De Sociëteit 🇳🇱

_id	68e5cacaa9ca4362da80f6a3
url	https://npo.nl/start/serie/de-societeit/seizoen-5/de-societeit_89/afspelen
datetime	2025-03-22 16:10:00
description	Wat doen de voortdurende aanvallen op Gaza met de mentale gesteldheid van jongeren? Directeur War Child Nederland Ernst Suur en kinderpsychiater Koen Bolhuis zijn te gast. * Is jongerentaal een verrijking voor het Nederlands of draag het juist bij aan verloedering? Taalwetenschapper Kristel Dorelijers en spoken word artiest Derek Otte maken hier woorden aan vuil. * Ramadan Bites, de humoristische snack tijdens het vasten, is met miljoenen online views razend populair. Makers Nora Akachar, Mahmut Kina en vader Ali Kina vertellen over het geheim achter het succes.

 

Statements

idx	statement	score
1	Ramadan bites, de humoristische sketches zijn met miljoenen online views razend populair.	83.05
4	Maar Is het een verrijking van het Nederlands of draag het juist bij aan taalverloedering?	8.07
5	Maar we beginnen met Gaza, want hoe ziet de toekomst eruit voor de jonge generatie Palestijnen nu het staakt-het-vuren in Gaza door Israël is verbroken?	62.08
6	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas in januari gaf de Palestijnen hoop op wederopbouw.	77.49
7	Maar die hoop vervloog toen Israël afgelopen maandag Gaza opnieuw bombardeerde.	67.88
8	Honderden Gazanen werden gedood, onder wie veel kinderen.	80.76
9	Het staakt-het-vuren tussen Hamas en Israël is ingegaan.	57.9
10	Vanuit Gaza-Stad gaan veel mensen terug naar het noorden naar hun achtergelaten huizen.	65.76
11	Zij moeten nu tussen het puin een nieuw bestaan opbouwen.	3.99
12	Israël heeft het staakt-het-vuren geschonden met bombardementen op de Gazastrook.	89.96
13	Een paar weken was het iets rustiger in Gaza maar nu is dit opnieuw de realiteit.	3.71
16	En dus pakken de Gazanen hun spullen op om weer te vertrekken.	9.26
17	Wat is de invloed van deze voor kinderen levenslange oorlog en wat doet het met hun mentale welzijn?	39.39
18	We praten erover met Ernst Suur, directeur van War Child Nederland en met Koen Bolhuis, kinderpsychiater.	8.15
22	Ik sprak net nog twee collega's die daar werken van onze teams.	4.92
23	En die zeggen: het is alsof de oorlog weer opnieuw begonnen is.	5.59
24	En we zijn als een boek en het is al zo ongelooflijk pijnlijk wat er gebeurt, waar halen we de hopen de moed vandaan?	5.96
26	Koen, jij bent kinder- en jeugdpsychiater en ook hoofdredacteur van het vakblad De Jonge Psychiater.	6.06
29	Het is natuurlijk afgrijselijk om te zien, het doet gewoon pijn in je ziel dat dit weer gebeurt, er is hoop geweest mensen wilden hun leven weer opbouwen en dat is gewoon van de ene op de andere dag weer vernietigd.	4.6
32	Dat heeft ons eigen land zelf ook ervaren in het verleden.	4.69
33	Dus het is goed voor te stellen dat het hier ook gebeurd.	3.81
35	Ze zijn angstig, ze hebben suïcidale gedachten, ze zijn somber.	63.85
36	Middelbare schoolkinderen gaan weer in een bed plassen.	90.97
38	Is er eigenlijk iets wat je overal terug ziet komen in de verschillende gebieden en situaties?	4.76
39	Ja, jonge mensen trekken zich terug, die verschuilen zich.	88.68
41	Je ziet jongens dat soms heel agressief en druk worden door wat er met ze gebeurd, weer in bed plassen terwijl het tieners zijn stress is zo giftig en zo lang, zeker voor de kinderen in Gaza het gaat in die hoofdjes en lijfjes zitten en dat moet eruit.	88.16
42	Als je daar niet mee aan de slag gaat dan blijft dat zitten en dan bouwt zich dat op en een Gaza, en helaas in meer gebieden is dat nog steeds gaande en het is echt schadelijk voor de psyche van een kind.	9.09
43	Maar toch zien we ook veel kinderen die ondanks alles hoopvol en energiek lijken te blijven, zoals Adam.	6.53
45	Zijn bedoeling was om ons te laten zien Koen, dit was tijdens het staakt-het-vuren.	5.61
46	Je ziet dat hij, ondanks de periode van verwoesting en geweld die hij achter zich laat toch vrij snel omschakelt en optimistisch naar het leven kijkt.	3.74
51	Het is heel eigen aan jonge kinderen en ook volwassenen En dat je daar video's gemaakt dat wordt natuurlijk gewoon bij als 17-jarige.	8.89
52	Dat betekent niet dat hij traumatisering verdwenen is.	5.36
55	Ja, zeker, maar dat faken moeten ze niet te lang doen.	4.21
56	Maar het geeft wel de houvast nu die hij nodig heeft.	4.19
57	Ik herken dat heel erg uit andere gebieden waar oorlog is of was.	4.98
58	Dat jongeren toch proberen weer normale dingen te doen in een onwerkelijke oorlogssituatie om ergens hoop te houden.	17.14
59	Als je de hoop verliest dan heb je niks meer en dat hoor ik ook een Gaza van hulpverleners daar.	4.19
62	Dat de veerkracht van kinderen ook een grens heeft laat de laatste videoboodschap die wij deze week van Adam kregen pijnlijk zien.	5.26
63	Een kind dat bijvoorbeeld in 2008 is geboren heeft een en al ellende en een en al conflict en oorlog meegemaakt.	31.29
64	Om droevig van te worden Kan het ooit nog goed komen met zo'n kind?	4.82
65	Ik heb inderdaad de hoop dat dat kan. Maar die kinderen groeien op bij ouders die nog veel meer conflicten hebben meegemaakt.	5.41
66	Als je opgroeit bij getraumatiseerde ouders is dat heel moeilijk.	66.63
68	Pas een veiligheid kan je weer groeien en je ontwikkelen.	10.96
69	Wat kunnen jouw collega's op dit moment doen voor die kinderen in Gaza ondanks die uitzichtloosheid?	9.33
70	Wij zitten daar al heel lang, in de afgelopen periode konden we weer veel doen.	3.5
71	Nu ligt het weer stil, morgen wordt er overga dat of we de activiteiten weer kunnen hervatten.	3.6
72	Maar het is nu zo onvoorspelbaar dat ze even pas op de plaats nemen.	4.27
73	We moeten kijken naar de veiligheid van onze eigen hulpverleners.	5.44
74	Ik heb ook hulpverleners die nu weer moeten vluchten.	6.4
77	En als dat kan, ook in het geweld de afgelopen maanden gaan we ze toch weer helpen, en dan is het basishulp.	6.07
78	Want noodhulp, je ziet dat water, voedsel en een bed altijd moet samengaan met psychische hulp.	20.31
79	Kinderen en ouders helpen met ademhalingsoefeningen of ze weer even laten spelen, het klinkt heel simpel.	17.39
80	Maar je moet het zo snel mogelijk weer normaliseren zodat kinderen weer kind kunnen zijn.	5.93
81	Dat is niet genoeg om te herstellen van deze gruwelijkheden maar het geeft een stukje houvast.	4.14
82	En als er een staakt-het-vuren komt, en dat moet er komen dan kunnen we met deze generatie, met de ouders en kinderen echt dagelijks aan de slag.	4.41
83	Nu is het tussendoor, en dat is wat we kunnen doen maar dat is niet genoeg.	3.74
84	Die ouders, is dit een recept voor intergenerationele trauma?	20.12
86	Veel psychologen en psychiaters in Gaza zeggen dat ook.	61.72
87	Allerlei van dit soort projecten willen de ouders weer in hun kracht zetten zodat ze hun kinderen weer kunnen opvoeden.	4.9
88	Maar daar heb je veiligheid voor nodig, je kan pas tot ontwikkeling komen als het weer veilig is.	4.22
89	Er kan geen veerkracht zijn als er geen veiligheid is.	11.52
90	Dat de veerkracht van kinderen ook een grens heeft laat de laatste videoboodschap die wij deze week van Adam kregen pijnlijk zien.	5.26
91	Je hoort weleens over een 'verloren generatie' dat het trauma van deze jongeren niet meer goed komt maar dat de pijn hopelijk over generaties slijt.	8.12
93	Als we dat over deze kinderen gaan uitspreken dan hebben we de hoop uitgegeven, ik geloof daar niet in.	4.41
94	Je moet je blijven inzetten als hulpverlener en we moeten ons blijven concentreren op een generatie waar je wel iets mee kan. Want opgeven is geen optie.	5.81
95	Ik heb met jongens en meisjes gewerkt in allerlei gebieden waarvan je ook kunt zeggen: hoe komen ze er ooit overheen?	4.19
96	Sommigen is het niet gelukt maar heel veel ook weer wel.	3.51
97	En die zullen nooit die littekens en de pijn vergeten.	3.87
98	Maar ze kunnen wel door, ze hebben wel ergens een beetje hoop of een beetje houvast gekregen om toch nog iets van hun leven te maken.	3.81
99	Dus laten we het nooit een verloren generatie maken.	4.42
101	Daar ben ik het mee eens, het is wel een realiteit dat er ernstige psychische problemen voorkomen in Gaza.	10.42
102	Maar je moet de hoop houden en de kracht en de standvastigheid om door te stijgen in feite naar je eigen herstel.	4.0
104	Jij hebt met collega's geprobeerd om aandacht te vragen voor de mentale crisis een Gaza.	26.89
106	Er is een groepje waarin we elkaar echt kunnen vinden als het belangrijk is, maar er is eigenlijk een grote zwijgende meerderheid.	4.75
107	En dat merken we in de GGZ en in de psychiatrie dat mensen het heel lastig vinden om over dit conflict te spreken.	14.12
111	Een angst om gevoeligheden over de relatie tussen Israël en Palestina.. Op tafel te leggen.	7.72
113	En zit daar verschillen als je het vergelijkt met de situatie in Oekraïne?	28.04
114	Er zijn best wel veel psychiatrisch geweest, ook in vakbladen en de media die hebben gezegd dat in afgrijselijke situaties zoals in Oekraïne, we ons hart moeten maken tegen het psychische geweld.	32.34
115	Maar er wordt anders gereageerd op de situatie in Gaza dan in Oekraïne?	49.12
118	Ja, net klonk al dat je voor antisemiet wordt uitgemaakt.	8.65
119	Het is heel beladen, ik denk dat onze politici ons het voorbeeld zouden geven maar die geven het voorbeeld van: de andere kant opkijken.	5.94
120	En dat zet een trend naar de publieke opinie hoe ernaar dit conflict wordt gekeken.	5.21
122	Alle kleine beetjes helpen toch wel in het vormen van de publieke opinie.	3.98
123	Het is belangrijker dan ooit en misschien al bijna te laat om het hier over blijft hebben.	4.52
124	Hoe kijk jij naar de stilte waar Koen het over heeft?	5.5
125	Ik volg wat Koen zegt, ik ben het wel eens dat mensen het heel ingewikkeld vinden.	3.91
126	Het wordt al heel snel een ingewikkeld gesprek terwijl we het over mensen moeten hebben.	4.26
127	Het gaat over mensen in nood, daar moet je je overblijven uitspreken.	4.56
128	En het is ongelooflijk dat een oorlog als deze zo lang kan doorgaan en dat we niet in staat zijn als wereld om zoiets te stoppen, dat is afschuwelijk.	5.27
129	En dan groeit er weer een generatie op met trauma's.	9.96
130	Er zijn 470 miljoen mensen wereldwijd die opgroeien en oorlog.	81.82
131	Je moet je ook blijven uitspreken omdat jij je werk moet kunnen blijven doen.	4.26
133	De enige oplossing hoe we ons werk echt kunnen doen is een staakt-het-vuren, permanent, klaar.	5.51
135	Ik denk meteen een staakt-het-vuren en ook geen bezetting zodat er ruimte komt voor de hulp die nodig is.	4.33
136	Ik vind dat we ook als hulpverleners in Nederland hier meer het gesprek over moeten aangaan, want het is de realiteit in de buitenwereld en ook in ons spreekkamers.	4.4
138	Ik denk dat je een ander jubileum voor ogen had gehad.	3.84
139	Wij vieren dat niet, we zijn wel trots dat we kinderen kunnen helpen.	4.31
140	We blijven ons best doen om kinderen te helpen die oorlog te verwerken.	27.23
143	Jongerentaal is al jarenlang een onderwerp van gesprek bij ouders, leerkrachten, onderzoekers en in de media.	7.51
144	Want is jongerentaal een verrijking voor het Nederlands of dreigt er verloedering van onze moerstaal?	58.73
145	Jongeren uit verschillende culturen hebben in de grote steden een nieuwe manier bedacht om met elkaar te kunnen communiceren.	79.92
147	Het is een mengelmoesje van Surinaams, Marokkaans Turks, Engels en Nederlands.	3.95
153	Stel je voor, je hebt een afspraak met iemand en dan ben ik het vergeten en dan zeg je van.	3.96
156	Als je zegt van: Ik wil niet dat ik heel laag eindig in de maatschappij.	3.84
157	Dan begrijp je toch wel dat je beide talen moet beheersen?	5.92
159	Op school praat ik gewoon normaal Nederlands, geen straattaal maar als ik buiten ben of met mijn vrienden praat dan praat ik wel gewoon straattaal.	9.66
160	Bij ons aan tafel Kristel Doreleijers, taalwetenschapper bij het Meertens Instituut.	5.8
169	Ja, jongeren kunnen in het algemeen heel goed schakelen de schildervarianten van het Nederlands gebruiken.	32.49
170	Tegelijkertijd stamt dit fragment uit de periode waarin de straattaal echt in opkomst was.	3.46
171	René Appel had de eerste publicatie in de jaren 90.	8.37
175	Wat is het verschil tussen straattaal en jongerentaal?	32.82
176	Straattaal is wel jongerentaal maar jongerentaal is niet per se straattaal.	13.4
178	Het staat voor allerlei varianten die door jongeren in Nederland worden gebruikt.	18.31
182	Typische studententaal, vooral gangbaar onder vrolijke studenten.	4.32
186	Wat betreft deze specifieke jongerentaal hebben geen idee.	4.34
187	Mijn collega heeft het opgeschreven als AnneFleurtaal.	6.58
190	Typische jongerentaal, maar jongerentaal kan ook dialect zijn.	10.81
191	Wat dan heb weer heel anders is dan dialect van oudere generaties.	3.89
195	Hoe groter de gereedschapsstaal van taal is hoe meer je tot je beschikking hebt om mee te kunnen werken.	6.59
196	Het is zeker geen verloedering van de Nederlandse taal.	6.4
197	Het is wel belangrijk om met elkaar als een soort algemene basis een soort Nederlands af te spreken.	4.45
200	Ja, noodgedwongen, ik stotterde dus ik kwam verbaal niet zo goed uit mijn woorden.	3.43
201	Ik ben op zoek gegaan naar synoniemen en woordgroepen die hetzelfde betekenen die ik niet kon uitspreken.	3.75
205	Maar als je bijvoorbeeld een ander woord met een D begint, deur dat vond ik ook heel moeilijk om te zeggen.	3.84
206	Als je het hier zegt is het uitgang, als je naar binnen komt noem je het ingang, dus dan heb je alweer twee synoniemen.	3.74
209	Soms kom je er in een andere taal net iets sneller uit.	4.07
219	Je kunt een groepscultuur creëren aan de hand van je taal.	19.0
220	Vaak heeft het een insluitende werking maar het kan ook een uitsluitende werking hebben.	4.25
221	Veel volwassenen vinden het bijvoorbeeld minder leuk.	82.28
232	Het is heel erg afhankelijk van jezelf of je je daarvoor gaat afsluiten of dat je er tegengaat zijn.	5.73
234	Of je stelt je ervoor open en je probeert er in mee te gaan.	4.77
235	Toen ik op de hogeschool zat moest je slim komen en nu moet je dom gaan.	3.78
239	Dat ik volgende week zeg: Vandaag gaan we het hebben over lidwoorden.	3.51
240	Dat is het niet, maar ik wil wel op de hoogte blijven.	3.79
242	Sommige mensen vrezen dat dit ten koste gaat van de Nederlandse taal.	7.51
246	Ik krijg vaak de vraag: bestaat Nederlands nog wel over 50 jaar?	11.59
247	Kunnen jongeren straks nog wel fatsoenlijk Nederlands spreken?	44.95
249	We hebben de standaardtaal, maar er is nog veel meer naast.	3.71
250	Dat is geen directe bedreiging voor de standaardtaal.	4.25
251	Als jongeren gekke woordjes gebruiken of de grammatica veranderen dan beïnvloedt dat niet direct de standaardtaal.	71.11
252	Je merkt dat de taalvaardigheid van jongeren sterk afneemt.	89.96
254	Je hebt natuurlijk wel de resultaten van de onderzoeken.	4.73
256	Ik denk niet dat dit de oorzaak is van afnemende leesvaardigheid.	6.23
260	Jongeren die heel veel taalkennis hebben die kunnen ook die hele taalkennis inzetten, ook flexibel.	14.83
264	Merk je dat jongeren moeite hebben met de gewone Nederlandse taal?	34.13
267	Als je kijkt naar straattaal die eigen worden gemaakt in het Nederlands.	5.92
270	Is dat de senior die het minder snapt of de jongere die het wel gebruikt?	11.55
271	Of degene die geen sollicitatiebrief meer kan schrijven.	20.96
275	Het vak Nederlands kan ook aantrekkelijker worden gegeven.	4.22
276	Je vertrekt bijvoorbeeld vanuit rap of spoken word.	15.0
278	En dan kom je uiteindelijk echt wel bij De Avonden uit.	3.59
280	Maar als je gaat schakelen moet de basis toch goed zijn?	7.76
282	Maar daar moeten we van uitgaan dat je dat op school leert.	4.78
284	Waarschijnlijk wordt taalverandering ook een onderdeel van het vak Nederlands.	15.58
285	Dus dan kunnen we er ook meer mee doen en jongeren ook meer taalbewust maken.	6.13
290	Er zit een werkelijkheid aan vast die heel erg divers is.	4.68
293	Het moet niet in de plaats komen van de standaardtaal.	4.41
295	Hoe kun je de kracht van jongerentaal gebruiken in de klas?	16.14
297	Ik merk vaak als ik in klassen komt dat jongeren weinig besef hebben van het besef van de standaardtaal.	40.01
298	Als je buiten de klas kijkt spreken ze anders met elkaar.	24.51
302	Maar is het de bedoeling dat je als docent ook jongerentaal gaat spreken?	16.08
305	Worden jongeren flexibeler en creatiever door jongerentaal?	51.78
306	Als je het plichtmatig zelf gaat doen wordt het heel snel crinch.	5.91
308	Ja, nee, dat moet je niet doen, man, dat is crinch.	3.94
314	Ik merk juist dat ze ook door het Engels waar ik minder fan van ben, maar het is wel een verrijking.	3.55
315	Tegenwoordig zeggen jongeren meer met een emoticon dan met woorden.	90.88
317	Wat geef je mee aan bezorgde ouders en leerkrachten?	9.56
322	Zie het niet als een bedreiging, maar als een extra mogelijkheid.	4.44
325	Natuurlijk blijft de standaardtaal belangrijk, maar er is nog veel meer dan dat.	3.79
327	Ramadan Bites verovert online miljoenen kijkers met humoristische sketches persoonlijke verhalen en herkenbare situaties rondom de ramadan.	45.58
341	Wegens een storing rijden er tot zonsondergang geen treinen.	44.5
345	Bij mij aan tafel de makers achter het succes: Nora Akachar, medebedenker van Ramadan Bites en vader en zoon Ali en Mahmut Kina, bekende gezichten uit de video's.	6.29
353	Aan het begin hadden we het niet op die manier verwacht.	3.6
354	Maar als we nu onder 1000 views hebben is het al van: hmmm.	3.98
357	Dat is natuurlijk altijd leuk om sowieso dit werk te kunnen doen.	4.31
359	Maar ook als het goed aansluit bij iedereen en dat je ook leuke reacties krijgt.	4.29
376	We hebben te maken met een generatie die snel wil consumeren.	4.28
379	Soms is het heel simpel, maar het zorgt voor hilariteit.	4.62
382	Ik ben zelf begonnen met video's maken tijdens corona.	22.66
397	Weet je wat, dan gaan we morgen vasten bij ons thuis.	3.64
415	Je hebt nog niets gedronken, wil je niet eerst een slokje water?	5.52
419	Dit is bedacht door de heren zelf en ook uitgevoerd.	5.4
421	We proberen er elke keer op een creatieve manier mee om te gaan.	3.8
422	Dit is een mooie manier op: mag je dan ook geen slokje water?	5.79
423	De bekende vraag die we allemaal wel eens hebben gehad.	5.02
430	Daarbij wordt duidelijk dat je inderdaad geen water mag.	8.18
432	Dus je wilt niet laten blijken alsof het met het water te maken heeft.	4.39
444	En de dynamiek tussen deze twee is echt fantastisch.	4.23
449	Het is ook een mooie kweekvijver voor nieuw talent.	4.19
453	De heren hebben nu een nog groter bereik gerealiseerd.	5.0
457	Dus niet alleen maar grappen, maar ook persoonlijke gesprekken.	3.54
461	Met de ene heb je lol en met de andere ga je de diepte in.	5.51
464	Tijdens dit gesprek stel je je bijna moederlijk op.	4.29
465	Loopt dat zo of is dit ook je rol binnen dit filmpje?	5.37
467	In dit specifieke geval, we schelen inderdaad echt maar 100 jaar.	4.79
470	Maar bij Najib zou dat niet op die manier kunnen doen.	6.97
474	Het voelt ook echt als een gesprek en niet als een interview.	5.02
476	Dat het bijna is alsof je bij je vriend in de auto zit.	6.88
480	Maar 90 procent van de gesprekken ontstaan ter plekke.	16.79
485	Oké, pa, dit zijn de uitzonderingen voor het vasten.	4.31
488	Als je erg ziek bent of mentaal niet in orde bent hoeft het ook niet, blijkbaar.	12.3
494	Als je meer dan 90 kilometer reist hoef je ook niet Groningen, döner eten, Groningen.	35.96
497	Wegens een storing rijden er tot zonsondergang geen treinen.	44.5
506	Maar dat was zeggen: laten we in Istanboel gaan ontbijten.	4.63
515	Maar over het algemeen zijn de reacties heel erg mooi.	3.67
517	Ik wil me niet teveel focussen op de lelijke reacties.	3.94
523	We willen de doelgroep bedienen die ook meedoet aan de ramadan.	5.65
525	En dat je ook miljoenen views kan krijgen zonder naakt of grof taalgebruik.	6.85
542	Nu is er eigenlijk niet heel veel veranderd aan de situatie.	4.23
544	Totdat de mensen roepen dat ze ons niet meer hoeven.	4.24
545	Op zondag 30 maart is er een speciale compilatie-uitzending van Ramadan Bites op NPO 2.	7.56
548	Ik wil mijn gasten bedanken voor hun komst en jullie voor het kijken.	3.52
549	Volg ook onze socialmedia kanalen voor een nieuwe vlog van Adam uit Gaza.	5.34