Een Vandaag 🇳🇱

_id	686d4e911e60110213234b55
url	https://npo.nl/start/serie/eenvandaag/seizoen-12/eenvandaag_5802/afspelen
datetime	2025-07-08 18:30:00
description	Kan de medische wereld zonder dierproeven op apen? * President Trump genomineerd voor een Nobelprijs * Ook gevangenen mogen stemmen, maar kunnen dat vaak niet * Nederland is een walhalla voor de bever, daarom komt er nu een landelijke aanpak

 

Statements

idx	statement	score
1	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
2	Het testen van medicijnen op apen moet stoppen dat vindt een meerderheid in de Tweede Kamer.	87.37
3	Maar die stap leidt tot grote onrust in de medische wereld.	5.25
4	Universitaire ziekenhuizen en wetenschappers slaan alarm.	81.11
5	Zij waarschuwen dat het stopzetten van deze proeven nadelige gevolgen kan hebben voor de ontwikkeling van nieuwe medicijnen.	70.31
6	Het is zo lang nodig als er nog geen echte alternatieven zijn die dit helemaal vervangen.	5.44
7	Het is niet alleen maar beter voor de dieren om te stoppen met belastinggeld te investeren in die apenproeven maar het is ook beter voor de menselijke gezondheid.	49.84
8	Een meerderheid in de Tweede Kamer besloot vorige week plotseling tot het afbouwen van de overheidssubsidie voor apenonderzoek.	57.8
10	Ook voor Merel Langelaar, zij is directeur van het proefdiercentrum BPRC.	8.45
12	Dat betekent dat wij in vijf jaar tijd geen dierproeven meer kunnen doen dat we daar de financiën niet voor hebben.	5.7
14	Het BPRC is het grootste dierproef-centrum van Europa.	87.24
15	Het doet onderzoek naar infectieziektes als malaria en covid en naar aandoeningen als alzheimer en parkinson.	40.45
17	De apen die uiteindelijk in een dier experiment gaan dat zijn er ongeveer 150 per jaar, dat is gemaximeerd.	47.37
18	Onze dieren gaan pas in experiment als ze volwassen zijn.	90.31
20	Ze hebben het erg naar hun zin, zitten met vaders, moeders broertjes, zusjes, ooms en tantes in één groep.	4.95
23	De Tweede kamer wil dat de bijdrage van 12,5 miljoen euro per jaar in 5 jaar wordt afgebouwd naar nul.	11.05
24	Dat geld moet worden gestoken in alternatieve onderzoeksmethodes dus zonder het gebruik van dieren.	28.37
25	De meeste apenproeven leveren niks op voor de gezondheid van mensen.	90.92
26	Terwijl innovatieve alternatieven veel beter kunnen aansluiten op hoe het menselijk lichaam werkt.	18.71
27	En we dus betere en goedkopere medicijnen voor de mens kunnen produceren.	42.66
28	Dus het is een win-winsituatie, en dat regelen wij.	3.69
29	Dat betekent het voor de medische wetenschap als u nu zou moeten stoppen met dierproeven?	39.23
30	Ik denk dat het dramatische gevolgen zou kunnen hebben.	4.67
31	Want dat betekent dat de pijplijn van nieuwe geneesmiddelen vrij snel stopt.	22.46
32	Om een voorbeeld te geven, in coronatijd is hier onderzoek gedaan in de apen naar het coronavaccin.	42.65
33	Dat kon toen heel snel op de markt gebracht worden.	3.87
34	Als wij niet al die voorbereidingen hadden om die apen te hebben en de modellen op orde te hebben dan was het er niet geweest.	4.78
35	Als er over drie jaar weer een pandemie uitbreekt dan is dat er dus niet meer.	10.07
36	Toch gaan de ontwikkelingen snel, zegt ook hoogleraar Merel Ritskes.	6.96
37	Zij bestudeert voor de Universiteit Utrecht de transitie naar proefdiervrije innovatieve onderzoekmethodes.	12.52
39	Er zijn heel veel stormachtige en veelbelovende ontwikkelingen geweest in de laatste decennia.	8.15
40	Dan moet u denken aan stamcelonderzoek miniorgaantjes van mensen kweken artificieel intelligence, dus computermodellen.	50.05
41	Dus er is een enorme ontwikkeling gaande waardoor het mogelijk wordt om van dierproef naar alternatieven te bewegen.	14.92
42	En dan betere en snellere gezondheidszorg te leveren.	6.19
43	Andere onderzoekers zeggen: vijf jaar om onderzoek te doen naar alternatieven is voldoende.	22.61
46	Dat het heel optimistisch is om er zo naar te kijken.	4.49
47	En als wij hier stoppen, komt dit soort onderzoek niet meer terug.	5.09
50	Ik snap dat die zegt dat het ze allemaal te snel gaat.	4.4
52	We weten juist van wetenschappers zoals Merel Ritskes van de Universiteit Utrecht dat dit veel sneller afgebouwd kan worden.	25.26
53	BPRC besteedt het grootste gedeelte van het belastinggeld dat ze krijgen gewoon op die apenproeven.	80.36
55	Wat de alternatieven nodig hebben, is een boost en wij als overheid hebben belastinggeld niet om een BPRC te faciliteren maar om te kijken wat goed is voor gezondheid en dieren.	22.18
57	Toch zijn die alternatieve onderzoeksmethodes nog niet volledig ontwikkeld.	14.14
58	Is het afschaffen van de subsidies voor proeven met dieren dan ook niet te optimistisch en daarmee onverantwoord?	56.82
61	We moeten een doelstelling, anders komen we er niet.	4.34
62	We moeten een doel stellen, anders komen we er niet.	4.54
63	En door in te zetten op alternatieven en een deadline te stellen gaan we het ook doen.	4.1
64	Anders doen we het niet, dat heeft de historie al laten zien.	3.95
65	Als we geen deadline stellen, gebeurt het niet en gaande de rit kunnen we die gelden omschakelen en kunnen we het met z'n allen erover eens worden dat dit de weg vooruit is.	4.22
66	Ik denk dat het goed is om te zeggen dat er meer alternatieven enzovoort, enzovoort.	4.03
68	Ik vind ook dat je zo min mogelijk dierenleed moet veroorzaken.	5.73
69	Ik zou de wereld willen oproepen: Maak onze diermodellen overbodig dan stoppen wij ermee.	7.92
71	De Eerste Kamer gaat pas na de zomer over deze plannen beslissen.	27.1
72	Heeft u iets toe te voegen aan dit onderwerp, waar we later aandacht aan kunnen besteden?	4.43
74	Komt Donald Trump in aanmerking voor een Nobelprijs voor de Vrede?	16.44
75	Deze mooie medaille hoort daarbij, Rob, hij heeft een nominatie op zak he?	4.95
77	De Israelische premier Netenyahu gunt Trump die eer ook.	27.58
78	Hij is in het Witte Huis om te spreken over een mogelijk akkoord tussen Israel en Hamas.	48.06
79	Vandaag wordt in Qatar verder onderhandeld maar Netenyahu loopt daar alvast op vooruit en draagt Trump voor aan het Nobelcomité.	18.7
80	Hij zegt dat Trump vrede brengt in het Midden-Oosten.	25.48
81	Netenyahu is niet de enige die Trump die eer gunt, dit is alleen al de afgelopen weken.	16.58
83	Sterker nog, één nominatie van een Oekraïense politicus werd zelfs alweer ingetrokken.	7.07
85	De Nobelprijs werd bedacht door de Zweedse chemicus Alfred Nobel.	13.25
87	Hij bedacht die prijs na een bijzonder misverstand.	5.67
91	Die waren redelijk kritisch, want hij had de wereld alleen maar ellende bezorgd met de uitvinding van het dynamiet.	4.87
92	Nobel was daardoor zo geschokt dat hij een compensatie wilde verzinnen.	59.88
94	Bekende winnaars van de Nobel-vredesprijs: Albert Schweitzer, Martin Luther King, Nelson Mandela.	31.96
95	En namens Nederland op persoonlijke titel alleen Tobias Asser een jurist die de basis legde voor de internationale rechtsorde.	8.66
97	De Nobelprijs voor de vrede gaat naar organisaties die een bijdrage hebben geleverd aan de wereldvrede.	29.99
99	Maar je moet genomineerd worden door een politicus, staatshoofd of internationale organisatie.	5.16
103	Er kunnen honderden kandidaten zijn, waaronder ook mensen waarvan je je afvraagt hoe zo'n nominatie ooit tot stand kwam: Hitler, Mussolini en Stalin zijn ooit voorgedragen.	9.97
105	Obama in 2009, het was een omstreden besluit, omdat hij aan het begin van zijn presidentschap stond.	22.53
106	hij maakte er een grap van, maar het comité had ook echt spijt.	5.26
109	Voorstanders zeggen: hij sloot in 2020 al de Abraham-akkoorden tussen Israël en Arabische landen hij speelde een rol bij het staakt- het-vuren tussen Pakistan en India, Rwanda en Congo werkt aan een deal tussen Israël en Hamas én probeert met extra wapens voor Oekraïne Putin onder druk te zetten.	50.22
110	Toch hebben online gokkers géén vertrouwen in een Nobelprijs voor Trump en hij zelf ook niet liet hij recent weten.	57.94
112	Als je kijkt naar de nominatie van Trump dan acht ik die niet erg kansrijk.	6.69
113	De Nobel prijs gaat altijd erg mee in de tijdsgeest.	25.23
115	Of Trump daarbij zit is onduidelijk, de deadline was 31 januari.	15.99
116	Stemmen is een grondrecht maar toch krijgen gedetineerden in de gevangenis lang niet altijd de kans.	49.89
117	Bij verkiezingen kunnen zij vaak allleen hun stem uitbrengen met hulp van iemand anders.	7.46
119	In Nederland is het zo dat als je gedetineerd raakt dan is eigenlijk de enige straf die je hebt is dat je niet naar buiten mag.	68.08
122	Maar tegelijkertijd behoud je in feite je overige grondrechten.	6.62
123	Oud-gevangenisdirecteur Frans Douw en oud-gedetineerder Bedel Bajrak zijn het roerend eens.	4.92
124	Gevangenen moeten kunnen stemmen en dat stemmen moet een stuk makkelijker worden gemaakt dan het nu is.	7.17
130	In praktijk mag je stemmen maar in theorie zijn er veel hindernissen.	6.12
131	Omdat het een enorme toestand is om, als je in een gevangenis zit de mogelijkheden te kunnen gebruiken om papieren te ontvangen.	13.54
132	Je moet iemand machtigen uit je eigen gemeente waar je op dat moment ingeschreven staat.	5.41
133	En je moet ook het netwerk hebben van beschikbare mensen die voor jou naar een stembureau toe gaan.	4.14
134	En die je dusdanig vertrouwt dat ze gaan stemmen wat jij wilt.	4.11
136	Belangenvereniging Bonio ondernam bij de laatste verkiezingen zelfs juridische stappen.	6.6
137	De Belangenvereniging voor Gedetineerden stapt naar de rechter om voor elkaar te krijgen dat er stembureaus in gevangenissen komen.	62.07
141	De reden onder andere: Alle stembureaus moeten openbaar toegankelijk zijn.	9.41
143	Bedel Bajrak, directeur van de organisatie is het daar niet mee eens.	8.72
144	Dat is bedoeld zodat zoveel mogelijk mensen juist kunnen stemmen.	4.41
146	En hier wordt het gebruikt als argument om een groep uit te sluiten.	4.76
148	Als gevangenisdirecteur heeft Frans Douw een enkele keer als experiment stemhokjes in zijn gevangenis gehad.	8.8
150	De gemeente had dan mensen die een stembureau konden inrichten waardoor het gewoon mogelijk was voor gedetineerden om te stemmen.	41.05
153	Maar vervolgens zijn de stappen die nu nodig zijn om het ook daadwerkelijk mogelijk te maken, nooit meer gezet.	3.64
156	Ja, men is veel meer bezig met het inperken van rechten.	6.86
158	Niemand wil bekendstaan als de gevangenen kunnen verlaten.	10.72
159	Het is stoer om harde taal uit te spreken, ook al werkt het afrechts.	10.7
160	Het is stoer om harde taal uit te spreken, ook al werkt het averechts.	13.55
161	En stembureaus in gevangenissen zou gevangenen knuffelen zijn?	14.39
162	Misschien niet één op één, maar je zou het kunnen interpreteren als je hoort veel vaker dat het geen hotel is, het moet strenger, harder.	6.46
163	Hij wijst erop dat tijdens corona gestemd kon worden in zorgcentra.	48.78
164	Daarbij ging het ook om stemhokjes die niet openbaar toegankelijk waren.	9.0
165	In dit specifieke geval zitten wij op een mobiel stembureau om de ouderen een kans te geven om zelf te stemmen in hun eigen omgeving.	14.24
166	Zonder dat ze met buitenaf in contact hoeven te komen.	4.19
170	Want ik denk dat iedereen kan inzien dat het echt wel kan. Maar de echte vraag die we ons moeten stellen, willen we dat?	5.99
171	Op het moment van een verkiezing zitten gemiddeld ongeveer 7500 kiesgerechtigden vast.	10.66
172	Een deel daarvan is zeker politiek geïnteresseerd en leest bijvoorbeeld Bonjo's eigen krant.	5.03
182	Je hebt ook gedetineerden die bijvoorbeeld vinden dat je harder moet straffen.	63.45
185	Maar dan natuurlijk nooit de straf waar ze zelf voor zitten.	5.34
187	Alle seksdelinquenten moeten veel harder worden gestraft.	26.96
188	Of, juist alle witte-boordcriminelen moeten veel harder worden afgestraft.	9.74
190	Moet er wel zoveel moeite worden gestoken in het mogelijk maken van hun stem?	5.88
191	Volgens Douw gaat hier op 'onbekend maakt onbemind'.	8.33
192	Veel mensen weten bijvoorbeeld niet dat 80% van de gedetineerden maar een half jaar binnenzitten.	62.31
193	Dus het grootste deel van de gedetineerden daarvan heb je gewoon Die krijgen wel die straf.	52.01
194	Maar daar hebben wij er allemaal heel veel baat bij dat ze zo goed mogelijk en met zoveel mogelijk respect behandeld worden.	3.94
195	Stemmen op zich zien wij als een daad van participatie.	5.02
198	Want ook in de vrije wereld heb je allerlei mensen die niet altijd even ethisch of moreel correct zijn.	5.8
202	Bij mij in de studio Han Moraal van de Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming, welkom.	4.74
203	Is stemmen binnen de gevangenismuren zoals hier werd geopperd de oplossing?	16.16
207	Als de rechter je geen kiesrecht ontnomen heeft en dat gebeurt zelden, moet het mogelijk zijn.	7.87
208	Daarbij vergroot het de betrokkenheid bij de samenleving.	13.88
210	Dus er zijn verschillende redenen om dat stemrecht voor gedetineerden serieus te nemen.	23.96
211	Je kunt nu alleen stemmen met een volmacht, waarom is dat zo lastig?	19.58
212	Dat is ingewikkeld, je hebt iemand die dat doet, die in dezelfde gemeente woont.	4.34
214	Dan komt het er niet van, wij denken dat het anders kan. Binnen de gevangenismuren?	7.33
216	Experimenten eerder zijn afgeblazen omdat de controleerbaarheid niet goed genoeg zou zijn.	4.32
219	Dat een aantal burgers wordt uitgenodigd om mee te kijken.	5.18
220	Dat je zegt: 10 burgers kunnen een aantal uren meekijken.	5.24
221	Binnen de bestaande wetgeving valt het goed te doen.	13.2
222	Doet de overheid dan te weinig om het op te lossen?	20.6
224	Terecht, maar wij denken dat dat een tikje te strak wordt uitgelegd.	4.08
225	Via beperkte toegankelijkheid voor burgers kan die controleerbaarheid gewaarborgd worden.	4.26
226	Lukt dat voor de volgende verkiezingen, 29 oktober?	4.9
227	Dat is best lastig, ik weet niet of die afspraken nog te maken zijn.	4.03
228	De dienst die over gevangenissen gaat zal de gedetineerden in elk geval zoveel mogelijk ondersteunen.	4.16
230	Hij is terug van weggeweest én goed voor de natuur: de bever.	3.65
231	Maar het knaagdier brengt ook een probleem met zich mee: Hij is terug van weggeweest én goed voor de natuur: de bever.	11.81
232	Maar het knaagdier brengt ook een probleem met zich mee: Wat gaan we nou vandaag precies doen?	7.45
235	En wat dit plekje wel uniek maakt, waarom ik het leuk vind alles komt hier samen.	4.4
239	De Waal, dus gigantische schepen komen hier voorbij.	6.99
240	En een stukje unieke natuur met een beverfamilie erin.	4.25
242	Kees Schep komt graag in dit kleine gebied tussen snelweg A2 en Zaltbommel.	11.36
243	Hij is coördinator beverbeheer van het waterschap Rivierenland.	9.44
244	Hoe druk het hier ook is tussen die rivierdijken zit heel veel mooie natuur.	4.05
248	Een prachtig bouwwerk van takken afgemetseld met modder en klei.	3.44
255	En na een jaar of twee, drie wordt het ook wel tijd om uit te zwerven.	3.71
256	Verlaten de jongen op zoek naar een eigen territorium.	80.83
258	Deze familie zou zeker geen andere bever van buiten hier accepteren.	4.18
259	En dan gaan ze dus ook ergens anders heen, de kinderen.	3.93
261	En dus verspreidt de bever zich steeds meer over heel Nederland.	86.43
263	Soms leeft hij gewoon op een industrieterreintje of achter een schooltje of bij mensen in de tuin.	5.66
264	De populatie neemt bovendien flink toe in Nederland.	37.44
268	Vooral dat graven, dat vinden wij als waterschappen dan erg vervelend.	5.65
270	Als je dieren in je dijk hebt zitten, holen, gangen dan kan dat natuurlijk de sterkte van die dijken aantasten.	21.62
273	We hebben ondertussen bevers onder het spoor gehad ook wel dassen onder het spoor.	5.31
274	De bever graaft dus hele gangstelsels in dijken en onder belangrijke infrastructuur, zoals wegen en sporen.	21.19
275	En als er niet wordt ingegrepen, kan dat zelfs heel gevaarlijk zijn.	5.77
276	Al onze infrastructuur is vaak op een talud gelegd, een heuvel van zand.	5.04
278	Zeker als er nog een slootje of een watergang naast ligt.	4.14
279	Naast de waterschappen hebben Rijkswaterstaat, ProRail maar ook andere bestuursorganen inmiddels met de bever te maken.	10.52
280	Er zijn zoveel verschillende infrastructuurbeheerders in Nederland.	37.2
281	We hebben ook nog de provincies die bepaalde provinciale wegen onderhouden gemeentes die gemeentelijke wegen onderhouden.	6.51
282	We willen liever niet dat een bever in een dijk gaat graven of in een spoortalud of in de oprit van een snelweg.	5.75
283	Is de bever nu volop aanwezig in Nederland en veroorzaakt die zelfs overlast nog niet zo lang geleden was dat heel anders en leefde de bever niet eens meer in ons land.	78.56
285	Dat komt omdat wij als mens op die bever hebben gejaagd het leefgebied ook hebben verwoest.	52.87
286	En in 1988 zijn we gestart met de herintroductie omdat die bever een hele belangrijke rol heeft in het ecosysteem.	29.42
287	Dus hebben we met heel veel partijen besloten om hem terug te brengen.	6.13
288	Het was prins Bernard die symbolisch de eerste twee bevers mocht uitzetten.	8.39
289	Dat zijn ontzettend nuttige en ontzettend leuke dieren.	5.97
291	We hebben ongeveer 7000 bevers nu in Nederland, schatten we.	25.34
292	Als we nou over tien jaar kijken, het jaar 2035 hoeveel bevers zijn er dan in Nederland?	44.14
293	We gaan van die 7000 zeker over de 10.000, en dan verder stijgen nog.	15.06
294	Maar nu de bever inmiddels ruim 35 jaar terug is, zitten we hoe leuk en nuttig hij ook is, toch een beetje met het beestje in ons maag.	3.75
295	Het dier heeft bovendien geen natuurlijke vijanden.	63.94
296	Heeft u niet zoiets van hartstikke fijn dat de bever terug is maar waarom wilden we dat eigenlijk?	4.89
297	Ja, die vraag die krijg je af en toe wel maar ik kan nog steeds wel heel erg genieten van het dier zelf.	4.5
298	De bever en zijn habitat zijn beschermd dus ingrijpen kan eigenlijk niet.	62.13
300	Als ik deze bever uit dit territorium zou verwijderen dan weet je dat binnen een jaar zit er alweer een nieuwe beverfamilie.	4.28
301	Want hiernaast leven allemaal families en elk jaar komen jongen groot, die zoeken nieuw habitat.	63.18
302	Hier zie je dus een ingestort beverhol en dan is het ook altijd even opletten waar je loopt.	5.25
303	Want zo'n hol is best wel een formaatje en die kan nog wel aanzienlijk groter worden.	4.42
307	Hangt een beetje van de ondergrond af maar een bever die kan zo'n paar meter in een nachtje graven.	4.15
308	Maar als dat dan bijvoorbeeld bij infrastructuur gebeurt dan moet je wel eigenlijk heel vaak dat in de gaten houden.	5.13
310	Beter is ervoor te zorgen dat je infrastructuur zo is ingericht dat die bever daar niet kan of wil graven.	32.73
311	Oftewel, zorg ervoor dat de bever het niet aantrekkelijk vindt om in de buurt te komen.	7.91
312	Of, zorg ervoor dat juist een ander gebied veel aantrekkelijker wordt.	4.83
313	De bever heeft heel veel voordelen.. dus we kunnen ook genieten van de voordelen als we hem in dit leefgebied met rust laten.	14.91
314	Maar dan moeten we wel zorgen dat de plekken waar we hem niet willen hebben dat hij ook daar niet kan komen of niet kan graven.	4.94
315	In het verleden deed iedere club nog op zijn eigen manier wat aan het beverprobleem.	6.72
316	Vandaag is daarom een convenant gesloten tussen diverse partijen om ervoor te zorgen dat er één beleid is.	10.01
317	En problemen vroegtijdig signaleren is daarbij het uitgangspunt.	4.67
318	Het is veel goedkoper om in te zetten op preventieve maatregelen dus voordat die bever overlast veroorzaakt dan al te kijken, bijvoorbeeld met een risicoanalyse waar verwachten we dat de schade het hoogst is en dan al maatregelen te nemen.	52.75
319	Dit beverprotocol wat er nu aankomt, de landelijke aanpak is echt een visie op van waar willen we nou met z 'n allen naartoe.	4.29
320	En dat zijn niet alleen de waterschappen dat zijn ook grote infrastructuurbeheerders zoals Rijkswaterstaat, ProRail ministerie is aangehaakt, provincies zijn aangehaakt.	54.04
321	Dan kunnen we samen naar een bepaald punt toe werken en dat gaat ons enorm helpen.	4.35
322	Dat ik straks niet 12 verschillende rapporten op mijn tafel heb liggen, maar nog één duidelijke.	3.59
323	En dat we vanaf daar ook samen weer naar voren gaan.	4.02
324	De komende tijd wordt verder uitgewerkt hoe we in de toekomst met de bever moeten omgaan.	4.2
325	Heeft u vragen over dit verhaal of andere onderwerpen in deze uitzending?	4.09