Een Vandaag 🇳🇱

_id	6866b711f4df8d317109c622
url	https://npo.nl/start/serie/eenvandaag/seizoen-12/eenvandaag_5790/afspelen
datetime	2025-07-03 18:30:00
description	Iedere Nederlander heeft PFAS in het bloed: kun je het weer uit je lichaam krijgen? * In Goudswaard springt de gemeente bij om de buurtsuper in het dorp te behouden * Laatste dag voor zomerreces: hoe kijken Kamerleden terug op afgelopen jaar? * Hulporganisaties in Oekraïne trekken aan de bel, want het geld raakt snel op

 

Statements

idx	statement	score
1	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
2	Nog één cruciale stemming over de omstreden asielwet en dan mag de Tweede Kamer met zomerreces.	6.17
3	Het is het slotstuk van een chaotisch politiek jaar waarin het kabinet viel en weinig werd bereikt.	4.98
4	Wordt er op deze laatste hectische dag tóch nog een politieke knoop doorgehakt?	5.19
5	Dat vragen we aan ons politiek commentator Joost Vullings.	5.78
6	Er zijn vandaag nog stemmingen tot diep in de avond.	3.45
8	Deze dag is eigenlijk exemplarisch voor het hele afgelopen jaar.	4.03
9	Het is chaotisch er zijn mensen boos er is weer onderling wantrouwen.	5.43
12	Ze willen en voor de de wet stemmen maar de strafbaarstelling van illegaliteit is een graat in hun keel omdat mensen die illegale mensen helpen in de gevangenis terecht kunnen komen.	45.98
13	Maar er is nog niks gebeurd en de dag begon al vroeg.	3.49
14	Mevrouw Bikker, het lijkt al alsof u op vakantie gaat.	4.03
17	Maar het gaat heel erg laat worden vannacht dus ik heb toch eventjes mijn spulletjes mee.	3.59
19	Ik ga in ieder geval met een moe gevoel het reces in.	3.66
27	De agenda is 50 keer omgegooid en het wordt weer diep in de nacht.	3.59
34	Hectiek alom, een overvolle agenda talloze debatten en stemmingen en nachtwerk gegarandeerd.	3.4
42	Ik denk dat eh Ja, we zouden een weddenschap af kunnen leggen maar ik denk dat wij om twee uur vannacht klaar zijn.	3.75
50	Maar, zoals VVD'er Rajkowski al zei, het is D-Day voor asiel.	62.2
51	Want van alle onderwerpen die vandaag nog spelen gaat bijna alle aandacht uit naar de asielwetten.	3.59
52	Die wetten werden veel strenger door een aanpassing van de PVV die deze week werd aangenomen.	25.43
53	Illegaliteit wordt strafbaar en ook hulp aan illegalen wordt strafbaar.	37.98
54	Denk aan de vrijwilligers zoals hier bij de Pauluskerk in Rotterdam of het Leger des Heils.	5.54
55	NSC weet hierdoor niet of ze nog wel willen voor stemmen.	25.7
57	Het is de vraag hoe je dat amendement precies moet lezen.	5.71
62	Het gaat erom dat je stelselmatig en bewust iemand verhindert om terug te keren.	10.64
63	Maar goed, ik begrijp dat er onrust is in de samenleving.	4.73
66	Vindt de VVD het echt oké dat mensen die illegalen helpen eventueel ook strafbaar worden?	78.22
67	Je wil natuurlijk niet als iemand op straat rondloopt en dorst heeft dat je die geen glaasje water of broodje aan kan bieden.	14.22
69	Maar de vrijwilligers in de Pauluskerk in Rotterdam wel dan?	27.93
70	Nou ja, ik denk dat het er ook een beetje mee te maken heeft: Is het hulp om te voorkomen dat mensen het land gaan verlaten?	16.31
71	Of gaat het er bijvoorbeeld om dat mensen die dorst hebben een glaasje water krijgen?	64.31
73	Maar dat onderscheid staat niet zo in het amendement uitgesplitst.	11.0
75	Andere landen in Europa hebben dit ook al zo geregeld.	15.06
78	Eind van de ochtend wordt duidelijk dat de twijfelende NSC meer informatie wil.	6.82
79	Er volgen spoedvragen aan verantwoordelijk minister Van Weel.	10.6
81	Nou, het leek ons goed om deze vragen nog te stellen, ja.	3.77
82	We willen niet dat het schenken van een kop soep aan illegale vreemdelingen op zich al strafbaar wordt.	45.44
83	We wachten nu met smart op de brief die van de kant van het kabinet gaat komen.	9.98
85	De tweede helft van de middag komt het antwoord van de minister.	6.66
86	Het verlenen van hulp aan illegalen wordt weliswaar strafbaar maar in de praktijk zal het wel mee vallen.	16.64
87	Uiteindelijk zal er gekeken worden in de dagelijkse toepassing van wat nu billijk is om te vervolgen.	4.36
88	En een rechter zal er op dezelfde manier naar kijken.	5.14
89	En in beide gevallen kan ik me bij het uitdelen van een kopje soep van mijn levensdagen niet voorstellen dat iemand daarvoor zal worden vervolgd, dan wel bestraft.	4.9
90	Dat kan deze minister zich misschien niet voorstellen maar een wet is nou eenmaal een wet.	8.17
92	Ja, dat kan wel, maar dat doen we in Nederland gemiddeld gezien niet.	10.5
93	Want er wordt altijd rekening gehouden met omstandigheden.	7.38
94	Er wordt altijd rekening gehouden met prioriteiten die je moet stellen.	3.85
95	De strafrechtketen zit ook helemaal vol dus het OM kijkt ook altijd: In welke gevallen vinden we vervolging wel opportuun en wanneer niet?	53.5
97	Ja, maar we moeten wel vertrouwen hebben in onze instituties.	4.99
98	Ik bedoel, we leven wel in een rechtsstaat en daar mogen we ook trots op staan.	6.17
99	Hoe cruciaal is het voor u dat deze wet of in ieder geval de asielwetten er vanavond doorheen komen in die stemming?	14.84
102	En ik meen het echt, we zijn hier zo veel jaar nu mee bezig.	3.61
103	Dus het is een hele spannende stemming ook voor u vanavond?	4.66
105	Ik ga met gekromde tenen op de bank zitten, denk ik.	3.7
110	SGP en NSC zijn hier achter op de kamer van Chris Stoffer aan het vergaderen.	4.41
111	Minister Van Weel zei net: ik kan me niet voorstellen dat mensen vervolgd worden.	23.3
112	Maar deze partijen vinden dat onvoldoende garantie.	9.37
114	Lukt dat niet, dan zullen ze misschien tegenstemmen of de stemming wordt misschien uitgesteld.	4.11
117	Toen werd er gestemd over de wijzigingsvoorstellen van de wet.	12.75
123	In een amendement stelde de PVV voor om illegaliteit strafbaar te stellen.	61.26
124	Wilders dacht: nu ik dit onverwachtse cadeau krijg ga ik wel voor stemmen want het is strenger geworden.	3.91
126	En vandaag is ook bij de SGP de twijfel toegeslagen.	6.01
127	Er is een ruime Kamermeerderheid voor deze twee wetten maar door geklungel aan alle kanten van het politieke spectrum lukt het misschien toch niet om de wetten tot een goed einde te brengen.	18.78
128	Er is heel lang over gesproken maar er i sdus nog steeds kans dat de asielwetten op de politieke schroothoop belanden?	7.47
130	Maar als het in de Tweede Kamer wel lukt en die kans is er zeker wel dan moet het nog naar de Eerste Kamer.	6.54
131	En er is een kans dat de wetten erdoorheen komen maar dat is wel een hele kleine kans.	4.74
132	Dus ergens in het najaar sneuvelt dan het werk van dit kabinet.	7.11
134	En die moeten beslissen of ze ook strenger asielbeleid hebben en met welke snelheid.	15.79
135	En dan moeten mensen hopen dat die partijen het snel gaan fiksen.	4.41
136	Maar de kans is niet groot dat deze wetten het uiteindelijk gaan halen.	5.61
137	Misschien vanavond maar in het najaar wordt de hobel waarschijnlijk te groot.	4.44
138	maar in het najaar wordt de hobbel waarschijnlijk te groot.	69.94
141	Het RIVM waarschuwt vandaag dat waarden zelfs zó hoog zijn dat ons immuunsysteem gevaar loopt.	91.01
142	Maar PFAS zit overal in, van vis tot de koekenpan waar die in moet.	76.21
144	Al het PFAS dat je binnenkrijgt via voedsel, drinkwater of andere manieren, komt uiteindelijk in het bloed.	90.85
146	En omdat het in het milieu zit, zit het ook in ons voedsel.	5.55
148	Iedereen in Nederland heeft verschillende soorten PFAS in het bloed.	90.46
150	PFAS is de verzamelnaam voor een groep chemische verbindingen die vet- en waterafstotend zijn.	88.23
151	Je vindt ze in regenjassen, koekenpannen en cosmetica.	17.25
152	Fabrieken die PFAS produceren of er gebruik van maken stoten het uit via de lucht of het water.	90.93
153	Nu blijkt dat de veilige PFAS-grens in ons lichaam overschreden is.	91.05
154	Eerder onderzoek heeft uitgewezen dat er boven die grens effecten op het lichaam zijn.	29.24
155	En dat zijn als eerste effecten op het immuunsysteem.	72.37
156	En bij hogere blootstelling, langdurige blootstelling zijn er ook effecten op cholesterol, de lever of bijvoorbeeld het ongeboren kind.	82.17
157	PFAS is een ongewenste stof dus die wil je liever in geen van deze producten hebben.	77.71
162	Het zit inderdaad in hele kleine hoeveelheden in al deze producten.	3.97
165	Het beste wat je kunt doen is gezond en gevarieerd eten.	40.77
166	Het Voedingscentrum hamert op variatie zodat de kleine hoeveelheden PFAS in ons voedsel zich niet ophopen.	90.82
167	Vis is wel een voedingsmiddel waar wat meer dan gemiddeld in zit.	65.36
168	Die vissen zwemmen natuurlijk in de zee en die nemen dat op.	50.25
170	Want vis heeft ook heel veel gezonde voedingsstoffen.	71.39
171	Neem bijvoorbeeld de visvetzuren die goed zijn voor je tegen hart- en vaatziekten.	54.75
173	Maar ga niet de hele week vis eten en varieer ook wat tussen vissen.	14.99
175	Zijn er voorbeelden van landen die dit al langer meten en die misschien wat meer resultaten hebben?	5.7
176	In Frankrijk is ook bloed onderzocht van mensen, in 2016, 2017.	27.7
177	De resultaten komen heel erg overeen met wat wij nu gevonden hebben.	3.94
178	En onlangs is er in Frankrijk ook onderzoek gedaan.	15.68
179	En daar zie je dat PFOS, een van de stoffen die ook in Nederland het meeste voorkomt in het bloed in Frankrijk al afneemt.	89.7
180	En dat is het gevolg van een verbod op het gebruik van deze stof.	18.89
181	Frankrijk heeft een verbod en een Europese wet komt eraan.	52.16
183	De Universiteit van Cambridge deed een belangrijke ontdekking.	7.32
184	In de wetenschap zijn verschillende richtingen die kijken hoe we actief de hoeveelheid PFOS in het bloed kunnen verminderen.	89.59
185	Het klinkt ouderwets, maar zelfs aderlaten wordt daarbij onderzocht.	4.64
188	PFOS schijnen te binden aan cholesterolverlagende middelen.	90.31
189	En daarmee verlies je ook een deel van de PFOS in je bloed.	90.27
190	En we weten dat vrouwen in het algemeen ook een lager PFOS-gehalte in hun bloed hebben want vrouwen in de vruchtbare leeftijd menstrueren en verliezen daarmee ook iedere maand een beetje bloed.	88.67
191	Dus ook daarop zijn de ogen op de wetenschap gericht.	4.17
193	Nederland pleit dan wel voor een Europees verbod maar geeft nog steeds vergunningen aan bedrijven om PFOS te lozen.	81.07
194	Niet handig als je het niet in het voedsel wil hebben.	9.84
195	Als het minder in het milieu zit komt het ook minder in ons voedsel terecht.	47.0
197	Nog dit jaar komt de Europese Commissie met een wet die een verbod op PFAS in heel Europa moet regelen.	76.65
199	Onze redacteuren van de chat zitten klaar om antwoord te geven.	3.83
200	Wereldwijd worden miljarden bij elkaar gesprokkeld voor de steun aan Oekraïne.	90.92
201	Maar terwijl die miljarden naar defensie gaan maken hulporganisaties zich zorgen, Whitney.	38.6
203	Want hulporganisaties zijn nog elke dag aan het werk in Oekraïne en óók afhankelijk van geld.	44.57
204	Voor voedselpakketten, psychische hulp en medische zorg bijvoorbeeld.	21.14
207	Dankzij humanitaire hulp kreeg hij krukken, een rollator en medicijnen.	8.69
208	Maar die steun, waar mensen door overleven, dreigt nu weg te vallen.	6.25
209	Projecten worden stilgelegd en medewerkers worden ontslagen.	19.68
212	Maar eerst, wat krijgt Oekraïne eigenlijk aan hulp?	26.94
214	Maar ook schoon drinkwater en hulp bij het evacueren van mensen die vlak bij de frontlinie wonen.	17.5
215	Zaken die de bevolking en het leger alléén niet kunnen oppakken.	6.22
216	De meeste hulp aan Oekraïne kwam de afgelopen jaren uit Europa en de VS. Amerika alleen al was goed voor 30 procent van het totale hulpgeld.	87.42
218	Toen werd Donald Trump opnieuw president en onder zijn America First-beleid mag er geen geld meer naar het buitenland, tenzij de VS daar direct iets aan heeft.	74.82
220	Zo werd gisteren nog duidelijk dat het stopt met het leveren van munitie voor luchtafweer.	48.96
222	Maar als het gaat om humanitaire hulp blijft die reactie uit.	7.84
225	In 2022 leverden Europese landen nog zo'n 6 miljard euro aan humanitaire hulp.	51.31
228	Komt bij dat ook Duitsland en Groot-Brittannië minder geld aan Oekraïne willen gaan geven.	59.09
229	En dat terwijl de oorlog de laatste weken juist weer oplaait.	4.55
230	En dus moeten hulporganisaties moeilijke keuzes maken.	5.73
231	Om die hulp door te kunnen zetten, is er dus snel meer geld nodig.	5.8
233	Iedereen die in een dorp woont zal het herkennen; buurtsupers die ter ziele gaan.	3.67
234	Daarmee verdwijnt voor een dorp niet alleen een winkel maar ook een ontmoetingsplek.	3.99
235	In het Zuid-Hollandse Goudswaard kwamen bewoners in actie.	23.17
236	Door crowdfunding en hulp van de gemeente maakte de lokale supermarkt een doorstart.	46.59
249	In het dorpje Goudswaard onder Rotterdam dreigt begin vorig jaar de plaatselijke supermarkt te moeten sluiten.	15.2
251	De buurtsuper is ook daadwerkelijk een aantal maanden gesloten, tot de inwoners in actie komen.	15.25
252	Ze zetten een crowdfunding op want een dorp zonder supermarkt leeft niet echt.	56.82
254	Ik kom hier zelf vandaan en ik kwam hier heel regelmatig juist ook in die periode en ik merkte dat het karakter van het dorp echt wel veranderde.	3.5
256	Mensen zochten hun heil natuurlijk wel bij andere supermarkten.	21.41
257	Alleen het loopje, zoals het vaak wordt genoemd naar de supermarkt, elkaar ontmoeten, dat was weg waardoor ook de aantrekkelijkheid van het dorp gewoon afnam.	3.87
263	Alsof zijn persoonlijke inzet ervoor moet zorgen dat deze doorgestarte buurtsuper nu wel een succes wordt.	4.71
268	Goudswaard kent heel weinig voorzieningen net zoals heel veel andere dorpen in de Hoeksche Waard.	45.3
270	Er zit hier nog een klein afhaalrestaurant, een kapster en dan heb je het ook wel gehad, naast de supermarkt die daarmee een hele belangrijke functie heeft binnen zo'n dorp.	4.47
273	De afgelopen jaren verdween de ene na de andere buurtsuper uit wat ook wel de kleine kernen heet.	5.12
274	Kernen met minder dan 5000 inwoners hadden in 1996 bijna 1300 supermarkten.	14.63
275	Inmiddels is dat aantal gedaald, volgens de laatste berekeningen van het Landelijk Informatiesysteem van Arbeidsplaatsen, naar 720.	12.09
278	Die staat bij de P. Ja, bij de P Ja, bij de P Ja, en de P is hierzo.	4.2
284	Die staat onder op, de M. Dat de buurtsuper in Goudswaard door kan starten is het gevolg van een crowdfundingsactie die een bijzondere steun in de rug kreeg.	18.39
285	Voor het eerst besloot een gemeente in Nederland een lokale buurtsuper een garantstelling te geven.	32.4
286	In dit geval voor de helft van de investeringen, 85.000 euro.	8.42
287	Mocht de doorstart mislukken dan moet de gemeente dat geld aan de investeerders betalen.	18.2
288	De vastgoedeigenaar heeft een deel van het risico genomen door een lagere huur te rekenen.	75.35
289	De leverancier van de levensmiddelen heeft wat gedaan.	49.49
290	De creativiteit van de ondernemer is natuurlijk belangrijk.	4.29
291	De investeerders nemen hun verantwoordelijkheid en de gemeente heeft ook een verantwoordelijkheid genomen.	9.1
292	Want ja, we lopen wel een risico op het verlies van 85.000 euro aan die investeerders.	21.28
293	Maar de winst zit in de leefbaarheid en de sociale samenhang.	5.26
297	Is het niet raar dat een ondernemer de gemeente nodig heeft om te kunnen ondernemen?	14.79
299	Maar kijk, u weet denk ik net zo goed als ik ik ben bij twee banken geweest, nou ja, 12 of 13 procent rente.	5.79
300	Ik heb toen gezegd: Dat ga ik niet doen want dan werk ik alleen voor de rente.	4.61
302	Dan gaan we het op crowdfundingmanier doen en dat is maar 6 procent rente.	10.21
303	Maar alles bij elkaar is het toch allemaal goed gekomen.	3.84
314	Nee, wij ondersteunen investeerders die het belangrijk vinden dat er in hun dorp een supermarkt is.	12.38
316	Geen rechtstreekse financiering, maar echt het helpen het gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor de leefbaarheid van het dorp.	4.21
317	In het dorpje Bornerbroek weten ze hoe het is om zonder plaatselijke buurtsuper door te moeten.	5.38
320	22 jaar lang heb ik hier elke morgen de deur opengedaan en 's avonds de deur weer dichtgedaan.	3.57
324	Als je drie jaar bezig bent geweest om een opvolger te vinden dan werk je er drie jaar naartoe.	4.4
327	Draaijer zag veel supermarkten doorstarten met behulp van vrijwilligers maar koos daar zelf uitdrukkelijk niet voor.	11.54
332	40, 50 mensen tegelijk die zeggen: Ja, de supermarkt moet blijven.	26.58
339	En over vijf weken of over twee maanden zijn er van de 50 nog 25 over.	7.67
341	Er zijn maar weinig supermarkten in Nederland die op vrijwillige basis draaien.	28.48
342	Inwoners van het dorpje moeten nu naar het nabijgelegen Enter zo'n 7 kilometer verderop.	12.04
343	Je moet altijd met de auto als je boodschappen wilt doen.	10.4
344	Ja, of op de fiets, maar dan kun je niet zo veel mee krijgen.	4.35
347	En ontbreekt er daardoor ook een soort sociale plek?	5.84
350	Er zijn veel mensen die elke dag even naar de supermarkt gingen omdat ze ook geen auto hebben.	49.09
353	In Goudswaard koos het college van burgemeesters en wethouders er daarom voor om door te starten.	7.9
357	Het is altijd lastig om commerciële instellingen te ondersteunen want dan wordt er vaak gezegd: Dan heb je te maken met de Wet markt en overheid en allerlei andere wet- en regelgeving.	4.72
358	Dit is een concept dat zou kunnen werken voor heel Nederland.	5.42
360	Volgens hem is er weinig toekomst voor dit soort initiatieven.	5.25
361	Ik vind het ongelooflijk sympathiek, maar ik denk er meteen bij: Schrijf het geld nu maar meteen en onmiddellijk af want dit gaat helaas per definitie niet goed.	4.01
362	Wat je ziet is dat de mensen in de buurtsuper uiteindelijk de vergeten boodschappen halen.	6.48
363	Het zijn allemaal Nederlanders en ze gaan allemaal voor prijs.	4.16
364	En dat betekent dat ze voor de grote boodschappen allemaal naar de goedkope winkels in de een of andere stad gaan rijden.	5.77
368	En dat begrijp ik ook, want dat is zijn deskundigheid.	3.77
369	Het is natuurlijk een dorpsbelang dat de winkel behouden blijft.	4.74
370	Ik heb dus ook geprobeerd om dingen toe te voegen aan de winkel zodat de mensen aan deze kant blijven.	3.46
371	Kijk, we hebben hier een koeling met allemaal lokale producten.	3.96
373	Ik ben ervan overtuigd dat als ik dat niet had toegevoegd dat we het vele malen moeilijker zouden hebben dan met alleen basisartikelen.	3.82
374	Wil je een supermarkt break even kunnen runnen dan heb je tegenwoordig toch wel zeker 7500 klanten nodig.	5.7
376	En dan moeten die 7500 klanten ook echt bij jou kopen.	4.06
380	De verantwoordelijkheid voor het openhouden van deze supermarkt ligt bij de inwoners.	10.64
381	Zij hebben aangegeven in de enquête van de dorpsvereniging het belangrijk te vinden dat hier een supermarkt is.	43.23
382	Ze zijn ook bereid geweest om daarin te investeren.	6.33
383	Er is een fors bedrag opgehaald hier in dit dorp en in de rest van de Hoeksche Waard.	7.43
384	En het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid enerzijds van de supermarktondernemer maar ook van de inwoners, om ervoor te zorgen dat deze supermarkt nog heel lang blijft bestaan.	4.75
385	Heeft u vragen over dit verhaal of andere onderwerpen in deze uitzending?	4.09
386	NSC en SGP Hebben laten weten dat ze niet voor de asielwetten gaan stemmen zolang duidelijk is dat illegaliteit strafbaar wordt gesteld.	39.16
387	Heeft u vragen over dit verhaal of andere onderwerpen in deze uitzending?	4.09