Een Vandaag 🇳🇱

_id	685031725e002a0def2f7f03
url	https://npo.nl/start/serie/eenvandaag/seizoen-12/eenvandaag_5748/afspelen
datetime	2025-06-04 18:30:00
description	De 'day after' de val van kabinet-Schoof: Deze organisaties zijn blij, maar maken zich ook zorgen * Waarom duurt het nog zo lang tot er nieuwe verkiezingen komen? En welke onderwerpen worden controversieel verklaard? * Dit is het effect op het vertrouwen in de politiek * Hoe ging het eraan toe bij het debat vandaag?

 

Statements

idx	statement	score
1	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
2	De dag na de val van het kabinet-Schoof is er bij de coalitiepartijen nog een hoop chagrijn over het vertrek van de PVV uit het kabinet.	23.0
3	Tijdens het debat in de Tweede Kamer over de kabinetsval botsten coalitiepartijen NSC en PVV over wie er schuld heeft aan deze crisis.	23.35
4	En de verkiezingscampagne wierp intussen haar schaduw al flink vooruit.	4.85
6	Toch merk je nu al dat er verkiezingen op komst zijn.	3.73
7	Op de gang neemt ChristenUnie-leider Mirjam Bikker neemt een filmpje op.	10.2
8	Is de ChristenUnie klaar voor de verkiezingscampagne?	12.44
12	En met al die nieuwe leden gaan we dat goede verhaal van hoopvolle politiek opstaan voor het goede, voluit vertellen.	3.69
13	Maar eerst wordt er vandaag nog gedebatteerd over de kabinetsval.	11.92
19	Maar wel zoiets van: Nu rapen we onszelf verder, nu moeten we door.	3.88
20	Ik blijf niet hangen in boosheid of rancune of wrok.	3.76
25	Wij zijn anderhalf jaar geleden begonnen met het CDA opnieuw positioneren.	7.18
26	Dus ik ga gewoon in één streep door met dat verhaal.	3.61
28	Ik denk dat veel Nederlanders vooral willen dat we hier in Den Haag weer een beetje normaal gaan doen.	4.94
30	Het zou mooi zijn als de normale krachten in het parlement elkaar kunnen vinden.	4.78
44	Het debat kabbelt even door, totdat PVV-leider Wilders en NSC-leider Van Vroonhoven met elkaar botsen.	6.0
46	En dan zeg ik het vriendelijk, omdat u niet onaardig bent.	3.52
54	Maar als u partij heette Nederlandse Sabotage Club had het ook geklopt.	13.78
56	Maar achter de schermen was het nog heftiger, zegt Van Vroonhoven.	5.78
57	Dat hij helemaal gek van u werd, dat was u al bekend?	5.34
60	Hij heeft naardere dingen gezegd, wilde u net zeggen?	8.78
61	Weet je, het gaat erom dat hij heel veel dingen roept het ook persoonlijk maakt, op de man speelt.	3.96
62	En dat is een manier van werken waar ik lastig aan kan wennen.	4.31
67	VVD-leider Yesilgoz zoekt in het debat de confrontatie met Timmermans van GroenLinks-PvdA.	28.56
69	De heer Timmermans, de PvdA-GroenLinks is ook heel veel stemmen verloren aan bijvoorbeeld de PVV.	57.04
72	Het is een arrogantie die gewoon niet te beschrijven is.	5.0
73	En ik vind echt, mensen thuis ik snap dat het hard is.	4.05
76	Ze vlucht als ze het moeilijk heeft altijd in jij-bakken en persoonlijke aanvallen.	12.84
77	Op zijn beurt opent Rob Jetten van D66 graag de aanval op Geert Wilders.	8.36
78	Wie, vraag ik aan de heer Wilders, gaat na deze rampzalige week ooit nog met hem samenwerken?	6.96
81	En zo is dit debat ook een beetje het eerste verkiezingsdebat.	3.82
82	Het is wel een beetje uw favoriete boksbal, Geert Wilders.	4.48
85	Die zal nu denk ik ook weer helemaal zichzelf zijn.	3.99
86	En daarmee laten zien dat hij wantrouwen blijft voeden mensen tegen elkaar blijft opzetten.	5.58
88	U zit al echt in de verkiezingsdebatsfeer, zo te horen.	4.23
91	Bij mij in de studio politiek commentator Joost Vullings.	5.83
94	We hebben het in het filmpje gezien: de schuldvraag.	23.52
97	Iedereen probeert de schuld bij een ander neer te leggen.	9.63
99	En ook de vraag: wat mag het demissionaire kabinet eigenlijk doen van de Tweede Kamer?	24.89
107	Maar Geert Wilders was het daar natuurlijk niet mee eens.	6.76
108	Hij zei dat hij was blijven knokken voor zijn kiezers.	5.7
110	Hij vindt dat die partij het asielbeleid heeft gesaboteerd.	37.32
115	Ze zeggen altijd dat verkiezingsdebatten om de inhoud moeten draaien.	5.58
121	Haar vrees is dat ze dan ook kiezers zou uitsluiten.	7.33
123	En Timmermans en Yesilgöz zochten elkaar als vanouds weer op.	4.74
126	Daarvoor gaan eerst even naar Rob over het zogenaamde controversieel verklaren.	4.58
127	Ja, welke onderwerpen worden controversieel verklaard?	5.38
128	Waarvan wordt besloten dat ze politiek te gevoelig zijn en het demissionaire kabinet er dus geen besluit over mag nemen.	25.1
129	Dat er moet worden gewacht op een nieuw kabinet na verkiezingen.	10.47
130	De controversieelverklaring, waar komt dat vandaan?	9.6
131	Zo in de jaren 50, 60 en 70 hadden we als een kabinet viel soms de gewoonte om een interim-kabinet te maken.	8.86
136	En met een lijst van controversiële onderwerpen kun je veel sneller werken.	5.99
139	Zij stellen een lijst op van onderwerpen die mogelijk controversieel kunnen worden verklaard.	6.57
141	En soms wordt ook zónder een meerderheid een onderwerp tóch niet behandeld.	3.8
142	Dat alles om te voorkomen dat een demissionair kabinet doorgaat alsof er niks aan de hand is.	14.72
144	Kabinetscrisis leidt tot staatsrechtelijke verslonzing.	86.53
145	Een hard verwijt van het kamerlid Balkenende, nog maar drie jaar geleden.	3.88
146	En vandaag krijgt premier Balkenende precies dit verwijt om de oren van veel senatoren.	16.03
147	Dit kabinet weet kennelijk als enige niet dat er verkiezingen komen.	16.47
149	De vraag is dus welke onderwerpen nu controversieel zullen worden verklaard.	4.89
151	Wij gaan niet de wetten die onder mevrouw Faber haar verantwoordelijkheid lagen tot gisteren controversieel verklaren.	6.08
153	Alle wetten die er liggen, die er lagen en nu in de Kamer liggen moeten zo snel mogelijk behandeld worden.	8.44
155	Is er al duidelijk geworden wat er allemaal controversieel wordt verklaard en wat niet?	9.3
158	Of er dan mee wordt ingestemd, moet dan nog blijken.	4.41
159	Ook als het aankomt op de nationale en internationale veiligheid daar lijkt ook een kamermeerderheid voor.	6.1
160	Verder moet het in de kamercommissies besloten worden.	5.13
161	Maar wat je tegenwoordig ziet we zagen op oude beeldensenatoren klagen dat een kabinet maar doorgaat.	12.03
163	Tegenwoordig zie je dat de Tweede Kamer roept: blijf alsjeblieft wat doen.	16.42
165	Nu hebben we weer een kabinet gehad dat weinig heeft gepresteerd.	16.89
166	Dus ergens is er juist de vraag vanuit de Tweede Kamer: doe toch maar wat.	4.89
167	Bij de laatste verkiezingen werd Wilders ook in Rotterdam de grootste.	12.39
168	Daar was de frustratie over woningtekorten, straatoverlast en criminaliteit hoog opgelopen zegt de ombudsman van de gemeente.	33.0
169	En het aantal slachtoffers van de toeslagenaffaire was nergens hoger dan in Rotterdam.	70.31
170	De winst toen van de PVV verraste de gemeentelijk ombudsman niet.	48.27
171	Maar ook niet dat het regeren nu alweer is mislukt.	4.13
176	Ombudsman Marianne van den Anker neemt ons mee over de West-Kruiskade in Rotterdam.	8.2
177	Een bont gezelschap Rotterdammers doet hier zijn inkopen en ze lijkt ze allemaal te kennen.	12.42
181	We zijn onderweg naar dierenwinkeleigenaar Esdra Baris die al jaren vecht tegen het Stadhuis.	7.05
182	Wat hem nog het meest dwarszit is dat hij niet gehoord wordt.	4.48
183	Ik ben al 25 jaar de burgemeester van de Kruiskade.	5.27
184	Ik doe alles voor de jeugd, ik doe alles voor de oudere mensen.	3.95
185	Ik doe alles voor de buitenlandse mensen die iets niet begrijpen.	4.08
190	En als het op kleine schaal hier al fout gaat gaat het in Den Haag ieder jaar verkeerd.	5.05
192	Als meneer Wilders een keer langs wil komen mag hij koffiedrinken.	5.32
197	Van den Anker wil graag duidelijk maken waarom dit soort kleine conflicten tussen de gemeente en ondernemers over de indeling van een plein, zo belangrijk zijn.	7.77
198	En volgens haar ontsnapt dat volledig aan de aandacht van de Haagse politiek.	5.68
199	Dit is, zeg ik als ombudsman, typisch iets van de Haagse bubbel.	4.08
200	Deze mensen zijn zo bezig met politiek en machtverdeling dat ze onvoldoende luisteren.	5.02
202	Dat veel mensen hier in Rotterdam en de regio zoiets hadden: Politiek is er niet voor ons, ze zijn met zichzelf bezig.	7.95
203	En als dit nu vandaag het discours is in Den Haag gebeurt er precies hetzelfde als waar het land al tijden Den Haag op wijst.	4.53
207	Een jaar geleden had 37% van de PVV- kiezers vertrouwen in de politiek.	79.9
209	Maar dat wil zeker niet zeggen dat de PVV bij de volgende verkiezingen zijn kiezers kwijt is.	6.03
212	Koen Damhuis is politicoloog en gespecialiseerd in de drijfveren van de PVV-kiezers.	6.17
213	En omdat het kabinet niet succesvol was bestaan alle redenen om op de PVV te stemmen ook nog steeds.	26.79
214	In zekere zin is de potentie voor een PVV-achtige partij nog groter dan die 37 zetels bij de vorige verkiezingen.	8.89
215	Dat zag je ook in de peilingen na de verkiezingen in 2023.	9.1
218	Dat zag je ook in 2016, met de vluchtelingencrisis.	73.53
220	Toen stonden ze ook op 40, 50 zetels in de peilingen.	8.45
221	Dus in potentie kan de PVV nog een stuk groter worden.	5.44
222	Maar, zegt Damhuis, diezelfde ontevreden kiezers kunnen zich ook zomaar bij een andere protestpartij thuis voelen.	8.39
223	Heel veel kiezers van de PVV zijn niet per se met Wilders getrouwd.	53.01
226	Die gaan naar de PVV toe als ze denken: Op dit moment is hij de minst slechte partij.	12.48
230	Dus dat het goed gaat met de PVV is zeker geen gegeven.	4.8
231	Er kunnen ook heel veel kiezers weer overstappen naar andere partijen.	4.02
232	Uit onderzoek van Damhuis blijkt dat de ontevreden PVV-kiezer drie vaste overtuigingen heeft.	15.49
233	PVV'ers zien zichzelf als harde werkers die niets cadeau hebben gekregen.	20.95
234	Migranten worden gezien als profiteurs en gelukszoekers.	90.19
236	Want vanwege schaarste kunnen we niet solidair zijn met anderen.	12.69
238	En als derde is de overtuiging dat elke gemeenschap een vaste set gewoonteregels heeft en dat je er alleen bij hoort als je laat zien dat je je aan deze regels houdt.	4.61
240	En als je heel veel vluchtelingen binnenhaalt in dit land en mensen werken hard en hebben twee kinderen van 30 thuis zitten willen ook een keer op zichzelf wonen.	52.12
242	Dan moet je ook eerlijk zeggen: Die vluchteling is er.	9.33
246	Dus dan moet ik weer naar het stadhuis en vertellen wat mensen echt aan pijn hebben.	3.91
256	Heel politiek Den Haag moet met z'n allen excuses maken aan het land.	8.54
258	Dat ze het gewoon niet voor mekaar weten te krijgen om vanuit liefde en verbinding, luisterend, kansen pakkend met elkaar gewoon zaken op te lossen.	4.34
264	Iets verderop op de West-Kruiskade komt de vraag op: hoe dan wel?	7.24
266	We hebben echt een verbinder nodig, een mediator een vertaalbureau tussen die partijen.	4.58
268	En echt weg uit die retoriek en durf te luisteren en denk niet alleen aan macht.	4.3
269	En ga de komende periode juist laten zien dat je samenwerkt vanuit de politiek.	4.1
272	Een verbinder, zij zijn vooral met elkaar bezig in Den Haag zagen we in het debat.	3.51
277	Vaak zie je dat de partij die breekt de schuld krijgt van de kiezers.	5.65
279	Doorgaans zie je toch dat zo'n partijzetels inlevert bij de volgende verkiezingen.	3.79
284	Mensen waren het nog steeds met hem eens, maar hij levert niet.	3.62
288	De kans dat het nog een keer gebeurd is nu wel kleiner.	3.74
289	Is zijn rol dan ook politiek uitgespeeld want wie wil er bijvoorbeeld nog met hem regeren?	7.36
296	En toch is hij een van de meest invloedrijke politici van deze eeuw in Nederland.	6.74
298	Juist Geert Wilders is erin geslaagd heel veel onderwerpen op de agenda te zetten.	4.19
300	Wie er ook aan de macht komt welk kabinet dan ook, zal hij opjagen met zijn thema's.	4.17
302	Een nieuw kabinet zal dus altijd opgejut worden door Wilders om iets te doen aan asielmigratie?	62.08
304	Stel dat er een kabinet komt dat breed gedragen wordt door onze samenleving.	10.99
305	Ik denk dat de voorwaarden van zijn kabinet, welke combinatie dan ook is dat ze grip krijgen op migratie.	18.06
307	Als een coalitie daarin slaagt krijgen we misschien een kabinet waarvan de meerderheid in Nederland zegt: die hebben het niet onaardig gedaan.	24.57
308	Die kunnen misschien ook nog wat langer zitten dan een jaar.	3.81
311	Waarom duurt het nog zo lang voor er weer verkiezingen komen?	9.42
314	29 oktober op zijn vroegst adviseert de Kiesraad vandaag.	7.67
315	Nederland is een relatief traag land, zei Mark Rutte al in 2023.	64.46
317	Belangrijk bij vervroegde verkiezingen is het 'ontbindingsbesluit'.	16.05
318	Na een kabinetsval wordt het kabinet ontbonden en moet er na zo'n ontbindingsbesluit binnen 90 dagen een nieuwe Kamer zijn.	9.38
319	Omdat je een dag of 15 nodig hebt voor allerlei procedures om de Kamer te installeren moeten er 75 dagen na het ontbindingsbesluit verkiezingen zijn.	13.5
320	Nou, in Groot-Brittannië bijvoorbeeld is zo'n ontbinding soms zelfs in 2 dagen geregeld.	16.86
321	Dus waarom hebben wij niet over 75 dagen al verkiezingen?	11.65
323	Als je naar onze kieswet kijkt is het nauwelijks mogelijk om dat korter te doen.	6.89
324	Je zult ruimte moeten hebben voor partijregistratie, voor de kandidaatstelling.	3.93
325	En de wettelijke termijn van 44 dagen na de kandidaatstelling heb je ook mee te maken.	6.08
326	Door de Kieswet ben je al ruim 85 dagen kwijt tussen ontbindingsbesluit en verkiezingen.	26.58
327	Dus moet het ontbindingsbesluit worden uitgesteld en duurt het in de praktijk vaak ruim 100 dagen van kabinetsval tot verkiezingen.	12.99
331	Die heeft op de grond gelegen van het lachen toen ik zei dat ze pas in november waren.	3.64
332	Hij zei: Als ik ontbind moeten ze in 28 dagen zijn.	6.77
333	Maar, vergelijken met andere landen is ook niet helemaal eerlijk.	4.01
334	Als je bijvoorbeeld kijkt naar het Verenigd Koninkrijk waar het gemiddeld genomen wel sneller gaat met de organisatie van die verkiezingen daar hebben ze maar twee tot drie partijen.	11.06
339	Dus een beetje appels met peren vergelijken, volgens Voermans.	5.1
340	En moeten wij dus ruim 140 dagen wachten voor we mogen stemmen.	4.9
341	Door de val van het kabinet liggen nu dus ineens veel zaken stil.	6.44
342	Voor de een reden tot zorg, maar voor anderen een moment van hoop.	4.26
343	Wat betekent dit moment voor mensen die kritisch waren op het kabinetsbeleid?	9.07
345	Wat is de eerste reactie na de val van het kabinet?	15.35
347	Hier zaten we op te wachten dat er eindelijk verandering gaat plaatsvinden.	3.72
348	Sandro Kortekaas is voorzitter van stichting LGBT Asylum Support.	23.82
349	Zijn organisatie steunt lhbti+-vluchtelingen in Nederland.	35.33
350	Volgens Kortekaas sloot het nu demissionaire kabinet kwetsbare groepen buiten.	64.77
352	We hebben kunnen zien dat queer-asielzoekers die in Nederland asiel aanvragen dat de wachttijd gigantisch is toegenomen.	90.99
354	Dat bespreken we ook met het COA, het hoofdkantoor.	8.11
356	Dus eigenlijk is het heel goed dat er nu eens de bezem doorheen gaat.	4.06
362	Ik ga er voor de volgende keer de premier van Nederland te worden.	4.14
366	Het is maar afwachten wat er voor in de plaats gaat komen.	3.78
370	Niet alleen Sandro Kortekaas ziet nieuw perspectief door de val van het kabinet.	18.87
372	Hopelijk hoeven we straks niet meer tegen de bezuinigingen te vechten, met een nieuw kabinet.	19.5
373	Op 'deze morning after' laat de voorzitter van de landelijke studentenvakbond onder het genot van een kopje koffie alles nog eens goed op zich inwerken.	4.08
374	We hebben met ons bureau een weddenschap wanneer het kabinet zou vallen.	7.46
380	Maar niet dichtbij genoeg om de weddenschap te winnen.	3.87
382	Hopelijk betekent dat dat de bezuinigingen van tafel gaan.	3.73
383	Ze hadden al geprobeerd die langstudeerboete door te voeren.	10.37
384	Gelukkig hebben we dat met demonstraties tegengehouden.	4.12
388	We horen al dat ze zich bijvoorbeeld zorgen maken of ze straks hun opleiding kunnen afmaken.	9.87
389	Of dat scripties niet doorgaan omdat de docent er niet meer is.	7.85
390	Bezuinig niet op het onderwijs, maar investeer erin.	4.56
391	Grootste zorg is eigenlijk het sentiment dat jongeren hebben bij de politiek.	54.61
392	We merken dat jongeren heel weinig vertrouwen hebben.	78.88
394	Ik vroeg: Wie van jullie heeft vorige keer gestemd?	3.99
396	En ik ben bang dat na dit hele circus en hoe weinig er is gedaan voor jongeren nog minder mensen gaan stemmen.	18.6
401	In het voorjaar moet het hier alle kleuren zijn, toch?	5.39
402	Al jaren maakt directeur Pim van der Feltz van Natuurmonumenten zich zorgen over de staat van de natuur.	13.66
403	Bij de start van dit kabinet een paar jaar geleden schreef hij een brief aan de informateur in de hoop dat er actie zou komen.	14.73
404	Ik roep op aan een nieuw kabinet: Ga aan de slag met de natuur.	6.92
405	Zodat vogels weer fluiten, vlinders weer vliegen en bloemen weer bloeien.	82.98
406	We hadden echt hoop dat dit kabinet het zou oplossen.	11.86
414	Want de natuur is meer dan alleen de zondagse wandeling.	6.9
415	De natuur is de basis voor schone lucht, gezondheid voor de gezondheid van onze kinderen en voedselzekerheid.	61.21
416	Dus dat niet oplossen, je schuift de rekening verder vooruit.	3.75
418	Van der Feltz gaat in ieder geval weer een brief schrijven aan de nieuwe informateur.	7.23
422	We gaan hier sowieso vieren dat we straks niet meer hoeven te vechten tegen al die bezuinigingen.	4.49
423	Ik hoop dat ik straks een woning kan vinden zonder dat ik acht jaar op een wachtlijst hoef te staan.	5.38
425	En ik hoop dat ze eindelijk gaan investeren in het onderwijs.	4.33
426	Want hoe het afgelopen jaar met studenten en docenten is omgegaan kan echt niet meer.	6.78
428	Dus ik heb absoluut vertrouwen dat we met elkaar dingen veranderen.	3.91
429	We hebben ons feestje in Utrecht, Utrecht Pride komende zaterdag.	5.35
430	Wij zijn boot nummer 14 en het heet de Fabertjes-uitzwaaiboot.	7.75
435	We zijn er altijd online en morgen weer, op radio en TV.	4.41