De Sociëteit 🇳🇱

_id	69180cf37957c3340b1389c5
url	https://npo.nl/start/serie/de-societeit/seizoen-5/de-societeit_98/afspelen
datetime	2025-11-08 16:10:00
description	De oorlog in Soedan eist meer burgerslachtoffers dan in Gaza en in Oekraïne. Toch beheerst het niet het nieuws, hoe kan dat? Te gast: Ernst Suur, directeur War Child, Godfrey Lado, kunstenaar en Aymen Elmobashr van SudanConnect. * De podcastserie Het beloofde bos. Te gast: journalist Mandula van den Berg en fotograaf Rachel Corner. * In de theatervoorstelling En ze maakte een kind onderzoekt actrice Meral Polat op indringende wijze het thema moederschap. Te gast: actrice Meral Polat en schrijver Sara Sluimer.

 

Statements

idx	statement	score
2	Duizenden mensen zijn omgekomen, miljoenen zijn op de vlucht.	90.09
5	In de podcast 'Het beloofde bos' horen we hoe Israël bomen als wapen inzet in de strijd tegen Palestijnen.	72.37
6	En in de theatervoorstelling 'En ze maakte een kind' verbindt actrice Meral Polat de kunst van het scheppen met de kracht van het baren.	10.88
7	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Een jarenlange burgeroorlog, hongersnood en miljoenen mensen op de vlucht.	35.92
8	Soedan bevindt zich in een catastrofale humanitaire crisis.	56.44
9	En dat terwijl de wereld alleen maar toekijkt en niet ingrijpt.	4.23
11	Ik ga hierover praten met Aymen Elmobashr, Godfrey Lado en Ernst Suur.	4.6
12	We gaan kijken naar het nieuws van de afgelopen dagen.	4.02
13	In de Soedanese stad Al-Fasher voltrekt zich sinds dit weekend een bloedbad.	10.63
14	De rebellengroep RSF zegt de stad te hebben veroverd.	31.92
15	Honderdduizenden inwoners uit El-Fasher zijn de afgelopen maanden gevlucht.	77.47
16	Bang voor het etnische geweld dat de rebellen plegen.	14.39
17	Nu het regeringsleger de stad niet meer in handen heeft vrezen hulporganisaties voor een nog groter bloedbad.	14.71
18	De berichten die binnenkomen uit Soedan zijn hartverscheurend.	6.67
19	De VN heeft opnieuw hongersnood vastgesteld in twee delen van het land.	88.1
20	Na een uitputtende reis van tientallen kilometers door de woestijn komen vluchtelingen uit El-Fasher hier terecht: In een van de vele geïmproviseerde kampen in Tawila.	17.52
22	We hebben gehoord dat er mogelijk een humanitair bestand zal worden afgekondigd.	7.95
26	Wat ik hoor, is dat de situatie ernstiger en verschrikkelijker wordt.	4.51
28	Laten we alsjeblieft gaan zien dat de strijdende partij zich aan het bestand houden.	4.73
30	Als je alleen kijkt naar kinderen, zijn het 15 miljoen kinderen.	89.02
34	Ik kreeg net een bericht van mijn team over een kind.	5.72
36	Een jongetje is in dat kamp en heeft geen idee waar zijn ouders zijn.	37.79
37	Of jongeren die, zoals dit meisje gevlucht zijn naar buurlanden.	86.95
38	Deze situatie duurt al heel lang en hier moet echt ingegrepen worden.	4.48
39	Aymen, Godfrey, jullie zijn zelf van Soedanese afkomst.	6.39
41	Wanneer hebben die voor het laatst contact gehad met hen?	5.32
46	Ik kan me voorstellen dat het voor jou frustrerend is omdat je weinig voor ze kan betekenen.	4.13
47	Het is in Nederland sinds kort in de aandacht gekomen.	4.42
48	Maar dat was de afgelopen 15, 20 jaar voor mij het geval.	5.85
49	We zijn blij dat er geen directe familieleden in El-Fasher hebben.	4.93
50	Dat is het gebied dat in is genomen door de El-Fasher.	6.02
52	Je kan het vergelijken met de stad Utrecht die niet meer bestaat.	7.51
58	Maar de mensen die de mogelijkheid hadden om te vluchten zitten nu in Kampen waar hulporganisaties wel kunnen zijn.	22.3
60	Het is belangrijk om te zeggen: dit loopt al jaren.	3.86
61	Gelukkig zijn er hulporganisaties zoals War Child en anderen die daar de hulp kunnen bieden.	7.73
63	Toch spreekt de VN voor de tweede keer in korte tijd over een hongersnood.	51.65
64	Waarom is het zo moeilijk om voedsel het gebied in te krijgen?	51.67
65	Darfur is een provincie en die is al zo groot als het land Frankrijk.	44.03
67	De inwoners, 260.000, van El-Fasher zelf volgens de laatste statistieken zijn er meer dan 200.000 mensen vermist.	13.82
69	Misschien zijn ze in de woestijn of zijn ze geëxecuteerd in de stad.	6.71
77	Dat maakt ook dat heel veel andere landen belang hebben in Soedan.	13.26
78	Welke andere landen hebben een grote rol in dit conflict?	6.36
79	De experts wijzen al snel naar de Verenigde Arabische Emiraten.	6.69
80	The Guardian heeft zelf onderzoek gedaan naar waar de wapens vandaan komen.	35.68
81	Die worden voor een groot deel geproduceerd in Wales.	17.27
82	Z Dan kan ze uiteindelijk terecht iN El-Fasher of Noord-Darfoer.	4.7
83	Dan kan ze uiteindelijk terecht iN El-Fasher of Noord-Darfoer.	4.47
87	Wat zijn de belangen van de Verenigde Arabische Emiraten?	15.65
96	Ze zijn op zoek naar een eigen militaire basis in Afrika.	12.94
97	Dan is zo'n land als Soedan een land waar je mee samen kan werken.	7.42
99	De Arabieren weten allemaal heel goed dat Soedan in de jaren 80 bekend stond als het fruitmandje van de Arabische wereld.	69.5
101	Laten we ons nu focussen op wat nu heel belangrijk is Ja, wat er aan de hand is, is belangrijk.	3.84
102	Daar moeten de regeringsleiders, landen op aangesproken worden.	4.82
109	Kinderen gaat dit een hele leven met zich mee dragen.	10.28
111	Ernst, jij reisde naar Oeganda en bezocht daar gevluchte Soedanezen.	15.96
115	Daar is een grote opvangplek voor vooral vrouwen en meisjes uit Soedan.	19.12
119	Was in het kamp werkt, hoor je dat mensen niet kunnen slapen van angst.	32.61
122	Als het niet lukt, laten we ze door andere families opnemen.	8.57
124	Kinderen zijn altijd de grootste slachtoffergroepen Kinderen zijn altijd de grootste slachtoffergroep.	81.13
125	Overal te weren is het altijd zo dat kinderen de grootste groep zijn die getroffen wordt.	24.93
128	In eerste instantie geven we de kinderen de mogelijkheid om bij elkaar te komen, en letterlijk op adem.	3.48
129	Sommige kinderen hebben echt ademhalingsoefeningen nodig.	84.48
131	We verbinden ze aan familie als ze die niet meer hebben.	5.92
132	We geven ze de mogelijkheid door therapie, die wij geven hun emoties te verlagen.	18.17
133	Kinderen kunnen pas weer naar school als ze rustig zijn in de klas kunnen zitten.	88.69
134	Met heel veel andere organisaties zorgen we dat kinderen krijgen wat ze nodig hebben.	16.54
135	Het begint met de veilige plekken even tot rust komen.	4.49
136	En het idee hebben dat je op een plek bent waar je jezelf weer een beetje mag laten zien en weer een beetje kunnen gaan leven.	4.41
137	Het klinkt heel basaal, maar het is de plek die kinderen nodig hebben om weer een beetje tot leven te komen.	5.1
138	Aymen, jij bent een van de oprichters van SudanConnect.	6.77
139	Jullie brengen Soedanese jongeren in Nederland bij elkaar en organiseren evenementen om stil te staan bij de situatie in Soedan.	19.96
140	Zo organiseerden jullie gister met Wereldmuseum Leiden een rouwhuis.	3.99
141	Welk geluid hoor jij als het gaat over het leed dat leeft onder de Soedanese diaspora?	14.74
144	Maar we hebben het gevoel dat we niks kunnen betekenen voor onze vrienden en landgenoten.	3.95
145	Gisteren hadden we een goeie mogelijkheid om het wel bespreekbaar te maken onder elkaar.	3.71
146	We kregen de vraag: Hoe houden jullie de hoop vast als organisatie?	4.65
150	Dat is waarom we elke dag blijvend vechten voor onze landgenoten.	3.97
151	Godfrey, met je organisatie Ubuntu Ambassade werk je met ongedocumenteerden Wat voor verhalen kom jij allemaal tegen?	4.92
158	Als je uit de stad komt Stel dat het Amsterdam is, dat er een livestream is dan kom je mensen tegen die je herkent.	13.37
160	We organiseren bijeenkomsten waarin mensen uit Soedan en Amsterdammers elkaar ontmoeten.	10.47
163	Wat er in Soedan gebeurt, is niet van de laatste weken.	5.02
166	We hebben voor Palestina 250.000 mensen op de been gezien in Amsterdam.	78.04
173	In 'Het beloofde bos' volgen Rachel Corner en Mandula van den Berg de wortels van een boom die 80 jaar geschiedenis vertelt over Palestina en Israël.	14.95
175	Na de dood van haar vader stuit fotograaf Rachel Korner Na de dood van haar vader stuit fotograaf Rachel Corner op een certificaat van het Joods Nationaal Fonds.	18.15
176	Een bewijs dat hij in 1944 een boom heeft laten planten, in Palestina.	25.58
177	Samen met Rachel besluit ik, Mandula van den Berg, op zoek te gaan naar die boom.	4.75
178	Maar al snel blijkt dat het verhaal achter deze boom groter, vreemder en duisterder is dan we ooit hadden kunnen vermoeden.	3.91
179	Maar welke verhalen gaan er schuil tussen de wortels van die bossen?	5.07
182	Na het overlijden van je vader vond je tussen zijn spullen een certificaat van een boom die is geplant in 1944 in Palestina.	12.67
184	Daar certificaat zat in een mapje met allemaal oude familiedocumenten.	20.98
188	Maar niet dat mijn familie, mijn vader, die boom had gepland.	7.5
192	Jouw vader woonde toen als elfjarig jongetje in New York?	4.73
193	Ja, mijn familie komt oorspronkelijk uit Oost-Europa.	8.61
199	Zij was toen al bezig met het onderzoek naar die boom.	13.36
200	Ik ben journalist en podcastmaker, ook met een joodse achtergrond.	4.06
201	Ik vond het fascinerend, een andere manier om naar deze geschiedenis te kijken.	4.48
202	Ik ontdekte: Deze bomen hebben ook een hele duistere kant.	5.21
208	Vier ervoor de oprichting van de staat Israël is die boom geplant.	48.58
209	Het was al interessant als een soort historisch project.	4.39
212	Wat begon met dat ene certificaat, bracht jullie bij het Joods Nationaal Fonds Wat is dat voor organisatie?	7.73
213	Die komt vanuit de zionistische beweging en is opgericht in 1901.	13.71
214	Om landen aan te kopen in Palestina om daar joodse nederzettingen te bouwen en bomen te planten en om daar uiteindelijk een joodse staat een thuisland te creëren.	32.67
215	In 1948, als Israël dan ontstaat hoeven ze geen land meer te kopen.	41.68
217	Zij zijn een onafhankelijke organisatie maar nauw verbonden met de Israëlische regering die al die bomenplant, de bossen beheert en eigenlijk het land verjoodst.	5.97
218	Intussen 240 miljoen bomen geplant door die organisatie.	12.5
219	Ze begonnen dus al voor de stichting van de staat Israël.	9.82
220	Toen werd het verhaal verkocht aan de joodse gemeenschap wereldwijd?	7.43
221	Want er werd geld gedoneerd om die boom te kunnen planten?	65.25
224	Ze komen dan langs, en het verhaal gaat dan over een 'land zonder mensen' voor een volk zonder land.	4.17
225	Daar kan je dan aan bijdragen: Een thuisland, een veilige plek voor de Joodse gemeenschap.	6.67
230	En de slogan van het JNF was, en is nog steeds, 'Make the desert bloom.'	7.94
232	Het idee van het dorre land waar dan een paradijselijke staat gesticht kan worden voor de Joodse gemeenschap wereldwijd.	5.89
233	Een hele directe manier om mensen een band met het land te laten krijgen.	4.57
234	Je geeft niet alleen land aan dit project maar je krijgt ook een certificaat met jou naam en een nummer erop.	6.88
235	Een fysiek iets, dat jou v Een fysiek iets, dat jou v erbindt met het nieuwe land.Dat is hun Een fysiek iets, dat jou v erbindt met het nieuwe land.	3.96
238	Veel van die bomen zijn geplant op voormalige verwoeste Palestijnse dorpen.	39.82
243	Maar daar staan heel veel Palestijnse dorpen onder.	28.5
244	Jij bent fotograaf en je hebt prachtige foto's gemaakt.	3.7
247	Infrarood is een eh een soort van warmtestraling die het oog niet kan zien maar die je wel oppikt.	78.3
249	Ik vond dat gewone foto's niet de gelaagdheid vertelden.	4.14
251	Toen dacht ik: infrarood kunnen we met het oog niet zien.	13.53
252	En de banden moeten eigenlijk verhullen wat wij met het oog niet mogen zien.	4.29
255	Tijdens jullie zoektocht ontmoetten jullie de 98-jarige Tommy kan je ons meenemen in zijn verhaal?	7.21
256	We hebben gekeken tussen de wortels van alle bomen.	5.84
257	We waren in het noorden van Israël.. Vlak bij Libanon.	6.0
258	En we waren daar met een Palestijnse amateurarcheoloog.	20.13
259	En die had een man gesproken die daar vandaan gekomen zou zijn.	4.48
262	En uiteindelijk vonden we in een huisje deze 98-jarige man.	11.46
268	Hij verlangt dus nog steeds terug naar dat dorp dat inmiddels helemaal verwoest is.	4.64
272	Wat is zichtbaar en wat is onzichtbaar dat is een terugkerend thema.	4.55
274	Als je in het park tussen die picknicktafels staat zijn er wel ruïnes.	4.48
277	Het verhaal van dit dorp is: er zijn twee dorpen en de mensen mochten eigenlijk terugkeren.	7.43
278	De rechtbank had besloten dat ze mochten terugkeren.	20.37
280	Ze hebben zich altijd ingezet en ze zijn blijven strijden.	4.35
281	Nu hebben ze voor elkaar gekregen dat in dit bos, park, een kerkje staat.	4.22
283	Voor de rest zijn het alleen maar ruïnes van huizen waar al die mensen ooit gewoond hebben.	8.46
284	Je loopt daar doorheen en het is heel indrukwekkend.	3.87
285	Je denkt: ik zou maar terugkeren naar het dorp waar ik woon en dit is wat er over is.	3.53
288	Maar het verlangen van al die mensen is nog steeds heel groot.	3.67
300	Want daar moeten 500.000 bomen komen geplant door het JNF met geld van evangelische christenen.	71.08
303	Parkeer je auto langs de weg plant een boompje en je gaat weer weg.	86.44
305	Die waren bomen aan het planten ter ere van een soldaat.	34.47
307	We maakten dit verhaal terwijl de oorlog in Gaza aan de gang was.	18.78
308	Dit was wel het moment dat wij voelden: zo werkt het.	3.83
309	Het is zo geraffineerd bedacht om de band met het land emotioneel te maken.	5.35
310	Een boom planten is iets prachtigs en onschuldigs ter ere van je overleden broer laat die grond dan nog maar eens los daarna.	5.08
311	Het is opgezet omdat verhaal steeds verder uit te bouwen.	3.95
314	Die dorpjes worden door het planten van de bomen opgeheven.	16.98
315	Jullie noemen dit machtsmiddel in de podcast een vorm van 'slow violence'.	7.79
316	Het gewild dat er in Israël en Palestina gaande is en wat we net in Gaza hebben gezien dat is heftig en bombastisch.	20.18
318	Dit is geweld dat al heel lang langzaam opbouwt en met de wortels onder de grond doorgaat en mensen verdrijft.	4.2
319	Er wordt geprobeerd om mensen hun voorgeschiedenis weg te vegen.	6.12
320	Dit is dus een hele sluimerende en geraffineerde vorm van geweld.	4.56
321	Die Palestijnse dorpen worden bedekt maar waardoor je ze misschien vergeet.	13.93
327	30 jaar geleden kwam mijn vader al op voor de rechten van Palestijnse mensen.	9.32
328	Mijn moeder stond met vrouwen in het zwart te demonstreren tegen de bezetting.	28.06
330	Het is bizar dat iemand die onwetend is eigenlijk onderdeel wordt gemaakt van dit soort activiteiten.	5.68
332	Ze dachten een heel lief iets te doen voor hun moeder.	7.54
334	Ik denk dat er heel veel mensen zijn die uit een heel mooi of liefdevol gebaar iets doen met negatieve gevolgen.	4.91
340	Hoe is het om zo'n intense reis te beleven met iemand die had leren kennen op een borrel?	5.54
342	Het was een soort bizarre roadtrip met iemand die je daardoor goed leert kennen.	4.59
347	En in naam van het Joodse volk wordt een genocide begaan.	12.56
353	In de voorstelling 'En ze maakte een kind' onderzoekt actrice Meral Polat op persoonlijke wijze het thema moederschap.	19.42
355	Als jij echt in me zou groeien Als jij echt in me zou groeien hoe bang zou ik dan zijn voor jouw dood?	4.99
359	Over een vrouw die in haar eentje op het toneel staat.	5.32
367	Waar kwam het idee vandaan om deze voorstelling te maken, Sarah?	7.1
369	En wat ik heel erg miste in de periode dat ik ze kreeg en maakte wat het maken en baren eigenlijk is.	3.86
370	Het enige waar ik op uitkwam als ik daarnaar ging zoeken naar een hele flauwe beelden.	3.45
371	We kennen de filmpjes waarin naast vrouwen gillend door een gang worden gereden en een komt de baby eruit en is die al drie maanden.	88.1
373	Ik realiseerde me: er is zo ongelooflijk veel te vertellen over wat die ervaring allemaal behelst.	3.77
375	Alle grote ervaringen in het leven, de dood, ziek zijn daar hebben we allemaal beelden aangegeven maar over dit magische, magistrale ding niet.	4.48
379	Vanuit waar ik vandaan kom Turks-Koerdische roots ik ben de eerste in mijn familie die zegt: Ik ga geen kinderen krijgen.	6.38
387	Want die hebben toch wel de overtuiging dat je pas een complete vrouw bent als je kinderen hebt grootgebracht.	8.66
388	Het voelt voor velen misschien alsof moederschap het hoogst haalbare is.	5.15
390	Maar dat is inderdaad iets wat aan vrouwen wordt gehangen.	5.92
391	Er zit een zin in de voorstelling: aan vrouwen horen kinderen Er zit een zin in de voorstelling: aan vrouwen hangen kinderen of we dat nou willen of niet.	8.3
392	Aan iedere vrouw in haar leven wordt gevraagd: heb je kinderen?	23.19
395	Veel vrouwen kiezen er bewust voor dat ze dat niet willen.	82.17
396	De voorstelling is in die zin een voorstelling over moederschap.	9.87
397	Maar ook over vrouwen die geen kinderen willen dragen of opvoeden.	29.21
398	Dat hebben we heel erg geprobeerd om inclusief te maken.	5.21
401	En de regisseuse kreeg tijdens haar opleiding heel jong kind.	8.96
402	Vanuit al die verschillende posities heb ik dat bekeken.	3.44
403	Het was voor mij interessant om een tekst te schrijven voor iemand die geen kind heeft gedragen en gebaard maar door middel van wie Meral is namelijk een fantastische kunstenaar, te gaan verzinnen hoe we dat gaan laten zien.	4.66
405	Ik zie het ook als een voorstel voor wat moederschap en creatie en baren in de breedste vorm kan betekenen.	4.36
406	Dat er niet maar één of twee wijzen zijn van waarom je het leven bij de lurven pakt.	4.93
412	Er is iets zo krachtigs als het bestaansrecht komt.	5.42
413	Als iets in het midden wordt gezet en er wordt licht opgeschenen.	3.91
414	Daar komt bij dat wat je weg stopt mag voelen en met elkaar mag delen.	8.79
419	Ik begreep dat deze voorstelling heel veel losmaakt.	4.16
423	Je werd ook aangekeken van: wat is er met jou aan de hand?	3.97
426	Nee, als je iets schrijft en je geeft het aan iemand anders aan een regisseur en Meral in dit geval en dit gebeurt ermee dat is iets fantastisch en magisch.	5.17
428	Dat alles zo samenviel en dat we elkaar zo goed begrepen is best wel uitzonderlijk.	4.41
430	We dachten eerst: met een voorstelling over moederschap loop je het risico dat alleen maar moeders die voorstelling gaan kijken.	6.54
432	En dat het vanuit de praktijk van het moederschap gaat.	4.71
433	Dat je nooit meer warme koffie kan drinken met een baby.	85.73
434	Maar deze voorstelling is meer een voorstelling voor iedereen die geboren is.	4.24
442	Ik heb zoveel gedaan in mijn leven, mag het genoeg zijn?	4.5
446	Misschien moeten ze aan hun eigen moeders denken of aan vrouwen in het algemeen.	5.42
447	Het hoeft niet altijd aan jezelf gerelateerd te zijn.	4.73
448	En ze kunnen misschien meer begrijpen hoe het is om een kind te maken.	6.89
449	Meral, je gaat een klein stukje uit de voorstelling voordragen.	3.5
450	Ik heb wel eens gedacht dat als ik een dochter krijg dan verlang ik dat zij anders zou mogen leven dan haar grootmoeder.	4.27
454	*Ga vliegen zegt de moeder *Wees meer dan ik ooit was *Zie meer dan ik ooit zag *Ga dansen, zegt de moeder *Dans een gat in de dag *Zie meer dan ik ooit zag *Mama loopt *Vager en vager *Bij oma in de leer *Ik kom zo* Dank jullie wel, beiden.	4.36
455	'En ze maakte een kind' is tot 5 januari 2026 nog te zien in theaters door het hele land.	10.44
457	Ik wil mijn gasten bedanken voor hun komst en jullie voor het kijken.	3.52
458	Volg ons op onze socials en graag tot volgende week.	3.64