Een Vandaag 🇳🇱

_id	685595ea5e002a0def063084
url	https://npo.nl/start/serie/eenvandaag/seizoen-12/eenvandaag_5766/afspelen
datetime	2025-06-20 18:35:00
description	Noordwijk maakt zich op voor NAVO-top * Het gaat volop over hybride oorlogsvoering, maar wat is het eigenlijk? Dit moet je weten * Waarom is het zo moeilijk om een werkende raket te maken? * Wat betekent de (straf)rechtszaak tegen Eternit voor nabestaanden andere bedrijfsdoden?

 

Statements

idx	statement	score
1	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
2	Zelfs de gondels werden verwijderd uit het reuzenrad voor de duurste vergadering ooit.	5.37
3	In Noordwijk zijn vannacht de eerste beveiligingsmaatregelen ingegaan voor de NAVO-top komende week.	37.43
4	Wegen en stukken strand worden hermetisch afgesloten, in verband met de komst van Donald Trump.	82.06
5	Wegen en stukken strand worden hermetisch afgesloten, in verband met de komst van Donald Trump.	82.06
6	Terwijl Amerikaanse helikopters patrouilles uitvoeren moeten daklozen het bos rond Noordwijk verlaten.	71.42
7	Wij zijn twee dagen een familiefeestje aan het vieren.	4.27
12	Lekker genieten van het mooie weer, van het strand.	4.03
17	Zondag een hoop wind voor de kitesurfers watersporters.	9.19
19	De logistieke nachtmerrie begint morgen de meeste parkeerplekken gaan dan dicht.	84.54
20	En na het weekend worden ook veel wegen afgesloten.	10.61
21	Op enig moment zal er wat wegafsluiting zijn deze kant op.	4.12
24	Als groepen hierdoor niet kunnen opdagen dan zou ik daar last van kunnen hebben.	4.2
25	Kunnen ze niet komen, en als je iets niet doen dan betalen ze ook niet.	7.42
26	Aan de rand van Noordwijk is deze legerpost ingericht.	7.09
27	De Marine One en -Two, de helicopters van Trump, vliegen laag over.	76.39
28	De veiligheidsmaatregelen in Noordwijk vooral rond de slaapplek van de Amerikaanse president, zijn ongekend.	5.48
29	Met stalen hekken tot in de branding wordt Huis ter Duin hermetisch afgesloten.	7.89
30	Het strand voor het hotel gaat maandag dicht en verderop liggen fregatten van de marine en langs de kust staan installaties met afweerraketten.	15.15
31	Dat allemaal omdat de machtigste leider ter wereld hier tijdens de NAVO-top achter mij overnacht.	4.34
32	Ik weet dat aan deze kant van het hotel veel appartementen zitten.	4.91
33	En aan de andere kant, in het hotel zit in het midden.	6.78
38	Deze visboer moest z'n kraam honderd meter verplaatsen in verband met de noodverordening.	22.95
39	Omdat alle toegangswegen afgesloten zijn, en parkeerplaatsen verwacht ik een stuk minder aanloop op het dorp.	3.92
43	Alles is afgezet, en alles staat al startklaar om hem te ontvangen.	3.66
45	Ik zei al: Ik heb hem uitgenodigd en kan ik een hartig woordje met hem praten.	3.97
46	En als hij niet luistert, duwen we hem de Noordzee in en dan kan hij gaan zwemmen toch?	8.63
47	Niemand in Noordwijk weet trouwens precies wanneer Trump aankomt en op welke manier.	10.43
48	Nationaal Commandant Willem Woelders en z'n agenten zijn verantwoordelijk voor de veiligheid rondom 't hotel.	10.84
50	Dat er ringen omheen zitten met collega's die zorgen dat het veilig blijft.	4.88
51	En er is een toegangscontrole vanuit buitenlandse zaken om te kijken wie er wel en niet naar binnen mag.	6.04
54	Met alle delegaties is overleg, ook met de Amerikanen.	5.63
55	Er zijn afspraken hoeveel mensen en hoeveel bewapening en uiteindelijk blijft de Nederlandse politie verantwoordelijk.	31.2
61	Een paar restaurants moeten dicht tijdens de NAVO-top, maar die ondernemers willen niet reageren.	67.43
62	Veel Noordwijkers en toeristen hopen straks 'n glimp op te vangen van de Amerikaanse president.	28.18
66	Ik denk dat hij nog nooit Hollandse nieuwe gegeten heeft.	4.28
69	Belangrijk onderwerp bij de aankomende NAVO top is hybride oorlogsvoering.	43.39
70	"De frontlinie heeft allang onze grenzen gepasseerd", zei NAVO topman Mark Rutte pas.	11.73
71	Hoe ziet die hybride oorlog er in de praktijk eigenlijk uit?	14.54
72	De beslissing volgt op berichtgeving over Russische inmenging.	11.66
73	Russische hybride oorlogsvoering is allang geen ver-van-ons-bedshow meer.	29.78
74	De kranten staan er vol mee en de impact is van dichtbij merkbaar.	3.58
75	Maar wat verstaan we eigenlijk onder hybride oorlogsvoering?	21.98
76	Waar het om gaat, zijn operaties die tussen vrede en oorlog in zitten.	5.18
79	Het gaat om dingen die ingezet kunnen worden om het buitenlands beleid van een staat in dit geval Rusland, te bevorderen.	5.93
80	Zegt Bart Schuurman, hoogleraar Terrorisme en Politiek Geweld aan de Universiteit Leiden.	8.2
81	Hij inventariseerde alle hybride oorlogsdaden in West-Europa van de afgelopen jaren.	13.76
82	We hebben het in totaal over zo'n 100 incidenten sinds de Russische invasie van Oekraïne in 2022.	70.32
85	We hebben ze opgenomen als de incidenten aan één van twee voorwaarden voldeden.	9.33
86	De eerste is dat ze openlijk gekoppeld werden aan Rusland door iemand van de autoriteiten.	20.64
87	Dus een regeringsleider, iemand van het Openbaar Ministerie, noem het maar op.	14.93
88	Tweede voorwaarde is, als dat niet gebeurde maar die incidenten wel in een patroon pasten van aan Rusland toegekende incidenten.	11.64
89	Een paar maanden geleden las ik over een Rus die opgepakt werd in Bosnië.	16.69
90	Er werd natuurlijk heel veel gesproken over sabotage in Europa maar ik wou het snappen hoe het nou echt werkt hoe zo'n sabotageoperatie nou echt op de grond werkt.	6.63
91	En dus begint Pjotr Sauer, Rusland-correspondent bij de Britse krant The Guardian een minutieuze zoektocht naar het verhaal van deze Alexander Bezrukavyi.	6.36
92	Via een online zoek heb ik zijn vrouw gevonden, en die wou praten.	5.88
93	Zij gaf me de details van Alexander Bezrukavyi's beste vrienden.	5.18
94	Via hun kon ik de laatste maanden van die cel recruteren hoe ze zijn begonnen met pakketjes sturen hoe ze dan uiteindelijk werden opgepakt en waarom ze het deden ook.	5.14
95	Maar wat deden Bezrukavi en zijn vrienden dan precies?	10.55
96	Ze verstuurden pakketjes met explosieven vanuit een DHL-distributiepunt in Vilnius in Litouwen naar Leipzig in Duitsland, Birmingham in Engeland en Warschau in Polen.	9.46
102	Dit anonieme Telegram-account, zo ontdekte Sauer is de opdrachtgever achter het versturen van de pakketjes.	15.44
104	Ze moesten pakketjes van één plek naar een andere brengen.	4.91
105	Maar uiteindelijk lijkt het erop dat in die pakketjes ook explosieven zaten.	4.97
108	Deze heb ik van de kant van de mensen die het gedaan hebben.	3.45
109	En waarom hadden die jongens dan hier een foto van gemaakt?	18.84
112	Om te laten zien van, we hebben het echt verstuurd.	3.61
115	Door via anonieme accounts op afstand mensen opdracht te geven tot het plegen van aanslagen, hoeft niemand verantwoordelijkheid te nemen.	14.04
116	Die ontkenbaarheid, die ambiguïteit, dat is een inherent essentieel onderdeel van dit soort hybride operaties.	4.03
118	Want dan moet ook een reactie van onze kant, zeg maar, volgen.	3.87
120	Want zeker als het gaat om bijvoorbeeld die brandpakketten die brandbommen kun je het misschien beter noemen, op die DHL-vluchten vorig jaar.	18.16
122	Want ook als dat een keer echt gebeurt als er een vrachtvliegtuig, dus burgerluchtvaart door Russisch toedoen neerstort, dan moet een ferme respons van Europa wel komen.	25.18
125	Die vraag leggen we voor aan Sabine Mengelberg van de Nederlandse Defensie Academie.	7.17
126	Het moeilijke is dat, als ik het heb over hybride dreigingen en aanvallen is dat lidstaten dat altijd in eerste instantie zelf willen regelen.	6.73
128	Maar de NAVO heeft sinds 2014 in dat beroemde artikel 5 naast een gewapende aanval, hybride- en cyberdreigingen inmiddels ook opgenomen.	27.89
129	Dus als het uit de hand zou lopen, zou de NAVO ook middels artikel 5 daarop kunnen reageren.	13.47
130	Dus een hybride aanval zou artikel 5 kunnen triggeren?	19.87
133	En daarmee neemt Rusland dus een enorm risico met dit soort aanslagen en maakt daarbij gebruik van figuren die allesbehalve betrouwbaar lijken.	21.73
135	Dat is dus een stadje naast Oekraïne, in Zuid-Rusland.	15.52
136	Zijn vrienden en ook zijn vrouw zeggen dat hij eigenlijk zijn hele leven crimineel was.	17.49
138	Hij is ook in Rusland een paar keer berecht daarvoor.	7.82
139	Op gegeven moment moest hij in Rusland vluchten, omdat hij daar in problemen kwam.	11.57
140	Na omzwervingen langs Oekraïne en Moldavië belandt Bezrukavyi uiteindelijk in Polen waar hij in Warschau een huis deelt met een groep Oekraïense mannen.	11.12
144	Hij stuurde me een foto met een jongen die nog op de vlucht was, die een grote glimlach had.	5.79
146	Ja, hij is wel leuk, maar hij heeft wel zijn vrouw in elkaar geslagen.	9.07
147	Noch Bezrukaviy, noch zijn huisgenoten hebben enige serieuze werkervaring.	5.77
148	Online gaan ze op zoek naar manieren om geld te verdienen.	60.69
149	En toen kwamen ze op het pad van een anoniem Telegramkanaal, V-Warrior.	5.25
150	En die gaf hun dus klussen voor een paar honderd euro om van A naar B pakketjes te brengen.	7.87
152	En daarmee is een hybride oorlogscel geboren, midden in Europa.	6.82
153	Of hoofdverdachte Bezrukavyi zelf een Russisch agent is of zich heeft laten bespelen, durft Sauer niet te zeggen.	13.84
154	Maar over zijn Oekraïnse medeverdachten is hij duidelijk.	8.93
155	Kijk, die Oekraïnse jongens doen dat niet omdat ze voor Rusland zijn.	45.2
157	Dat zijn jongens die geen werk kunnen vinden, die misschien verloren zijn in het leven die alleen zijn, die opeens voor een paar duizend euro een pakketje van A naar B moeten sturen.	19.98
158	Dus ik denk dat hier ideologie echt een tweede rol speelt.	4.47
160	Een moeilijk te vatten groep dus, waar het Westen iets mee moet.	5.05
162	De vraag is dan misschien of het voldoende prioriteit heeft.	4.82
163	Als ik kijk naar de NAVO-top, dan staat in eerste instantie die 3,5 procent norm of 5 procent norm waar landen aan moeten voldoen voor hun BBP om te investeren in defensie dat staat momenteel, voor zover we nu weten, voorop.	37.38
165	Dus als dat in het geding komt, dan kun je naar de rest ook fluiten.	4.09
166	Dus ik denk dat dit er eentje is die echt prioriteit verdient.	4.18
168	Dus hier moet het ook zeker over gaan op de NAVO-top?	7.29
170	Alexander Bezrukavyi en zijn vrienden staan inmiddels in Polen terecht voor hun daden.	7.34
171	Vandaag werd bekend dat ook in ons land iemand is gerecruteerd om in opdracht van Rusland dergelijke pakketjes te versturen.	29.81
172	Alexander Bezrukavyi en zijn vrienden staan inmiddels in Polen terecht voor hun daden Ze zeggen dat ze erin zijn geluisd en niet wisten dat ze handelden in opdracht van de Russische geheime dienst Een ruimteraket bouwen, het is moeilijker dan je denkt.	14.7
174	Het is ook onze vrijdag en beelden waarop je ziet dat een test misgaat zijn altijd lekker dus ik heb vandaag een hele goede dag.	3.88
175	De raket die is ontploft is het paradepaardje van SpaceX.	28.8
177	In werkelijkheid met boosterraketten eronder 120 meter hoog.	82.72
178	Hij moet al over een paar jaar ingezet worden om mensen naar de maan te brengen.	4.11
179	En Elon Musk wil 'm daarna ook gebruiken om mensen naar Mars te vliegen.	83.99
180	Er staat dus veel op het spel en toch is het nu opnieuw misgegaan met deze raket.	4.3
181	Bij de test gisteren van Starship is er kennelijk een stikstoftank bezweken onder de hoge druk.	87.62
182	Dat heeft een vonk veroorzaakt en die heeft de hele boel doen ontploffen.	13.85
183	Die stikstof is nodig om de druk en temperatuur te regelen binnen de raket.	56.46
184	Het ziet er elke keer weer spectaculair uit als er een raket ontploft maar erg is het niet.	4.41
185	Want SpaceX werkt volgens het motto: move fast and break things En SpaceX groeit hard.	17.13
187	Zo hard dat zelfs de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA inmiddels bijna helemaal afhankelijk is van de diensten van dit commerciële bedrijf.	9.18
189	Eerste stop voor Starship - als ze niet meer ontploffen - wordt dan ook de maan.	6.37
190	En nou was ik zelf toch wel benieuwd hoe het leven aan boord van zo'n lange vlucht is.	4.31
191	En ik kan je vertellen een reisje naar Mars kan nog wel eens een ontluisterende ervaring zijn.	4.04
193	Er wordt nu zelfs getwijfeld of de raketten van het bedrijf wel geschikt zijn om over een paar jaar al mensen op de maan te zetten voor NASA.	16.44
195	Maar er zijn nog wel veel uitdagingen voordat het echt zover is.	3.81
196	We moeten eerst zorgen dat we met Starship een vlucht rond de aarde realiseren.	8.75
198	Daarna is er de grote uitdaging om te landen op de maan.	3.88
199	Starship is vele malen groter en zwaarder dan de maanlander die we bij Apollo gebruikten.	64.93
200	Om dit op maangrond te laten landen zonder dat het ding omkantelt is ook nog niet zo evident.	4.71
201	Een Elon Musk kennende, gaan we nog wel wat spectaculairs zien.	6.65
203	Het Openbaar Ministerie start deze week een strafzaak tegen het bedrijf Eternit in Goor.	51.16
204	Het is een zaak die hoop biedt aan mensen die werkten bij andere bedrijven en ook ziek werden door het werk.	7.47
206	Die manipulaties van een werkgever moeten stoppen en daardoor een strafrechtelijke vervolging het beste zou zijn.	6.7
208	Theo Ever, 74 jaar, werkte een leven lang bij Defensie.	15.08
209	Toen hij afzwaaide als veiligheidskundige maar hij begon in 1968 als hulpschilder op luchtmachtbasis Twente.	8.49
211	Als je dan klaar was met spuiten, kon je naar het hok daarnaast kon je een pauze houden, want de damp moest eerst wegtrekken.	4.77
212	In een hangar straaljagers spuiten, met verf waar onder andere chroom-6 op zat.	26.05
217	Al mijn gewrichten zijn extreem versleten, polyarticulaire artrose.	88.69
218	Met name de knieën doen heel veel pijn als je loopt.	77.84
219	Ik heb een zenuwziekte en dat kan allemaal komen door die stoffen waar je mee gewerkt hebt.	6.19
220	Ziek worden op het werk, terwijl de baas weet dat er risico's zijn.	83.36
222	Terwijl sinds de jaren 60 al bekend was dat het inademen daarvan ernstige ziektes veroorzaakt.	53.86
223	In een zaak rond dood door werken met asbest bij het bedrijf Eternit in Goor maakt het Openbaar Ministerie deze week bekend dat ze het bedrijf strafrechtelijk gaan vervolgen.	72.73
224	Wat vooral bijzonder is, is dat het Openbaar Ministerie gaat vervolgen.. voor doodslag, dan wel dood of schuld.	14.77
226	En dat het commune strafrecht, het gewone ordinaire strafrecht wordt toegepast in een zaak waarin gemakkelijk omgegaan is met de gezondheid van mensen.	7.75
228	Moeten wij ook niet ergens daarmee aan de slag dat Defensie ook strafrechtelijk wordt vervolgd?	45.07
232	Bob Ruurs staat als advocaat Eternit-slachtoffers bij en krijgt dezer dagen veel meldingen van nieuwe zaken.	10.44
234	Bijvoorbeeld kwam er een bericht binnen van een oud-werknemer van de scheepswerft NDSM in Amsterdam.	7.45
235	Een hele grote scheepswerf waar heel veel slachtoffers gevallen zijn.	9.1
236	Die zich dan ook aanmeldt en die zegt van: ik heb dat ook gehad en wat kan ik?	5.46
239	Als advocaat staat ze slachtoffers bij van vervuiling door chemiebedrijf Chemours en gedupeerden van Tata Steel.	34.43
240	Ik denk dat het besef steeds groter wordt dat het eigenlijk best wel crimineel is dat je je vervuiling loslaat op onschuldige mensen die daarvan ziek worden.	41.8
241	Als de zaak tegen Eternit leidt tot een veroordeling kan dat strafrechtelijke vervolging van andere bedrijven kansrijker maken.	66.39
242	Bob Ruurs wil dan zijn pijlen richten op Tata Steel.	8.43
243	Ondertussen wordt er bij Tata Steel niet alleen nog steeds met asbest gewerkt.	50.43
245	Maar we weten ook dat er heel veel asbestslachtoffers zijn.	77.09
246	Ongeveer 5 tot 10 mesothelioom-slachtoffers per jaar dus mensen die doodgaan, zijn er te betreuren bij Tata Steel.	84.77
247	Dat is volgens mij precies wat je kunt omzetten naar een strafklacht.. voor het bedrijf en voor de leidinggevenden.	4.85
251	Je kunt ook heel moeilijk het oorzakelijk verband aantonen.	4.03
253	Na een jarenlange strijd kreeg Theo een kleine schadevergoeding.	5.59
254	Maar dan alleen voor de chronische neusontsteking als gevolg van het werken met chroom-6.	59.78
255	En we praten over honderden stoffen meer, die worden niet benoemd.	4.52
256	Vraag nu is, betekent de strafzaak tegen Eternit dat Theo ook die strafrechtelijke weg kan bewandelen?	37.01
257	Je moet niet denken dat als die zaak van Eternit nu slaagt bij de strafrechter, dat het heel makkelijk zal zijn.	8.32
258	Elke volgende zaak zou je toch weer moeten bewijzen dat er willens en wetens een strafrechtelijke handeling is gepleegd.	6.2
260	Benedicte Ficq deed namens 2400 omwonenden aangifte tegen Chemours omdat het PFAS loost.	74.41
261	PFAS, daar moet je ook nog maar van aantonen dat de kwaal die jij ontwikkelt, dat dat komt omdat jij daar Nou, dat klopt niet helemaal, want ik heb aangifte gedaan van artikel 173a.	15.45
262	En dat is het in de open ruimte brengen van hele gevaarlijke stoffen waardoor er een gevaar voor de openbare gezondheid ontstaat.	13.74
263	Staat 12 tot 15 jaar op, dus het gevaar hoeft zich niet eens geopenbaard te hebben.	5.87
265	Je hoeft niet aan te tonen dat die kwaal door de PFAS komt.	23.21
268	Ik zie zeker mogelijkheden en ik vind het ook terecht.	3.8
269	En ik vind het echt schandalig dat wij allen blootgesteld worden aan vergif, terwijl het vermijdbaar is.	4.25
270	Bij mij in de studio is Leo Hartveld, interim algemeen secretaris bij de FNV.	5.57
272	Een bedrijf dat strafrechtelijk vervolgd kan worden, voor het eerst.	5.49
274	Een unieke zaak, maar we weten al sinds de jaren 30 dat asbest onveilig is.	78.36
275	Als het bedrijf willen zijn weten ze mensen heeft blootgesteld is het terecht om het strafrecht in te stellen.	55.55
276	Omwonenden, oud-werknemers, advocaten hebben dus allemaal hoop.. dat méér bedrijven strafrechtelijk vervolgd kunnen worden.	17.8
277	Gaat dit betekenen dat bedrijven voorzichtiger worden?	10.5
278	Ik denk dat ze beter realiseren wat de gevolgen zijn.	4.44
279	Je moet je afvragen of deze juridisering de echte oplossing is.	5.56
283	Zeker niet, en het kabinet heeft de risico inventarisatie voor bedrijven niet meer verplicht gemaakt.	65.76
285	Terwijl strafzaken worden gevoerd wordt aan de voorkant het beleid versoepeld?	17.53
287	Er moet ook meer geïnvesteerd worden bij de Arbeidsinspectie.	7.64
288	Nederland hangt onderaan qua controle op werkplekken.	65.27
290	Er zijn jaarlijks 4000 doden, 3000 door gevaarlijke stoffen.	65.58
291	Dat is een groot probleem, en dat wordt zo niet minder.	3.99
294	De kans dat een bedrijf actief wordt gecontroleerd, is veel te klein.	8.29
296	Procederen, maar het echte antwoord moet van de politiek komen.	4.7
298	Heeft u vragen over dit verhaal of andere onderwerpen in deze uitzending?	4.09