Café Kockelmann 🇳🇱

_id	68e5cacca9ca4362da80f6b1
url	https://npo.nl/start/serie/cafe-kockelmann/seizoen-1/cafe-kockelmann_32/afspelen
datetime	2025-05-16 22:20:00
description	We staan uitgebreid stil bij het overlijden van oud-D66-leider en voormalig schrijver Jan Terlouw (93). Een van de allerlaatste politieke boegbeelden uit de roerige jaren zeventig. Een man die worstelde op het Binnenhof, zag Jan Tromp, toen parlementair verslaggever. En pas op hoge leeftijd echt het hart van de Nederlander stal, met een touwtje uit de brievenbus. Terlouw was leermeester van partijleider Rob Jetten, opponent van een toen nog heel jonge Ed Nijpels. Ankie Broekers-Knol zat met hem in de senaat, Laurens Jan Brinkhorst was zijn partijgenoot. Martin Koolhoven had diepgaande gesprekken met hem toen ie Oorlogswinter verfilmde.

 

Statements

idx	statement	score
0	888 Rob Jetten over de lessen die hij leerde van Jan Terlouw.	7.31
1	Laurens Jan Brinkhorst zit vol herinneringen aan Jan Terlouw.	5.92
2	Ed Nijpels is nu de laatste die kan vertellen over dat beroemde verkiezingsdebat met Jan Terlouw.	7.29
3	Jan Tromp maakte het allemaal mee als verslaggever.	6.51
5	Martin Koolhoven kreeg een diepe band toen-ie een film maakte van zijn beroemdste boek: Oorlogswinter.	27.8
6	En Mats Akkerman verzamelde de reacties na de ministerraad.	6.07
7	We staan vanavond stil bij het overlijden van Jan Terlouw.	8.65
9	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
11	Welkom ook aan maar liefst twee gemeenteraden vanavond.	3.72
19	Tweede leider van die rebelse partij toen nog, begin jaren 70: D66.	8.57
20	De man die het stokje overnam van Hans van Mierlo de grootste verkiezingsoverwinning tot dan toe opeiste maar nooit echt lekker in zijn vel zat daar in dat Den Haag.	10.36
24	*Terlouw houdt van ons landje en van de groene bank *Hij wil het land besturen met een vriendelijk gezicht* Hoe vindt u Terlouw?	4.2
28	Ik sta al 25 jaar blank, dus ik vind iedere man aardig op het ogenblik.	3.48
30	Heeft Nederland bewezen dat er nieuwe politiek kan. Politiek, dat is kiezen.	7.79
31	En daarvoor is oppositie nodig die het met de keuze niet eens is en het bestrijdt.	5.74
34	Ik praat alleen over feiten waargenomen door meters waarvan de wijzers constant sidderen op de rode streep.	3.43
35	Voor iemand met een daadkrachtige aard als ik is het altijd aangenaam als er in ieder geval iets gebeurt.	4.74
43	Als ik de jeugd zie zitten dan denk ik: Potverdorie, daar zijn we toch voor?	4.91
46	Jan Terlouw, vandaag dus overleden op 93-jarige leeftijd.	9.45
49	Ik ben een paar weken geleden bij hem thuis geweest en uren met hem zitten kletsen.	4.7
50	Hij volgde nog steeds alles op de voet wat er in de wereld gebeurde.	3.66
53	Hij heeft een mooie boodschap ingesproken die we op het laatste D66-congres hebben laten zien.	5.73
54	Hij eindigde met de woorden: Ik hoop dat ik er een volgende keer bij kan zijn.	3.63
55	Hij was te zwak om naar dat congres te gaan maar hij wilde er nog een keer bij zijn.	4.96
57	Ruim een jaar geleden was hij in het partijcongres.	5.81
59	Dan zie je hoe hij ervan genoot om onder al de D66'er's te zijn.	5.44
62	Een paar weken geleden heeft hij politieke jongeren bij hem over de vloer gehad om met hen te filosoferen over de toekomst van de jeugd.	5.88
64	Ik voelde aan Ik voelde aan dat het niet lang meer ging duren.	3.44
70	We moesten de wei in omdat er lammeren aankwamen en dan ging hij dat op toen 90-jarige leeftijd begeleiden.	6.85
71	Daarna pakte hij eieren uit het kippenhok en ging een ei voor je bakken bij de lunch.	7.03
72	Hij zei: Het is jammer dat we niet naar buiten kunnen samen maar kijk naar de lammeren die in de wei lopen.	3.69
75	Ik zag hem als een van mijn belangrijkste mentoren.	4.49
76	Ik ben met hem eindeloos in discussie geweest over klimaat en duurzaamheid, ook toen ik Klimaat-minister was.	5.85
77	Toen sprak ik vaak met hem over moeilijke dilemma's en keuzes die je moest maken.	3.54
78	Maar wat ik vooral van hem heb geleerd dat zat in de video, je hoorde het ook vandaag.	4.07
79	Hij was een beetje Hij was niet een typische politicus.	3.77
81	Dat hij durfde toe te geven dat hij fout zat of dat hij ergens over twijfelde.	4.6
83	Ik heb me in den beginne in Den Haag ongemakkelijk gevoeld.	3.42
84	Hij zei: 'Wat maakt het uit wat iedereen van je vindt?	5.51
87	We gaan uitgebreid praten over zijn tijd in de politiek en wat hij niet alleen voor u en iedereen op tafel heeft betekend.	3.56
93	Hij wilde de dag met een aantal mensen die hem na waren Hij wilde de dag erop met een aantal mensen die hem na waren een gesprek hebben.	3.92
94	Hij was toch twee uur lang daar aanwezig en heeft ervan genoten.	5.24
95	Ik heb hem daarna nog een paar keer aan de telefoon gesproken.	4.54
98	Namelijk van bij uitstek hét D66- en VVD-project: paars.	5.76
99	Namelijk van bij uitstek hét D66- en VVD-project: Paars.	4.81
101	Was het heengaan van Jan Terlouw ook het onderwerp van gesprek bij de reünie van Kok I en II?	11.3
103	Het eerste uur ging het toch heel erg over Jan. De meesten hebben persoonlijke en goede herinneringen.	3.65
110	Jan Terlouw is in 1999 lid geworden van de Eerste Kamer en ik in 2001.	6.14
113	Hij praat altijd heel rustig, maar iedereen luisterde.	4.29
121	Alle media, niet alleen de Volkskrant zelfs bij WNL, worden necrologieën voorbereid.	27.43
122	Een schrikbeeld is dat iemand plotsklaps overlijdt en er ligt niks klaar.	29.0
123	Ik kan me herinneren dat vorig jaar juni Jan Cremer overleed toch op een in aanmerking komende leeftijd van 84, en er lag niks.	7.48
125	En wat dan de reactie is, dat vind ik altijd geestig bij elke redactie.	4.07
126	Dan ga je na: Wie hebben we nog niet en wie komt er binnenkort een aanmerking?	4.47
129	'Er zijn twee dingen die ieder mens kan proberen zonder daar een opleiding voor gevolgd te hebben: schrijven en politiek.'	4.39
130	In interviews met Jan Terlouw kom je dat wel vaker tegen.	6.98
131	Hij was natuurkundige, een man van groot intellect.	5.36
132	Ik ken die wereld niet maar ik geloof dat hij een schitterende internationale carrière maakte als natuurkundige.	3.88
133	Toch is hij daarmee gestopt, zeggende: 'Ik ben niet de beste, ben geen Einstein.	4.78
134	Laat ik gaan schrijven, kinderboeken gaan schrijven.'	5.98
136	Hij verhuisde naar Utrecht, raakte in de gemeentepolitiek verzeild werd daardoor getroffen en dacht: Waarom ga ik niet in de politiek?	13.26
138	Over de jaren 70, dat waren de roerige jaren 70 Hij belandde in 1971 in Den Haag.	6.28
139	Over de jaren 70, dat waren de roerige jaren 70 een oliecrisis, een mogelijke crisis, treinkapingen.	16.48
140	Het kabinet-Den Uyl, waar u ook in zat als staatssecretaris.	11.2
141	U kwam in 1977 in de Kamer en werd al vrij snel daarna lijsttrekker van de VVD en trof hem op die manier.	5.86
143	Want ook het kabinet heeft daar natuurlijk bij stilgestaan bij het feit dat Jan Terlouw niet meer onder ons is, Mats.	28.85
146	Het nieuws kwam binnen terwijl de ministerraad bezig was.	7.35
147	Tijdens de ministerraad is er aan het eind verteld dat ze hebben stilgestaan bij het overlijden van Jan Terlouw.	14.08
149	Ik vroeg Fleur Agema wat de nalatenschap was van Jan Terlouw.	5.33
156	Hij zei: Ook nog het Koninklijk Huis, die niet heel vaak op een overlijden reageren.	7.61
157	Die hebben vandaag ook een officieel statement gegeven.	10.56
158	Agema stond stil bij de boeken die Jan Terlouw heeft geschreven.	11.31
159	Dat was een van de dingen die ik veel te horen kreeg.	3.65
160	Maar na afloop van de ministerraad vroeg ik een aantal ministers naar zijn nalatenschap.	5.1
163	Ik ken in mijn dorp mensen die de deur open hebben staan.	4.18
169	Oorlogswinter is degene die het meest in mijn geheugen gegrift staat.	10.26
170	Bij mij ging iets door mij heen: Wat een geweldige schrijver.	4.02
172	Hij heeft gezegd: Er zijn twee dingen die iedereen kan: schrijven en de politiek in gaan.	4.29
175	Wat mij het meest is bijgebleven is het touwtje uit de brievenbus.	3.61
176	Je ziet hier een andere generatie politici dan de meeste mensen aan tafel.	4.61
179	De hele jaren 70 en begin jaren 80 hebben deze bewindslieden niet per se heel actief meegemaakt.	6.41
180	Jij ook niet, je herkent hem ook van dat bekende fragment.	4.3
181	Toen hij de politiek verliet, zaten mijn ouders op de middelbare school.	9.61
183	Een beroemd fragment uit 2016 dat Jan Terlouw te gast was in een tv-programma De Wereld Draait Door.	8.9
185	Hij deed een oproep om wat liever te zijn voor elkaar en de planeet goed door te geven aan de volgende generatie.	4.86
188	Ik zeg tegen alle politici in Nederland en in het buitenland: Mensen, wees integer, wees onkreukbaar en vooral, draag uit dat je er bent om het publieke belang te dienen.	4.17
193	Het is het belang van de toekomst van 'n leefbare aarde voor de jeugd.	5.78
196	Je bent er voor om de jeugd op een aarde te laten leven die zichzelf kan herstellen en ook een jeugd waar we elkaar weer in vertrouwen.	4.59
198	Aldus Jan Terlouw op 85-jarige leeftijd bij Matthijs Van Nieuwkerk.	7.51
201	Dat stamt ook uit de tijd, meneer Nijpels, dat u met hem in debat moest gaan.	3.83
202	Debatten die een paar deuren verderop in hetzelfde studiocomplex werden uitgezonden.	4.94
208	Het was gevallen voor het debat voor de regeringsverklaring.	15.24
211	En ze gingen regeren en toen viel het kabinet weer.	13.35
214	Ik was net koud twee maanden fractievoorzitter van de VVD en werd lijsttrekker en kreeg mijn eerste verkiezingsdebatten met Den Uyl.	5.04
223	Was u goed bekend met D66 en de mensen die daar werkten?	7.74
224	Om heel eerlijk te zijn: Ik was ernstig goed bekend want in de tijd dat hij Kamerlid was werkte er bij D66 een hele aardige mevrouw.	7.55
225	Die was assistente van het kabinet van D66 en die vond ik heel aardig.	4.17
227	Maar ik was van de regering en zij was van de oppositie.	5.99
231	Ik ben bij D66 ingebroken zonder dat Jan Terlouw er toestemming voor heeft gegeven.	13.76
234	Mooi was de tijd dat je met vier partijleiders aan een tafel kon zitten.	3.68
235	Wij moeten in een verkiezingsdebat op een rode of groene knop drukken.	4.25
237	Bij veel andere Bij veel andere programma's krijg je tien seconden om te reageren en jullie hadden de tijd met verkiezingsprogramma op tafel.	3.45
244	Dat is in de tv gekropen en heeft alles kapotgemaakt.	3.7
245	Dat debatten nu buitengewoon geregisseerd worden en dat heeft politici defensief gemaakt.	5.62
246	Dat was dus anders, een paar deuren verderop, tijdens dat debat in 1982.	4.84
248	De tijd dat politiek Den Haag ideologisch zeer zwaar geladen was.	6.57
250	De tijd van grote maatschappelijke conflicten en ontwikkelingen.	5.32
251	Hier worden de mensen opgevoed in de politiek van de illusie.	4.48
256	Besloten dat vanaf 7 januari benzine alleen nog op de bon te krijgen zal zijn.	20.97
257	Geen auto's op de wegen, behoudens een enkele met ontheffing die we nastaarden.	5.95
258	Zeven dagen na de kaping door Zuid-Molukse jongeren stond tussen Beilen en Hoogeveen nog steeds die trein van de Nederlandse Spoorwegen.	9.03
259	Van zijn vakantieverblijf in Italië keerde prins Bernhard terug naar Nederland.	12.09
260	Vervolgens heeft hij zich toegankelijk getoond voor onoorbare verlangens en aanbiedingen van de kant van Lockheed.	4.6
265	Hij was een hele andere politicus dan zijn voorganger.	13.31
271	Jan Terlouw was een natuurkundige, een man van de feiten, van de cijfers.	6.14
272	Tussen die twee, dat heeft mij verbaasd dat de ene leider opgevolgd kan worden door de ander.	4.26
273	Er zat tussen die twee een enorm karakterologisch verschil.	4.44
274	Hans van Mierlo droomde van uiteindelijk was hij anti-establishment.	7.88
275	Hij droomde van het verbreken van bestaande verhoudingen.	4.25
282	Jan Terlouw schreef drie boeken en had hij fantasie.	8.09
283	Jan Terlouw schreef die boeken en had hij fantasie.	6.43
290	In het kabinet kwam hij terecht met Van Agt en Den Uyl.	7.52
291	Hij werd vermalen door grootheden als Marcel van Dam.	7.79
292	Jan Terlouw is zo bezien ook niet echt een politicus geweest.	7.64
296	Ik vind het boeiend om dit te horen van twee mensen die nooit lid zijn geweest van D66.	7.72
297	Hans van Mierlo en Jan Terlouw vertegenwoordigden twee dingen in de politiek.	5.44
300	Jan Terlouw had sterke ideeën over de verbetering van de democratie.	9.88
303	En hij ging op de achterste bankjes zitten in de Kamer terwijl zijn opvolger Dat is een ongelukkige figuur.	6.67
304	Natuurlijk, zijn allemaal van dit soort dingen mogelijk.	4.22
305	Maar in de realiteit betekent het dat er twee dimensies waren in D66.	5.27
307	Een gewetensvraag, maar bij welke van de twee voelt u zich meer thuis, meneer Jetten?	4.76
309	Van Mierlo wilde de status-quo doorbreken, dat was mooi.	4.53
312	Dat je het land ingaat en met mensen samen probeert een stap verder probeert te komen.	4.95
314	Je voelt aan alle kanten dat er aan onze samenleving en wereldorde wordt getrokken.	4.76
315	Laten we dat over aan de gekken, of nemen we zelf het heft in eigen handen?	4.88
316	Hij was voor ontwapening, u bent inmiddels voor bewapening.	5.37
317	Ik heb uitgebreid gesproken met Jan Terlouw over Oekraïne.	10.18
318	Ik ben er geweest en hij wilde er alles over weten.	3.93
319	Hij voelt ook wel dat als je de democratische rechtsstaat in Europa wilde redden dan moet je als Europa zorgen dat je je eigen continent kan beschermen.	15.88
321	Er was ook een periode dat het oude Nieuwspoort ook frequent werd bezocht door politici op zoek naar gezelligheid.	9.92
328	En, ehm Van Mierlo en zijn entourage waartoe menig PvdA -politicus behoorde waartoe menig PvdA-politicus behoorde die waren vaste gast in de Societeit.	5.18
332	Dat tekende wel een beetje de figuur van Terlouw die daar op afstand van bleef.	4.27
334	In die necrologie beschrijf je dat hij een hekel had aan de polarisatie en het opblazen van dingen en het politiek maken van dingen.	6.08
335	Polarisatie wordt tegenwoordig anders begrepen dan de polarisatie van toen.	20.38
336	Toen ging het meer over het vraagstuk van politieke helderheid.	3.76
339	We zagen net Hans Wiegel die wijzend naar Den Uyl riep: 'Daar is Sinterklaas!'	9.77
341	Maar in het sociale verkeer konden ze elkaar goed vinden.	4.74
344	Al had je elkaar politiek de oren afgebeten, zat je daarna vrolijk met elkaar te praten.	3.56
345	Het is vriendelijk met elkaar in de Eerste Kamer, nog steeds.	4.16
348	De rollen tussen Joop den Uyl en Dries van Agt waren omgedraaid.	5.59
351	Ik weet dit, omdat we ruim een jaar geleden hier ook aan tafel zaten, met ook Jan Terlouw dat er frictie was ook met Van Agt juist om dat soort spelletjes of politieke manoeuvres om het zo te zeggen maar later is het tussen die twee heel goed gekomen.	5.51
352	Volgens mij de laatste keer dat Jan Terlouw in de televisiestudio zat.	4.93
355	Dat was een vriendschap, die ging terug naar de jaren 70 en begin 80.	5.16
356	Toen we samen in de politiek zaten en dingen samen beleefden.	3.65
358	Toen we uit de politiek waren zijn we zeer dicht bij elkaar gekomen als vrienden.	3.53
360	Dan spraken we over die ouwe tijd, over de nieuwe tijd.	3.75
362	Over onze verschillen in opvatting, verschillende partijen.	5.34
363	En ik merkte dat je prima vrienden kunt zijn, ook al heb je verschillende politieke opvattingen.	3.42
368	Ik had hem een poosje niet gebeld, zijn gezondheid werd slechter.	21.87
373	Toen hebben we nog even een gesprek gehad dat ik moeilijk verstond, moet ik zeggen, door de telefoon.	3.84
375	En ik eindigde met te zeggen: Dries, wanneer kom je weer?	3.57
379	En toen hoorde ik woensdag van zijn zoon dat hij was overleden.	11.13
383	Hij heeft dus niks tegen u gezegd over het aanstaande einde?	6.72
386	Ja, maar dat was ook moeilijk in dat telefoongesprek.	4.62
389	We zouden er misschien over gesproken hebben als hij nog langs had kunnen komen.	4.23
391	Wat kun je daar nu naar hunkeren, die wellevendheid.	7.0
392	Is dit Het bijzondere van dat gesprek is dat Dries van Agt ook zei: Ik vind het jammer dat mijn relatie met Joop den Uyl Hij had dingen anders gezien in het begin.	6.43
393	Samen heeft 't ertoe geleid dat die drie toch aan het eind van hun leven het met elkaar konden vinden.	4.94
398	We zijn ook de partij van het redelijke alternatief geworden.	4.67
400	Ook Hans van Mierlo heeft dat redelijk alternatief wel geholpen door in een kabinet te zitten waar ze samen waren.	22.09
402	In dat jaar gaat het niet zo lekker met de provinciale statenverkiezingen.	7.72
403	Jan Terlouw vraagt zich af: zit ik hier wel op mijn plek?	4.23
404	Moet ik wel lijsttrekker voor de landelijke verkiezingen worden?	4.47
405	En de discussie is of de partij wel moet voortbestaan?	10.11
406	Die discussie komt in 1981 opnieuw ter sprake op een congres.	6.24
408	Ik ben absoluut niet in staat om het met stemverheffing te zeggen want het doet me voldoende ik heb er genoeg hekel aan om het te zeggen daarmee is voor mij het niet meer mogelijk dat D66 functioneert zoals die moet functioneren.	5.82
409	O schrik, geen 11 zetels meer in ons parlement, maar zes.	5.99
410	Kon D66 zich maar beter opheffen, zoals al werd gezegd?	14.91
411	Was er geen reden meer om deze nog zo jonge partij te laten voortbestaan?	5.91
413	De partij bestaat nog, maar de vlam is bijna gedoofd.	3.48
414	Maar toch is het niet juist dat de tweede keer precies dezelfde beslissing werd genomen.	5.32
415	De eerste van 1974 betekende inderdaad dat we met een minderheid door moesten gaan.	5.9
416	Maar er is nooit een officiële beslissing geweest in 1982 toen we met het andere kabinet doorgingen.	11.67
418	Maar er kwamen te weinig mensen opdagen voor een geldige stemming.	5.41
420	Het mooie is dat het opheffingscongres twee dagen duurde.	9.05
421	Wij hebben congressen gehad die nooit in de tijd paste Wij hebben congressen gehad die nooit in de tijd pasten omdat D66'ers graag met elkaar discussiëren.	6.54
422	Het is gezond om als politieke partij te vragen of je op de juiste koers zit en wat je toegevoegde waarde is, in plaats van alleen met de macht bezig zijn.	6.08
423	Toen hij terugkeerde op het Binnenhof na lange tijd, was het onveranderd, vond u?	5.73
424	Toen hij terugkeerde op het Binnenhof na lange tijd, was het veranderd, vond u?	8.33
425	Dat kan ik niet zeggen, want ik heb Jan Terlouw pas meegemaakt in de Eerste Kamer vanaf 2001.	5.67
427	Of hij veranderd was en hoe, heb ik niet kunnen zien.	3.92
428	Was hij net zo fel over de politiek en over de dames heren politici, als in de laatste fase van zijn leven?	4.73
429	Was hij net zo fel over de politiek en over de dames heren politici, als in de laatste fase van zijn leven?	4.73
431	Je moet ook beseffen dat de maidenspeech van Terlouw in 2000 ging over iets met de taxi, met taxi's.	6.75
432	Dat is iets wat je niet aan Jan Terlouw kan doen denken dat hij daarover spreekt.	4.33
433	Als je kijkt naar de onderwerpen, die zijn wisselend.	4.22
434	Ik heb hem meegemaakt als iemand die gewoon heel nadrukkelijk en zorgvuldig formuleerde.	3.61
438	Ik kan niet beoordelen of het anders of beter was dan toen hij in de Tweede Kamer zat en in het kabinet.	5.5
439	Het mooie van Jan vind ik dat hij ook een soort derde leven is begonnen.	3.58
440	Na de wetenschap en zijn politieke leven en kinderboeken schrijven is hij heel erg bezig geweest met klimaat en milieu.	7.85
441	Daar had hij hele scherpe standpunten over die hem kon verwoorden.	3.81
442	Daar had hij hele scherpe standpunten over die hij kon verwoorden.	3.82
444	Mensen die niet geloofden in klimaatverandering, nam hij serieus.	9.68
448	Begin jaren 70 was klimaatverandering beperkt tot de club van Rome.	36.87
449	Maar Jan Terlouw en Hans van Mierlo hebben dat sterk naar voren gebracht.	4.41
456	Dat was uiteindelijk de functie in het instituut zoals Terlouw dat voor ogen had.	4.25
457	We moesten met natuur en het klimaat aan de slag om het leefbaar te houden, vond hij.	11.38
458	Hij was erg geïnteresseerd in innovatie en nieuwe technieken en die ten dienste stellen van ons allen.	3.96
459	Als commissaris van de Koningin in Gelderland heeft hij meegemaakt dat er enorme overstromingen waren waardoor duizenden mensen geëvacueerd moesten worden.	43.99
460	Dus ook de kracht van de natuur en de impact van natuurrampen heeft hij van heel dichtbij meegemaakt.	3.71
461	Dus hij was heel gemotiveerd om ons in de groene stand krijgen.	3.63
462	Dat brengt ons in de provincie en zeker in de gemeente.	4.48
463	Wij hebben altijd gemeenteraden om ons heen zitten.	4.68
465	Maar het zijn ook mensen die Jan Terlouw van enige afstand hebben meegemaakt.	4.47
475	Was dat ook de manier waarop u het meeste met hem bezig was?	5.05
478	Ik ben natuurlijk van de leeftijd dat ik hem helemaal heb kunnen volgen in politiek opzicht.	3.87
479	Hij heeft me niet kunnen bekeren tot het lidmaatschap van D66.	4.77
496	Dit brengt ons wel bij dat andere hoofdstuk uit zijn leven dat onlosmakelijk verbonden is ook met de manier waarop mensen met hem hebben kennisgemaakt en de betekenis die hij voor heel veel mensen heeft gehad.	3.66
501	Dus hij heeft de oorlog als kind en vroeg volwassenen meegemaakt Dus hij heeft de oorlog als kind en vroeg volwassene meegemaakt en schreef dat boek de hongerwinter De Oorlogswinter.	10.22
505	En een van de scènes die niet in het boek voorkomt maar wel heel goed aansluit bij hoe Jan Terlouw de oorlog heeft meegemaakt is deze scène uit die film.	8.99
512	Uit een filmhuis in Sittard kom ik hiertoe geracet.	4.66
518	Maar de hoofdpersoon, Michiel, krijgt te horen via een ander.	6.7
521	De vraag is altijd in hoeverre dit het verhaal is van Jan Terlouw.	3.95
522	Er zitten autobiografische elementen in, maar niet alles.	3.92
525	Als je in het begin, voordat je gaat schrijven wat Paul Jan Nelissen in eerste instantie deed dat heb je met hem en met Jan dan heb je met hem en met Jan je wil gewoon die wereld begrijpen.	3.62
526	Je veel meer weten dan dat er alleen in de film staat.	4.43
528	Dan heb je het ook over wat er nou echt is en wat er verzonnen is.	3.9
530	Hij had heel veel dingen bij elkaar gestopt die niet per se in korte tijd zo gegaan zijn.	3.56
533	Zijn vader heeft een pistool tegen zijn hoofd gehad.	30.72
535	Daar heb ik het niet over gehad., Ja, hij vertelde ook wat hij wilde vertellen en waar ik hem naar vroeg.	3.92
536	Ik wist dat zijn vader niet op die manier was doodgegaan.	9.96
537	Ik heb hem niet gevraagd hoe dat Die razzia was in een dorp verderop, begreep ik.	4.17
538	In hoeverre is die oorlog bepalend geweest voor hem?	7.66
540	Een van de interessante dingen die hij vertelde Hij kon ook heel gezellig zijn.	3.79
542	Heel vaak ging het over hoe serieus die oorlog was En hoe verschrikkelijk.. En hoe verschrikkelijk.	4.85
543	En dat het belangrijk was dat we dat gingen vertellen.	4.04
545	Ik vroeg: Vertel eens eerlijk, je was 14 het was toch ook een avontuur?	4.04
550	Hij was een jaar of 14 aan het einde van de oorlog.	8.55
553	Hij had een jaar geen school gehad en toen moest hij weer het gareel in.	6.7
555	De film kent een hoofdpersoon, die zagen we net in beeld.	7.79
561	De eerste keer dat hij hem ontmoette was toen wij de scène aan het opnemen waren bij de brug bij Zwolle.	6.07
565	Hij zei: Het is alsof ik in de spiegel kijk en mijn jonge zelf zie.	4.31
566	Het was toeval, maar hij lijkt op mij toen ik zo oud was.	3.76
573	Toen het uitkwam, was ik dat wel steeds aan het vertellen, maar nee.	3.67
576	En, eh op een gegeven ogenblik dacht ik: Ik wil dat toch lezen.	3.43
577	Ik was in Noorwegen, ergens op een eilandje, weet ik nog.	5.59
580	En ik belde de volgende ochtend mijn producent dat ze om de rechten moest vragen.	5.22
590	Waar geldt een grotere grootheid, als politicus of als schrijver?	6.04
591	Weet je wat het is, ik vind schrijvers veel belangrijker dan politici.	6.98
592	Dus wat mij betreft wint iedere schrijver het van elke politicus.	4.09
597	Dat brengt ons dan toch een beetje tegen het einde van de uitzending bij de erfenis van Jan Terlouw.	3.53
598	Als je dan van al die jaren, jaren 70, de oorlogsjaren de beginjaren dat hij bij u in de Eerste Kamer zat weer terugkeert naar de dag van vandaag dan is die erfenis vandaag bij een kabinetsbesluit nog te merken.	9.92
601	Ik vond een oud interview van hem uit 2017 waarin hij zei dat zijn partij tegen kernenergie was, maar hij was voorstander al.	20.33
602	Vandaag kwam er toevallignieuws uit de ministerraad, van de huidige minister van klimaat Sophie Hermans, met haar voortgangsbrief over de kerncentrales die er moeten komen.	7.6
606	Maar ze wil de staatsschuld hier wel voor laten oplopen.	14.74
609	Maar ik heb zelf als minister in gang gezet dat de twee nieuwe kerncentrales kunnen komen in Zeeland.	15.53
611	Terlouw zei rond 2017, 2018 een keer tegen mij: die klimaatcrisis is zo urgent.	30.0
613	De opwarming van de aarde gaat in een veel groter tempo dan we hadden voorspeld.	72.09
615	We kunnen het ons niet veroorloven om de technieken die op de plank liggen om de aarde te redden, niet in te zetten.	11.41
616	Dus ga aan de slag met windenergie, zonne-energie maar ook kernenergie.	5.04
618	We hebben die duurzame bronnen, wind en zon, hebben we nodig.	5.39
619	Kernenergie gaat geen oplossingen bieden voor 2040.	79.84
620	Als je een brief van de minister goed leest Uw eigen partij zegt dat.	11.29
622	Mijn partij zegt ook niet altijd verstandige dingen.	4.06
625	Ze beschrijft heel eerlijk alle problemen die er aankomen.	3.98
626	Ze beschrijft heel eerlijk alle problemen die eraan komen.	3.92
628	Europa zegt: in 2040 moet 90% van de CO2 die moet dan zijn verdwenen.	90.36
629	Dus kernenergie kan straks best maar voor de problemen van de komende 15 jaar levert dat geen oplossing.	48.71
630	Toch terug naar dat moment met de ministerraad met Sophie Hermans.	4.95
634	Wat bijzonder dat dat precies vandaag allemaal bij elkaar komt.	4.4
635	Ik denk dat dit aantoont dat de brede blik, het ongelooflijke perspectief waarmee Jan Terlouw niet alleen naar Nederland, maar ook naar de wereld keek en ideeën en gedachten altijd ter discussie durfde en wilde stellen in het belang van de toekomst van in dit geval Nederland.	4.11
637	Klopt het dat hij ervoor heeft gezorgd dat u van kernenergie bent gaan houden?	10.32
641	Niet alleen voor principiële discussies maar ook om af en toe pragmatisch te zijn voor wat er nodig is.	4.39
642	Klimaat was zijn grote zorg natuurlijk in de afgelopen jaren.	76.74
643	De laatste tijd, dat heeft hij mij ook laten weten in het laatste gesprek dat we tegenwoordig de discussie over vrijheid helemaal hebben platgeslagen tot alleen maar vrijheid.	6.79
644	Dat kan alleen maar als je dat samen pakt met broederschap.	5.73
646	Ja, individuele rechten, vrijheden zijn belangrijk.	6.63
651	Er was iets waarvan ik niet wist dat zijn vingerafdrukken erop zaten.	3.86
654	Dankzij hem heeft de Oosterschelde een sluis die open en dicht kan. Een waterkering.	4.76
657	Vroeger op de basisschool heb ik er een spreekbeurt over gehouden.	4.54
658	Later kwam ik erachter dat Jan Terlouw zich hier hard voor heeft ingezet om hem niet permanent af te sluiten, dat je invloed blijft houden, zoutwater.	6.11
663	Dankzij Jan Terlouw zit er kreeft in de Oosterschelde en is dat zoute water gebleven.	4.07
664	Westerterp was de minister die begon met het uitvoeren.	11.34
676	Dat ik bewondering Het was een brief in een bijdrage van een boek dat speciaal voor hem werd gemaakt door een aantal vrienden en kennissen.	4.31
677	Ze vertelden over iets wat ze met hem hadden meegemaakt.	5.3
678	Ik heb toen ook geschreven dat ik buiten het mooie wat heeft gedaan als kinderboekenschrijver ook dat ik hem ook erg waardeerde als liberaal.	3.93
680	Maar die ook aanvaardde dat je ook als liberaal er grenzen zijn aan die vrijheid.	4.53
681	Ik vond dat hij dat altijd op een niet polariserende manier fantastisch vertelde.	4.25
683	De laatste alinea: 'Liberalen hechten ernstig aan de vrijheid, maar weten ook dat die vrijheid haar grenzen kent.	5.83
684	Jij hebt die grenzen altijd helder gemarkeerd en daarvoor verdien je groot respect.'	3.66
685	Eigenlijk constateert u ook dat zijn nalatenschap pas echt tot bloei is gekomen nadat hij Den Haag had verlaten.	11.57
687	Hij had zich al eerder een beetje bezighouden met milieu maar na zijn afscheid van de politiek heeft hij veel lezingen gehouden en boeken geschreven en artikelen geschreven.	5.93
688	Het knappe was dat hij niet de tegenstand opzocht en niet probeerde mensen verwijten te maken.	4.06
692	Hij kwam het meest tot zijn recht nadat hij de politiek had verlaten.	6.63
693	Ten tijde van de politiek had hij jaren van twijfel van gekrenktheid.	3.99
694	Ik had de indruk dat hij zich niet thuis voelde in die malle wereld.	3.52
695	Hij heeft zich na het vertrek uit de politiek vrijgemaakt.	9.63
696	Nostalgisch wordt er gedaan over dat touwtje uit de deur.	3.75
697	Maar de essentie zoals ik hem altijd begrepen heb is dat hij altijd zeer nadrukkelijk aandacht vroeg voor voor de negatieve kanten van polarisatie en opriep tot herstel van gemeenschapszin tot, eh oog voor het belang van collectieve goederen.	3.57
704	Kort voor dat interview in De wereld draait door was ik in Twello op bezoek bij hem voor een interview.	4.89
708	Het zijn niet meer de bestuurders die hier de lakens uitdelen, maar het kapitaal.	5.92
713	Hartelijk dank voor jullie komst en voor deze speciale uitzending.	3.82