Buitenhof 🇳🇱

_id	656450b79170a011854e0d85
url	https://npo.nl/start/serie/buitenhof/seizoen-18/buitenhof_271/afspelen
description	Welke gevolgen hebben de monsterzeges van PVV en NSC bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2023 voor een nieuw te vormen kabinet? Te gast: minister van Staat Piet Hein Donner, voorzitter VNO-NCW Ingrid Thijssen en politiek verslaggever NRC Lamyae Aharouay. * Na weken van onderhandelingen ligt er een deal over een gevechtspauze en uitruil van gevangenen. De eerste Israëli en Palestijnen zijn inmiddels thuis verwelkomd. Te gast: voormalig VN-gezant Midden-Oosten Robert Serry. Ook een interview met oud-Israëlisch-vredesonderhandelaar Daniel Levy. * En een gesprek met essayist Bas Heijne over George Orwells beroemde Notes on Nationalism.
datetime	2023-11-26 12:11:00

 

Statements

idx	statement	score
0	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Piet Hein Donner, Lamyae Aharouay, Ingrid Thijssen, Robert Serry, Daniel Levy en Bas Heijne.	0.13
1	Dit zijn de gasten van Buitenhof van zondag 26 november.	0.03
5	En ook de nieuwe partij van Pieter Omtzigt behaalde een monsterzege.	0.06
6	Wat dit betekent voor een mogelijk nieuwe regering bespreek ik met minister van Staat Piet Hein Donner, bij mij aan tafel.	0.05
9	Wat dacht u toen u de exit poll hoorde afgelopen woensdagavond?	0.06
10	In eerste instantie de reactie die waarschijnlijk iedereen had: Verrassend.	0.08
14	Ik heb niet de indruk dat het een aardverschuiving is die men er graag van wil maken.	0.03
16	Ik vrees dat de wijze waarop we ermee omgaan wel een verschuiving kan veroorzaken.	0.03
21	De verkenner die is aangewezen, de heer Gom van Strien Eerste Kamerlid van de PVV, moet aan de slag.	0.04
24	Waar moet de heer Van Strien beginnen, denkt u, morgen?	0.04
25	Zoals bij dit soort discussies iedereen moet beginnen: Even alle partijen vragen: hoe denkt u nu dat het verder moet?	0.03
27	Dat was het voordeel van de oude methode: Dat die ronde dus nu al waarschijnlijk was afgerond.	0.05
31	Dat betekent dat we pas eind volgende week of de week daarna een advies hebben over deze ronde.	0.19
32	Voor een deel is het ook wenselijk dat alles iets kalmeert.	0.03
34	Dus in die zin is het niet gek dat je wat tijd neemt.	0.04
35	Maar ik ben bang dit moet nu wel op een vaardige wijze worden voortgezet.	0.03
36	Dus eerst eens alle partijen vragen: hoe moeten we nu verder?	0.04
39	Vindt u dat de VVD afgelopen vrijdag voor de beurt sprak toen VVD-leider Yesilgöz zei: We gaan niet meeregeren?	0.05
42	Maar ik denk dat het niet de meest handige stap is die je in deze fase kunt nemen.	0.03
44	De vraag die nu aan de orde is: Hoe meent u dat we verder moeten?	0.07
45	U vindt mat mevrouw Yesilgöz deel had moeten uitmaken van deze gesprekken?	0.05
46	Nee, dat komt vervolgens aan de orde in de gesprekken van de verkenner.	0.05
47	Daar gaat het om: U heeft met zijn allen deelgenomen aan verkiezingen.	0.04
49	Die graag willen dat er doelen gerealiseerd worden.	0.03
51	Er is wel een drempel overgegaan met deze verkiezingen.	0.15
52	Tot nu toe werd gedacht: Een stem op de PVV is een verloren stem.	0.04
53	Die drempel is nu overgegaan en men zal daarmee moeten werken.	0.19
58	De VVD onder leiding van Gerrit Zalm zei toen ook in eerste instantie: Ons past geen regeringsdeelname.	0.06
61	De VVD maakte uiteindelijk wel deel uit van het kabinet.	0.06
64	De eerste stap is dat je buiten de publiciteit om bij de heer Zalm langs bent gegaan.	0.08
71	De test van het systeem is nu: Kunnen we met de voordelen die ons systeem heeft een antwoord geven op de groeiende zorg van mensen die nu tot uitdrukking komt in deze verkiezingen en waar we tot nu toe kennelijk geen adequaat antwoord op hadden?	0.04
73	Dat doe je niet door de tegenstellingen voortdurend aan te zetten.	0.03
78	Maakt u zich zorgen om de bestuurbaarheid van Nederland?	0.06
80	Er blijven belangrijke vragen steeds langer liggen.	0.1
86	Hoe langer dat zit, des te meer dingen worden niet-demissionair.	0.04
88	Maar de verkiezingsuitslag liet toch zien dat een groot deel van Nederland niet zo blij is met het kabinet.	6.65
95	Waar ik me meer zorgen over maak, is dat het vertrouwen dat dit bestel antwoorden kan vinden, dat dat erodeert.	0.03
96	En dan komen er uiteindelijk ook vragen over de rechtsstaat aan de orde.	0.03
97	Dan ga je het hebben over: Kan ik de grenslijnen veranderen?	0.04
99	De test is: kan dit systeem hier nu een antwoord op vinden?	0.07
100	En dat begint met het serieus nemen van de uitslag zoals die er is.	0.03
101	Vindt u dat de middenpartijen de partijen die de afgelopen jaren deel waren van de macht zich deze verkiezingsuitslag mogen aanrekenen?	0.06
105	Vindt u dat de middenpartijen serieus in de spiegel moeten kijken?	0.05
107	Ik denk ook dat het niet zozeer is dat men geen oplossing heeft gevonden maar dat men niet overtuigend heeft kunnen uitleggen waarom bepaalde oplossingen geen oplossing zijn.	0.04
109	Maar dat we voor een aantal vragen staan die pijnlijk zijn en die vrij ingrijpend kunnen zijn in het leven van mensen dat moet je uitleggen, of je moet er wat aan doen.	0.04
110	Ik vraag het ook omdat met de opkomst van de LPF 20 jaar geleden is het nu eigenlijk min of meer hetzelfde.	0.37
111	Je ziet dat het vertrouwen van de kiezer in de middenpartijen aan het afnemen is.	0.1
114	Voelt u ook enige verantwoordelijkheid voor die erosie in het vertrouwen van de kiezer richting bestuurders?	0.05
118	Tegelijkertijd de gedachte dat je alles kunt voorkomen door eerder wat anders te doen, bestaat alleen achteraf.	0.03
119	Op het moment zelf moet je het doen met de omstandigheden zoals ze zijn.	0.03
120	Net zoals men dat nu zal moeten doen met deze uitslag.	0.03
121	Denkt u dat een partij als de PVV en de NSC van Pieter Omtzigt en BBB het vertrouwen dat veel kiezers kwijt zijn geraakt als zij straks deel uitmaken van een nieuw kabinet denkt u dan dat ze het vertrouwen terug kunnen winnen?	0.08
122	Het begint er niet mee dat ze in een kabinet zitten.	0.06
127	Die heeft allerlei signalen gegeven dat hij grondwettigheid en over verbinding en de tegenstellingen niet opzoeken een premier zijn voor iedereen Dan begin je op dat punt te zeggen: Leg nou eens uit wat je daarmee bedoelt?	0.16
130	Daar kan hij alleen maar laten zien dat hij het kan en toch zijn kiezers bij zich houden.	0.04
134	Er is van veel kanten kritiek geleverd op zijn verkiezingsprogramma.	0.06
136	Maakt u zich zorgen om de rechtsstaat als er een kabinet komt met iemand die in zijn programma dingen heeft staan die als ongrondwettelijk zijn omschreven?	0.08
138	Als ik afga op de programma's van partijen dan zijn er meer waar ik grote zorgen over heb.	0.03
139	Het gaat er nu primair om: Als hij premier is Maar dat is pas de fase daarna.	0.07
141	Stel dat hij uiteindelijk premier wordt van een kabinet dat alleen maar VVD- en CDA-beleid uitvoert en dat met succes doet, daar kun je geen bezwaar tegen hebben.	0.07
144	En als hij daar niet komt, zijn zijn kiezers dan overtuigd dat hij er niet toe in staat is?	0.07
145	Binnen NSC en de VVD is er veel discussie of ze wel in een regering moeten stappen met de PVV.	0.08
146	Je ziet dat de kiezers van die partijen daar voorstander van zijn.	0.04
147	Maar de VVD heeft al laten weten niet met Wilders te willen regeren.	0.47
151	Toen het CDA voor de grote vraag stond: Moeten we in een gedoogconstructie gaan met de PVV?	0.03
153	In ons bestel, waarin je weet dat het vrijwel uitgesloten is dat een partij een meerderheid krijgt dan doe je aan verkiezingen mee met de inzet om met de uitslag die er is te zorgen dat je zoveel mogelijk realiseert van het beleid dat je wilt.	0.04
154	Dan kun je niet de discussie beginnen: Ik ga alleen praten op mijn voorwaarden.	0.19
155	Dat kun je alleen doen als je een meerderheid hebt.	0.37
157	Als je een minderheid hebt, zul je moeten samenwerken.	0.04
158	En hoe meer we alle discussies trekken in uitsluiten en tegenstellen krijgen we alleen maar verkiezingen die de tegenstellingen groter maken.	0.04
160	U vindt dus eigenlijk dat een partij als de VVD en de partij van Pieter Omtzigt hun verantwoordelijkheid moeten nemen.	0.04
162	Dan kan er altijd nog blijken dat uiteindelijk er geen resultaat is waar ze met opgeheven hoofd uit kunnen komen.	0.03
163	Maar eerst begin je met praten, anders moet je niet meedoen.	0.03
164	Uw grootvader, Jan Donner, ook minister van Justitie geweest kreeg in 1929 de vraag of de ARP mee moest gaan regeren.	0.06
166	Nou, de vraag was niet of de ARP mee moest regeren.	0.09
171	Als de kerk of de staat je iets vragen, moet je goede argumenten hebben om nee te zeggen.	0.04
172	Helder, hartelijk dank voor uw komst en dit gesprek.	0.03
173	Bij mij aan tafel komen in de tussentijd Lamyae Aharouay, politiek verslaggever van NRC en Ingrid Thijssen, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW.	0.05
174	Met hen praat ik verder over het nieuwe politieke landschap en de gevolgen ervan.	0.04
176	Lamyae, NRC schrijft vandaag dat de verkenner Gom van Strien in verband wordt gebracht met een fraudezaak.	0.64
178	Er is aangifte tegen hem gedaan wegens omkoping en oplichting.	0.37
179	Hij is bestuurder geweest bij een dochterbedrijf van de Universiteit Utrecht en UMC Utrecht.	0.1
180	Dat bedrijf is opgericht om plat gezegd de uitvindingen die gedaan worden op de markt te brengen en daar geld aan te verdienen.	0.07
181	En Van Strien wordt ervan beschuldigd dat hij aandelen heeft weggesluisd naar een extern bedrijf.	0.17
188	Voor zover ik weet, heeft niemand van de lijstrekkers zich er nog over uitgesproken.	0.23
189	De Kamer was na de afgelopen formatie best veeleisend over wat een verkenner wel of niet zou moeten.	0.05
190	Eén van de eisen was bijvoorbeeld dat diegene ver van de politiek af stond.	0.04
192	Maar daar hebben de lijstrekkers wel mee van ingestemd.	0.06
194	Of zo iemand van onberispelijk gedrag moet zijn ook als het gaat om een aangifte, dat gaan we de komende tijd zien.	0.03
198	Hoe denk je dat het is bij het meeregeren met Omtzigt?	0.07
199	Het viel mij die avond op in Enschede dat Pieter Omtzigt niet de woorden herhaalde die hij de hele tijd had gezegd in de campagne.	0.1
200	Het ging over de rechtsstatelijkheid van de PVV en de vrijheid van godsdienst.	0.03
202	En Pieter Omtzigt heeft een campagne gedraaid die ging om goed bestuur.	0.05
205	Wat wel klonk was: Wij willen meedoen, wij zijn beschikbaar.	0.03
211	Er werd daar gezegd: 37 zetels, we kunnen er niet omheen.	0.07
212	Maar Omtzigt heeft ook in de campagne gezegd: Wij kunnen dit niet doen.	0.07
213	De nee die we in de campagne hoorden, heb ik niet meer gehoord.	0.06
215	Hoe kijk jij naar de opstelling van Dilan Yesilgöz?	0.06
221	Vanochtend stond er nog een ingezonden brief in De Telegraaf van Halbe Zijlstra en Hans Hoogervorst.	0.06
225	Die gaan in tegen het laatste idee uit de koker van Yesilgöz.	0.03
228	Maar er zijn ook VVD'ers die het absoluut niet zien zitten met de PVV.	0.23
231	Kiezers en leden, daar zit nogal wat licht tussen soms.	0.03
232	Mocht het tot een congres komen daar is de VVD niet toe verplicht volgens de statuten maar dat kan nog best worden uitgeroepen dan kan het nog spannend worden.	0.15
235	Nou, we vertegenwoordigen als werkgeversorganisatie 90 procent van de banen in Nederland.	0.35
236	Dus wij hebben met alle politieke partijen goed contact.	0.15
238	Als je 90 procent van de banen in Nederland vertegenwoordigt dan spreekt dat voor zich.	0.06
240	Ik kan me voorstellen dat u meer tijd en aandacht heeft besteed de afgelopen jaren aan partijen die deelnamen aan de regering.	0.1
242	Het is belangrijk dat je met alle politieke partijen goed contact houdt.	0.04
244	Als je kijkt naar de verkiezingsuitslag Nederland vraagt erom, net als onze achterban dat de problemen worden opgelost.	0.09
245	We hebben onlangs nog een enquête gedaan onder onze achterban.	0.06
247	Daaruit bleek dat 75 procent van hen zegt: We willen stabiliteit.	0.08
249	Ook 75 procent zegt heel ontevreden te zijn over het beleid van de afgelopen paar jaar.	1.79
251	Dat representeert zich niet alleen bij de Nederlanders maar ook bij werkgevers en ondernemers.	0.62
252	Maar deze formatie gaat ongelofelijk ingewikkeld worden.	0.03
253	Ik zag Johan Remkes vanmorgen zeggen bij WNL op zondag: Het is niet ondenkbaar dat er over een jaar weer een verkiezing zou kunnen komen.	0.07
254	We gaan waarschijnlijk zeer onzekere tijden tegemoet.	0.03
255	Veel van de ondernemers en werkgevers zullen dus denken: O nee toch.	0.03
258	We hebben nu ook negen maanden geformeerd en vervolgens anderhalf jaar een kabinet.	0.08
262	Echte zorgen van mensen moeten geadresseerd worden.	0.06
263	En dat is de afgelopen paar jaar onvoldoende gelukt.	0.43
265	Ik denk dat dat het signaal is dat Nederland gegeven heeft.	0.03
266	Denkt u dat, gegeven de samenstelling van het volgende parlement denkt u dat die de problemen kunnen aanpakken?	0.05
267	Kunt u zaken doen met een eventuele premier Wilders?	0.06
268	Dat suggereert een beetje dat het niet zo zou zijn.	0.03
269	Ik denk dat we absoluut moeten uitkijken dat je niet van tevoren al mensen gaat diskwalificeren.	0.03
271	Die hebben voor de provincies prima gedeputeerden geleverd.	0.06
275	Ik heb meer moeten klagen afgelopen anderhalf jaar dan mij lief is.	0.08
276	We moeten ze gewoon de kans geven, zoals meneer Donner ook zei.	0.07
279	Maar zowel NSC als BBB wilden hun verkiezingsprogramma niet laten doorrekenen door het CPB.	0.07
283	En we zullen zien wat de samenstelling wordt van het kabinet.	0.03
287	De verkiezingsuitslag is in die zin ook voor ons toch niet helemaal een verrassing.	0.03
288	Lamyae, het laat zien dat we een onzekere tijd tegemoet gaan.	0.06
289	Heel veel Nederlanders zitten er niet op te wachten.	0.05
291	Ja, die hang naar stabiliteit bij ondernemers die plannen moeten maken op basis van kabinetsbeleid u bent terughoudend.	0.03
293	Als je kijkt naar de plannen van bijvoorbeeld PVV of NSC over de EU.. of over arbeidsmigratie die zijn van plan om daar best vergaande maatregelen op te nemen.	0.15
294	Ik zit nog even met die stabiliteit in het achterhoofd.	0.03
296	Het is ongelofelijk belangrijk, waar we al bezorgd over waren voor het vestigingsklimaat zijn internationale relaties erg belangrijk.	0.09
297	Een aantal van de nieuwe partijen die het goed gedaan hebben hoor ik daar gelukkig over.	0.07
298	Iedereen realiseert zich: Nederland is te klein om voor zijn eigen veiligheid te zorgen.	0.1
299	De PVV heeft in het verkiezingsprogramma dat ze de Europese Unie willen verlaten.	0.18
300	Daarvan heeft Geert Wilders al gezegd dat het niet aan de orde is.	0.1
301	Iedereen realiseert zich: We verdienen meer dan een derde van onze welvaart door zaken te doen over de grens.	86.03
302	Eén op de drie banen in Nederland is ervan afhankelijk.	8.23
304	Maar er is straks een veel eurokritischer parlement.	0.14
305	Krijgen we misschien een Nederland dat binnen Europa meer op de rem wil staan?	0.05
307	Het vestigingsklimaat van Nederland, daar zijn de afgelopen paar jaar al dingen in gebeurd die niet goed zijn voor ons land.	5.04
309	En die zullen uiteindelijk ook geadresseerd moeten worden.	0.03
311	hoe je het ook wendt of keert, eigenlijk van links tot rechts heeft iedereen gezegd: We moeten daar meer grip op krijgen.	0.06
312	Dat is de realiteit waar ook werkgevers zich toe te verhouden hebben.	0.06
313	Dat is wel de boodschap die de kiezer gegeven heeft.	0.05
314	Lamyae, tot slot: Hoe verwacht je dat de komende weken zullen uitkristalliseren?	0.03
318	Mijn verwachting is in ieder geval Van Strien gaat morgen aan de slag.	0.02
319	Uiterlijk 5 december komt hij met zijn eindverslag, is de bedoeling.	0.04
321	Partijen zullen zich moeten bezinnen de komende tijd.	0.03
325	Een man is de afgelopen tijd vrij stil geweest: Mark Rutte.	0.27
326	Op verkiezingsavond wees hij naar zijn opvolger als VVD-leider.	0.07
327	Maar hij is zolang de formatie duurt nog steeds premier.	0.09
328	Hij heeft ervoor gekozen om tot nu toe niks te zeggen.	0.06
329	Maar zijn positie in dit hele gebeuren blijft interessant.	0.04
330	Eén van de plannen in het programma van de PVV is bijvoorbeeld om de steun te stoppen aan Oekraïne.	0.06
332	Het gaat heel veel over de anti- rechtsstatelijke standpunten van de PVV.	0.13
334	Maar de VVD heeft ook de dealen straks in de informatie met dit soort standpunten.	0.08
340	En een deel van de Palestijnse gevangenen is vrijgelaten.	2.36
341	Hoe gingen de bemiddelaars achter de schermen te werk?	0.05
342	En hoe groot is de kans op verlenging van de gevechtspauze?	0.07
343	Bij mij aan tafel Robert Serry, oud- VN-gezant voor het Midden Oosten maar ook oud-ambassadeur in Oekraïne.	0.05
346	U gaat nog regelmatig naar Oekraine, spreekt er nog veel mensen.	0.09
347	Hoe is daar gereageerd op de verkiezingsuitslag in Nederland?	0.07
350	Dit kan een nieuwe barst worden in de Europese steun voor Oekraïne.	0.04
351	Ik denk dat het aanvoelt alsof Oekraïne min of meer toevallig onder de Nederlandse verkiezingsbus is beland.	0.04
352	Het ging eigenlijk over hele andere dingen in de campagne.	0.11
356	Wilders heeft zich wel uitgesproken tegen steun aan Oekraïne.	0.07
357	Maar in het parlement is daar toch geen meerderheid voor?	0.06
362	En gaat Nederland misschien weer een dwarsligger worden bij de toetreding van Oekraïne tot de EU?	0.05
365	Terecht, als je ziet wat Wilders daarover heeft gezegd.	0.03
366	Als Wilders premier wordt, gaat er dan voor Nederland internationaal veel veranderen?	0.07
368	We hebben een Wilders gezien van voor de verkiezingen.	2.4
370	En als hij dan premier wordt, volgt hij dan het voetspoor van de Hongaar Orbán?	0.06
373	Of zal hij meer zijn als de Italiaanse premier Meloni?	0.05
377	Hij heeft in zijn programma gezegd dat hij Oekraïne wel politiek steunt.	0.09
379	Juist de VVD, die deze regering heeft laten klappen ik had toen al een beetje onrust daarover, als het gaat om Oekraïne.	0.16
380	Ik vroegg me ook af waarom Rutte dit doet op dit moment.	0.08
384	Ze moeten ervoor zorgen om toch de erfenis van Rutte overeind te houden.	0.04
388	Maar eerst gaan we kijken naar een gesprek dat ik eerder vanochtend had met Daniel Levy.	0.04
389	Een voormalige vredesonderhandelaar in de tijd van de Oslo-akkoorden.	0.65
391	En naar wat er volgens hem moet gebeuren om deze oorlog te stoppen.	0.05
395	Hij zegt dat de gevechtspauze laat zien dat een diplomatieke oplossing wel degelijk werkt.	0.07
397	In beginsel is een diplomatieke oplossing altijd beter dan een militaire.	0.04
398	Of ik zo optimistisch ben als hij dat dat nu werkelijk kan we zitten nu in de derde dag van die gijzelaarsuitruil dat weet ik niet.	0.04
399	We hoorden net in het Journaal dat er onzekerheid is of het vandaag doorgaat.	0.07
400	De chef-staf van het Israëlische leger zei gisteren duidelijk dat dit een tijdelijke pauze is.	0.14
401	Dus ik vrees dat we eerst nog een volgende fase gaan zien in deze vreselijke oorlog.	0.03
402	Het wordt nog erger voordat het beter wordt, zeggen de Engelsen.	0.08
405	Hoe gaat zoiets achter de schermen, die onderhandelingen?	0.06
406	Hoe kon bijvoorbeeld Qatar Israël en Hamas laten onderhandelen?	0.07
411	Een van mijn laatste acties daar, een hele bijzondere wij hebben toen negen geldzakken opgehaald bij de ambassade van Qatar.	0.13
414	Dat is via de Westbank en Israël naar Gaza gebracht.	0.07
416	Omdat Netanyahu na de oorlog begreep dat als hij niets zou doen dat Gaza verder zou imploderen na die oorlog.	0.34
417	Dus dat was een poging om te kijken of er iets gedaan kon worden aan de stabilisatie van Gaza.	0.04
423	De leider van Hamas zit nu buiten Hamas, in Qatar, in bescherming.	0.14
425	Levy zei ook: Hamas vernietigen zoals Israël wil, dat is onmogelijk.	0.09
428	Hamas heeft een ideologie die nu weer veel steun heeft bij de Palestijnen.	0.75
431	Maar sinds het door hen aangerichte bloedbad op 7 oktober vind ik het moeilijk om me een situatie voor te stellen waarin zij nog een actieve rol hebben bij de stabilisatie van Gaza.	0.06
432	Ik hoop dat landen als Qatar en Turkije daaraan gaan bijdragen.	0.03
434	Ik hoop dat het anders gaat dan we tot nu toe steeds zagen.	0.04
435	Waarbij we teruggaan naar de oude status-quo waarbij Hamas de Gazastrook controleert en Abbas op de Westoever zit als een soort sheriff.	0.16
436	Je moet wel de stabilisatie van Gaza verbinden aan het hervatten van de onderhandelingen over een tweestatenoplossing.	0.04
437	Als je de politieke problemen niet aanpakt, verandert er niks.	0.04
439	Want hij wordt mede verantwoordelijk gehouden voor 7 oktober.	0.04
445	Ze hopen daar op een verschuiving na deze oorlog in Israël.	0.03
446	Dat het mogelijk kan zijn, en dat zagen we ook in het verleden dat Israëlische kiezers snel van mening kunnen veranderen.	0.55
447	Als ze stabilisatie van Gaza verbinden met hervatting van vredesonderhandelingen.	0.04
451	Ik ben nu betrokken bij een spoor met Israëliërs, Palestijnen en ook Jordaanse en Egyptische experts, over hoe het zou kunnen.	0.09
454	George Orwell schreef zijn beroemde essay Notes on Nationalism in 1945.	0.55
455	Recent verscheen opnieuw een Nederlandse vertaling.	0.05
471	Het lijkt wel alsof het vanochtend in de krant stond.	0.03
474	George Orwell is bekend vanwege '1984' en 'Animal Farm'.	0.91
475	Dat zijn zijn bekendste boeken die de nieuwe generatie ook weer leest.	0.08
476	In de 20e eeuw populair geworden aanklachten tegen totalitaire regimes.	0.21
477	Maar de thema's zijn moeiteloos te verplaatsen naar deze tijd.	0.07
481	Maar als wij ze lezen, denk je bijna: hoe kon hij dit weten?!	0.04
485	Terwijl je zou denken: Orwell is niet voor totalitaire staten.	0.16
487	Vaak gaat dat om schijnwerkelijkheid en taalgebruik.	0.05
489	Een heel makkelijk verwijt als je naar Rusland kijkt.	0.04
490	Toen Rusland Oekraïne binnenviel zag je die totalitaire trekken ook weer.	0.14
491	En dan waar het over gaat: Het is een invasie, maar wij noemen het een speciale militaire operatie.	0.06
493	En mensen gaan er in mee omdat ze dat graag willen.	0.2
496	Mensen zeggen daar: het is geen aanval op totalitarisme maar ook op westers liberalisme.	0.1
498	Zelfs George Orwell zelf is slachtoffer van orwelliaanse praktijken.	15.88
499	Het gaat niet zozeer om anderen steeds te beschuldigen maar ook kritisch te kijken naar het je eigen opvattingen: Waarom denk ik zoals ik denk?	0.03
500	Als het gaat over nationalisme, neemt hij dat breed.	0.05
501	Iedere vorm van partijdigheid, geloven in een zaak of alleen maar in je natie, dat veroorzaakt altijd blinde vlekken.	0.03
504	Onwillekeurig pas je de werkelijkheid aan aan je overtuigingen.	0.05
506	Dan zeg je wat algemeenheden als: Natuurlijk betreur ik alle doden.	0.02
507	'Maar deze doden zijn wel wat belangrijker dan die.'	0.03
509	Die partijdigheid zoals die gegroeid is in de samenlevingen Orwell schreef in de tijd van het einde van de zuilen.	0.12
512	Je ziet veel spanningen die voortkomen uit Ik ben opgegroeid in een tijd dat individuele vrijheid en zelfontwikkeling voorop stonden.	0.2
516	Maar tegenwoordig, en ook bij deze verkiezingen gaat het daarover: Mensen hebben ook steeds meer het gevoel dat ze er alleen voor staan.	0.17
517	Dus het individu is vrij, maar voelt zich een soort naaktslak die dreiging voelt van alle kanten.	0.1
518	Ik wil niks romantiseren, maar bubbels voelen zich steeds bedreigd.	0.07
519	Mensen voelen zich steeds belaagd in de maatschappij.	0.07
520	Ze willen zich harnassen tegen wat hen wordt afgenomen door andere groepen.	0.03
521	Daarom kiest men een zaak en verschuilt zich daarachter.	0.13
522	Mensen gaan dan een soort standpunt, manier van in de maatschappij staan laten bepalen door de eigen bubbel.	0.03
524	En die bescherming, de laatste vier jaar Tom-Jan Meeus schreef in NRC: Deze week koos Nederland voor de vijfde keer in vier jaar een andere partij als grootste.	0.19
526	Drie maanden geleden kreeg men nog het bloed in de ogen als het ging om stikstof.	4.07
528	De burger voelt zich in de steek gelaten door een bestuurlijke elite.	0.06
534	De winst van de PVV vorige keer was het nog de BBB, daarvoor Thierry Baudet.	0.12
536	Maar daaronder zit wel een gevoel van mensen die allerlei praktische problemen hebben.	0.02
541	Maar een samenleving zonder migratie is ondenkbaar.	0.08
542	Mijn overgrootvader was ook een gelukszoeker uit Oekraïne.	21.85
546	Als die te veel onder druk komt te staan, krijg je problemen.	0.02
547	Als er geen oplossingen komen, schiet een regering tekort.	0.06
548	Je krijgt soms het gevoel dat je vertrouwde wereldje wordt afgenomen.	0.04
549	Dan is er een beschermende laag zoals het nationalisme zoals George Orwell dat dan noemt.	0.1
551	Je kiest dan dus een partij, zie je ook in Israël en Gaza Je kiest dan dus een partij, dat zie je ook in Israël en Gaza mensen zijn dan toch geneigd om alles en Orwell is er hard over, om alles te negeren wat je niet uitkomt.	0.3
553	Er is veel onvermogen geweest om de menselijkheid van de andere partij te zien.	0.04
554	Er zijn oproepen geweest, bijvoorbeeld door Femke Halsema en Sonja Barend, Ramsey Nasr allemaal hele humanistische mensen.	0.07
555	Maar humanisme komt altijd achteraf, als de puinhoop al gebeurd is.	0.03
556	Dan kun je beter kijken, en daar gaat het essay van Orwell over: Hoe het is gekomen dat je de menselijkheid van de ander niet meer ziet?	0.05
557	Wat is er in jouw hoofd gebeurd dat je het ene slachtoffer belangrijker vindt dan het andere?	0.11
559	Je kunt elkaars menselijkheid ook alleen zien door zelf ook kritisch in de spiegel te kijken.	0.08
560	En dat verbinden deze verkiezingsuitslag toont ook een grote tweedeling in de samenleving aan.	0.03
561	In Amsterdam wint GroenLinks-PvdA een derde van de stemmen.	0.13
562	Ze vragen zich af: wie zijn die mensen eigenlijk die PVV stemmen?	0.11
565	Je hebt patriottisme, dat je je thuis voelt in je omgeving.	0.04
566	Aardig gezegd: BBB, een biertje bij de barbecue, dat is die wereld.	0.04
571	Nationalisme denkt alleen aan overwinning van het eigen kamp en vernedering van het andere.	0.05
572	Maar als je weigert om nog naar de ander te kijken en die als vijand ziet, als een sjabloon dan kun je niet meer verbinden.	0.05
574	Wilders is wat opgeschoven naar een Omtzigt-achtige houding.	0.26
576	De laatste 20 jaar wordt dat ook in stelling gebracht en terecht.	0.11
577	Als hij zichzelf daar geen rekenschap van geeft en niet kritisch in de spiegel kijkt als je je geen rekenschap geeft van je eigen fouten en jezelf niet corrigeert dan zijn alle pogingen tot verbinding in de samenleving onmogelijk.	0.06
578	Zelfkritiek gaat vooraf aan iedere vorm van verbinding.	0.08
579	Een helder punt dat in dit boekje op wordt gemaakt.	0.03