99
73	Ik wilde stoppen, maar weet je wat, ik ga toch door.	3.48
74	Dat heel veel mensen dachten, oh, dit verbaast mij echt.	4.66
75	Nu is er door de leden twee plekken op de kandidatenlijst omlaag gestemd.	11.91
78	En daar hebben ze wel dezelfde eigen conclusies aan verbonden om toch te stoppen.	4.1
79	Maar het idee in Den Haag was in ieder geval wel dat ze ook niet echt heel graag door wilden.	4.65
80	Ik had een beetje gedacht die afgelopen periode, misschien dat ze de bakers een beetje verzetten.	3.81
81	Want dat behoorlijk bestuur, goed bestuur, dat is natuurlijk een beetje een ingewikkelde kwestie.	4.48
83	Misschien gaat het over het onderwerp waar wij het vanavond over hebben.	4.1
86	Maar het is eigenlijk gewoon met hetzelfde verhaal, wat toch wel wat scheuren en kras heeft opgelopen, gaan we het nog een keer doen.	3.82
89	Die sociale zaken deed als minister en die nu partijleider is.	8.07
90	Ja, want op dat andere onderwerp, inderdaad goed bestuur, maar ook die rechtsstaat, zijn eigenlijk al die plannen een beetje op weg naar de prullenbak.	5.02
92	Ja, ik zie het niet meer gebeuren nu NEC daar niet meer op het ministerie van Binnenlandse Zaken zit.	12.58
93	Dat regionale kiesstelsel was al in de ijzerkast gezet.	12.5
94	Omdat de Tweede Kamer het controversieel had verklaard.	41.52
95	Dus eigenlijk alle, wat de andere coalitiepartijen dan dat grappigend de NEC hobbyprojecten noemde, die gaan er waarschijnlijk toch al niet van komen.	5.88
96	Dus bestaanszekerheid lijkt het laatste stukje waar ze op kunnen inzetten voor deze campagne.	4.47
97	Ja, en dan iets even los van wat je van de partij vindt, of je het electoraal op wil stemmen of niet.	7.25
98	Maar ik heb toch een beetje te doen met mevrouw Tiebe.	3.43
99	Die bij de vorige verkiezingen vlak voor de campagne begon, zo'n bestuurscrisis kreeg, dat bijna afgezet werd.	5.36
100	Die wonzen die strijd, dat heeft heel veel zetels gekost toen.	3.6
102	En nu is de man, ik moet even goed op letten voor de luisteraar.	3.51
103	De man van de oprichter van de Partij voor de Dieren, namelijk van Marianne Thieme.	8.83
106	Die is nu op de lijst gaan staan van die afsplitsing.	7.18
111	Dat is daar denk ik ook niet per se een hele verdiebare plek.	4.36
113	Het is natuurlijk wel dat je, ja, ik bedoel, je kan me voorstellen dat je verschillend denkt, maar om je eigen partij zo te torpederen.	3.84
121	Ik ben wel benieuwd als zij overigens zetels gaan halen, hoor, dat Vrede voor Dieren.	4.01
122	Als je kijkt naar zeg maar anti-oorlogspartijen, dan dat geluid komt eigenlijk bij twee partijen volgens mij op dit moment een beetje terug.	4.64
124	Die zich echt tegen de NAVO-norm van vijf procent keren.	44.13
125	Ik ben benieuwd wat überhaupt een verkiezingsthema gaat worden.	4.89
126	Het zou misschien wel terecht zijn, omdat het hele grote financiële consequenties heeft.	6.34
127	En dus ook consequenties voor hoe je Nederland wilt inrichten de komende jaren.	5.22
128	Maar ja, dat zal wel het onderwerp zijn waar zij willen dat het over gaat.	4.24
130	Dus dat heel veel mensen zo pacifistisch in die partij zijn.	4.4
131	Dus dat ze elke Ja, mevrouw Ouwehand heeft natuurlijk ook bepaalde steun aan Oekraïne natuurlijk.	9.86
133	En dat is voor heel veel pacifistische mensen binnen die partij dus zo niet overbrugbaar dat ze zich afgesplitst hebben.	4.43
134	Ja, en überhaupt volgens mij ook wapensteun in Oekraïne.	17.25
136	Dat Partij voor de Dieren, Esther Ouwehand, daar inderdaad wel mee akkoord wilde gaan.	28.5
137	En dat dat te ver ging voor de pacifistische flank van de partij die zich vervolgens heeft afgescheiden.	3.82
138	Ook in Rotterdam is volgens mij de fractievoorzitter opgestapt en heeft zich ook afgesplitst.	6.03
139	Dus dat het wel een significant deel van de partij.	4.68
140	En als ook de partijoprichter daartussen zit, dan wordt het pijnlijk.	5.69
142	Ik zat toevallig laatst in de trein met een groep hele jonge meisjes met allemaal Palestina-sjaaltjes die op weg waren naar zo'n Gaza-demonstratie, protest.	23.98
143	En die waren met elkaar heel hard aan het praten in de trein met een felle politieke discussie aan het voeren.	4.02
144	En die zeiden ja, de Partij voor de Dieren die is niet echt links, want die zijn tegenwoordig ook voor wapensteun.	7.79
145	Maar ik vraag me wel af hoe groot dit deel van de mensen die mogen stemmen is, zeg maar, die er echt zo over denken.	4.05
146	Want als je de Partij voor de Dieren niet meer links vindt, dan zit je toch wel echt heel erg ver naar links volgens mij op het politiek.	11.35
147	Ja, volgens mij is de steun voor Oekraïne en ook voor militaire steun in Oekraïne, als je de opiniepeilingen volgt, die blijft heel hoog.	15.99
149	Ondanks dat de oorlog een tijdje duurt en toch ook best wat wapens en geld die kant op zijn gegaan, blijft het nog steeds hoog.	4.19
150	Dus het is in die zin interessant dat dat een van de weinig onderwerpen is, misschien wel waar in Nederland heel weinig discussie en verdeeldheid over is.	4.58
151	Nou, dan wil ik het, en voordat ik even de twee grotere onderwerpen pak, want daar gaan we het uitgebreid door, hebben we nog twee even losse dingetjes met jullie even bespreken.	3.41
152	Allereerst het punt natuurlijk dat Thierry Baudet een stap opzij zette, namelijk niet meer de lijsttrekkers, maar wel partijvoorzitter.	4.77
153	Daarmee volgens mij de facto natuurlijk gewoon partijleider, lijkt mij.	4.87
154	Maar Liederweide Vos, die is nu de lijsttrekker en het idee was, ik zat net even in alle programma's te kijken, maar het idee was natuurlijk dat zij nu wel uitgenodigd zou worden door allerlei talkshows.	6.09
155	Want Thierry Baudet zegt, wij staan laag in de peilingen, dat heeft te maken dat we genegeerd worden of geboycott zelfs worden.	7.91
156	Media, moet u eerlijk zeggen voor de luisteraar, we hebben nog nooit hier een opdracht gekregen om deze mensen niet uit te nodigen.	4.22
157	Dus dat we ze niet uitnodigen is volstrekt het vrije wil, laat ik dat dan maar even door gezegd hebben.	3.96
158	Maar toch even, vanavond niet in één talkshow te zien, Mats.	3.9
159	Ja, maar dat is toch een kleine partij in de marge.	4.02
160	En ja, ik vermoed nog steeds dat het een publiciteitsstunt is en dat er op een gegeven moment komt dat Baudet dan gaat zeggen, oh, de FVD-stemmer die heeft toch gevraagd om mijn terugkeer, dus ik doe het en ik word toch weer de lijsttrekker.	3.76
161	Dus hij kan niet langer de roep van het volk negeren dan?	6.02
162	Precies, zoiets vermoed ik hoor, misschien is het niet zo.	4.29
163	Hij is natuurlijk al een keer eerder opgestapt, hè?	4.67
166	En toen ook inderdaad, zoals jij beschrijft, maar het is precies op die manier teruggekomen.	3.93
171	Ik was gewoon even Mats benieuwd, omdat je natuurlijk veel aan die wandelgangen nog in Den Haag grond loopt.	3.61
172	Twee natuurlijk hele prominente PVV'ers die niet verkiesbaar zijn.	4.98
173	Het zijn natuurlijk het stijl, want ze zijn ook in hun privéleven een stijl.	3.72
175	Ze hadden allebei een vrij lang persbericht, waarvan je aan het eind van het lezen dacht, wat is nou eigenlijk er precies gebeurd?	12.22
176	Ja, het was wel bijzonder, want inderdaad in het verhaal van Fleur Agema stond, ik had het nog jaren willen doen, maar het mocht niet zo zijn of zo.	4.07
177	Er stond een beetje cryptische zin in dat verhaal, waar je toch een beetje kon uit afleiden dat het misschien niet helemaal haar eigen wil was dat ze niet meer op die lijst is teruggekeerd.	4.62
178	Gingen wel al langer verhalen dat het tussen haar en Geert Wilders, zeker sinds zijn minister was geworden, dat die relatie gewoon een stuk stroever was geworden.	14.97
180	En ze wenst Geert Wilders ook weer heel veel succes toe in de campagne.	4.99
181	En wat ons ook was opgevallen, Leon de Jong, haar man, vriend, ik weet niet of ze getrouwd zijn.	8.1
182	Maar die zat al lange tijd altijd naast Geert Wilders op de voorste rij als tweede man van de fractie die bijvoorbeeld bij de stemmingen bepaalde wanneer de handen omhoog gingen.	5.26
183	En die was al een tijdje één of twee rijen naar achter geschoven en er zat nu Edgar Mulder op zijn plek.	4.84
184	Dus je kon wel al aan de fysieke stoelenindeling zien dat zijn positie binnen de fractie.	3.82
185	Ja, maar dat, ja, degene naast de fractievoorzitter is natuurlijk altijd heel belangrijk.	4.49
186	Hij heeft vaak een belangrijke positie en hij was al verplaatst.	4.6
187	Dus daar hadden we misschien ook uit kunnen afleiden dat er wat was veranderd in die relatie.	4.29
188	Het is voor journalisten een heel moeilijk doorgrondbare partij.	8.17
189	En ja, dan zijn dit inderdaad de dingen waar je nou moet kijken wie zit er naast Wilders.	3.98
191	En dat is eigenlijk heel raar dat we van de grootste partij van Nederland, misschien bij de verkiezing straks ook weer de grootste partij van Nederland, zo weinig weten hoe daar beslissingen worden genomen en hoe die partij überhaupt functioneert.	6.82
192	Meneer Agema was in die zin ook wel een fijne uitzondering bij de PVV, want zij was een PVV'er bij Uitzek die superveel mediaoptredens deed, ook als Kamerlid al, maar ook als minister.	15.96
193	Terwijl er toch een fractie zit van 37 mensen, waarbij het grootste deel nog nooit ergens in een tv- of radiostudio is geweest.	5.78
194	Nee, in het verleden had je ook Lilian Helder, die is vorige verkiezingen overgestapt naar BBB.	13.88
195	Nou, dat was ook zo'n PVV-Kamerlid die wel iets benaderbaarder was, volgens mij die ook wel wat vaker in de media verscheen, die ook, ik heb ooit een commissiedebat meegemaakt, waarbij zij zei, als het aan mij ligt stoppen we met Zwarte Piet, maar ik krijg mijn fractie nog niet mee, de PVV.	6.56
196	Nou ja, dat was ook in haar laatste jaar als PVV-Kamerlid achteraf.	6.44
197	Maar die stemmen, die verdwijnen dan dus wel een beetje uit die partij.	4.65
198	En dat maakt het denk ik nog moeilijker om te begrijpen hoe in de grootste partij van Nederland de besluiten worden genomen.	5.33
200	Als dat dan klein is, is u te vragen, wat is groot?	4.84
201	Nou, er zijn eigenlijk twee wetten die heel bepalend zijn eigenlijk voor het verhaal van verschillende partijen in die campagne.	4.83
203	Daar komt de novelle, gaan we het zo direct over hebben.	3.79
205	Nu ga ik me wenden tot Mark Friken, die tot ons komt via een straalverbinding uit Den Haag.	3.65
209	Twee wetten die met stoom en kokend water door de kamer gejas zijn, met veel duw- en trekwerk.	5.37
210	En die allebei niet helemaal ongehavend de finish gaan halen.	3.95
213	Je hebt de schrijver van een boek over populisme aan tafel zitten bij jou en heel veel zo.	6.45
215	De Raad van State is om voorlichting gevraagd over de wet.	35.26
216	Die gaat over de hulpverlening aan illegale in Nederland.	78.05
217	En de Raad van State heeft, als ik het goed heb begrepen, gezegd dat het eigenlijk een beetje raar is dat ze om voorlichting zijn gevraagd.	16.51
218	Want het duidt dat het wetsvoorstel eigenlijk niet voldoende is bekeken voordat het verder werd ingediend.	17.14
219	Nou, dat betekent ook dat je halverwege de behandeling tussen de Tweede en de Eerste Kamer en daar terug moet van de Eerste naar de Tweede Kamer.	4.83
220	Dus ik vind het eigenlijk al voor de Raad van State een vrij strenge zin dat ze zeggen dit is niet zorgvuldig geweest.	6.45
221	Vervolgens zeggen ze, ja, als je het heel letterlijk bekijkt, dan is het een vorm.	3.77
222	En dan zitten ze een beetje tussen woorden medeplegen en medeplichtigheid.	3.89
224	Maar dan zit er toch een vorm van strafbaarheid als je humanitaire steun verleent.	10.15
226	Dat betekent dus dat je terug moet naar de Tweede Kamer.	5.18
227	En we hebben allemaal gezien hoe dat amendement uiteindelijk in de wet is gekomen.	8.62
228	Dus ik zou iets stelliger willen zijn dan de Raad van State.	4.0
230	Het ging ook heel raar, want er leek eigenlijk gewoon een massieve meerderheid te zijn.	8.15
231	En toen vlak voor de finish werd er nog iets aan toegevoegd.	4.56
232	Waardoor de christelijke partijen zeiden, ja, ho eens even.	6.08
233	Want dat gaat natuurlijk in tegen allerlei christelijke gedachten.	4.65
234	Namelijk dat je iemand die in nood is dan niet mag helpen.	4.79
238	Ik snap niet dat, tijdens behandelingen is ook al tegen de christelijke partijen gezegd dat dit strafbaar zou kunnen zijn.	15.54
240	Om dan toch nog even de Raad van State om advies te vragen voor iets waarvan je eigenlijk weet dat het niet kan. Vind ik, zeg maar, wat ik scapegoat thinking noem, in goed Nederlands.	6.92
241	Dus je zoekt eigenlijk een externe partij die je gaat helpen om te zeggen dat het anders moet.	5.29
242	Ja, en dat is wel een trend die ik al wat langer zie.	4.06
243	Dat je partijen gaat vragen, beslissingen die je aan het nemen zijn waarvan je weet dat die niet goed onderbouwd zijn.	3.95
247	We hebben ook allemaal nog gezien dat dat gebeurde op het moment dat niet alle Kamerleden aanwezig waren.	14.48
248	Ook al vind ik een vorm van onzorgvuldigheid in de parlementaire behandeling.	4.14
251	Dus dat moet dan via een novelle leiden tot een wetswijziger die weer terug naar de Tweede Kamer moet.	10.2
253	En dan weer terug naar de Eerste Kamer om uiteindelijk onder die voorwaarden akkoord te gaan.	6.55
254	Maar dan heb je dus een aantal bepalingen nodig om iets te nuanceren wat je eigenlijk al in de wet hebt laten zetten.	4.72
260	Maar ik heb het idee dat de Raad van State ook bijna nergens positief meer over is.	4.96
261	Dus misschien Maar zegt dat wat over de Raad van State of wat ze aangeleverd krijgen?	21.65
262	Ja, ik heb inderdaad wel veel mensen zeggen de Raad van State zal nooit zeggen je krijgt een tien voor dit wetvoorstel.	11.53
264	Maar als je kijkt naar afgelopen jaar volgens mij heeft alles ongeveer een negatief oordeel gekregen van dit moet verbeterd worden.	4.98
265	ook niet alleen, kijk, asiel ligt natuurlijk heel gevoelig maar ook dat hele plan om box 3 te repareren de belastingen, kreeg ook zo'n negatief advies.	53.75
266	Dus ik snap wel dat er bij politici kijk, je moet ze misschien niet politieke kleur verwijten maar dat er een bepaalde vermoeidheid bij politici insluit van, oh, jezus, weer die Raad van State die weer kritisch is.	4.94
267	Maar dan moeten ze toch een betere wet te maken, toch?	25.21
268	Wacht, even niet meer Mark, dan kom ik ernaar bij de andere markt en het daarna gaat.	3.39
270	Ik bedoel, de Raad van State wijst al jarenlang ook in de jaarverslagen op de kwaliteit van wetgeving ook op kaderwetten die worden ingevoerd omdat er een politieke wens is maar vervolgens niet wordt gedefinieerd hoe dat dan moet.	41.64
272	En ja, ik verbaas me altijd wel een beetje als ik politici hoor klagen over de Raad van State omdat ik denk van ja, je weet hoe de Raad van State naar de wetter kijkt, hoe ze die toetsen.	4.49
273	als je niet wil dat daar een negatief of een kritisch advies uitkomt ja, dan moet je een betere wet maken.	10.06
275	En ik snap tot op zekere hoogte best dat partijen allemaal heel snel dossier willen maken omdat ze, zeker de kleine rechtse partijen allemaal met elkaar concurreren om dezelfde kiezers.	4.81
276	Dus ze willen heel graag degene zijn of de finishlijn komt met zo'n wet.	5.09
278	En dat de Raad van State daar zo expliciet voor je waarschuwt of over zegt dat dit niet voorgvuldig is geweest ja, ik merk ook al wat frustratie bij de Raad van State richting de politici, zeg maar.	13.27
279	En dat komt dan natuurlijk wel weer door politici die er gewoon korter zitten.	4.96
280	Ministers die een jaar zitten dan alweer demissionair zijn.	60.49
281	Kamerleden die na twee jaar eigenlijk alweer vertrekken in plaats van de acht jaar die je eigenlijk nodig hebt om überhaupt een beetje te weten wat je aan het doen bent.	7.88
282	U bent de meest senior in dit gezelschap, in dit jeugdige gezelschap.	6.5
283	Is de Raad van State, decenniaal lang heeft u dit parcours, kent u.	4.92
285	Doet de Raad van State iets anders dan pak en beet 15 of 20 jaar geleden?	13.71
288	Ik wou Mats net al corrigeren, dus ik wou hem bijna uitnodigen.	3.43
289	Ga eens kijken, wat heeft de Raad van State het afgelopen jaar gezegd?	26.29
291	De wetgeving is een aantal keren echt zo onzorgvuldig geweest dat ze hebben moeten zeggen dat als dit de wetgeving is, dan is die niet of niet uitvoerbaar.	15.53
292	Maar ze hebben ook bijvoorbeeld rondom stikstof, dat andere onderwerp wat je aanraakte, gezegd luister, hier hebben we zelf regels vastgesteld waar je je niet aan houdt.	21.18
293	Ja, dat kun je wel zeggen, Raad van State deugt niet.	5.93
294	Maar die is gewoon op dezelfde wijze kritisch dat ze in mijn ervaring 50 jaar bezig zijn geweest wat ik kan overzien in mijn loopbaan.	3.87
296	En het is, je raakt even het woord populisme aan, het is dus vrij populistisch in gedrag door een van onze instituties die de rechtsstaat, maar we moeten het misschien nog hebben over de verbinding tussen rechtsstaat en democratie.	4.74
297	De rechtsstaat staat bij een onafhankelijke rechtelijke macht, bij een Raad van State die ons wijst op wetgeving.	11.13
298	We kunnen er nog over spreken of dat een toetsing op de grondwet moet zijn of niet.	7.75
302	Dus kritisch is niet altijd dat het niet kan. Er zit soms aanwijzingen dat als u de wet aanpast op een aantal punten, dan kan het wel.	5.3
306	Dat kan ook zijn, op zich ziet het er goed uit, daar is nog een aanpassing nodig en dan kan hij prima door.	4.35
308	Afgelopen jaar was het vooral veel C, dus inderdaad, het is slecht.	10.62
309	En je moet veel werk verzichten, want dit is een goede werk.	4.19
311	Ik wil even kijken, want de politieke consequenties zijn heel groot.	3.67
312	Je zag bij het CDA, die stemden dus tegen, omdat ze zeiden wij zien dit niet zitten.	12.12
313	Als in, wij zien het risico dat je niemand mag helpen met illegaliteit.	5.21
314	Daardoor werd natuurlijk CDA meteen gevreemd, zie je wel, ze zijn links.	8.69
316	Nu gaat hij opnieuw door de Tweede Kamer, door de Eerste Kamer.	7.05
318	Het is natuurlijk heel spannend wat Wilders nu gaat doen.	4.33
321	Dit is een belangrijk moment in het voorsorteren naar die campagnes.	3.73
322	Ja, nou, voor Wilders komt het denk ik sowieso goed uit dat het nu teruggaat naar de Tweede Kamer.	5.48
323	De minister wil het ook nog voor het verkiezingsreses, dus eigenlijk in september, nog gaan behandelen.	25.73
324	Dat betekent dat we in campagnetijd een debat over asielwetten gaan hebben.	3.92
327	Straks wordt die wet aangepast, wordt er ook maar iets aan verzwakt.	5.19
328	En dan zegt Wilders, jullie willen de wet afzwakken, ik ga tegenstemmen.	5.21
330	De wet werd onverwacht een stuk strenger met dat amendement om illegaliteit strafbaar te stellen.	38.06
332	Nu blijkt dat niet te werken en moet van Wilders kijken, kan ik dat aanpassen?	8.14
333	En dat geeft Wilders eigenlijk straks weer de kans om in het debat te zeggen, ja, jullie willen die wet weer afzwakken.	6.61
334	Dan kom je misschien eigenlijk weer terug bij de wet zoals hij ooit door het PVV-minister Faber was gemaakt.	11.29
336	Dus dan heeft Wilders een excuus om mogelijk voor die wet te gaan liggen met het verhaal, jullie wilden afzwakken op asiel.	29.13
337	Wat natuurlijk precies in zijn campagneverhaal past.	4.1
338	Dus daar zijn andere partijen natuurlijk wel bang over, ja.	4.84
339	Dat zie je ook trouwens bij het CDA, die je net ook al noemde.	9.59
340	Henry Bontbal heeft deze week al gezegd, als die wet nu met de novelle aangepast gaat worden en het wordt toch een goede wet, gaan wij misschien toch voorstemmen.	18.08
341	Dus voor het CDA ook heel fijn, want dat was inderdaad voor hun campagne-technisch niet zo fijn als als links konden worden weggezet.	6.83
342	Dan iets anders, een partij die vind ik nog steeds met een wonderlijke slogan de campagne gaat, de BBB levert.	4.09
343	Wat er dan precies geleverd wordt is mij niet altijd even duidelijk.	3.89
344	Want deze wet, die lang verwachte en zo vaak uitgestelde wet van die stikstofwet, die ligt nu voor.	33.88
345	En het lijkt mij cruciaal om de vraag te beantwoorden dat de BBB wel of niet levert.	6.25
346	De minister zei, ik heb allemaal partijen aan laten kijken, allemaal door enthousiast.	6.59
347	24 uur later lieten de partijen zelf van zich horen, bleek niet zo te zijn.	5.62
348	Ja, en toen zei ze, ik heb het niet helemaal goed verwoord.	4.8
350	Wat het PBL, en dat is van een van de bureaus die erover gaat, zei was dat het niet concreet is haalbaar en effectief.	10.93
351	Nou, dat lijkt mij Dus dat is niet een beetje verkeerd verwoord, het is gewoon een heel andere interpretatie van wat die adviesbureaus hebben gezegd.	6.11
352	Nou, kijk, de PBL heeft samen met de RIVM en met Deltares en de Wageningse Universiteit een pakket maatregelen, zeg maar, onder loep genomen, een reflectie heet dat, van 21 miljard.	21.9
353	Het eerste wat ze moesten zeggen, onze analyse was op dat pakket gebaseerd.	5.16
354	Nu ligt er een voorstel voor een startpakket van 4,5 miljard plus nog 2,5.	8.84
355	Dus het is helemaal niet dat hele pakket wat die vier partijen hebben onderzocht.	7.44
357	Dus de analysebasis was al volstrekt anders dan waar de minister uiteindelijk aan refereerde.	7.36
358	Vervolgens hebben ze inderdaad gezegd, het gaat de goede kant op, maar het is lang niet concreet, het is niet geborgd, het gaat niet verder dan 2030.	9.6
360	En dat is toch wel interessant, dat zie je niet vaak gebeuren, dat gezaghebbende partijen die worden ingeschakeld in de politieke arena, al tijdens de eerste uitingen moeten melden, dat ze onvoldoende, of onzorgvuldig worden geciteerd.	4.42
361	Maar het is volstrekt correct, de analysebasis was anders, de uitkomsten waren anders.	3.76
362	Ja, en wat de andere maakt zeggen, om dat te zeggen, ik heb het misschien niet zo goed verwoord, dat is wel een trend.	4.14
365	Dat je met dezelfde woorden iets anders kan bedoelen en met een groot gemak excuses maakt en ondertussen op je eigen pad doorgaan en je citeert een hoogleraar die toevallig een stukje van jouw pakket heeft onderschreven.	4.73
366	Ja, voor elk standpunt kan ik wel een hoogleraar vinden, zeg ik al heel lang.	4.03
367	Amat, dit kan ook heel spannend worden, ik wil niet meteen de derde val van het kabinet aankondigen, maar het punt is, ze hebben geld nodig van de minister van Financiën.	10.86
368	En die heeft laten weten, ik sta er best open voor, maar er moeten wel plannen zijn die haalbaar zijn en effect hebben.	3.84
369	Ja, en inderdaad, als je inderdaad kijkt naar de constellatie die nu nog over is van dit kabinet, VVD en BBB, denk ik dat dat wel twee partijen zijn die op veel onderwerpen wel makkelijk, zeker voor een dimensionaire periode, overeenstemming kunnen bereiken.	6.55
370	Maar als er een onderwerp is waar deze twee partijen het eigenlijk helemaal niet over eens zijn, is het natuurlijk stikstof.	15.4
371	Een van de grote verliezen in het onderhandelen over het hoofdlijnenakkoord voor de VVD, was dat hun stikstofbeleid van de vorige minister eigenlijk volledig het prullenbak in moest.	80.14
372	Waarbij ze eigenlijk een beetje met tegenzin zeiden, oké, BBB zegt dat het anders kan, gaat dan maar doen, maar we hebben er eigenlijk weinig vertrouwen in.	5.47
373	Nou, dat zag je afgelopen jaar in debat na debat, zag je de VVD eigenlijk steeds meer daartegen ingaan, zonder, het was wel altijd een beetje blaffen, maar nooit bijten.	4.85
374	Ze zeiden altijd, wij hebben er weinig vertrouwen in, maar we laten de minister toch maar doorgaan met het aanmodderen vanwege de coalitiebelangen.	15.3
375	Maar ja, nu zijn dit de enige twee partijen nog over in de coalitie.	7.13
376	Maar ik probeer me toch in het genaai gevoerd dat Heine gewoon de minister van Financiën zegt, sorry, de rapporten wijzen het ook uit, te weinig effectief, te weinig resultaat.	17.68
377	Ja, en dat heeft hij natuurlijk ook al in het verleden gedaan, ook met de voorjaarsnood heeft hij ook al geld gebloegeerd.	9.45
378	Maar hij gewoon zegt, ik betaal er gewoon recent aan op deze manier.	7.29
380	Ja, dat is inderdaad een hele goede vraag, want dit is inderdaad wel het punt waarop zij echt willen leveren, zoals ze dat zelf zeggen.	4.84
381	Er komt nu in de miljoenennoten, of wat er gelekt is, wel weer een bedrag volgens mij 2,5 miljard of iets voor wel een start voor die stikstof aanpak.	38.61
382	Dus ze hebben wel besef gehad, we kunnen het niet helemaal stilleggen.	3.66
383	Maar ja, grote keuzes hierover worden denk ik ook weer over de verkiezingen getild.	3.88
384	We hebben het over twee wetsvoorstellen die dus eigenlijk in de start van de campagne of in de start van de kabinet nu ter tafel komen.	18.2
385	Mark Lievense Adriaans, ik richt me even tot jou, want jij schreef een behartenswaardig boek, Wat Iedereen Aangaat.	4.83
387	De grootste crisis van deze tijd is de crisis van de democratie.	15.25
388	Die is niet begonnen toen Trump en andere radicale populisten op het toneel verschenen.	9.7
390	We kunnen op verkiezingsdagen williswaar naar de stembus gaan en in alle vrijheid een bolletje rood kleuren.	6.03
391	Maar we zijn het geloof verloren dat er ook echt iets zal veranderen.	4.77
396	Maar pakt het belangrijkste, want daarna hebben we een half uur om het over door te praten.	3.48
397	Dat democratie hun macht hebben verloren ten opzichte vooral van grote bedrijven, kapitaal, financiële markten.	11.68
398	Dat politieke partijen hun relevantie hebben verloren.	7.8
399	En dat ze niet meer het conflict organiseren over hoe de samenleving eruit moet zien.	5.74
406	Ik doe even een rok aan, hop, hop, hop en het is klaar.	3.46
407	Voor Marielle is traditionele Hongaarse kleding bijna sprookjesachtig.	14.76
410	Maar zijn de rokken en bluzen wel zo sprookjesachtig als ze dacht?	18.0
411	Toen ik in Nederland woonde toen had ik wel zoiets van ik wil graag laten zien dat ik Hongaars ben.	4.11
412	Maar eigenlijk is dat heel erg veranderd toen ik naar Hongarije toe ben gekomen.	4.31
422	Boek een proefrit op volvocars.nl of bij de Volvo dealer.	7.49
427	Ik wil gewoon iemand die zegt, hier, dit past bij je.	4.02
432	Rij de Volvo EX30 dit jaar nog met verlaagde bijtelling.	53.9
434	Kijk op volvocars.nl Door vandaag stil te staan bij wat we anders kunnen doen, maken we morgen eerlijker, groener en liever.	3.65
435	Daarom besteedt KRO en CRV aandacht aan de dingen die het leven betekenis geven.	6.38
436	Met programma's als The Passion, Binnenste Buiten en Keuringsdienst van Waarde zetten we je aan het denken.	5.99
437	En gaan we niet alleen op zoek naar onszelf, maar vooral naar elkaar.	3.82
443	Verse maaltijden bereid door topchefs en beoordeeld met een 9,1.	6.79
464	In deze tijd is het extra belangrijk om je organisatie te beveiligen tegen cyberdreigingen.	9.97
466	Zodat je gegevens veilig blijven en je systemen stabiel draaien.	4.84
469	Kijk hoe we jouw organisatie veiliger kunnen maken op kpn.com slash beter werken.	4.44
473	Sandra Palme blijft aan als staatssecretaris toeslagen.	30.56
474	Hoewel haar partij NSC anderhalve week geleden uit het demissionaire kabinet stapte.	9.68
475	In gewijden bevestigen een bericht daarover van de Telegraaf.	13.81
477	Als ambtenaar bij de Belastingdienst waarschuwde Palme al vroeg voor het onrecht dat ontstond.	7.53
481	Ze heeft wel de steun van coalitiepartijen, VVD en BBB.	6.32
482	Het meldpunt voor seksueel geweld heeft in de week na de moord op de 17-jarige Lisa ruim 300 meldingen binnengekregen.	60.69
484	Het Centrum Seksueel Geweld denkt dat meer mensen naar het meldpunt stappen.	90.96
485	Omdat ze door het nieuws meer willen en durven praten over wat ze hebben meegemaakt.	4.63
486	Er is een Israëlisch plan uitgelekt voor de toekomst van Gaza.	80.29
487	Het gaat om een plan van de mensen die ook achter de omstreden hulporganisatie GAF zitten.	27.01
488	Gaza zou in dat plan na de oorlog zeker tien jaar lang bestuurd worden door een stichting in Amerikaanse handen, meldt de Washington Post.	34.37
489	De twee miljoen mensen die nu in Gaza wonen zouden naar andere landen verplaatst moeten worden tijdens de wederopbouw.	86.98
490	En met een tegoedbon die ze krijgen moeten ze dan volgens het plan later een appartement kunnen kopen in een van de steden die in Gaza gebouwd moeten worden.	26.03
491	Paus Leo heeft een vooraanstaande priester ontmoet die zich inzet voor de katholieke LHBTI gemeenschap, James Martin.	8.43
492	Hij werd in het verleden fel aangevallen door conservatieve katholieken.	18.89
495	Hij wil volgens Martin dat iedereen in de kerk zich welkom voelt.	5.38
496	Het weer, op de meeste plaatsen droog, lokaal valt nog wel een enkele bui.	63.32
497	Vannacht is het uiteindelijk tussen de 10 en 15 graden.	12.65
498	Morgen blijft het een lange tijd droog, maar later op de dag is weer een enkel buitje mogelijk.	3.94
505	Managementboek.nl Door dementie heb je veel in je hoofd.	19.96
507	En van omgaan met veranderend gedrag tot hoe je je leven inricht.	7.96
509	Alzheimer Nederland geeft hulp en advies aan iedereen die met dementie te maken krijgt.	74.96
510	Ga naar dementie.nl Kijk voor alles over omgaan en leven met dementie op dementie.nl Minder betalen voor je autoverzekering?	5.82
512	Stap over naar Promovandum en bespaar minimaal 20% op de premie die je nu betaalt.	7.14
516	U wilt een menselijk klantcontact bieden, maar geen extra personeel aannemen?	5.51
517	Voice agent Easycom van 104IT automatiseert 24x7 professionele telefoongesprekken met uw klanten.	35.0
521	Wat worden de prijzen van heel veel aanmerken bij Dirk?	4.35
523	Wat worden de prijzen van heel veel aanmerken bij Dirk?	4.35
525	Want bij Dirk verlagen we de prijzen van heel veel aanmerken.	6.41
526	Zo betaal je nog minder voor topkwaliteit boodschappen.	84.93
529	De Vlaamse choreograaf Sidi Larbi Sjerkaoui werkt met sterren als Madonna en Lady Gaga en brengt met dans mensen samen.	42.71
541	We hebben het over de boek wat Mark Lieves en Adriaans geschreven.	7.58
543	Het heeft alles te maken met de rechtsstaat, democratie en populisme.	6.83
545	Er zit ook een doorvrochte analyse in hoe dat populisme voet aan de grond krijgt.	12.9
548	En deze drie gasten zijn niemand minder dan voormalig topambtenaar Mark Frikke.	5.43
549	In het dagelijks leven nu adviseert hij en schrijft hij ook over publiek leiderschap.	5.28
550	Mats Akkerman, hij is natuurlijk onze vertrouwde WNL-politiek verslaggever.	6.11
551	En zoals gezegd is de auteur van dit boek, Mark Lieves en Adriaans.	6.03
552	Hij is nu binnenlandverslaggever NRC, maar hij was ook jarenlang politiek verslaggever NRC.	6.12
553	Wij gaan het nu hebben over dat boek en ook over populisme.	4.16
554	Maar tijdens het nieuws rolder er nog veel meer nieuws binnen.	3.87
555	Namelijk dat de BBB een aantal vacatures heeft opgevuld binnen het kabinet.	7.23
556	En de eerste namenrollen binnen moeten we toch even doornemen.	4.44
557	Ja, de een die mij natuurlijk zeer in het oog springt.	4.1
558	Maar om verkeerde redenen is namelijk Frank Rijkaard.	9.16
559	Dat is helaas niet die stylistische geweldige voetballer van Ajax.	4.34
560	Maar dat is de gedeputeerde landbouwvisserij in Zuid-Holland.	12.49
562	Dan hebben we Gauke Moes, minister van Onderwijs, ook een gedeputeerde.	6.98
563	En Eugenie Heijnen wordt stakensecretaris Fiscaliteit.	9.02
567	Het enige wat ik je kan vertellen is ook wat ik net in de Telegraaf heb gelezen.	3.47
568	Dus op zulke korte termijn, ja, twee gedeputeerden moeten ze wel weer nieuwe gedeputeerden zoeken.	4.5
569	En een senator, dus die moet dan ook weer vervangen worden.	5.24
570	Maar ja, ze hebben in ieder geval de plekken allemaal op weten te vullen.	4.01
571	Welke portefeuille hadden zij als gedeputeerden, weten ze dat?	5.4
573	Het is dus Frank Rijkaard, kan die nou niet vaak genoeg uitspreken.	4.61
574	Met de T, niet met de D. Zeker, zeker, maar het spreekt er toch hetzelfde uit.	4.5
575	Gedeputeerde landbouwvisserij Zuid-Holland was dat.	15.56
576	Ja, en Gauwke Moes in Groningen, die ging over energie, digitale transformatie en defensie.	14.89
578	Waar die les gaf in techniek, natuur en scheikunde en Engels.	5.14
580	Ja, maar die landbouwervaring van die Frank Rijkaard is interessant.	15.97
581	Omdat je nu, net over stikstof, de stikstofwet van Wiersma.	27.38
582	Heel veel BBB gedeputeerden zijn nu bezig met stikstofbeleid.	70.01
586	Dus hij zal in die discussies in het kabinet ook zijn stem kunnen aanbenden.	6.04
588	Want die gedeputeerden hebben natuurlijk eigenlijk een deal gemaakt.	10.0
591	Interessant om te kijken wat daar het effect van is.	4.83
592	Maar Femke Wiersma was natuurlijk ook wel gedeputeerder.	7.71
594	Ja, maar ik weet niet of ik het gezicht van haar nog kan herinneren.	3.74
595	Toen ze die deal van die provincies in Zuurder wordt het niet geloof ik in politiek Den Haag.	10.63
602	Populisme is een reactie op democratische uitholling.	78.57
604	Je beschrijft eigenlijk ook dat het neoliberalisme een van de belangrijke pijlers voor die opkomst is.	7.64
606	Dus ik wil echt van jou even horen wat jij ermee bedoelt.	4.11
607	Want we zien wel eens in de praktijk dat er verschillende definities gebruikt worden.	4.74
612	Je verwijt je tegenstander neoliberaal te zijn of populist te zijn.	8.47
613	Er zijn weinig mensen die zichzelf neoliberaal of populist noemen.	13.57
614	Wat ik ermee bedoel is Het is eigenlijk een ideologie die verder gaat dan We hebben het vaak over Thatcher of Reagan.	10.32
616	Als je gaat kijken naar de wortels van neoliberalisme dan kom je veel meer in de jaren 20 en 30 uit.	13.04
617	In denkers zoals van Hayek, van Mises, Oostenrijkers, Duitsers die een heel sterk wantrouwen hadden tegen democratie.	17.27
618	Die eigenlijk geloofden dat je economieën of dat je staten moest gebruiken om markten te ontwikkelen.	19.63
619	Dus de staten die moeten niet teruggedrongen worden of zo maar die moeten eigenlijk veranderen.	6.19
620	En op die manier, door de democratie wat te ontronen en de politiek wat minder relevant te maken moest je markten laten floreren, de economie laten floreren de economie laten groeien.	8.54
621	En dat zou uiteindelijk, in zijn opvatting, tot meer vrijheid leiden.	3.87
622	Ik denk dat neoliberalisme daarom niet zozeer saam te vatten als het terugtrekken van de staat en het opkomen van de markten.	6.41
624	Maar dat het eigenlijk een combinatie is van een sterke staat die zich inzet voor sterke markten.	3.95
625	Het is ooit heel goed samengevat in de miljoenennota in Nederland.	17.5
626	Een sterke markt kan niet zonder een sterke overheid.	5.54
627	En dat is eigenlijk wat je met neoliberalisme ook ziet.	6.19
630	Die zin is zelfs door de VVD gebruikt, kan ik me herinneren.	7.66
631	En dat is eigenlijk, als je die oude werken gaat lezen dan zit er een hele directe lijn tussen het idee van je hebt een sterke staat nodig om sterke markten te garanderen.	4.33
632	Want je hebt een staat nodig die, om te beginnen, markten maakt.	4.54
634	Dus je moet, dat hebben we in de A90 gezien met privatiseringen of met liberaliseringen.	6.52
638	Dat betekent ook dat zeggenschap verdwijnt bij de politiek.	4.33
639	Bij de energiemarkt bijvoorbeeld gezien ten tijde van het begin van de Oekraïne-crisis.	40.45
640	Toen er een hele sterke politieke wil was om bijvoorbeeld een prijsplafond op te leggen.	4.48
641	Ik geloof dat minister van Gennep destijds bij Buitenhof zat en zei ja, we willen dat heel graag, maar we hebben te maken met een markt met meer dan zestig aanbieders.	5.89
642	Die niet altijd even betrouwbaar zijn en die niet altijd luisteren naar wat wij willen.	5.48
644	Ik denk dat dat een heel belangrijk kenmerk is van neoliberalisme.	5.19
645	Omdat die staat eigenlijk ondergeschikt wordt gemaakt aan het stimuleren van marktwerkingen.	10.88
646	Bij mensen als van Hayek zit er echt een wantrouwen tegen democratie.	10.91
649	Is letterlijk wat een van de oude neoliberalen zei.	8.44
650	Dus die democratie moet een beetje ingeperkt worden zodat de markt kan floreren.	4.09
652	En zin is ook bijvoorbeeld nationale democratie rijdt op een dorpsweg kapitaal op de snelweg.	4.85
653	Dat lijkt me per definitie een onbegonde wedstrijd.	4.75
655	En wat ik daarmee bedoel is dat nationale democratie je komt op een dorpsweg een bekende tegen.	4.96
657	Je hebt te maken met de Raad van State die ook iets vindt van wetten.	5.38
659	Tegelijkertijd zie je dat eigenlijk doordat kapitalisme veel meer iets financieels is geworden.	10.03
662	Dat is ook dat kapitaal veel sneller over de wereld kan stromen.	9.25
663	En dat is ook veel sneller kan reageren op politieke besluiten.	4.52
665	Waarvan jij denkt het zou goed zijn als we dat weer eens nationaliseren.	5.44
666	Ik weet niet of nationaliseren altijd Of in ieder geval de gripte erop terug gaat.	4.4
667	Wat ik een heel interessant voorbeeld vind dat noem ik ook in mijn boek uitgebreid is Thameswater.	3.66
668	Dat is een waterbedrijf in het Verenigd Koninkrijk.	12.61
671	In Schotland zijn de waterbedrijven niet geprivatiseerd.	81.54
672	En dat gebeurde vanuit het idee en je moet van water eigenlijk ook een markt gaan maken.	4.49
673	Dat is goed, want dan krijg je betere dienstverleningen.	4.49
677	Er zitten bedrijven waar aandeelhouders achter zitten die er heel veel geld uittrekken.	33.3
678	Terwijl de prijzen voor Engelsen nog steeds heel hoog zijn.	5.37
679	Dat is volgens mij een heel mooi voorbeeld van een privatisering die mislukt is.	4.95
680	En ook de politieke onmacht vervolgens om daar iets aan te doen.	5.44
681	Maar ik ga je toch vragen even in Nederland concreet te worden.	4.02
682	Noem dan eens iets wat we dan uitbesteed hebben aan de markt waarvan je zegt, dat moeten we terughalen.	3.82
685	Ik denk dat bijvoorbeeld de Post een aardig voorbeeld is van een sector waar uiteindelijk die marktwerking ook toe is geleid dat er een marktmonopolist is gemaakt.	9.5
686	Met het besluit van Keizer destijds om de fusie tussen Cent en PostNL toe te staan.	28.38
687	Ik denk dat de energiesector een voorbeeld is waar politiek grip heeft verloren die ze eigenlijk wel zou willen hebben.	7.29
688	Want zeker op momenten dat het misgaat is het heel moeilijk gebleken om daar iets mee te doen.	4.61
689	Ik vind het interessant dat je bijvoorbeeld in de kinderopvang wat niet zozeer iets is dat geprivatiseerd is maar waar wel marktperikkels zijn toegestaan.	11.78
694	Een van de grootste partijen in Nederland die dat doet voor gemeenten zit private equity achter.	61.41
695	Ik vroeg om een voorbeeld en ik kreeg een voorbeeld.	3.83
698	Ik denk dat vele mensen en waar ik zelf me zo ook toeschaar is als je aan de fase in Nederland denkt waar dit het meest heeft plaatsvond denk je aan de paarse kabinetten.	5.64
699	En nu ga ik Mark Friken natuurlijk even erbij halen.	3.44
700	Want die zit Overigens ook heel sterk de jaren tachtig.	4.99
703	Want die heeft sinds mensenheugenis is hij zo'n topambtenaar geweest?	15.95
704	Waar zijn je een beetje uit rond die paarse kabinetten meneer Friken?	5.33
706	Ik ben directeur-generaal Energie geweest toen we de energie net hebben afgesplutst.	6.23
709	Toen we inderdaad KPN uiteindelijk hebben we verzelfstandigd.	14.93
713	En even voor de goede orde alle respect ook voor het boek wat ik niet heb gelezen.	3.58
714	Maar we hebben inderdaad gezocht naar een goede balans tussen wat moet je als overheid gaan regelen?	11.79
716	De zin sterke markt vraagt ook een sterke overheid.	5.56
717	Dat is zowel in de condities die je geeft aan de markt als het toezicht wat je daarbij uitoefent.	3.69
719	En dan moet je overigens ook nog even denken niet alleen in de Nederlandse optiek maar ook in de Europese optiek.	3.9
720	Dus het ontbreekt niet aan vrij sterke voorwaarden.	3.8
721	Maar bijvoorbeeld bij energie is een afweging geweest.	7.08
722	Laten we in de energiebedrijven die er toen de tijd waren die overigens ook al redelijk machtige posities hadden de netten afsplitsen van het leveren van energie.	10.53
723	Omdat de netten zijn zo ongewaardelijk verbonden aan het functioneren van een land.	37.98
724	Daar hadden we overigens ook al ervaringen mee op andere terreinen.	5.88
725	Waarbij we op een gegeven moment hebben gezegd het leveren van energie, dat kan een marktaanbod zijn.	19.56
726	Maar dan moet je wel partijen ook toegang geven tot dat net.	5.02
727	Dus we hebben toen een voorwaarde probeerde te creëren waarbij je wel heel zorgvuldig als overheid wilde handelen in het beschermen van je posities.	4.88
730	Want we zagen al, toen het op dat moment aan de orde was nog voor die fusievraag met Cent dat de hoeveelheid vragen naar post nam af.	13.91
732	We hebben in die periode ook nog zitten worstelen met de telefooncellen op de hoek.	3.62
733	Waarbij we zeiden, ja, dat is eigenlijk een basisvoorziening.	5.43
734	Maar als er weinig gebruik van wordt gemaakt moet je dan vasthouden aan het stellen van eisen aan de markt dat die voorziening blijft.	7.55
736	Wat moet je aan de harde afspraken houden over het leveren binnen 24 uur?	7.07
738	En daar kun je wel iets tegenover zetten namelijk dat je uiteindelijk als overheid ook dat mag ook een prijs hebben.	5.49
739	Maar het klopt, het is al die jaren dat ik daarmee bezig ben geweest in verschillende rollen zoeken geweest naar een goede balans.	3.71
740	Ook ik lees veel literatuur over de jaren 20 dus ook daar in die vergelijking kan ik een hoop volgen.	4.44
741	Maar we hebben toch ergens tussen de jaren 80 en de beginjaren van deze eeuw zitten zoeken naar een verre balans tussen marktwerking aan de ene kant en behoud van alle basale voorzieningen in Nederland.	8.25
746	Dus de waterbedrijven zijn nog steeds een publieke functie.	9.28
747	De netbedrijven van energie zijn een publieke functie.	22.17
748	Het spoor en het aanleggen van de spoor met prole is een publieke functie.	10.39
752	Dus de overheid is nog behoorlijk geïnvolveerd in het functioneren van die markt.	4.73
753	Maar u zegt natuurlijk, wij moesten toen zoeken naar balans.	3.8
754	Maar als je nu, denk ik, de meeste politieke partijen vraagt van kijk daar eens op terug en hoe kijken we er nu naar dan hoor je toch wel veel politieke partijen spreken over doorgeslagen marktwerking.	5.54
756	Dat staat waarschijnlijk in meerdere verkiezingsprogramma's wel ergens te lezen bij het CDA bijvoorbeeld, NSC.	9.57
758	Het is ook een voorbeeld van het Verenigd Koninkrijk.	19.06
759	Dat is veel verder gegaan, ook op het griep van spoor.	3.47
760	Dus we hebben heel goed gekeken wat er in de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk gebeurde.	4.21
761	Maar we zitten veel meer aan de Duitse kant van het Europese denken.	6.13
762	En daar zijn we uiteindelijk toch behoorlijk betrokken gebleven als overheid.	5.05
763	Dus ik heb nog niet gelezen wat we moeten nationaliseren.	3.53
765	Niemand wil populist zijn en niemand wil neoliberaal zijn.	5.92
769	Dat is een vorm van populisme door andere partijen te betitelen van iets waarvan je zegt, daar zet ik me tegenaf.	5.34
771	Is er nu terugkijkend, meneer Friken, is er één marktwerking, liberalisering van u dat nu terugkijkt, zegt nou met de wetenschap van u terugkijkend.	6.87
773	Nou, de moeilijkste puzzel heb ik gevonden, het spoor.	3.42
774	Want het scheiden van het net aan de ene kant en de diensten op het net dat is bij spoortoog toch een stuk ingewikkelder dan in de telecomsector.	10.44
775	Dat hebben we ook gezien bij de verglazing in de telecomsector.	16.58
777	In Europa hadden we afgesproken dat dat uiteindelijk veel meer markt moest worden.	13.07
779	Ook door Nederland, daar zijn we waarschijnlijk iets te ver in gegaan.	4.75
780	Ik had verwacht dat u zou zeggen wonen, want u was ook nog directeur-generaal wonen onder Stef Blok.	5.28
782	Nou, ik heb niet onder stoel of banken gestoken, volgens mij ook wel eens in een programma van jou.	3.36
783	Dat ik in 2015 bedankt werd als directeur-generaal, omdat de markt bouwde wel de woningen.	6.87
784	Toen heb ik ook gezegd, de overheid moet zorgen dat de woningen worden gebouwd.	14.59
785	Dat was onder andere zichtbaar in de rol van woningcorporaties.	7.37
787	Dat die eigenlijk aan handen en voeten gebonden zijn in het investeren in sociale huur.	11.06
788	Nou, bij de huurbevriezing hebben we dat gemerkt, want toen ging het echt over de rand.	4.33
789	Toen hadden ze eigenlijk te weinig centjes om überhaupt nog woningen te kunnen bouwen.	17.2
791	Dus daar is niet zozeer een verandering, want ook toen was er al markt.	3.94
792	Maar we hebben toen de corporaties wel veel te lang, zeg maar, onder water geduwd.	3.47
793	Daarna kom ik bij jou uit, maar ik wil toch nog even één ding even weten.	3.39
794	Wat vindt u, meneer Friker, van de stelling, populisme is een reactie op de democratische uitholling?	25.94
801	Om te beginnen denk ik dat de manier hoe we over populisme praten, met name Europa, zou je bijna ook populisme kunnen noemen.	5.16
802	Dus het is populisme woord een vulgaire stijl genoemd, vooral van politici die weinig zouden nadenken, die onterechte tegenstellingen creëren.	4.59
803	Dat kan het allemaal zijn, maar ik denk als je naar de ontstaansgeschiedenis van populisme gaat, dan kom je uit bij het Amerika van eind 19e eeuw.	8.77
804	En juist ook het mobiliseren van een tegenstelling tussen mensen die weinig macht hadden, op dat moment arme boeren in het zuiden, landwerkers, en mensen met heel veel macht.	5.68
806	Dat waren de eerste mensen die zichzelf populist noemden.	10.29
807	Die deden dat niet met als doel een autocratie, die deden dat met als doel een democratischer Amerika, een democratische economie.	4.81
808	Volgens mij is dat best een populistische traditie waar je wat inspiratie uit zou kunnen halen in deze tijd.	5.12
809	Dat is een heel ander populisme dan het populisme van een Wilders, of van een Orbán, of van een Trump, of het populisme zoals we het in Nederland vaak zien van puur een vulgaire stijl.	5.41
810	Wat ik bedoel als ik zeg dat populisme een reactie is op die crisis in de democratie, dan gaat het eigenlijk vooral over de onvrede die mensen hebben over hun ombacht.	10.6
811	Je ziet aan het begin van deze eeuw in opiniepeilingen, in tal van westerse democratieën, dat mensen vinden dat vrijhandel te ver is gegaan, globalisering te ver is gegaan.	23.61
813	Dat ook de macht van grote bedrijven te groot is geworden.	8.18
814	Wij hebben hier allemaal één stem bij de verkiezingen van eind oktober.	5.41
815	Grote bedrijven hebben legertjes van lobbyisten die in het hele proces daarna mee kunnen gaan lobbyen.	21.16
816	Bijvoorbeeld belastingen heeft dat ertoe geleid dat partijen tijdens campagnes eigenlijk altijd beloven lasten te verlichten voor huishoudens, te verzwaren voor bedrijven.	47.67
817	En vervolgens na de verkiezingen in de formaties omgekeerde gebeurt.	3.72
818	Het is een heel interessant promotieonderzoek naar gedaan hoe dat komt.	5.4
820	Met economische macht die ingezet wordt voor politieke macht.	4.08
822	We hebben het hier over de nadelen van privatisering.	23.13
823	In 2011 is daar onze Senaatscommissie geweest die dat heeft onderzocht.	10.24
824	Hele doorgrondige analyse die gaat over het verlies aan zeggenschap.	6.81
825	Ik denk dat dat verlies aan zeggenschap en de belofte dat je macht met harde middelen kunt herstellen, best een belangrijke reden is waarom populisten zo goed scoren.	5.51
829	Ja, ik citeer dan toch even Kennedy, vraag niet wat het land voor jou kan doen, maar wat jij voor het land kan doen.	3.75
830	Als je blijft denken dat het land is om jouw wensen te vervullen en dat lukt niet, dan is dat de eerste stap in die onvrede of onmacht.	4.73
831	En als de politici bij de verkiezingen beloven dat ze dat gaan oplossen, dan wordt het een dubbel verdriet, want ze moeten achteraf vertellen dat dat niet gelukt is.	6.29
832	Dus ik zie wel die escalatie van die onvrede, die onmacht die erin zit.	3.75
833	Maar als je blijft zeggen dat de overheid alles moet oplossen, ik ben al wat langer aan het zeggen.	4.62
834	Dat is een markt goed en net teleurstelling, als ik je zo beluister.	3.88
835	Dat verlies aan zeggenschap zit in een aantal dingen.	5.06
836	Er wordt heel veel onderzoek gedaan naar wie heeft zeggenschap.	6.97
837	In Nederland bijvoorbeeld, we kijken vaak naar Amerika, Elon Musk, oligarchie.	60.79
839	Er is in Amerika belangrijk onderzoek dat al in 2014 liet zien dat de allerrijkste eigenlijk altijd hun zin krijgen.	71.68
841	In Nederland is die dynamiek milder, maar in essentie niet heel anders.	6.12
842	Er is best goed onderzoek gedaan naar wie zeggenschap heeft.	6.6
843	En dan zie je bijvoorbeeld dat het hebben van een hoog inkomen belangrijker is dan stemmen over de vraag of jij invloed hebt.	7.63
846	Dat is overigens ook iets waar kleine bedrijven vaak ook last van hebben.	4.44
847	Dat ze weggeconcureerd kunnen worden door grotere bedrijven.	9.04
849	En de overheid is niet per se, in mijn boek noem ik een heleboel vormen van democratisering.	5.09
850	Die juist vanuit gemeenschappen komen, vanuit mensen zelf.	5.71
852	Maar het gekst dat we natuurlijk toch, wat Mark Friker heeft het ook over, escalatie die die waarneemt.	4.78
853	Ook net even toch het moment wat in deze uitzending net gebeurde.	3.74
856	Maar als je dan de vraag stelt, gaat u dus nationaliseren?	12.44
858	Iedereen zegt, zeggenschap, grip op migratie, grip op dit.	5.35
859	Maar als je dan vraagt, moeten we de democratie uitbereiden naar referenda of meer inspraak?	11.45
862	Ja, ik denk dat het heel erg een tijd is van omslagen.	4.03
863	En daarmee ook een beetje van onduidelijkheid van waar de wereld heen gaat.	4.06
865	En ook de macht of de grip die wij er als burgers in een democratie nog op hebben.	3.98
866	En dat partijen wat dat betreft ook wel zoeken naar nieuwe ideologische kaders.	4.87
867	Kijk, ik heb ooit de APB van 2019 uit mijn hoofd meegemaakt.	4.92
869	Politieke beschouwingen, waarbij alle partijen eigenlijk het neoliberalisme doodverklaarde.	9.41
871	Het is niet zo dat je vervolgens bij partijen een hele andere politieke programma's las.	5.11
875	Dat is overigens een ander belangrijk onderdeel van mijn boek.	3.63
877	Dat waren traditioneel de lijm van de representatieve democratie.	3.9
881	Politieke partijen waren de plekken waar ideologische vorming plaatsvond.	6.52
887	Dus ook als het gaat om het vormen van nieuwe ideeën.	3.98
889	Denk ik dat politieke partijen er veel minder toe in staat zijn.	4.38
890	Er was natuurlijk wel een partij twee jaar geleden.	6.82
893	Met we moeten heel goed kijken naar de democratie en de rechtsstaat.	4.71
899	Dan zou je zeggen dat verhaal dat leeft wel onder een deel van de kiezers.	4.17
900	Maar je ziet ook dat dat in twee jaar tijd nu eigenlijk volledig is verdampt.	4.07
902	In het dagelijks leven een van de dingen waar jij je erg mee bezig had is publiek leiderschap.	4.85
907	Maar ook het ongemak dat het zo niet langer door kan. Als ik het even zo samenvat.	4.31
910	Democratie is te belangrijk om het alleen aan de politiek over te laten.	9.12
912	Ik mag ook veel mee bezighouden met het vormen van jonge mensen op het griep van burgerschap.	4.11
913	Dus je moet eigenlijk op een andere manier omgaan met het belang van de democratische rechtsstaat.	5.54
914	Want daar kom ik toch even op het woord rechtsstaat.	4.03
920	Ja, dan ondergraaf je eigenlijk de essentie van hoe je rechtsstaat functioneert.	7.2
921	Want die rechtsstaat moet zorgen dat die vrijheden gewaarborgd zijn.	18.14
922	Ja, dat betekent dus dat je daarin moet gaan investeren.	4.88
925	Nou, maak mensen bewust dat ze daar zelf een rol in moeten vullen.	4.38
927	Ik ben inmiddels niet toe aan een nieuwe politieke partij.	3.68
931	Ik dacht dat het aantal leden bij politieke partijen weer iets aan het stijgen was.	4.3
934	En we hebben een heel systeem gebouwd op dat systeem van politieke partijen.	4.84
937	Ga als maatschappelijk krachtenveld er meer aan de slag.	4.58
939	Ga niet roepen, ik wil dat alleen dan als dat van 100% zekerheid is.	4.29
941	En dat is ook een van de bekenden van Klaas Dijkhoff van Voor Nederland.	5.86
946	Eigenlijk is dat verhaal met die provincies daar ook een voorbeeld van.	6.62
947	Die gewoon zo provinciaal met de LTO en de jonge boeren gaan zeggen.	9.57
952	Maar we zien dus dat mensen zich verenigen en zeggen.	4.65
956	Ik heb in de coronatijd de crisisorganisatie opgezet.	6.87
961	En ik hoop dat we niet altijd een crisis nodig hebben.	4.37
963	In de jaren twintig van elke eeuw begint ellende pas goed.	22.29
966	Dat de democratie zoveel meer kan betekenen dan puur het politieke.	6.64
967	En dat we als het gaat om democratische vernieuwing.	4.59
968	Dan hebben we het heel vaak over bijvoorbeeld een ander kiesstelsel.	8.22
970	Of andere institutionele knoppen waar je aan zou kunnen draaien.	3.96
972	En dat kunnen op zichzelf allemaal relevante hervormingen zijn.	4.34
973	Maar volgens mij is de democratie ook veel meer inderdaad moeten gaan om.	5.27
975	Mensen hebben vaak de beste ideeën hoe de plek waar ze werken.	6.02
977	Hoe dat wat beter kan. Als je die mensen of die zeggenschap organiseert.	4.39
980	Dat ze niet beloven dat de overheid het allemaal gaat oplossen.	10.22
982	Dus ik mag veel in de bouw- en de woonsector actief zijn.	3.57
983	Het is echt schrikbarend wat we aan voorwaarden hebben.	4.54
984	Zeker als je lokale initiatieven van burgers wil stimuleren.	4.79
993	Namelijk Mark Fricain vanuit Den Haag was hij bij ons.	5.63
994	De voormalig topambtenaar die zich voornamelijk nu bezig houdt met publiekleiderschap.	6.03
995	Mats Akkerman, onze zeer vertrouwde WNL-politiek verslaggever.	5.51
1003	Zometeen hier de collega's van Langslijnen Omstreken met Guylaine Plag en Jan Willem Wesseling.	5.37