Buitenhof 🇳🇱

_id	663774c7d60c8cad5b209b27
url	https://npo.nl/start/serie/buitenhof/seizoen-19/buitenhof_293/afspelen
datetime	2024-05-05 10:12:00
description	Op 4 mei herdenkt Nederland de gevallenen, op 5 mei wordt naast de bevrijding van Nazi-Duitsland ook de vrijheid gevierd. Hoe vanzelfsprekend is de vrijheid nog in deze tijd met oorlog aan de rand van Europa en groeiende spanningen tussen de geopolitieke grootmachten? Te gast is minister van Staat en oud-NAVO-topman Jaap de Hoop Scheffer. Ook een gesprek met het jongste Parlementslid van Oekraïne én frontsoldaat Sviatoslav Yurash. * In haar recent verschenen essay Brief in de Nacht schrijft Chaja Polak over de oorlog tussen Israël en Hamas en de zoektocht naar nuance. * Historicus Bas von Benda-Beckmann over zijn boek Het kleedje voor Hitler.

 

Statements

idx	statement	score
0	888 LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Jaap de Hoop Scheffer, Sviatoslav Yurash Chaja Polak en Bas von Benda-Beckmann.	0.02
1	Dat zijn de gasten van Buitenhof op Bevrijdingsdag, zondag 5 mei.	0.01
3	Gisteren herdachten we de gevallenen en vandaag vieren we de vrijheid, de bevrijding van nazi-Duitsland.	0.01
4	Maar een leven in vrijheid is ook deze dagen niet overal vanzelfsprekend en vraagt soms een hoge prijs.	0.43
5	Internationale conflicten, oorlogen autoritaire regimes zijn allemaal een groeiende bedreiging.	0.05
6	Daarover praat ik met minister van Staat Jaap de Hoop Scheffer.	0.01
11	Omdat een van onze kleindochters daar de grote klok mocht luiden.	0.01
12	Met name voor die generatie is het heel belangrijk om te worden opgevoed in en voor die vrijheid dat het niet als automatisme wordt beschouwd.	0.01
15	Daar mocht zij bij zijn, dat was heel bijzonder, die heilige plek.	0.01
18	Wij nemen u mee naar iemand die voor die vrijheid vecht.	0.07
19	Wij herdenken de vrijheid hier, terwijl elders de vrijheid onder druk staat.	0.07
21	Hij is het jongste parlementslid van Oekraïne, van de partij van Zelensky en hij vecht ook al twee jaar als soldaat aan het front in het oosten van Oekraïne.	0.04
28	Dat is vaderlandsliefde maar ik leg de bal bij mezelf en bij ons.	0.01
29	Wij moeten hem in staat stellen en al die Oekraïners die vechten in de loopgraven om dat met succes te doen.	0.01
34	Zolang zij meer granaten kunnen afvuren dan Oekraïne en wij niet de luchtverdedigingswapens kunnen leveren die Oekraïne nodig heeft kan ik niet volstaan met te zeggen dat ik respect heb voor hem.	0.01
37	79 jaar na de bevrijding staat deze 28-jarige jongen, parlementslid en frontsoldaat te vechten voor de vrijheid van een Europees land niet ver hier vandaan.	0.14
41	Ze profiteren van de tekorten in munitie, winnen terrein.	0.02
42	Hoe moeilijk is de situatie voor het Oekraïense leger op dit moment?	0.01
44	Wel goed dat ze terug zijn teruggedrongen op de Zwarte Zee.	0.02
49	Ingrid Thijssen zei dat in een interview dat we rekening moeten houden in onze economie met een langdurige oorlog.	0.03
51	Wij moeten pensioenfondsen overtuigen om te investeren in wapens en wapensystemen.	0.01
53	Overheden moeten zorgen dat ze daar garanties voor geven.	0.01
54	Dat is een samenspel tussen overheid en private sector.	0.01
55	Wij moeten veel meer doen om waar te maken wat ik hier aan tafel probeer te beweren.	0.01
60	Zijn wij de laatste generatie die in vredestijd zal opgroeien?	0.01
62	In uw en mijn DNA en genen zit alleen vrede, stabiliteit, rust.	0.1
63	En we hebben eigenlijk, dat kennen we uit de wereld van DNA wij hebben een behandeling nodig daar is een term voor in de wetenschap dan kun je sleutelen aan DNA.	0.09
65	Dat moet gebeuren bij alle generaties, met name bij de jongere.	0.01
66	Die, denk ik niet de garantie hebben dat ze in vrede en voorspoed zullen opgroeien zoals dat met u en mij is gebeurd.	0.01
67	Geen vrolijk vooruitzicht voor onze kinderen en kleinkinderen.	0.01
68	Dat is ook een boodschap naar de nationale politiek naar de formerende partijen.	0.01
69	Bestaanszekerheid wordt door een stabiel buitenland gegarandeerd en niet door oorlog en ellende in instabiliteit.	0.02
70	Dus als je vrede wil houden, moet je een prijs betalen.	0.01
72	Dat is het bloed van zo'n jongen en zijn kornuiten in de loopgraven.	0.17
73	Dat is misschien makkelijk gezegd maar als je nadenkt wat dat betekent als er echt oorlog komt en als we bereid moeten zijn om de gevolgen daarvan te aanvaarden, dan is het dat.	0.01
75	Maar als je wil voorkomen dat er oorlog komt De obsessie van Poetin is onbegrensd.	0.01
78	Als we hem daar niet stoppen stoppen hem ook niet in Georgie of Moldavië.	0.01
81	Maar in de relatieve rust van Nederland kan ik de analyse maken met u samen.	0.01
82	Die kan hij niet maken vanachter zijn machinegeweer in de loopgraven.	0.05
83	Wij moeten voorkomen dat onze generaties jongere generaties op een bepaald moment in zo'n soort wereld gaan opgroeien.	0.01
84	Dat wil ik niet maar daar is heel veel voor nodig wat betreft mentaliteit.	0.01
88	Wij hebben het vredesproject Europa opgebouwd en de NAVO.	0.01
91	Stel dat president Trump in januari volgend jaar in het Witte Huis zit.. En zegt dat Europa en de NAVO lees zijn interview in Time Magazine over wat hij wil.	0.03
92	Dat zal ons en Europa in andere landen Daarom zegt de Franse president Hij heeft altijd ideeen: We moeten verder bouwen aan dat Europa.	0.02
94	Moeten we niet een discussie voeren om die te europaeaniseren.	0.01
95	Hij weet dat dit soort grote veranderingen ook in ons politieke debat nodig zouden kunnen zijn.	0.01
96	Die te maken hebben met bewapening en sterke defensie.	0.01
97	Sommigen zeggen ook dat je naar andere strategieën moet kijken.	0.17
98	Wapens leveren leidt tot oorlog bijna automatisch en tot meer escalatie.	99.98
104	Duitsland moet worden overtuigd dat die langeafstandkruisraketten moeten worden geleverd.	0.01
106	Maar dan vallen ze misschien die brug aan die ze nodig hebben voor de Krim.	0.01
107	Dan stel ik de retorische vraag: Is die Krim dan geen legitiem doel waarbij ik met een foto in Marioepol van de kraamafdeling herinner waar een bom op viel?	0.56
108	We moeten zorgen dat het vertrouwen in de wapenleveranties en in die wapens dat klinkt cynisch maar relevant in de huidige tijd dat dat vergroten dat en niet alleen bang zijn voor escalatie en dat we niet vertrouwen op onze eigen afschrikking.	0.01
110	Dat bondgenootschap is misschien wel harder nodig dan ooit.	0.01
111	Als we kijken naar de moeizame levering van wapens en de verschillen tussen landen.	0.01
113	De NAVO probeert tot iedere prijs te voorkomen om Poetin argumenten te geven: De NAVO is in oorlog met Rusland.	0.07
115	Maar u heeft wel gelijk dat er binnen de NAVO allerlei politieke nuances bestaan over de relatie met Rusland.	2.33
117	Ik noemde president Macron van Frankrijk een moment geleden.	0.02
118	Die was heel lang zeer actief om de oorlog te voorkomen.	0.02
122	Binnen de NAVO vinden er ontwikkelingen plaats die tot meer eensgezindheid leiden.	0.01
124	Tegelijkertijd gaat er ook meer aandacht uit bijvoorbeeld van de Verenigde Staten naar de Pacific, waar vanalles aan de hand is.	0.02
125	De demografie, de bevolkingssamenstelling in de VS, verandert.	0.72
131	De Europese verkiezingen van volgende maand zijn de belangrijkste die ik me kan herinneren.	0.23
132	Ten tweede betekent het ook dat de bel voor verdere Europese integratie nog nooit zo luid heeft geklonken als nu.	0.55
133	En als uw scenario bewaarheid wordt, dat kan en Trump wordt president Europa zal veel meer op zichzelf komt te staan.	0.01
134	Het hoofdtoneel is de relatie tussen Amerika en China.	0.01
136	Biden is misschien de laatste president die trots is op zijn Ierse wortels.	1.11
138	Maar als hij niet komt maar Trump dan zal Europa daarvan grote gevolgen ondervinden.	0.01
141	Europa is gelukkig nog steeds een vitale internationale institutie van 27 soevereine landen.	0.02
142	Maar dan zal de Europese agenda zwaarder worden dan hij ooit geweest is.	0.01
143	Politiek, financieel economisch en zeker ook wat betreft de eigen verdediginginterventie.	0.01
144	Rutte probeert de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO te worden.	0.02
145	Hongarije, Slowakije en Roemenië hebben nog bezwaren.	0.02
151	De belangrijkste landen hebben zich uitgesproken voor hem.	0.01
155	En Roemenië probeerden met hun kandidaat een functie elders binnen te trekken.	0.01
158	Rutte maakt een goede kans om snel benoemd worden tot secretaris-generaal van de NAVO.	0.13
161	De hele wereld kent Rutte en Rutte kent de hele wereld.	45.91
162	Hij heeft in Nederland bewezen dat hij met de meest uiteenlopende partij kan samenwerken.	0.21
166	Ze was nog maar twee en een half jaar oud, toen haar Joodse ouders in de Tweede Wereldoorlog werden gearresteerd.	0.02
167	Zij werd ondergebracht bij vreemden als kind haar vader werd vermoord in Dachau.	0.01
168	Haar moeder keerde als een van de weinigen na de oorlog terug uit Auschwitz.	23.01
169	Haar recent verschenen essay is 'Brief in de Nacht'.	0.01
170	Het gaat over een hedendaagse oorlog, die tussen Israël en Hamas.	0.01
171	Bij mij is aangeschoven, schrijfster en kunstenares: Chaja Polak.	0.01
176	Ik denk nooit aan een speciaal iemand op dat moment.	0.01
177	Ik denk vaak aan heel veel mensen, het hele jaar door.	0.01
178	Gisteren sprak u bij een lokale herdenking in Amsterdam.	0.01
182	Dat heeft te maken met dat naar mijn idee de wereld is gekanteld na 7 oktober.	0.06
183	Het is niet meer vanzelfsprekend dat je in alle gemoedsrust de doden herdenkt van de Tweede Wereldoorlog.	0.01
184	Na de inval van Hamas in Israël is alles veranderd?	0.01
187	Laat ik Laat ik het zo zeggen In mijn verhaaltje van gisteren haalde ik een Italiaanse vriendin aan.	0.03
189	Zij schreef mij hoe verschrikkelijk het allemaal was in Gaza.	0.03
190	En dat zij dacht geen antisemiet te zijn maar dat zij niet meer kon meevoelen met onze Joodse geschiedenis.	0.02
191	Zij legde dus een verkeerd, in mijn ogen, en gevaarlijk verband tussen de Holocaust, het ijkpunt van het kwaad als je denkt aan wat in onze geschiedenis de mens de mens heeft aangedaan met wat er in Gaza nu gebeurt.	0.06
195	Ik kom daar zo op terug met u. Eerst even U schrijft over een vredesproject tussen een Palestijnse en een Israëlische journalist.	0.01
197	Het komt erop neer, zij vonden elkaar dat zij schreven over hun dagelijks leven.	0.01
198	Er werd aangeboden het te vertalen van het Arabisch in het Hebreeuws.	0.01
201	En zo konden mensen in Israël lezen over het dagelijks leven van mensen in Gaza die daar achter hoge muren, in een soort openluchtgevangenis zitten.	0.22
204	Maar toen kwam 7 oktober en kwamen de Israëlische gewelddadigheden in Gaza.	0.01
206	Ik kan me dan voorstellen, ook al is dat zo'n mooi vredesproject dat dan het verdriet en de woede groter is dan het verlangen naar vrede.	0.01
220	Ja, ik heb ervaren wat het is om zo ontworteld door het leven te moeten.	0.01
221	En wat is het dan, als je zo ontworteld door het leven moet?	0.01
223	Het is zo onverdraaglijk dat je het verdriet Hij borg het weg in een kistje.	0.01
230	Af en toe kwamen er rookkringels uit, nare herinneringen.	23.96
232	U weet hoe het moet zijn voor deze Palestijnse journalist.	0.01
234	Kunnen zij in de huidige situatie nog empathie opbrengen voor de Palestijnen?	0.01
236	Op één neef na, nee, moet ik zeggen tot mijn verdriet.	0.01
238	Zoals David Grossman, de schrijver, zegt leven de Israëliërs nu in een fort, niet in een land.	0.05
243	Iedereen kent iemand die of is vermoord of familie van iemand is vermoord.	1.36
245	Ze hebben kinderen aan het front, ze leven in doodsangst.	0.13
246	En dat ze dan geen empathie kunnen opbrengen, dat begrijp ik.	0.01
247	Want als je dat wél doet, dan moet je je realiseren dat je kinderen voor niks aan dat front zijn en doodgaan.	0.02
248	U probeert zich te verhouden tot wat er aan de hand is.	0.01
251	Die zegt: Juist Joden zouden niet moeten willen dat de anderen lijden zoals zij zelf moesten lijden.	0.03
256	We leven allemaal met heel veel verlies in onze genen.	1.54
260	Israël en de Palestijnen zijn volgens mij tot elkaar veroordeeld.	0.25
261	Israël kan niet veilig zijn als er geen veilig land is voor de Palestijnen.	0.02
263	Dus u snapt dat Israël een fort is en dat de mensen die daar wonen bang zijn.	0.42
265	Aan de andere kant zegt u Wat Israël doet, dat keurt u af?	0.06
270	U zegt ook tegen uw neef: 'Jij bent de enige aan wie ik dit durf te schrijven.'	0.02
271	Hoe moeilijk is het om uw gedachten te delen met uw Joodse familie in Israël?	0.01
275	Daar kan ik ronduit mijn mening zeggen en mijn angsten uiten.	0.01
276	Maar zoals ik al uitlegde mijn familie in Israël verder Ja, die zijn veel te veel met zichzelf bezig.	0.03
277	Er zijn ook familieleden van u in Israël die zijn opgeroepen voor het leger.	0.02
279	Dus het kan zijn dat uw eigen familie deelneemt aan de gewelddadigheden.	0.02
286	Namelijk Het maakt iets Kijk maar wat Ik maak een sprongetje Kijk maar wat de Amerikanen deden in de Abu Ghraib-gevangenis.	0.1
287	Het is niet zo dat ze dit met geweld kunnen oplossen.	0.01
289	Mensen moeten elkaar gaan zien als medemens, niet als vijand.	0.01
290	Maar goed, ze hebben allebei Hamas deugt niet, Netanyahu deugt niet.	0.41
291	Dit zijn leiders die het volk zowel de Palestijnen als de Joods- Israëlische, niet verdienen.	0.02
294	Dan heeft u het over de vergelijking van het leed van de Joden in de Tweede Wereldoorlog met het leed van de Palestijnen nu.	0.01
295	De slachtoffers uit 't verleden zijn de daders in het heden geworden.	2.95
299	Om te beginnen moet je loskoppelen de Israëli's in Israël en de Joden buiten Israël.	0.01
300	De Joden buiten Israël hebben de regering niet gekozen.	2.77
301	U bent als Nederlandse Jodin niet verantwoordelijk voor wat Netanyahu doet.	38.65
306	Daarom is het belangrijk dat mensen nadenken en ophouden met polariseren.	0.01
308	Onmiddellijk een mening hebben en ergens achter gaan staan.	0.01
310	Het is verschrikkelijk wat er gebeurt, maar het is geen genocide.	3.59
312	Er kwam niet EEN vrachtwagen een getto binnen of een concentratiekamp.	92.08
314	De rails die leiden naar de vernietigingskampen werden niet gebombardeerd.	0.02
315	Raphael Lemkin heeft gevochten om het woord genocide aanvaard te krijgen.	0.02
318	U als kind en uw man en andere Joodse kinderen maakten de verschrikkingen mee van de Tweede Wereldoorlog.	0.21
324	Ik heb ergens in een interview gezegd: 'Vrachtwagens vol psychologen om ze te helpen.'	0.01
329	Hij kwam er al jong achter dat een deel van zijn Duitse familie nauwe banden had met het nazi regime.	0.03
330	Sterker nog: Zijn oudtante was de weduwe van Alfred Jodl, Hitlers trouwste generaal.	0.01
331	Het boek 'Kleedje voor Hitler' is een uitgebreide zoektocht naar die familiegeschiedenis.	0.01
333	Want hoe moet je je verhouden tot een deels 'foute familie'?	0.01
337	Weet je nog wanneer je ontdekte dat je familie een naziverleden had?	0.01
341	Een Duitse tante, de zus van mijn vader, paste op ons.	0.02
344	En we kwamen op tante Louise, een oudtante van mij.	0.01
355	Op het moment dat zij elkaar leerden kennen was Alfred Jodl getrouwd met een oudere vrouw.	0.01
356	Zij kregen kort na de machtsovername van Hitler een verhouding.	0.01
359	En toen Alfred Jodls eerste vrouw in 1943 overleed zijn ze heel kort voor de Duitse nederlaag in '45 met elkaar getrouwd.	0.02
360	Dus jouw oudtante is vlak voor de bevrijding met deze man getrouwd.	0.02
362	Ja, dat zegt heel veel over haar loyaliteit naar hem toe.	0.05
363	Zij was er volledig van overtuigd dat het een hele integere en goede man was.	0.01
367	Tante Luise heeft toestemming gekregen om tijdens het proces als secretaresse te fungeren van de advocaat van Jodl.	1.69
368	In jouw mooie boek staat dat zij de rest van haar leven in dienst is geweest van het eerherstel van deze man.	0.02
374	Maar die komt er gaandeweg achter dat ze dat niet meer wil.	0.02
375	Ja, zoals het hele gezin waar ze uit voortkwamen die hele generatie raakt ervan overtuigd dat het nationaalsocialisme een goed idee is.	0.01
376	Luise is nooit partijlid geweest maar wel een overtuigd aanhanger van de partij.	0.01
377	De jongere zus Tini wordt ook in 1932 lid van de NSDAP.	0.01
379	Zij wordt net als haar zus secretaresse bij het Duitse leger.	0.02
380	En zij maakt inderdaad een soort kanteling in haar gedachtegoed op het moment dat zij in 1938 verliefd wordt op een man die haar in het geheim vertelt dat hij een Joodse moeder heeft.	0.03
382	En dat is het moment, een periode in haar leven waarin zij over het naziregime begint te twijfelen.	6.44
384	Twee dagen na Kristallnacht, 11 november 1938 zegt ze haar lidmaatschap op.	0.01
385	Die datum, Kristallnacht, het vernielen van Joodse bezittingen.	0.03
389	Zij geeft een veel uitgebreider antwoord op de vraag waarom zij dat lidmaatschap heeft stopgezet.	0.02
393	Ik denk ook dat de liefdesrelatie met die man haar een perspectief heeft gegeven, een zicht op iets waar zij zich tot dan toe voor had afgesloten.	0.01
395	Je kunt meegaan in de taal van de nationaalsocialisten en hun ideeën.	0.01
396	Maar als er iets gebeurt in je persoonlijke leven zoals in het geval van jouw oudtante Tini die met een half-Joodse man te maken krijgt, dan kan dat kantelen.	0.01
397	Is het nou zo dat Luise, de weduwe van Alfred Jodl staat voor het kwaad en Tini voor het goede?	0.02
399	Aan de ene kant Tini is ook iemand die fouten heeft gemaakt.	0.04
401	Zij doet een pijnlijke bekentenis in haar memoires.	0.01
402	Ze schrijft dat ze van een SA-man een bloesje koopt voor weinig geld.	0.05
405	Ze weet daarvan dat het geroofd is uit een huis waar Joden hebben gewoond.	0.07
406	Zij schrijft ook heel duidelijk dat zelfs op het moment dat zij verliefd werd op die half-Joodse man, hij werd echt de liefde van haar leven zelfs op dat moment realiseerde ze zich nog niet wat er gebeurde met die mensen.	0.07
412	Maar op het moment dat je haar leven gaat reconstrueren Dat is wat ik heb geprobeerd in dat boek: Die belevingswereld, wat dachten deze mensen?	0.03
415	Dan zie je ook dat dat veel dichterbij komt dan eigenlijk prettig is.	0.01
416	Dat stereotype van een nazi blijkt niet op te gaan terwijl ze toch nazi was.	0.02
420	Je probeert scherp te worden voor wat jouw familieleden waren.	0.01
422	Ik ben het boek begonnen met het idee: Als ik dit ga doen, gaat het om openheid van zaken te geven.	0.03
423	Alles wat ik vind, dat heb ik met mezelf afgesproken dat komt op papier, hoe pijnlijk ook.	19.27
425	Maar een reden van dit boek is ook 20 jaar geleden is er een boekje verschenen van een Duitse sociaal psycholoog: Opa war kein Nazi.	0.02
426	Dat laat zien hoe in Duitse families bestaat, de neiging dat er wel besef was, maar niet voor de eigen familie.	0.5
430	Luise niet, want het was haar levenswerk om Alfred Jodl goed te praten.	0.01
432	Luise was iemand die inderdaad wel afstand neemt van het nazisme na de oorlog.	3.32
434	Als zij dat had geweten, was zij daar niet ingetrapt, zei ze.	0.03
435	We wisten het niet, we hadden het niet kunnen zien.	0.87
436	De geruchten had ze gehoord, maar ze geloofde die niet.	0.02
438	Ze is er ook echt van overtuigd, en dat is een ander verhaal Haar man was echt hooggeplaatst.	0.02
443	Hij is niet voor niets ter dood veroordeeld in Neurenberg.	0.01
447	Ik heb geprobeerd in het boek, ook op basis van eerder onderzoek zo goed mogelijk proberen te reconstrueren: Weten we 100 procent zeker wat hij wist?	0.13
448	We weten dat hij tegen de opperbevelhebber van het Duitse leger in in Denemarken Alfred Jodl waarschuwt tegen de deportaties van Joden dat hij deze man op zijn nummer zet.	0.06
455	Zij was ervan overtuigd dat deze man uit militaire loyaliteit een traditionele Pruisische militair was die het gezag volgde.	0.05
457	Als je zijn brieven leest, dan zie je het gewoon dat het iemand is geweest die al snel overtuigd raakte van het feit dat Hitler een genie was en die ook echt nationaalsocialistisch was.	0.2
460	Op het moment dat ik aan de afwas stond en het verhaal hoorde, begon het te kantelen.	0.16
463	Zij stuurde ons met Pasen altijd chocolade-eieren per post.	0.01
468	Mijn vader en mijn ooms en tantes hebben hun ouders vroeg verloren.	0.01
469	Dit was voor hen ook een tante die altijd naar ze omkeek.	0.01
473	We doen dit boek geen recht, want er staat nog zo veel meer in.	1.94
474	Bijvoorbeeld de periode voor de Eerste Wereldoorlog en tussen de twee wereldoorlogen in waarin jij beschrijft hoe de boerenadel, wat jouw familie feitelijk is langzaam maar zeker in de ban raakt van het nationaalsocialisme.	0.1
475	Een generatie eerder was nog een overgrootvader van mij lid van de nationaal-liberale partij.	0.01
477	Tijdens het regime van Willem II en vooral na de Eerste Wereldoorlog zie je dat een groot deel van de Duitse adel steeds extremere denkbeelden krijgt.	3.2
478	Zeker na de Eerste Wereldoorlog vervallen hun privileges.	24.51
482	In de omgeving waar mijn familie dan nog een landgoed heeft een groot boerenbedrijf, daar krijgen ze ook te maken met revolutionaire arbeiders en boeren.	0.01
485	De aantrekkingskracht van het nationaalsocialisme groeit.	0.02
487	Het heeft een veel langere voorgeschiedenis dan het ontstaan in 1933.	0.01
488	Dat is ook juist de periode tussen de twee wereldoorlogen.	0.02
490	We hebben het lang gehad over oorlog, over goed en fout.	0.01
491	Na het schrijven van dit boek zijn voor jou de begrippen goed en fout gaan schuiven?	0.01
492	Wat heel belangrijk is is dat het boek weliswaar niet in stereotiepe mensen denkt maar mensen zijn moreel handelende en denkende wezens.	0.28
494	Mijn familieleden hebben moreel verkeerde dingen gedaan en gedacht.	0.02
496	Dat dat mensen zijn geweest die tegelijkertijd ook zo veel lijken op jou en mij dat maakt het best angstaanjagend.	0.01
497	Dus je moet alert zijn op dat dit soort achter foute ideeën aanlopen, je afsluiten voor het leed van anderen.	0.01
499	We hebben het gehad over vrijheid en het vieren daarvan.	0.01
500	We hebben het gehad over Gaza, Israël, over Oekraïne.	0.01
502	Het mechanisme van het je afsluiten van het leed van een bepaalde groep, daar moeten we voor waken.	0.01
505	Je maakt al heel snel de beslissing om Onbewust neem je bepaald lijden niet waar.	0.03
506	Het lijden van groepen waar jij achteraan loopt dat is heel belangrijk.	0.01
511	Bas von Benda-Beckmann, hij schreef dit boek, 'Kleedje voor Hitler'.	0.01
512	Dit is het einde van deze Buitenhof, fijne zondag nog.	0.02