Het Journaal 🇧🇪

_id	6928c9ecbb77f162b3ea116c
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/vrt-nws-laat/2025/vrt-nws-laat-d20251127
datetime	2025-11-27 22:00:00

 

Statements

idx	statement	score
0	Een record bedrag: 22 miljard euro, dat is het werkingsbudget van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA voor de volgende vijf jaar.	12.1
2	De prikklok op het werk, die komt terug vanaf 2027.	11.46
5	En katten lopen hier minder lang rond dan wetenschappers tot nu toe dachten, een wist-je-datje.	79.33
6	Het is donderdag 27 november, heel welkom bij 'Laat'.	5.61
8	We beginnen in de ruimte vanavond, enfin niet echt, maar we gaan het wel hebben over de ruimte.	3.99
9	Want de lidstaten van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA hebben in het Duitse Bremen het budget voor de komende vijf jaar goedgekeurd.	18.5
10	En hou u vast, dat is een stevige smak geld, meer dan 22 miljard euro, een record.	8.95
11	Bedoeling van al die centen: de Europeanen willen vooral meer op eigen benen staan, ook in de ruimte.	17.42
12	En we gaan eens naar Bremen, naar Duitsland, waar de ESA-conferentie plaatsvindt.	5.84
15	22 miljard euro is het budget voor de ESA voor de komende vijf jaar.	25.56
16	Ik ben een buitenstaander, ik vind dat heel veel geld.	3.74
20	Als we kijken naar onze vorige ministeriële conferentie in 2022, dan zijn we nu gestegen met 32 procent.	66.46
21	Als we corrigeren voor inflatie, is er nog steeds een stijging van 17 procent.	44.16
22	Dus er is overal duidelijk een zeer sterke stijging in het ESA-budget.	21.61
23	Dat betekent dat we de komende jaren ook de verschillende programma's kunnen implementeren.	4.16
24	Mijn volgende logische vraag is uiteraard: wat gaan ze met al dat geld doen bij ESA?	11.75
26	Enerzijds hebben we de standaard, het hart van de ESA, wetenschap en technologie.	3.74
27	Daarbij doen we de heel grote wetenschapsmissies in het hele zonnestelsel.	46.84
29	Dan hebben we ook de optionele programma's, zoals aardobservatie.	5.73
30	Dat is uiteraard heel belangrijk om ook de klimaatsverandering in beeld te kunnen brengen.	6.05
33	Deze keer hebben we ook een nieuw programma rond weerbaarheid en veiligheid, en dat is meer gekoppeld aan defensie.	4.42
35	De ruimte wordt dus op alle mogelijke vlakken steeds belangrijker.	4.5
36	De ESA, de Europese ruimtevaartorganisatie, is niet de enige.	15.66
37	De Russen zijn zeer actief in de ruimte, de Amerikanen, de Chinezen, de Indiërs.	25.72
38	Iedereen lijkt mij naar de maan, naar Mars te willen.	3.95
39	Maar ik heb het gevoel dat er ook steeds minder wordt samengewerkt.	3.81
43	Ruimtevaart blijft iets heel groots om te ondernemen.	52.45
44	Er blijft heel veel internationale samenwerking nodig, omdat je heel veel dingen niet alleen kan doen.	4.3
45	Het is wel zo dat autonomie steeds belangrijker wordt.	6.45
46	Ook binnen ons exploratieprogramma is dat iets waar we de komende jaren heel erg op willen inzetten, autonomie om naar lowered orbits te kunnen gaan, autonomie om zelf te kunnen landen op de maan en om onze eigen Marsrover naar Mars te brengen.	9.66
48	Die internationale samenwerking blijft ook heel belangrijk.	4.26
49	We werken heel nauw samen met NASA, met Canada, wat ook een coöperatieve staat is van ESA.	7.56
52	De samenwerking met Japan willen we heel erg versterken.	6.4
54	Dus nog altijd veel samenwerking, maar Europa probeert ook een klein beetje onafhankelijker te worden, als ik het goed begrepen heb.	4.04
55	Die 22 miljard euro, waar dat we daarnet begonnen zijn, wie betaalt die eigenlijk?	25.87
58	We hebben 23 lidstaten en verder ook geassocieerde en coöperatieve staten.	11.95
59	Het grootste stuk komt uiteraard van de ESA-lidstaten.	11.88
60	België is een klein land, maar doet wel meer dan zijn deel.	7.47
61	België heeft deze week 1,1 miljard bijgedragen van die 22 miljard.	22.92
62	Dat is ook dankzij het harde werk van het federaal wetenschapsbeleid Belspo.	5.76
63	Dus we zijn heel blij dat België ook opnieuw zo sterk naar voren komt.	5.24
64	Ik wil niet cynisch zijn, maar ik zou denken: als we daar zoveel geld in steken... Een miljard euro is natuurlijk een fiks bedrag.	9.67
65	...krijgen we daar dan ook iets voor terug, om het zo plat te zeggen?	6.5
67	Je moet ruimtevaart en de wetenschap daarrond echt zien als een investering.	9.89
68	Elke euro die geïnvesteerd wordt door België in ESA, rendeert tot wel drie maal toe.	9.54
69	Dat zien we enerzijds in de vorm van industriële contracten en jobs, anderzijds zien we dat er technologie ontwikkeld wordt.	6.35
70	Dan hebben we ook het stukje wetenschap, waarin België een belangrijke speler is.	4.74
74	We zijn, zoals ik eerder al zei, heel blij dat België zo sterk naar voren komt, omdat we heel hard de Belgische expertise, zowel in de industrie als in de wetenschap, nodig hebben bij ESA.	9.23
75	Alleszins een fikse investering van België voor dat recordbedrag van 22 miljard euro van alle lidstaten samen.	11.24
76	Angelique Van Ombergen, hartelijk dank voor je tussenkomst vanuit Bremen.	4.31
78	En we blijven nog even bij de ESA, want onze landgenoot Raphaël Liégeois zal eind volgend jaar dan toch niet naar het internationaal ruimtestation ISS vliegen.	24.24
79	Zijn missie wordt met minstens zes maanden uitgesteld.	7.49
82	Het is natuurlijk altijd afwachten bij zulke missies wanneer je exact kan vertrekken.	4.03
83	Dat ondervond ook onze reporter Ferre Windey toen hij Liégeois een tijdje geleden bezocht in het trainingscentrum.	5.39
86	We zijn nu in de trainingshal en dit is een replica van het station.	4.65
87	Alleen een paar modulen, Columbus, een Amerikaanse module en een Japanse module.	5.13
88	Dat is om te zien hoe het station er aan de binnenkant uitziet.	4.45
93	Een Japanse module en hier Columbus, de Europese module.	5.65
95	We hebben Europese experimenten, maar astronauten van alle landen werken overal in het station, niet alleen in hun module.	48.38
96	Heb je er al een idee van wanneer je kan vertrekken naar het ISS?	13.05
100	Dat is ook een deel van deze job, dat er onzekerheden zijn over de missies.	3.83
101	Er zijn vier kamers: een hier, een daar, een daar, die we niet hier hebben, en een hier.	4.45
105	Ja, het uitzicht van de kamer is misschien niet zo mooi als bij een camping, maar het is oké.	4.01
108	Ja, we hebben sessies waarbij we alles moeten proberen.	3.83
110	Uiteindelijk hebben we het menu voor de zes maanden.	5.44
111	In deze nagebouwde module van het ISS kan je alles oefenen en trainen, op één ding na.	5.48
115	We hebben een opleiding in het zwembad, omdat dat ongeveer hetzelfde is als gewichtloosheid.	18.49
116	We leren hoe we een ruimtepak aandoen en soms zetten we Columbus, die we vroeger hebben gezien... Nu zetten we Columbus in het water en we leren hoe we rond Columbus kunnen wandelen.	13.07
117	Raphaël, dit zijn jouw Europese collega's van de ESA.	5.21
118	Ik zie ook Dirk Frimout, Frank De Winne en er is nog een plekje vrij op de muur.	3.42
122	Maar het is op dit moment nog niet helemaal duidelijk wanneer je vertrekt.	3.75
124	Blijkbaar in de volgende twee jaren, misschien wat meer.	3.88
127	Hout vasthouden en dan kunnen we jou daar terugvinden.	3.99
131	En via allerhande nieuwe belastingen, belastingverhogingen, legt u de factuur bij de Vlaamse middenklasse.	5.67
132	Ja, stevige kritiek van de oppositie op de federale regering van premier Bart De Wever tijdens het debat over de begroting.	18.78
133	Dat is al sinds tien uur vanochtend bezig en traditiegetrouw gaan ze daar de nacht in.	3.56
134	Korte samenvatting van al die uren debat tot nu toe?	5.36
135	Het beleid van de regering is slecht voor de werkende middenklasse, volgens de oppositie, alleszins.	74.81
136	Morgen wordt er gestemd en zal een meerderheid van de parlementsleden het vertrouwen geven aan de regering.	5.2
137	Een verhaal dan dat opschudding veroorzaakt in de medische wereld: een gynaecoloog van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen en het Regionaal Ziekenhuis Tienen is op non-actief gezet na meldingen van patiënten over seksueel grensoverschrijdend gedrag.	51.58
138	De bal ging aan het rollen na verschillende getuigenissen van vrouwen in de krant De Morgen.	10.07
139	Ook bij het Vlaams meldpunt voor grensoverschrijdend gedrag liepen intussen meldingen binnen.	16.61
140	De gynaecoloog ontkent via z'n advocaat alle beschuldigingen.	69.66
142	Een opvallende aankondiging van een toch ook opvallende samenwerking: bpost en de Chinese webwinkel Temu gaan nauwer samenwerken.	4.72
143	Waarom opvallend, wel bpost is voor de helft in handen van de federale overheid.	19.78
144	Net die overheid die wil dat we minder shoppen bij Chinese webwinkels en tegelijk ook waarschuwt voor de kwaliteit van de producten die je er vindt.	47.95
145	Bpost nuanceert en zegt dat het vooral gaat over de bezorging en de opslag van producten van Europese handelaars die via Temu verkopen, niet de Chinese dus.	52.26
146	De Belgische handelaars zijn niet tevreden over de samenwerking.	58.17
147	Zoals we weten, het model van Temu is dat van dumpingprijzen, van de allerlaagste prijs, 'the race to the bottom'.	6.45
148	Dat gaat ten koste van consumentenveiligheid, privacy, de eigen lokale economie.	6.56
149	Daar zitten lokale handelaars echt niet op te wachten.	4.95
150	Een leerkracht uit Kluisbergen deed vanmorgen, hoe zal ik het zeggen, een merkwaardige ontdekking toen ze aankwam op school.	5.62
151	Ik kreeg telefoon in de auto van een kleuterjuf die hier vroeg aangekomen was.	14.73
157	Gelukkig was er dan dus niemand op school en raakte ook niemand gewond.	5.29
158	Morgen wordt alles opgeruimd en mogen de kleuters thuisblijven.	4.66
159	Maandag kunnen ze al zeker terecht in de parochiezaal.	4.4
160	Het is nog niet duidelijk waarom en hoe het dak is kunnen instorten.	6.61
161	Er was daar een verstopping waardoor dat een extra belasting was van dat dak.	11.56
164	We bedoelen dan helling of mogelijkheid tot afwatering.	6.22
165	Waren dat aantastingen van de structurele elementen door het eerdere water in sijpelen?	12.99
170	Daar zijn de werken voor de nieuwe metrolijn 3 intussen zo ontspoord, dat het er steeds meer op lijkt dat de metro er gewoon niet volledig komt.	65.02
171	Het Rekenhof schreef namelijk een vernietigend rapport, en nu buigt ook een bijzondere commissie in het Brussels Parlement zich over het wanbeheer van de voorbije jaren.	20.14
172	Vandaag op de agenda: de ondervraging van een aantal Brusselse toppolitici.	6.0
173	In 2012 wordt het geheel van de operatie metro 3 geraamd op 824 miljoen.	13.48
174	Maar dan, in 2024 ontploft dat... ...naar 4,7 miljard.	15.33
178	In 2009 beslist de Brusselse regering dat er een nieuwe metrolijn komt, naast de lijnen 1, 2, 5 en 6.	14.27
179	Metrolijn 3 moet het noorden van Brussel met het zuiden van Brussel gaan verbinden.	25.72
180	Het budget was toen dik 1,3 miljard euro, maar intussen, we hoorden het al, is dat al bijna vier keer zo veel geworden.	18.47
182	In de eerste fase liepen de werken zo helemaal vast rond het Zuidstation, omdat de bodem in de buurt te moerassig is, daar kan je niet op bouwen.	14.98
183	Resultaat: de kosten lopen op en de werken liggen er al jaren stil, tot grote ergernis en pure wanhoop van de lokale handelaars.	4.41
184	Een kerkhof, en alsof dat allemaal nog niet genoeg is, ook ter hoogte van het Noordstation zijn er, jawel, problemen.	3.63
185	Daar staat het grondwater veel hoger dan verwacht, waardoor de werken ook daar stilliggen.	10.33
186	De vraag: hoe kan het dat niemand dit wist, dat er geen grondige voorbereiding was?	11.27
187	Wel, het Rekenhof heeft het over een overhaaste voorbereiding en mogelijk ook over een belangenconflict.	14.8
188	Metro 3, eerst een prestigeproject, nu moet ik toch wel zeggen een miserieproject.	6.08
190	De hele metro 3-soap valt eigenlijk als volgt samen te vatten: alle partijen, behalve Ecolo, willen doorgaan met het project.	47.02
191	Maar geen enkele partij weet hoe ze het project moeten betalen.	6.85
192	De kosten zijn dus gestegen van ongeveer 1 miljard naar ruwweg 5 miljard.	13.12
193	In Brussel kijken veel politici dan nogal snel naar het federale niveau om bij te passen.	10.95
194	Ik denk niet dat ik geheimen verklap als ik je vertel dat ook de federale regering geen geld op overschot heeft.	6.19
195	Wat wel vaststaat, is dat als er niets gebeurt en als er niet snel een Brusselse regering komt, we in Brussel niet alleen met metro 3-bouwputten zullen achterblijven, maar ook met een stevige financiële kater.	7.37
197	Volgens het woordenboek is het een apparaat dat wordt gebruikt om het begin en het einde van werktijden van medewerkers vast te leggen, letterlijk in- en uitprikken door een kaart in een klok te steken.	17.93
199	Maar nu is die oude prikklok op heel wat plaatsen verdwenen.	4.3
200	Maar het ding komt terug, enfin, het is te zeggen, de regering wil dat werknemers kunnen registreren hoeveel uren ze hebben gewerkt.	36.39
201	En bedrijven hebben tot begin 2027 om daar een systeem voor te voorzien.	17.27
202	Dag Elisabeth Matthys, advocaat bij Stibbe, gespecialiseerd in arbeidsrecht en ook docent sociaal recht aan Hogeschool VIVES.	9.74
204	Velen zullen zich ongetwijfeld afvragen: wat is de aanleiding?	5.28
207	Een tijdregistratiesysteem, wat meer is dan een prikklok.	5.73
208	Ik weet niet of jullie nog zo'n systeem hebben bij de VRT.	5.24
209	Tijdregistratie kan een app zijn of een time sheet.	19.57
212	Waarschijnlijk een tegemoetkoming, een politiek compromis.	5.48
213	En er is natuurlijk wel Europese rechtspraak, het Hof van Justitie in Luxemburg.	12.36
214	In Spanje is een uitspraak gedaan waar ze voor huisbediendetijden een tijdregistratie moest gebeuren.	33.19
215	Daaruit leiden sommigen af dat België ook zo'n systeem moet hebben.	13.72
216	U bent een advocaat, u kiest uw woorden zorgvuldig.	3.62
217	Ik hoor: sommigen leiden daaruit af dat dat nodig is.	4.57
219	Nee, er is een duidelijke tegengestelde positie tussen de vertegenwoordigers van werkgevers en werknemers.	6.3
222	Sinds covid en door de krapte op de arbeidsmarkt heeft het ruim ingang gevonden.	70.02
224	Daarover is een nationale arbeidsraad, waar iedereen vertegenwoordigd is, een advies geweest, waarbij men een tegengestelde positie had.	7.42
228	Het heeft geen meerwaarde, het gaat gigantische beslommeringen betekenen voor bedrijven.	6.72
232	Grotere ondernemingen hebben altijd tijdregistratiesystemen.	42.63
233	Ze hebben het wettelijk nodig voor die die glijdende uren hebben.	6.72
235	De grote ondernemingen hebben tijdregistratiesystemen.	36.4
236	Het zijn vooral de kmo's, en wij zijn nog altijd een kmo-land, waarbij dat niet het geval is.	4.75
239	Je aanvaardt als werkgever dat een werknemer een half uur zijn kinderen gaat halen.	86.9
240	Langs de andere kant wordt wat flexibiliteit verwacht.	3.67
241	Dat vertrouwen wordt door zo'n algemene verplichting in twijfel getrokken.	4.06
243	Dat wil zeggen dat vanaf 2021 iedereen die beroepsactief is, zijn uren zou moeten registreren.	10.15
245	Tenzij er toch nog uitzonderingen op gemaakt zouden worden.	4.46
247	De Europese richtlijn... Alles vindt daar zijn basis in.	14.63
249	Bijvoorbeeld voor handelsvertegenwoordigers of leidinggevend personeel.	9.06
250	De vraag is of men daar politiek een compromis over gaat vinden.	6.04
251	Mensen die thuiswerken... Ik kan me niet voorstellen dat je in je eigen keuken gaat badgen om te laten weten dat je begonnen bent aan je dienst.	4.58
254	Het kan gebeuren via app of via inloggen op je computer.	8.68
257	Ik begrijp dat men daar zeer soepel mee wil omgaan.	4.15
258	Het Hof van Justitie zegt dat het systeem betrouwbaar moet zijn, het moet objectief zijn en toegankelijk.	15.09
259	Dat zijn de drie voorwaarden die het op een Justitie stelt.	14.29
261	In veel bedrijven is er wel eens discussie over overuren.	11.76
264	Als je voor ieder probleem dat zich stelt... Het is niet omdat er ergens een probleem is... Als je voor ieder probleem dat zich stelt, onmiddellijk een regel moet maken, dan moet je voor alles regels maken.	4.76
265	Er zullen altijd situaties zijn waar mensen niet correct behandeld worden.	4.52
266	Iemand die arbeid verricht, moet ervoor betaald worden.	12.48
269	Als je een werkgever hebt, voor wie alle werknemers zeven uur per dag werken, in zo'n situatie is een extra administratieve belasting met extra administratieve kosten niet nodig.	45.16
272	Dan moet je op een zekere manier kunnen controleren.	4.04
274	Maar om het voor iedereen zo toe te passen, daar kun je je vragen bij stellen.	3.75
275	Er zijn nog wat vragen over wie er precies beter van wordt.	3.98
276	Ik denk dat softwareontwikkelaars er sowieso beter van zullen worden.	5.93
279	Deze ochtend draaien we op 48.000 pakjes in levering.	11.93
280	Op normale dagen zouden we er nu rond de 30.000 hebben.	10.91
284	Dus dat verschilt wel enorm met hoe het normaal is.	4.36
286	Voor dierenliefhebbers heb ik ook nog een 'zeg, wist je dat'- moment, namelijk: onze huiskat loopt nog niet zo gek lang rond in Europa.	4.74
287	Het zit zo, nieuw DNA-onderzoek op kattenresten, onder meer gevonden onder Parking 58 in Brussel, toont aan dat katten pas zo'n 2000 jaar geleden in onze streken arriveerden vanuit Noord-Afrika.	61.86
288	Vandaag zijn ze in veel gezinnen niet meer weg te denken, maar eigenlijk houden we ze dus nog niet lang als huisdieren.	4.23
290	Zo komt dat materiaal toe, dus bij opgravingen hier in Brussel.	9.6
291	Dat komt naar het museum en wij bestuderen dat hier.	8.78
292	Dat is bijvoorbeeld allemaal rund, gans, varken, schaap en hier hebben we dan de kat.	3.94
295	Dat klein gaatje hier is typisch voor een carnivoor.	3.96
296	Met de vorm van de rest van het bot kunnen we eigenlijk zeggen dat dit een kat is.	4.3
297	Dat is hier min of meer het volledige skelet van een kat.	3.73
299	Dat kan je hier zien aan die twee beenderen, dat gewricht is afgesleten.	4.28
302	Of wat heb je bijgeleerd door al die kattenresten te onderzoeken?	29.79
303	Vroeger dachten we, op basis van genetisch onderzoek, dat de katten in twee keer naar Europa gebracht zijn geweest.	80.67
304	Dus de eerste keer zo'n 6.000 à 7.000 jaar geleden, samen met de eerste landbouwers.	10.48
305	Maar op basis van dit onderzoek kunnen we nu zeggen dat de eerste golf niet bestaan heeft, dat dat verkeerd was.	11.16
306	Met dit onderzoek weten we dat de huiskat afkomstig is vanuit Noord-Afrika en dat die katten 2000 jaar geleden in Europa geïntroduceerd zijn.	45.82
307	Als we denken aan de hond, die is al tienduizenden jaren gedomesticeerd, dus die loopt al zoveel langer rond in het zog van de de mens.	8.3
308	Terwijl dat een kat nog maar 2000 jaar hier echt aanwezig is.	5.59
309	Hoe komt het dat jullie tot andere conclusies zijn gekomen?	5.54
310	Dat is omdat we een andere manier van DNA-analyse gebruikt hebben.	42.87
311	Nu gebruiken we een andere methode die gebaseerd is op het DNA dat aanwezig is in de kern en die veel meer en veel preciezere informatie geeft.	5.68
313	Die katten kwamen waarschijnlijk mee met handelsschepen, omwille van de contacten tussen Afrika en Europa.	8.92
315	Waarschijnlijk zullen ze gehouden geweest zijn omwille van hun nut.	4.07
317	Heel veel mensen zouden vandaag niet meer zonder hun kat kunnen, maar ze zijn dus veel minder lang bij ons dan we dachten.	15.0
318	Ze zijn eigenlijk nog maar 2000 jaar hier bij ons als huisdier in Europa.	14.81
319	En op die tijd hebben ze zich echt wel goed gevestigd en zijn ze nu wereldwijd verspreid.	3.97
320	Tot slot nog sport, want in de Europa League voetbal heeft Racing Genk vanavond met 2-1 gewonnen tegen het Zwitserse Bazel.	13.81
321	Al vroeg in de eerste helft komen de Limburgers op voorsprong, de Zuid-Koreaan Oh knalt de 1-0 snoeihard binnen.	6.83
323	Karetsas krult de bal schitterend in de verste hoek.	4.22
324	Het is het eerste doelpunt van het seizoen voor het achttienjarige Griekse talent.	9.19
325	In de tweede helft is het wel even schrikken wanneer Bazel al vroeg de aansluitingstreffer maakt, maar Genk houdt daarna stand en doet een uitstekende zaak in het klassement van de Europa League.	5.92
329	Al weken lang vliegen alle mogelijke kortingen, promoties en reclamespots ons om de oren.	3.82
330	Daar zijn ongetwijfeld heel wat vragen over te stellen.	3.54
331	Daarom komt Laura Clays van Testaankoop morgen naar deze sofa.	6.32
333	Dan kan je die stellen via onze app en website, of via de QR-code die nu in beeld is.	7.27
334	Bedankt voor het kijken, slaap goed straks en graag tot snel.	4.3