Een Vandaag 🇳🇱

_id	685c2d69f4df8d31719a197e
url	https://npo.nl/start/serie/eenvandaag/seizoen-12/eenvandaag_5780/afspelen
datetime	2025-06-25 18:35:00
description	Tweede dag van de NAVO-top: wat is de rol van Mark Rutte? En hoe zit het met de 5 procentnorm? * Zo is de NAVO-top voorbereid tegen cyberaanvallen * Hoe kan Texel beschermd worden tegen stijgende Waddenzee? Deze eilanders denken daar graag over mee

 

Statements

idx	statement	score
1	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
2	Hij heeft zijn zin: Al jaren wil Donald Trump dat NAVO-leden meer uitgeven aan defensie.	54.8
3	Vandaag beloven alle 32 lidstaten in de toekomst 5% van het nationaal inkomen in defensie te gaan investeren.	81.66
4	'Een fantastisch groot succes', aldus hoofdrolspeler Trump op de slotdag van de NAVO-top in Den Haag.	9.03
5	Bij de NAVO-top in Den Haag verslaggever Tom van 't Einde.	7.56
7	De relatie tussen Europa en de VS stond onder hoogspanning toen de top begon, hoe is dat nu?	28.47
8	Die spanning is echt meteen verdwenen na de slotverklaring.	4.23
11	Die ook veel vriendelijker was over de NAVO in de Europese Unie Die ook veel vriendelijker was over de NAVO en de Europese Unie dan wij hem jaren hebben gezien.	9.31
12	Sterker nog, ik heb hem nog nooit zo positief over de NAVO gezien.	5.18
13	Eerder werd nog keihard uitgehaald naar de NAVO-landen.	7.59
15	We lijken er beter uit te komen dan een paar jaar geleden.	5.64
16	Vanmorgen even voor 10.00 uur is het dan eindelijk zover: De Amerikaanse president en zijn gevolg arriveren bij de NAVO-top in Den Haag.	10.68
17	Hoe stevig is de NAVO het transatlantische militaire bondgenootschap eigenlijk nog?	18.9
19	Dat vragen we aan Rachel Rizzo van de Amerikaanse denktank The Atlantic Council.	7.82
20	Zelfs onderweg naar Nederland laat Trump nog twijfels bestaan over zijn steun.	24.2
22	De afgelopen dagen klinken er bezweringsformules zelfs vanuit het koninklijk paleis.	4.47
25	Als Europa in de problemen komt, dan zal Amerika te hulp schieten.	9.05
26	Zou u het fijn vinden om toch nog een keer uit zijn mond te horen dat hij bereid is de bondgenoten bij te staan, mocht het zover komen?	6.69
27	Omdat er zoveel speculatie over is is het de afgelopen weken en maanden al vele tientallen keren aan mij bevestigd vanuit de Amerikaanse regering.	5.57
29	De harde bevestiging hangt toch echt af van één man: Donald Trump.	5.97
30	Uiteindelijk staat in de slotverklaring van alle NAVO-bondgenoten inderdaad: De collectieve verdediging is ironclad, ofwel ijzersterk.	16.44
31	De Europeanen moeten meer gaan betalen voor hun defensie Amerika blijft betrokken bij de collectieve verdediging.	67.37
33	Europa en de VS lijken weer wat dichter naar elkaar toe gekomen te zijn deze top.	8.07
34	Wat is het aandeel van Trump daar eigenlijk in geweest?	19.62
35	Het aandeel van Trump, dat hebben we allemaal gezien dat is ongelooflijk groot geweest.	23.2
36	Dat wij meer uitgeven aan defensie.. Is een langgekoesterde wens van Amerikaanse presidenten.	6.09
42	Iets wat zelfs onder de oorlogsdreiging van Poetin niet is gelukt.	6.24
45	Trump is het in de eerste maanden van zijn presidentschap wel gelukt..	18.1
48	Net ook weer: Spanje hangt handelstarieven boven het hoofd als ze niet aan die 5%-norm voldoen.	80.7
51	Dat Spanje heeft gezegd: de vijf procent, het zal wel.	13.39
52	Wij denken dat het met minder kan. Trump en Rutte hebben gezegd: dat gaan we niet accepteren, een uitzondering zit in niet in.	11.68
53	Het is ook een belangrijk signaal voor de Spanjaarden.	14.77
54	Ook iets wat de premier van Spanje goed kan gebruiken om de hogere uitgaven te verkopen aan zijn bevolking.	17.75
55	Hij moet duidelijk maken: als wij niet meegaan met de beweging in de NAVO gaat het ons op breken vroeg of laat.	8.11
58	Maar er was toch een ontmoeting tussen Zelenski en Trump.	17.13
63	De hele top was erop gericht om Trump niet tegen de haren in te strijken.	13.23
64	Te zorgen dat hij tevreden weg zou gaan uit Den Haag.	4.59
66	Geen herhaling van de desastreuze ontmoeting in Amerika.	4.56
70	Daarmee toch ook een beetje het feestje van Mark Rutte.	4.27
76	Morgen is het precies een jaar geleden dat hij officieel benoemd werd als secretaris-generaal van de NAVO.	8.11
77	En nu heeft-ie z'n eerste top in Den Haag, z'n geboortestad.	4.98
82	Maar tegelijkertijd is zijn taak natuurlijk een serieuze.	3.82
83	Met als belangrijkste wapenfeit: Die defensie-uitgaven omhoog krikken.	3.83
88	En omdat Trump zoveel druk zette, moest Rutte aan de bak.	11.24
93	Dus is de tekst van de overeenkomst iets aangepast.	6.23
94	Eerst stond er dat 'alle bondgenoten' de afspraak willen halen.	5.49
96	Toch wil Rutte wel dat iedereen zich aan die hogere norm houdt.	8.47
98	Dan ga je in overleg met je adviseurs die sprekerslijst een beetje manipuleren.	4.95
99	Stel even dat Spanje dat zou zeggen, dan moet je niet de Belgen meteen daarna het woord geven want dan krijg je waarschijnlijk een echo van de Spanjaarden.	6.53
100	Dat moet je een beetje verdelen over de vergadering.	3.9
102	En dus kon hij vanmiddag trots het akkoord bekendmaken.	4.5
106	U bent diplomaat geweest, maar ook drie jaar raadsadviseur van Rutte toen hij nog premier was.	6.55
111	Ik denk dat hij wel inzag: de rest is techniek en uitwerking.	4.22
114	En te doen waar hij goed in is: mensen bij elkaar brengen.	4.3
115	U noemde het werk van Rutte een diplomatiek huzarenstukje.	15.75
117	En ook van gastheer Nederland, zeg ik er even bij als trotse Nederlander.	3.55
125	Dat is niet makkelijk, ik vergelijk het vaak met ijsbergen.	4.69
126	Je moet diep duiken om te kijken of er onder water raakvlakken zijn.	5.13
130	Hij krijgt ook kritiek, hij zou te veel naar de pijpen van Trump dansen.	5.65
133	Maar dat is soms de toon die je moet aanslaan in de diplomatie.	3.68
135	Andersom: Rutte heeft hier het grote resultaat binnengehaald.	10.24
136	Hij eerst een paar dingen die hij moet doen: geld en eenheid regelen.. En voldoende slagkracht.	3.79
143	Dat de bondgenoten 5% van hun economie En dat moet in 2035 geregeld zijn.	41.35
145	Ook omdat de oude norm van 2% pas dit jaar voor het eerst door alle lidstaten wordt gehaald, volgens Rutte.	28.75
147	Die nieuwe norm van 5% moet dus ook over 10 jaar gehaald zijn.	19.64
148	De VS en Rutte zeggen dat dat percentage echt nodig is maar waar dat precies op gebaseerd is?	52.56
149	Die 5%, dat is het eerst door Trump genoemd en hij noemt dat een streefgetal.	28.5
150	Om Amerika binnen de NAVO te houden heeft Rutte dat geadopteerd.	37.63
151	Het is niet meteen vertaald naar militaire capaciteiten die we extra nodig hebben.	3.96
153	Dat is een hele andere benadering, daar is een ander proces voor.	4.32
154	Dat we flink meer moeten uitgeven, ligt ook aan wat Rusland uitgeeft Dat we flink meer moeten uitgeven, ligt ook aan wat Rusland uitgeeft: Bijna 7% aan defensie.	22.27
157	Eén van 3,5% voor militaire uitgaven zoals we die kennen.	37.41
162	De komende jaren wordt dus vooral gekeken wat er precies nodig is en wie welke taak daarin krijgt.	4.01
163	Maar het uitgeven van dat extra geld is nog niet zo makkelijk.	4.82
165	We kunnen ook in Europa nog niet al het geld uitgeven omdat er te weinig fabrieken zijn.	34.4
167	Dat duurt enkele jaren, maar we hebben ook jaren de tijd om dat budget te laten groeien.	5.07
170	En of het eventueel met minder kan, of misschien zelfs met meer moet.	4.0
171	Het treinverkeer in de Randstad was opnieuw ernstig ontregeld vandaag.	30.25
172	En na grootschalige cyberaanvallen op overheidsinstanties van afgelopen maandag, onderzoekt de politie of beide incidenten het gevolg zijn van sabotage-acties in verband met de NAVO-top.	59.55
173	Volgens experts is sabotage een realistisch scenario.	73.26
174	Er is eigenlijk elke dag dreiging van cyberaanvallen.	34.82
175	Dus daar kan sabotage bij horen, er kan oorlogsvoering bij horen maar ook manipulatie via sociale media, desinformatie bij horen.	12.98
176	Dus oorlog is al lang niet meer een kwestie van tanks en soldaten en gevechtsvliegtuigen alleen.	4.41
177	Er wordt ook heel veel via onze digitale infrastructuur en digitale middelen aangevallen.	10.36
178	Dus dat is helaas iets waar we heel veel rekening mee moeten houden, ja.	3.82
180	Als het past in een patroon van statelijk optreden, statelijke sabotageacties dan zou het kunnen zijn: Slechts een poging om wat chaos te creëren.	4.51
181	Om mensen aan het denken te zetten nu ten tijde van die NAVO-top.	4.88
182	Over een lengte van tientallen meters worden ze 's nachts in brand gestoken: 25 kabels van de spoorlijn, net voorbij de Schipholtunnel.	20.06
183	En dat allemaal een paar uur voor de start van de NAVO-top.	4.12
185	Net aan de vooravond van de NAVO-top vindt dit plaats.	6.84
186	Dit hebben we volgens mij nog niet eerder gezien in Nederland.	4.69
188	Zoals vorig jaar rond de Olympische Spelen in Frankrijk.	13.04
191	En die sabotage is nu ook een van de onderzoeksrichtingen waar de politie rekening mee houdt.	14.22
192	Frankrijk verkeert al lange tijd in verhoogde staat van paraatheid.	74.22
193	Maar dat kon niet voorkomen dat nog onbekenden sabotage-acties uitvoerden.	7.87
194	Een groep anonieme anarchisten eiste vorige maand nog twee aanvallen op aan elektriciteitscentrales aan de Franse Cote d'Azur, met als gevolg grote stroomstoringen.	84.09
195	Ook achter de sabotage tijdens de Olympische Spelen zou een extreemlinkse groep zitten.	19.82
197	Wat we weten over het onderzoek is dat de verdenking vrij snel richting een meer linksradicale groepering zou zijn gegaan.	32.23
198	Of daar mogelijk nog een staat achter zit wat destijds wel is geopperd, daarvan weten we niets meer.	3.91
199	Maar het geeft wel aan dat we niet alleen moeten kijken naar staten maar dat er ook gewoon andere, non-staatlijke groeperingen in dit geval waarschijnlijk linksradicalen zijn die zoiets interessant kunnen vinden.	6.61
202	Behalve je onenigheid met zo'n NAVO-top of waar de NAVO voor staat, kenbaar te maken.	4.44
203	Dat is ook een van de beetje vreemde aspecten aan deze zaak.	4.18
204	Want het zijn niet de deelnemers aan de NAVO-top die hier last van hebben, maar veel meer de alledaagse burgers.	9.03
207	Maar het kan zijn dat het past in een breder patroon wat we ook in Europa hebben gezien als het vanuit de Russische hoek zou komen waar het veel meer gaat om het verstoren van het dagelijks leven.	4.79
209	Tien Nederlandse organisaties, waaronder gemeenten zijn dan het doelwit van DDoS-aanvallen.	81.48
210	Online diensten, dataservers en netwerken worden dan helemaal overbelast.	44.42
211	Als je een DDoS-aanval ziet, dan kun je ervan uitgaan dat er heel breed wordt geschoten en dat het dan misschien op een paar plekken lukt.	17.57
212	Dus het verbaasde me niet dat het gemeenten had geraakt.	4.8
213	Het kan heel goed dat ze veel andere sites bijvoorbeeld van landelijke overheid of andere organisaties ook hebben geprobeerd, maar dat dat niet is gelukt.	3.92
214	Deze cyberaanvallen zijn geclaimd door een pro-Russische hackgroep die al langere tijd op de radar staat van onze inlichtingendiensten.	38.9
215	Die lijnen zullen niet zo snel direct worden toegegeven van hackercontacten met het Kremlin.	5.97
216	Maar we weten heel goed over Rusland dat je daar niks kan doen zonder dat het Kremlin het wel of niet goed vindt.	13.6
217	Dus daarmee zegt u dat het zeer waarschijnlijk is dat Rusland achter die aanval zat?	19.51
218	Dat moeten de experts in dit specifieke geval zeggen.	5.31
219	Het is zeker zo dat hackernetwerken in Rusland actief zijn en dat het Kremlin dat niet zou toestaan als ze daar niet blij mee zouden zijn.	16.27
220	Minister Van Weel van Veiligheid en Justitie laat zojuist weten dat er rond de NAVO-top meer pro-Russische DDoS-aanvallen op Nederlandse sites zijn uitegvoerd.	82.47
222	Het klinkt vreemd maar daardoor wordt de kustlijn sterker en zullen er meer planten en dieren in duingebied kunnen leven.	33.85
223	Het is een van de maatregelen om het Noord-Hollandse waddeneiland beter te beschermen tegen de stijgende zeespiegel.	87.27
224	Het is soms ook een beetje dat je denkt: Hoelang gaan ze hier nog in investeren?	4.95
225	Gaan ze niet op een gegeven moment zeggen: Texel geven we op?	7.06
226	Ja, het is een van de rijkste plekken van Nederland.	44.24
227	Unieke natuur met heel veel insecten en typische zangvogels.	6.55
229	Het is de bedoeling dat het zand erdoor kan en daarmee het duin veel sterker wordt.	4.36
230	Hoe houden we het waddeneiland Texel ook in de toekomst veilig tegen de gevolgen van een stijgende zeespiegel?	40.21
231	In opdracht van de provincie en de gemeente Texel is uitgebreid onderzocht welke maatregelen daarbij het best werken.	7.19
232	Niet alleen het rijk, de provincie en staatsbosbeheer zijn betrokken maar ook de inwoners van Texel denken mee over de toekomst en veiligheid van hun eiland.	8.69
234	Maar het is een groot eiland met heel veel mensen erop.	3.96
236	Wij moeten ervoor zorgen dat dat wel allemaal beschermd is.	5.35
237	Fedde van Overmeeren, hij is 14 als hij begint in de afwaskeuken van Strandpaviljoen Twaalf op Texel.	11.73
238	Nu heeft hij zich opgewerkt tot bedrijfsleider en wil hier graag blijven werken.	4.26
241	Dat moet je begrijpen om te weten hoe belangrijk dat is.	4.49
245	Het is best historisch dat we dit nu in die zeereep aan het doen zijn.	4.33
246	Voor boswachter Thomas van der Es van Staatsbosbeer is het duingebied op Texel veel meer dan zomaar een hoop zand.	14.81
247	Hij ziet het als een levend ecosysteem vol met honderden soorten planten en dieren.	14.56
248	Vanaf het begin is hij nauw betrokken bij het project om kerven aan te brengen in het duinsysteem.	6.26
249	Een ingreep die zowel de duinnatuur als de veiligheid van het eiland ten goede moet komen.	5.3
250	We noemen dit een kerf omdat je in de buitenste duinerij, de zeereep We noemen dit een kerf omdat je in de buitenste duinenrij, de zeereep een lichte aftopping hebt gecreëerd.	4.57
251	Het is een stukje omlaag gegaan, maar vooral de vegetatie is weg.	5.11
252	Het helm onder andere zorgde ervoor dat het zand vanaf het strand niet naar binnen kon waaien.	13.36
254	Door een inkeping te maken in het hoogste deel van de duinrand ontstaat een zogenaamde kerf, een soort windtunnel.	73.54
255	Tijdens herfst- en winterstormen blaast de wind het zand dan niet langer naar de top van de duin maar juist door de kerf het duingebied in.	44.79
256	Zo groeit de duin op natuurlijke wijze verder en ontstaat er meer ruimte voor verschillende planten en dieren.	83.35
259	En met een kerf van twee tot drie meter blijft er nog ruim elf meter duin over.	8.88
260	Ter vergelijking: De dijken op Texel zijn gemiddeld zeven meter hoog.	33.7
262	Je zou zeggen: Waterveiligheid, we gaan geen gat maken in de duinen.	5.65
265	maar kerven en dynamiek in de zeereep dragen echt bij Maar kerven en dynamiek in de zeereep dragen echt bij aan kustveiligheid en natuurontwikkeling.	17.09
267	Jarenlang heeft strandzand eigenlijk niet naar binnen kunnen waaien.	25.59
269	Nou, dat is zonde, want daardoor wordt de kustlijn niet steviger.	8.5
270	En als het zand naar binnen kan waaien worden die duinen hoger, breder en die worden ook weer verjongd met nieuw strandzand.	30.64
271	En dan krijg je dus ook weer allerlei plekken met type natuur die hier best wel schaars zijn geworden.	4.17
272	Hoe hard de extra maatregelen nodig zijn voor Texel wordt duidelijk op 18 februari 2022.	8.43
275	Rosan Kocken is gedeputeerde voor de provincie Noord-Holland en in die hoeduinigheid medeverantwoordelijk en in die hoedanigheid medeverantwoordelijk voor het waterbeheer op Texel.	6.93
276	De stijgende zeespiegel zorgt ervoor dat stukken duin afkalven en dat de strandreep of de zeereep ook steeds smaller wordt.	90.92
277	Daar kun je aan zien dat als we rustig blijven toekijken dat dat waarschijnlijk alleen maar erger wordt.	4.7
278	En daar hebben we vaak lang gekozen voor gewoon opspuiten.	3.9
279	En dat zorgt dan voor dat hoge duin, die eerste duin.	4.91
280	Dat ziet er veilig uit, maar dat is het dus uiteindelijk niet.	3.95
281	Dus daarom hebben we nu toch wel de noodzaak moeten erkennen dat we daar anders naar gaan kijken en met die sleuven die je maakt ervoor zorgen dat niet alleen dat stukje van die zandreep nog voldoende zand heeft dat maar weg blijft spoelen maar dat het geheel sterker wordt.	4.74
282	Het lastige bij ingrepen als deze is dat verschillende partijen vaak tegenovergestelde belangen hebben.	5.79
283	Zo is het belang van de boer vaak anders dan het belang van de natuurontwikkelaar.	14.01
284	Volgens boswachter Thomas van der Es is dat overleg op Texel juist heel goed gegaan.	13.19
285	Het mooie is dat dus niet natuurbeheerders of waterveiligheidsinstanties alleen op hun kantoren hebben gezeten en over die plannen hebben nagedacht maar dat ze dus bij elkaar zijn gaan kruipen inclusief ook de belanghebbenden hier uit de omgeving.	7.14
286	Dan kan je beter op tafel krijgen waar al die belangen zitten en hoe je projecten succesvol tot uitwerking gaat krijgen zonder te veel weerstand en zonder het alleen maar moeilijker te maken.	4.68
288	Je kunt niet in je eentje bepalen wat voor iedereen het beste is.	6.0
289	Dus dat hebben we met elkaar volgens mij heel netjes uiteindelijk gedaan.	3.44
291	Een van de zaken die is afgesproken is dat strandtenthouders tien jaar een vaste plek krijgen op het strand.	21.88
292	Op die manier hoeven ze niet om het jaar te verkassen naar een andere plek.	3.79
293	De strandtent moet dan wel beter bestand zijn tegen de krachten van de zee.	8.63
294	Dit is onze fundering wat ervoor zorgt dat we onze voeten droog houden.	85.81
296	Je kan ook vierkante palen zetten maar dit zorgt ervoor dat de wind er mooi omheen kan slaan waardoor het zand daarna weer mooi de duinen in kan komen.	13.97
301	Naast waterveiligheid en de versterking van de duinen zorgt het binnenkomende zand ook voor veel meer variatie van planten en dieren in het duingebied.	74.84
303	Verderop in het landschap komen kleinere zanddeeltjes en zelfs schelpfragmentjes.	22.51
304	En die kunnen in de vegetatie zorgen voor wat meer kalk.	88.41
305	En dan gaan eentonige soorten als braam, duinriet en zandzegge de dominerende soorten van het huidige duinlandschap minder kansen krijgen.	49.92
306	En de kleine bloemen en kruiden krijgen dan weer een voorsprongetje.	8.0
307	Nu krijg je weer die variatie waar wij de duinen door zijn gaan kennen.	3.79
308	Die worden dan weer heel verschillend van karakter met laagtes, met hoogtes, met verschillende kruidenlagen.	3.55
311	Blijkt de maatregel effectief, dan komen er in de toekomst op meer plekken in het Texelse duingebied kerven bij.	16.52
312	Heeft u vragen over dit verhaal of andere onderwerpen in deze uitzending?	4.09
317	Morgen zijn we er weer, op radio, tv en natuurlijk altijd online.	3.62