De Afspraak op Vrijdag 🇧🇪

_id	656178570c06e1f2f3c1dfdc
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/de-afspraak-op-vrijdag/2023/de-afspraak-op-vrijdag-d20231124
datetime	2023-11-24 20:35:00
description	In ‘De afspraak op vrijdag’ van 24 november heeft Ivan De Vadder Vlaams minister Zuhal Demir (N-VA) te gast, samen met columnist Bas Heijne, de hoofdredacteur van De Tijd/ L’Echo Isabel Albers en professor politicologie Stefaan Walgrave (UA). Ze hebben het over de verkiezingen in Nederland, de mogelijke weerslag van het resultaat op de komende stembusgang in ons land en de gevolgen voor Europa.

 

Statements

idx	statement	score
0	Het is vrijdag en dan overlopen we in 'De afspraak' altijd de politieke week.	0.04
1	Vandaag doen we dat met Vlaams minister Zuhal Demir, met columnist Bas Heijne, met de hoofdredacteur van De Tijd en L'Echo, Isabel Albers, en met politicoloog Stefaan Walgrave.	0.05
5	Even kort, de natuurherstelwet is ook een van uw bevoegdheden, om de natuur en vooral ecosystemen te herstellen.	0.04
14	Ik heb 15.000 hectaren natuur onder bescherming gesteld.	0.06
15	Wat die Europese natuurherstelwet betreft, had Europa vrijdag een akkoord, en wij moesten tegen dinsdag ja of nee zeggen.	0.06
16	Wij hadden een impactanalyse besteld: wat betekent dat nu concreet, de Europese wetgeving voor Vlaanderen?	0.17
17	Wat Europa maakt, is niet altijd op maat van een kleine regio.	0.06
19	Daarom vonden we het te kort dag en wilden we wat langer dan vijf dagen nadenken en hebben we ons onthouden.	0.04
20	Het gevolg is dat België zich helemaal heeft onthouden.	0.04
22	Je hebt de drie gewesten, en als er geen unanimiteit is, is er een onthouding.	0.06
27	Ook in onze stikstofplan zit een plan rond natuurherstel.	0.08
29	De afgelopen drie jaar heb ik niets anders gedaan, ondanks de onterechte kritiek die ik soms krijg.	0.2
32	Ik vind dat Europese proces van beslissingen jammer.	0.03
33	Ze moeten de lidstaten iets langer dan vijf dagen geven.	0.04
36	Die methode, drie gewesten die het eens moeten geraken om België toe te laten een standpunt te hebben op Europees niveau, is dat nog werkbaar?	0.04
37	Dat weet ik niet, maar het is... Maar men is voor en moet zich onthouden.	0.06
39	Confederalisme betekent dat de samenstellende delen van een land elke beslissing kunnen tegenhouden.	0.24
40	Als ze niet instemmen, kan het land geen besluit nemen.	0.12
41	Een soort confederalistische afspraak in België, waarbij je instemming moet hebben van alle gewesten als het gaat over een domein waarvoor Europa bevoegd is.	0.18
43	Maar kun je je voorstellen dat één gewest overruled wordt door de andere of door de nationale overheid?	0.06
45	Het bemoeilijkt het beslissingsproces zonder twijfel.	0.04
46	In se waren de drie gewesten voor, maar door dit proces heeft men zich moeten onthouden, merkwaardig.	0.06
49	Instemming van alle landen is nodig om belangrijke beslissingen te kunnen nemen.	0.03
54	We blijven bij Europa, want de Commissie tikt België op de vingers in verband met een begroting, die gemaakt wordt door de deelstaten.	0.06
57	De toestand is hopeloos, maar niet ernstig, maar in dit geval toch stilaan beide.	0.03
58	Je ziet dat België de slechtste leerling van Europa is inzake begroting.	0.2
59	We gaan naar een tekort van 5% en we hadden al een historisch hoge schuld.	0.16
61	Politici weten wat er moet gebeuren, maar het gebeurt niet.	0.42
62	Er wacht ons naar alle waarschijnlijkheid volgend jaar, uitgerekend tijdens het Belgische voorzitterschap, een grote blaam.	0.02
63	België dreigt in de procedure van buitensporige tekorten terecht te komen, het strafbankje.	0.74
69	Maar ik begin stilaan te denken, ze zullen het niet graag horen: misschien is dat eens goed.	0.02
70	Zonder externe druk zie je gewoon dat politici niet doen wat nodig is.	0.05
72	We zijn niet weerbaar genoeg... Als je dat bijvoorbeeld vergelijkt met Nederland.	0.03
73	...om toekomstige schokken op te vangen, de vergrijzing en zo.	0.03
74	Misschien zal het dan moeten met externe Europese druk, maar dan kom je bijna onder curatele te staan.	0.03
75	Ik zie niet in hoe deze regering nog echte ingrepen kan doen in de begroting.	0.05
78	Het is dan voor de volgende regering, maar wanneer zal die gevormd worden?	0.04
79	Dat is toch een niet te onderschatten onderwerp en thema dat absoluut zal meespelen bij de regeringsvorming.	0.03
80	Goed, dank u. Goedenavond, Bas Heijne, en welkom bij 'De afspraak op vrijdag'.	0.06
82	U hebt een nieuw boek geschreven, met als titel: 'Over nationalisme'.	0.06
86	Heel veel van wat hij geschreven heeft, is heel actueel.	0.05
87	Ik heb een aanvulling geschreven op een van zijn essays.	0.04
88	Het gaat over nationalisme, maar in een veel bredere zin.	0.12
89	Orwell zegt: Alle vormen van mensen die zich committeren aan een doel, aan een partij, aan een levensopvatting, zijn ook geneigd om die levensopvatting absoluut te maken.	0.08
90	Als je je bekeert tot iets, ga je de wereld ombuigen naar jouw beeld van de wereld.	0.03
92	Maar je kunt het moeiteloos doortrekken naar nu, met de brandhaard in het Midden-Oosten.	0.04
93	Mensen zijn geneigd om te zeggen dat ze alle doden betreuren.	2.3
94	Dan weet je zeker dat ze bepaalde doden meer betreuren dan andere.	0.42
96	'Over nationalisme' zou je ook 'identiteitspolitiek' in de breedste zin kunnen noemen.	0.03
97	Orwell fileert dat zo scherp dat je het moeiteloos kunt toepassen van op vandaag.	0.05
98	Niet alleen identiteitsdenken, ook ideologie past daarin.	0.21
99	Ik had een discussie met Dave Sinardet, de politiek wetenschapper.	0.05
100	Hij zei: In de tijd van de zuilen, hadden mensen ook al hun eigen waarheid en nieuws.	0.06
102	Maar als je die vergelijkt, is de bubbel is veel fragieler en defensiever dan de zuil.	0.07
103	Daar zie je dat mensen meer geneigd zijn om heel snel feiten te sprokkelen die hen goed uitkomen.	0.1
104	Je ziet dat ook op het internet als mensen zeggen dat ze zelf op onderzoek zijn gegaan.	0.56
106	Ze vinden nooit iets dat recht tegen hun overtuiging in gaat.	0.03
108	Voor je iemand met een natte dweil in zijn gezicht slaat, omdat hij een verkeerde mening heeft, of een verkeerd woord gebruikt, moet je naar jezelf kijken: hoe kom ik zelf tot mijn overtuiging?	0.05
110	Van welke feiten die mij niet goed uitkomen, omdat ik voor iets partij heb gekozen, moet ik toegeven dat mijn kamp, mijn overtuiging, mijn partij ook steken laat vallen en soms het gedrag vertoont dat het andere kamp ook doet?	0.06
112	Wat Orwell nationalisme noemt, is tegengesteld aan patriottisme.	0.18
113	Nationalisme denkt alleen in overwinningen, vernederingen, en gaat altijd uit van de verdiensten en het grote gelijk van het eigen kamp.	0.04
114	Hij is ook iemand die geneigd is tot dat soort gedachten, wij allemaal.	0.05
116	Je kunt niet tegen polarisatie zijn of voor verbinding als je niet eerst scherp naar je eigen aannames kijkt.	0.04
118	Oproepen tot verbinding, de mens achter de sjablonen zien, dat is mooi en aardig, maar je moet eerst in de spiegel kijken.	0.03
122	De eclatante overwinning van de PVV van Wilders, daar beginnen we mee, bij de Nederlandse parlementsverkiezingen heeft toch velen verrast.	0.06
123	Nu het stof wat is gaan liggen, worden heel wat analyses gemaakt en wordt een moeilijke regeringsvorming voorspeld.	0.07
124	35 zetels voor de PVV, een verdubbeling dus voor die partij.	1.63
125	De kiezer heeft gezegd: We zijn het zat, we zijn het spuugzat en wij willen, en daar gaan wij voor zorgen, dat de Nederlander weer op één komt te staan.	0.09
127	Ik feliciteer Geert Wilders met zijn verkiezingsoverwinning.	0.1
130	Nu breekt het uur aan dat wij de democratie gaan verdedigen.	0.03
132	Ik denk dat hier grote lessen voor de politiek in zitten.	0.03
133	Er is onvoldoende geluisterd naar de mensen en er zijn onvoldoende werkbare oplossingen geboden.	0.41
134	Wij zijn beschikbaar om dit vertrouwen, dat wij zeer serieus nemen, vanaf morgen om te zetten in daden.	0.04
136	Wij gaan wel een centrumrechts kabinet mogelijk maken.	0.04
138	Dat betekent dat wij constructieve voorstellen die dit land beter maken ook zullen steunen.	0.03
140	Het is echt teleurstellend dat ze nu zelf, nog voor de onderhandelingen nog maar zijn begonnen, zegt dat ze niet mee wil doen.	0.17
141	Dat is haar keuze, maar iets wat Nederland niet erg zal respecteren, denk ik.	0.03
142	Professor Walgrave, heeft u gekeken naar de verkiezingsavond?	0.05
145	De grootte van de uitslag, dus de grote groei van de partij Wilders.	0.27
146	Wat mij vooral verrast heeft, is de enorme eindspurt.	0.04
147	In Vlaanderen hebben wij nooit zulke zaken meegemaakt, dat je de laatste vijf tot zeven dagen zulke verschillen krijgt.	23.88
148	In 2019 is het Vlaams Belang 5% gegroeid tijdens de campagne.	0.22
149	Dat is de strafste eindspurt die we ooit hebben gezien, maar dat is klein bier bij wat we in Nederland gezien hebben.	0.6
154	Niemand had de massieve sprong van Wilders voorspeld.	0.06
155	Wat mij evenzeer opvalt, is dat nog iemand 20 zetels heeft gewonnen, uit het niets.	0.55
156	Pieter Omtzigt is van nul naar 20 zetels gesprongen met NSC.	0.27
157	Dat is geen figuur die aan de extremen staat, maar een ouderwetse manier van politiek voert, vanuit het centrum, met opnieuw goed bestuur, waarmee kunnen we een beleid voeren om Nederland beter te maken?	0.04
159	Hij heeft in die eindspurt wellicht nog een en ander verloren omdat hij puur tactisch in de campagne wat foutjes heeft gemaakt en aarzelend overkwam, vind ik.	0.03
161	Het blijft verbluffend dat iemand vertrekt van nul en ineens 20 zetels haalt.	0.23
165	De professor zei het al: Enorm snel de laatste dagen.	0.05
167	Heel lang was het Pieter Omtzigt van wie de grote verrassing verwacht werd.	0.03
169	Het ging erg over die verschuiving naar het midden toe.	0.03
172	Hij zit niet meer in het Europees Parlement en deed het slecht bij de statenverkiezingen.	0.96
175	Er was daarvoor, dat is bijna iedereen vergeten, de enorme overwinning van de BBB.	0.11
179	Het was geen cordon sanitaire, maar als hij zijn excuses niet aanbood, wilden ze niet met hem regeren.	0.1
180	Rutte had hem 'gecontained', maar Mark Rutte is er niet meer.	0.16
182	Kennelijk door een vorm van verrechtsing om dat electoraat naar zich toe te trekken.	0.02
183	De partij was lang oppermachtig en dan begint de overmoed.	0.02
185	Over heel wat artikelen waar hij zich sterk aan hield, obsessies, met de islam bijvoorbeeld, heeft hij gezegd: Dat is nu even niet aan de hand.	0.05
186	Wel bestaanszekerheid, dat mensen genoeg geld overhouden.	0.23
187	De asielstroom en migratie, wat de meeste kiezers aangeven als een zorg, heeft hij omarmd.	0.05
188	Hij heeft al die harde ideologische en hatelijke politiek in de ijskast geduwd.	0.03
189	Een derde factor is dat hij een paar goede optredens heeft gehad in de media.	0.08
192	Daar speelt die dynamiek van de talkshows, waar hij erg scoort.	0.06
193	Dat hebben politici voor hem ook al meegemaakt, zoals Baudet.	0.09
194	Je komt in een spiraal naar boven, en dat was het goeie moment, want er was geen tijd meer om die soufflé te laten inzakken.	0.11
196	U kent mevrouw Dilan Yesilgöz van de liberale partij in Nederland.	0.18
197	Gaat u akkoord met de analyse dat zij de PVV gededouaneerd hebben?	0.06
200	Ik onthoud van de verkiezingen dat Wilders de moeilijke eisen, waardoor hij stemmen heeft gehaald, vrij snel inslikt.	0.16
201	Hij pleegt al kiezersbedrog nog voor er een coalitie is.	0.03
202	Dat is onvermijdbaar met simplistische partijen als PVV.	0.03
203	Simplistische ideeën zien in een moeilijke politieke realiteit, dan stopt het.	0.04
207	Die ballast heeft hem net heel populair gemaakt en heeft ervoor gezorgd dat hij zoveel stemmen heeft.	0.22
208	Nu zegt Dilan van VVD: Wij willen eventueel gedoogsteun bieden, maar ik wil wel zien hoe ze een regeerakkoord maken en beleid voeren.	0.06
209	Dat zal net iets complexer zijn dan korans willen verbranden.	0.04
212	Is het niet simpeler en gewoon migratie als thema dat de partij heeft uitgespeeld?	0.05
216	Als een partij als eigenaar van een thema wordt beschouwd, en dat thema stijgt in wat mensen belangrijk vinden, is het onvermijdelijk... Het werkt in alle systemen zo, zeker in gefragmenteerde systemen, waar het eigenaarschap van een thema een handleiding is van wie wat doet.	0.03
217	In een systeem met 15 partijen is dat nog belangrijker dan in een tweepartijensysteem.	0.25
218	Dan is het duidelijk waar de twee partijen voor staan.	0.03
219	Als een thema aan een partij vastkleeft en als dat thema op één komt, dat zou in Vlaanderen ook zo kunnen zijn in 2024, is het bijna onvermijdelijk dat die partij de verkiezingen wint.	0.04
222	Ik ben het eens met de professor dat migratie een hoofdthema was.	0.07
226	Die heeft Wilders gekoppeld aan een heel links economisch programma om in te spelen op de koopkracht: jullie krijgen opnieuw meer in jullie portemonnee, met een uitgavebeloftepolitiek.	0.16
227	De combinatie van die twee dingen... Als ik nog even mag.	0.03
230	Dat is dat de politiek ontzettend met zichzelf bezig geweest is, ontzettend veel ruzie gemaakt heeft.	0.12
231	Dat onbehagen, mensen die niet akkoord gaan met die politiek.	0.03
232	De perfecte storm van de sociale en culturele vervreemding, en migratie, dat is de hoofdmoot.	0.02
233	Maar er zijn twee belangrijke zaken bij gekomen, en ik zie hetzelfde in de Vlaanderen.	0.05
236	Als je het verkiezingsprogramma van PVV leest, is dat radicaal-rechts.	0.31
242	Zijn stemgedrag is veel minder links dan je zou denken.	0.19
244	Maar hij kiest vaak niet voor de mensen met een smalle beurs.	0.29
246	Maar hij kwam op voor betaalbare woningen, de zorg... Marine Le Pen in Frankrijk is al eerder die weg ingeslagen.	0.07
247	Radicaal-rechts bekeert zich veel meer tot het systeem zelf.	0.08
250	Je moet eens vragen of hij dat van het nepparlement nog eens wil herhalen.	0.04
252	Heel veel rechts-radicale bewegingen gaan niet tegen Europa, maar gaan in Europa Europa veranderen.	0.13
255	Nu gaan ze een compromis sluiten, met mij kun je zaken doen.	0.04
257	Immigratie is bij veel partijen... Ik denk dat VVD dat ook heeft proberen te ownen, maar dat lukt niet, want mensen gaan voor the real thing.	0.08
260	Maar hij is ook een ongelooflijk geslepen politicus die zijn moment grijpt.	0.03
263	Als je te lang aan de macht bent, maak je dat soort fouten.	0.04
264	Nu zit Wilders met een probleem, want hij is erg groot.	0.04
265	Het lukte in het verleden al niet goed om iedereen bij elkaar te houden.	0.04
267	Hij wil alles alleen doen en hij wil alles besturen.	0.04
271	Alle partijen die met hem geregeerd hebben, zijn kleiner geworden.	0.17
272	Maar bij Wilders heb je ook de geur van extreemrechts.	4.05
273	De eerste die hem feliciteerde, was Victor Orbán uit Hongarije.	0.05
275	Wordt de regeringsvorming, laten we daar even naar kijken, niet erg moeilijk, zeker nu uw vriendin, als ik dat zo mag zeggen, van VVD gezegd heeft dat ze enkel gedoogsteun bieden en ze niet in een coalitie stappen?	0.11
279	Is dat niet het ontlopen van hun verantwoordelijkheid?	0.05
280	Als je de verkiezingen vies verliest, als ik het zo mag zeggen, moet je nederig zijn en moet je je plaats kennen.	0.04
281	Je mag niet vergeten dat ze de ondankbare taak had om na 14 jaar Mark Rutte, waar een aantal dingen zijn verlopen, zoals de toeslagenaffaire en Groningen, stikstof niet kunnen regelen... Er was ongenoegen over die dingen, naast migratie en al de rest.	0.17
282	Zij had de ondankbare taak om te redden wat te redden viel.	0.09
283	Zij zegt nu dat ze veel zetels hebben verloren en dat ze zich nederig opstellen.	0.08
286	Als je naar de cijfers kijkt, is het bijna onmogelijk om een normale meerderheidsregering te maken zonder VVD.	0.86
287	Dat betekent dat het volgens mij een hard to get-strategie is.	0.03
290	Als je een links kabinet wilt, heb je ook VVD nodig, en voor een rechts kabinet ook.	0.04
297	Op een gegeven moment riep het landsbelang en moesten ze.	0.04
303	Daar zal Dilan Yesilgöz het moeilijk krijgen tegenover haar achterban.	0.03
305	Ze zei ook dat ze gaat luisteren naar de mensen, en dan doet ze dat niet.	0.07
306	Wat ze nu zegt, zal niet hetzelfde zijn als over 100 dagen.	0.04
307	Wat die kingmaker betreft, ik denk dat we daar ook heel hard naar Pieter Omtzigt moeten kijken.	0.02
308	De logica van de verkiezingsuitslag is dan wel dat we eerst kijken naar centrumrechts en dat Geert Wilders aan zet is en of er überhaupt iets mogelijk is.	0.05
310	Je kunt wel zeggen dat het Geert Milders is geworden en dat hij zoveel zaken inslikt, maar in zijn programma staan ongrondwettelijke zaken.	0.17
312	Zo gemakkelijk zal het niet zijn om een regering te vormen met hem.	0.07
313	Ik hou perfect de mogelijkheid open dat na een aantal dagen, via Pieter Omtzigt, Frans Timmermans toch weer in het spel komt en dat men toch naar links kijkt om een regering te vormen.	0.03
314	Dat hebben wij hier ook gekend, dat je een grote partij hebt, veruit de grootste, aan de rechterzijde, en dat je dan toch naar links kijkt.	0.12
317	Voor de andere partijen is dat een bijzonder onaantrekkelijk perspectief.	0.03
325	Hij heeft al gezegd dat zijn tweede man, Martin Bosma, een goeie zou zijn.	0.08
328	Als ze dat al zeggen... Of een wit konijn, bedrijfsleider, een technocraat.	0.04
330	Of hij neemt een andere positie in, zoals bij veel radicaal-rechtse partijen.	0.09
331	Ze zijn niet zo groot geworden, maar staan met één been in de regering, met een ander erbuiten.	0.29
335	Ziet u ook een regering op links ontstaan, een Vivaldi-constructie zoals wij die hebben?	0.05
336	Alle andere partijen samen tegen, in dit geval, de winnaar?	0.05
342	Alle kleintjes hebben zich samen- geklikt om een regering te maken.	0.68
343	Als je je afvraagt waarom de mensen zo boos zijn, daarom.	0.05
347	Ik denk dat dat een mogelijkheid is, dat ze nu eerst zeggen: Geert Wilders, doe het maar, bewijst wat je kan. Hij heeft al heel zijn programma verloochend de avond voor de verkiezingen en de dag erna.	0.16
348	De vraag is of een persoon als Omtzigt, die zeer integer overkomt en een totaal ander wereldbeeld heeft... Net hetzelfde met Dilan Yesilgöz van VVD.	0.04
350	Wilders het veld insturen, laten mislukken en dan zeggen: Het land moet bestuurd worden, zoals Omtzigt zegt.	0.12
351	Ik vrees dat die onvrede... Daar hebben we het straks misschien over.	0.02
353	Ik ben fel anti-Wilders, daar maak ik geen geheim van.	0.03
354	Ik zou ook willen dat die twee miljoen kiezers dat programma eens goed lezen.	0.04
355	Daar staan dingen in waar veel mensen het niet mee eens zijn.	0.21
356	Ze zijn toch gevallen voor de punten die hij in eindeloos veel debatten naar voren heeft gebracht.	0.08
357	Maar ik denk dat het land permanent gepolariseerd is, wel steeds op andere thema's.	0.04
358	Men springt als een sprinkhaan steeds naar andere verlossers.	34.98
359	Maar als je zoveel wint, en dat hebben ze met de lijst van Pim Fortuyn ook gedaan, moet je iemand in de regering zetten.	0.09
360	Maar dat achterliggende extreme gedachtengoed... Hij moet erin, zegt u?	0.04
361	Voor Omtzigt wordt het zeer lastig... Hij is een criticus binnen het systeem.	0.04
362	Hij zegt niets over het nepparlement, maar wil dat de dingen beter worden.	0.17
363	Hij neemt een enorm risico als hij onder premier Wilders gaat.	0.03
365	Kunt u zich inbeelden dat hij het niet wordt met dit resultaat?	0.06
367	Ik denk dat hij geen premier kan worden omdat hij te polariserend is.	0.05
370	Hij wil invloed en macht, maar misschien niet in die functie.	0.04
371	Ik kan me voorstellen dat je die gedoogconstructie waar hij eerder deel van uitmaakte en die misgelopen is... Mensen zijn er lang door getraumatiseerd geweest.	0.05
373	Maar of zijn stemmers in hem de gedroomde premier zien, dat vraag ik me af.	0.04
374	- Als hij nu alles inslikt... Je ziet in een aantal andere landen dat het wel gebeurt, dat een extreme leider wel aan de macht komt.	0.04
375	Als hij alles inslikt en het programma van Pieter Omtzigt en de VVD overneemt... Het zou wat het Meloni-scenario zijn.	0.04
383	Dat betekent dat een partij in de oppositie de regering gijzelt, de facto.	0.04
384	De regering moet elke keer opnieuw onderhandelen, er is geen loyauteit, dossier per dossier.	0.39
386	Je kan je ook afvragen, in de positie van de VVD zelf, als ze dat menen en niet willen deelnemen en in de oppositie gedoogsteun willen verlenen... Het kan bijna het slechtste van twee werelden zijn.	0.04
387	Je kan niet voluit gaan in de oppositie en je kan niet met het beleid gaan lopen.	0.05
389	Omdat Wilders zo groot is geworden, wil elke partij dat hij snel kleiner wordt.	0.56
393	VVD wil een kleinere Wilders, want dat is een soort bijwagen dan met wie je een constructie kunt verzinnen.	0.04
394	Maar Wilders die zo groot is, komt niemand in de politiek goed uit.	0.1
395	Hij heeft ook al die radicaal-rechtse kleine partijen leeggezogen.	0.07
399	Er waren al heel veel radicaal-rechtse zetels, maar die heeft hij als een soort stofzuiger opgezogen.	0.43
400	We zijn nu al tien minuten over het politieke spel bezig.	0.04
401	De vraag die me ook bezighoudt, als je naar het programma kijkt... Nederland is vragende partij voor veel strengere migratie.	0.17
402	...is of ze over dat inhoudelijke kerndebat gemeenschappelijke grond kunnen vinden om een regering uit te zetten.	0.03
404	Het gaat over de sluiting van moskeeën, maar bijvoorbeeld ook bewaking aan de Nederlandse grenzen.	0.04
406	Hoe zal dat inhoudelijk tot één migratiepolitiek kunnen leiden?	0.05
407	Daar wil ik een parallel maken met Meloni in Italië.	0.03
409	Uit Europa, geen migranten meer, een migrantenstop.	0.14
410	Er zijn nog nooit zoveel asielzoekers toegekomen sinds zij premier is.	99.96
412	Is het door het feit dat het zo gelijkend is op onze situatie dat wij zo gefascineerd zijn?	0.07
415	Voor de explosie van partijen in Nederland hadden we dezelfde.	0.1
416	Liberalen, christendemocraten, zij waren de belangrijkste partijen.	0.04
418	Een klein detail: wij zijn natuurlijk een communautair land.	0.07
421	Als je moet formeren, kijk je niet alleen naar Vlaanderen.	0.05
422	Zullen we even naar de situatie in ons land kijken?	0.06
423	De Nederlandse situatie wordt meteen op het Vlaamse politieke landschap geprojecteerd.	0.08
424	Ook bij ons zijn er verkiezingen volgend jaar en bestaat de kans dat Vlaams Belang, de zusterpartij van Geert Wilders, de verkiezingen wint.	0.06
425	Dan zal ook hier de discussie ontstaan of die partij eventueel kan deelnemen aan de macht.	0.03
427	Als het Vlaams Belang zich vandaag aandient, is dat no pasarán.	0.03
428	Zelfs niet met Filip Dewinter nu maar als lijstduwer?	0.05
429	Ik zie dat Vlaams Belang een aantal verschuivingen doet.	0.05
430	Dat is goed, dat gaat in de goeie richting, wat mij betreft.	0.02
431	Ik vind de koers van N-VA ten aanzien van Vlaams Belang heel onduidelijk.	0.03
432	Ik denk dat dat bewust zo is omdat ze zo weinig mogelijk kiezers willen verliezen.	0.04
433	Als ze één duidelijke positie kiezen, kan zich dat tegen hen keren.	0.04
435	Wanneer nationalistische of rechtse partijen winnen, negeren ze het liefst die uitslag.	0.03
436	Dan doen ze dat onder het motto: de volgende legislatuur gaan we nog beter luisteren, eigenlijk helemaal niet luisteren en het beleid van daarvoor verderzetten.	0.07
438	Wij zouden kunnen regeren met een gedoogbeleid met het Vlaams Belang als experiment, want het is niet eenvoudig.	0.03
439	De belangrijkste les die ik daaruit trek, is dat je problemen moet oplossen als regering in plaats van de regering erover te laten vallen.	0.02
440	De migratieproblemen, bedoelt u. Inderdaad, we moeten werken aan oplossingen die ervoor zorgen dat we weer grip krijgen op migratie.	0.03
442	We moeten de mensen niet wijsmaken dat we de migratie gaan stoppen, zoals Vlaams Belang doet, want dat is onmogelijk.	0.15
443	Sinds 20 of 30 jaar klagen mensen over het gevoerde migratiebeleid.	0.06
444	Wat heel veel partijen doen, is met een soort leedvermaak zeggen: Daar is niks aan te doen.	0.03
445	Hoe zou men willen, als partijen met leedvermaak zeggen dat ze niks kunnen doen aan je grote zorg, en ze daar gelukkig om zijn, dat men voor die partijen stemt?	0.08
447	Stelt u zich voor dat we in dezelfde situatie terechtkomen, dat uw partij, de partij waarmee het zou kunnen gebeuren, in de situatie van de VVD terechtkomt.	0.38
449	Ik ga antwoorden op die vraag, maar ik wil ook een vraag stellen.	0.03
450	Denkt u niet dat de pers, en u ook... Jullie stellen die vraag aan elke N-VA'er met een polsslag.	0.08
453	Ik open morgen vijf veilige huizen om slachtoffers van partnergeweld op te vangen.	0.18
456	Vindt u niet dat de kiezer de helderheid moet krijgen om dat te weten?	0.05
457	Ik ben daar altijd helder over geweest, mijn partij ook.	0.11
458	In 2019 heb ik een open brief geschreven dat ik tegen het cordon sanitaire ben.	0.06
459	Ik kijk naar het programma van Vlaams Belang en zie daar zaken in die niet gerealiseerd kunnen worden en niet wenselijk zijn.	0.06
460	Om het met de woorden van Gerolf Annemans te zeggen: wij zullen vuil genoeg blijven.	0.03
461	Op basis daarvan zie ik niet hoe we samen gaan besturen.	0.03
462	Ten tweede hebben ze de meest ranzige figuren, zoals Dries Van Langenhove of Filip Dewinter, op de achtergrond gezet.	0.03
463	Ze hebben nieuwe figuren met een proper palmares naar voren gebracht.	0.06
464	Uw minister-president zegt dat het de goede richting uit gaat.	0.05
465	Nee, in die zin dat Vlaams Belang warm en koud tegelijk blaast.	0.04
466	Filip Dewinter en Dries Van Langenhove gaan naar achteren, de anderen komen naar voren, maar die twee figuren hebben nog altijd een gigantische microfoon.	0.05
467	Als u me vraagt of ik een coalitie kan maken met deze mensen, dan zeg ik: op basis van inhoud en programma, vuil genoeg, en op basis van figuren is het antwoord nee.	0.04
468	De propere-handen-actie van Vlaams Belang is nog niet gelukt.	0.11
469	Ze hebben daar veel tijd voor gehad en hebben dat niet gedaan.	0.12
470	Zodra die actie voltooid is, zal ik de hele pers bellen, en u op de eerste plaats.	0.08
473	Als we alleen maar daarover vragen zouden stellen, zou ik zeggen dat u gelijk heeft en we dat opdrijven.	0.04
475	U bent altijd, dat geef ik grif toe, heel consistent geweest in wat u zegt over Vlaams Belang.	0.12
476	Maar het spijt me zeer, professor Devos zei daarnet: N-VA blaast warm en koud.	0.05
477	Het is nog altijd niet helder wat uw partij nu zegt over Vlaams Belang.	0.28
478	Het is de grootste partij met de tweede grootste partij.	0.17
479	De kiezer heeft het recht om te weten: als ik voor N-VA stem, stem ik dan voor een mogelijkheid om Vlaams Belang in de regering te hebben?	0.05
481	Terwijl het filmpje hier afspeelde waarin Jean-Marie Dedecker zei dat het met gedoogsteun kan, zag ik u met uw ogen rollen.	0.03
482	Gedoogsteun is niet het juiste principe om beleid te voeren.	0.03
484	Bart De Wever zegt: Het Vlaams Belang zoals het nu is, ik ga dat nooit doen.	0.08
487	Jullie willen het niet horen, of jullie willen niet dat N-VA één stem heeft.	0.06
489	Jean-Marie Dedecker is een lijsttrekker van u en zegt andere dingen dan u. Jean-Marie is een onafhankelijke lijsttrekker.	0.06
491	Ik ben het ermee eens dat als dit de inzet is van de verkiezingen... Ik ben het ermee eens dat er onduidelijkheid is.	0.04
492	Maar als je daar voortdurend op doorboort... Er zijn twee manieren om de verkiezingen te winnen.	0.03
494	Als dat de vraag wordt van de campagne, dan vliegen de gebraden kippen het Vlaams Belang in de mond.	0.03
495	Moet N-VA dan niet helder antwoorden om te vermijden dat we die vraag altijd opnieuw stellen?	0.05
497	Het verschil tussen 'nooit', het cordon sanitaire, onder gelijk welke omstandigheden... Jullie zeggen: Het is onder bepaalde omstandigheden denkbaar.	0.03
498	Die interpretatie over die omstandigheden, daar zit marge op.	0.03
499	Daar zit de onduidelijkheid, waardoor die ambivalentie blijft bestaan.	0.13
501	Wij willen op federaal niveau een beleid waardoor we bevoegdheden naar Vlaanderen kunnen halen.	0.05
502	Op begroting, deze week nog, een zware tik van de Europese Commissie voor België.	0.27
504	We willen dat werkende mensen meer ademruimte krijgen en werk maken van migratie.	0.06
506	Maar Vlaams Belang wil niet op federaal niveau regeren.	0.23
508	Die Vlaamse stemmen worden op een of andere manier gegijzeld.	0.08
510	Je kunt de verkiezingen van Nederland niet zomaar kopiëren naar België.	5.22
511	In België heb je de Vlaamse stem en de Waalse stem.	0.07
512	Die twee stemmen moeten overeenkomen om een regering te vormen.	0.04
513	En een Waalse stem weegt net iets meer dan een Vlaamse stem.	1.05
514	Als je de frustratie die al 20 jaar leeft bij de Vlaming wilt aanpakken, die werk wil maken van die thema's, kun je niet anders dan het systeem aan te passen.	0.04
515	Zo niet zit je in een status-quo, wat we de afgelopen jaren gezien hebben.	0.83
517	Hier hebben we dat cordon sanitaire en de onduidelijkheid of dat behouden wordt.	0.14
518	De vergelijking met Nederland is dat die partijen, als het gaat om nationale eigenheid, flink dicht bij elkaar zitten.	1.02
519	U wil niet de partij, maar wel de kiezers van die partij.	0.04
520	Dat zie je ook bij... Het is heel lastig... Vandaar die onduidelijkheid.	0.02
521	Je wil die andere partij niet schofferen, want dan raak je de kiezers kwijt.	0.03
523	De fout van VVD is dat men dicht tegen Wilders aan is gaan schurken omdat men die kiezers wilde hebben.	0.06
526	Vlaams Belang is the real thing en heeft een veel hardere nationalistische toon.	0.04
529	Je kan ook verkiezingen verliezen door migratie als thema in de markt te zetten.	0.06
531	Je hebt het thema en dan een partij en haar strategie.	0.08
535	Er zijn ook partijen, ook meer neoliberale partijen, die zeggen dat migratie nodig is.	0.06
537	Mensen krijgen het gevoel dat hun wereld hen wordt afgenomen.	0.33
538	Maar migratie is een natuurlijk bestanddeel van elke cultuur.	0.57
540	Ik hoorde iemand zeggen dat er steeds wordt gezegd dat er niets aan te doen is.	0.13
541	Ik ben niet goed genoeg op de hoogte om dat te weten.	0.05
544	In Nederland heeft de VVD er een nummertje van gemaakt.	0.09
545	Als je naar de cijfers kijkt... Het gaat om iets symbolisch waar mensen zich driftig over maken.	0.05
546	Ze zien beelden van opvangcentra, de overlast van asielzoekers.	0.06
547	...krijg je plotseling het idee dat het een enorm probleem is.	0.03
548	Maar 11 procent van alle mensen die Nederland binnenkomen, zijn migranten.	99.96
553	Het is niet zo dat we het plotseling... Over wat kiezers belangrijk vinden, er is een realiteit.	0.04
554	Maar laten we wel wezen, als we iets weten is het dat als elites en de media praten over een thema, mensen dat belangrijker gaan vinden.	0.04
557	Het belangrijk maken van een thema is het onomstreden effect.	0.03
558	Dus met het Europees voorzitterschap gaan we een migratiepact maken, hoor ik Alexander De Croo en staatssecretaris Nicole de Moor zeggen.	0.05
563	Het spijt me zeer, als je ziet wat er dit jaar gebeurt... Met name Nederland en België in de Europese context krijgen een heel grote hap van die asielzoekers.	0.26
569	Inflatie bijvoorbeeld, dat is iets wat mensen direct voelen.	0.03
574	Er is heel veel bewijs dat de zorgen die mensen zich maken over criminaliteit, niet gerelateerd zijn aan criminaliteitscijfers.	74.05
577	Maar in Brussel zie je de mensen slapen op straat, of je dat nu wil of niet.	0.05
580	De Vlamingen ziet een enorme toestroom, dit jaar alleen al meer dan 40.000 asielzoekers.	99.05
581	Dat is groter dan een gemiddelde stad in Vlaanderen.	1.1
583	De Vlamingen wil minder en gecontroleerde migratie, wil weten wie hier mee aan tafel zit en mee-eet.	0.08
584	Maar het is Vlaams Belang dat eigenaar is van dat thema en dus krijg je onvermijdelijk een winst voor Vlaams Belang.	0.37
585	We zijn heel gevaarlijk bezig als we zeggen dat de media migratie groter maken dan het is.	0.05
587	Maar ik vind het nog gevaarlijker dat je een perverse redenering ontwikkelt: laten we erover zwijgen, want dat speelt anders in bepaalde kaarten.	0.03
588	Je moet het aanpakken en er vrijuit over kunnen spreken.	0.04
589	Andere partijen hebben er misschien te lang over gezwegen en de problemen te lang miskend.	0.03
590	Maar uiteraard is dat niet het enige probleem en zijn er belangrijkere problemen.	0.03
594	- Ik wil daar nog heel even... Mevrouw Demir, zegt u maar.	0.11
596	Dat heeft te maken met het feit dat de politiek machteloos staat ten aanzien van die toestroom.	0.04
597	De Vlaming herkent zich daar niet in en wordt boos.	8.03
599	Omdat dat de stok is waarmee ze kunnen slaan op de politiek.	0.03
601	Niet zozeer omdat ze geloven dat er een migratiestop komt.	0.04
602	Tom Van Grieken zegt ook dat ze er iets aan gaan doen, dat er niemand nog binnen mag en dat er een migratiestop komt.	0.1
603	Mensen beseffen heel goed dat dat niet haalbaar is.	0.03
604	Maar ze zijn zo kwaad dat dat hun enige stok is om mee te slaan.	0.08
605	Al ik het nog even mag vervolledigen... Men had destijds met het Marrakech-pact internationaal een signaal moeten geven.	0.04
606	Dat is het moment dat uw partij de verkiezingen heeft verloren omdat u het thema op de agenda hebt geplaatst.	0.09
608	Wij hebben met dat Marrakech- pact het signaal willen geven: wij kunnen dit niet aan, dit moet stoppen, er moet opvang zijn buiten de grenzen.	0.12
609	Maar de coalitiepartners zeiden: Wij staan aan de juiste kant van de geschiedenis.	0.04
614	Hoe is er in Europa gereageerd op de komst van Geert Wilders?	0.1
615	Eerst en vooral overheerst het beeld van in het begin, van de eerste tien à 15 jaar van zijn loopbaan, van extreemrechts, islamofoob.	0.03
616	Erna... Wilders gaat ook wel richting pensioen, dat vergeten we weleens.	0.04
623	De Nederlander is, als ik het grof mag zeggen, vrij in zichzelf gekeerd geraakt.	0.05
624	Er zijn thema's over sociale zekerheid, de portemonnee, allemaal echt goeie thema's.	0.04
625	Maar ik heb al geschreven, daar waren veel mensen boos om, dat ook gewone burgers het recht eisen om gezien te worden.	0.09
627	Mensen die over het hoofd gezien werden en zich miskend voelen.	0.07
629	Maar tegelijkertijd eisen ze ook het recht om hun ogen dicht te knijpen voor de rest van de wereld.	0.07
630	Elke partij wil 2% van het nationaal inkomen aan defensie besteden.	0.06
631	Er is geen woord over de oorlog in Oekraïne gevallen.	35.03
632	Men heeft het gevoel... Alle politici zijn gaan pleasen: we zien u, we hebben iets goed te maken.	0.04
636	Het legt een druk op de samenleving en je ziet de problemen onder ogen.	0.03
638	Als je wordt overspoeld, vervangen, de omvolking...	0.04
640	Als je dat niet weten te scheiden, kom je altijd in een verkeerde discussie.	0.03
642	De ontslagnemende premier Rutte heeft president Zelenski van Oekraïne al gerust moeten stellen.	0.09
643	Er is dus enige ongerustheid over een mogelijke regering met Geert Wilders.	0.15
646	Als je kijkt naar het programma van Wilders, gaan alle alarmbellen af.	0.36
650	Hij pleit voor bewaking aan de grenzen, het stopzetten van steun voor Oekraïne.	0.04
652	Nederland heeft jarenlang een premier gehad, Rutte, die internationaal boven zijn gewicht bokste, boven het gewicht van het kleine Nederland.	0.33
653	Mark Rutte had best veel invloed en aanzien in Europa.	0.14
655	Hij had ook een erg uitgesproken pro-Europese visie.	0.12
657	Als hij al een regering gevormd zou krijgen, zullen de andere partijen en de checks-and-balances wel maken dat het niet zover komt als een nexit.	0.05
660	Is dat dan een crisis van de democratie zoals in Hongarije?	0.06
662	Ik denk dat we ongetwijfeld een crisis van de representatieve democratie beleven.	0.03
663	Het wantrouwen tegenover vertegenwoordigers, partijen en politici, die de wil van het volk moeten vertalen in beleid, daar hebben we een probleem mee.	0.03
665	Het idee: we worden niet gehoord, de elites luisteren niet.	0.09
669	De principes van de representatie komen onder druk.	0.03
671	Daarmee is weer een politieke week netjes neergelegd.	0.03
672	Zoals altijd bedank ik mijn gasten voor de deskundige hulp daarbij: Zuhal Demir, Bas Heijne, Isabel Albers en Stefaan Walgrave.	0.04