Een Vandaag 🇳🇱

_id	68962d13c2c77c1562fbbf78
url	https://npo.nl/start/serie/eenvandaag/seizoen-12/eenvandaag_5841/afspelen
datetime	2025-08-08 18:30:00
description	Israëlisch veiligheidskabinet besluit Gaza-stad te bezetten * Nederlandse wensouders naar Portugal voor eiceldonatie, ook Inge (40) hoopt alsnog zwanger te worden: 'Mijn laatste optie' * Meta AI op Whatsapp * AIVD waarschuwt voor hacks en storingen, want andere landen proberen vaker Nederlandse ICT-systemen binnen te dringen

 

Statements

idx	statement	score
1	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
2	De kritiek op het besluit van het veiligheidskabinet van Israël om Gaza-stad in te nemen, zorgt voor veel internationaal verzet.	57.18
3	Zelfs Duitsland, een trouwe bondgenoot van Israël, stopt met de export van wapens naar het land.	64.36
4	Het besluit zou namelijk betekenen dat bijna een miljoen Palestijnen weer moeten vluchten.	82.72
5	Ze zouden tot de symbolische datum van 7 oktober hebben voor het grondoffensief begint.	9.48
11	Dat dit de situatie nog veel erger kan laten worden.	4.36
17	Allebei volgens het nieuws uit Gaza vanuit Nederland.	13.14
22	Momenteel zijn er naar schatting ruim 1 miljoen mensen in Gaza-Stad.	16.22
23	Met Gaza-Stad bedoel ik eigenlijk het westen van Gaza-Stad.	8.73
24	Omdat al weken, maanden in het oosten van de stad ook de oude stad, er een evacuatiebevel geldt.	7.32
25	Elke vierkante kilometer waar mensen nog mogen zijn, is enorm overbevolkt.	87.35
26	Voor 7 oktober moeten alle burgers dus weg uit deze stad.	11.92
28	Het ligt in de lijn van de afschuwelijke destructie die we al 22 maanden zien.	4.1
31	Het is extreem moeilijk voor ons om ons voor te stellen dat het nog erger wordt dan het al is.	5.05
35	De familie van de vader van Sliman wordt in 1948 vanuit Jaffa verdreven naar Gaza.	14.95
43	We zijn halverwege of in het midden van de genocide.	44.2
44	Uiteindelijk wil Netanyahu daar een civiele regering neerzetten.	28.74
48	Maar zijn regeringsgenoten willen dat natuurlijk graag wel.	4.52
50	Op lange termijn, of misschien zelfs korte termijn.	3.73
51	Erella Grassiani, antropoloog aan de Universiteit van Amsterdam.	11.62
52	Ze onderzocht het Israëlische leger en de veiligheidsindustrie.	9.27
53	Constateerde dat de bezetting van Gaza-Stad in strijd is met het oorlogsrecht.	20.48
54	Netanyahu is slim genoeg om het dus geen bezetting te noemen.	17.47
55	In de internationale pers wordt het natuurlijk een bezetting genoemd.	11.05
57	Hij weet donders goed wat het betekent als hij toegeeft dat hij een gebied bezet en wat dat betekent voor het oorlogsrecht.	6.16
59	Daar horen verantwoordelijkheden bij voor de mensen die daar wonen.	17.01
60	En daar wil Netanyahu het eigenlijk niet over hebben.	7.8
68	En als je een uitgeput leger hebt, kun je je voorstellen al gaan ze in de aanval, dan is er veel meer risico dat er veel meer doden vallen aan de kant van het leger.	15.5
69	Sliman en Erella zien dus een uitgeput leger en een wanhopige burgerbevolking.	9.95
70	Vraag is of die burgers wel weg kunnen uit Gaza-Stad.	15.97
71	Dat zal inderdaad een heel groot probleem zijn ook: Hoe moeten mensen zich verplaatsen?	5.91
73	De weinige auto's die er nog zijn werken vaak op benzine die mensen zelf gemaakt hebben.	81.13
74	Dus mensen verbranden plastic et cetera om een soort van brandstof te creëren.	87.07
75	Ik zie het niet hoe al die mensen daar fysiek zich moeten verplaatsen naar het zuiden.	4.56
77	Ik kom vaak in Israël en het is bijna een schizofrene werkelijkheid voor mij.	4.31
78	Een groot gedeelte van de Israëlische bevolking ook mensen die ik ken, ook in mijn familie die wil graag dat de oorlog over is, want iedereen is het zat.	16.82
79	Maar er is grote ontkenning nog steeds van wat er gebeurt in Gaza.	7.26
84	Als wij een paar dagen niks meer horen dan weten wij: op een gegeven moment komt er slecht nieuws.	4.23
86	De verwachting is dat zondag het voltallige Israëlische kabinet.. over de bezetting van Gaza-stad zal stemmen.	52.37
87	Als vrouw je eicellen doneren aan iemand die zelf geen kind meer kan krijgen.	90.37
88	Omdat het proces emotioneel en lichamelijk zwaar is zijn er weinig vrouwen die dat doen.	28.16
89	En dus hebben we in ons land een groot tekort aan eiceldonoren.	90.31
90	Veel wensouders blijven daardoor kinderloos of gaan naar landen als Portugal.	90.72
91	Waar het veel gebruikelijker is om als vrouw je eitjes te doneren.	33.89
92	Coimbra, een toeristisch universiteitsstadje in Midden-Portugal.	39.98
93	Bij Nederlandse wensouders vooral bekend om de fertiliteitskliniek Ferticentro.	32.32
94	Een instelling met een uitgebreid bestand aan eiceldonoren.	19.94
96	Eicellen waar in Nederland een groot tekort aan is.	90.88
103	Op haar 38e krijgt Inge Brouwer, net als ze met haar partner aan kinderen wil beginnen de diagnose POI.	14.79
104	Door vervroegde overgang werken haar eicellen niet meer.	90.72
106	Haar zus is 41 en biedt aan om eicellen te doneren.	62.66
107	De wachttijden zijn zo lang dat ik sowieso zes maanden moest wachten op een eerste gesprek.	4.56
108	En daarna, na alle onderzoeken zou zij de leeftijd van 42 ook bereikt hebben.	10.93
110	Ongeveer één op de 1000 vrouwen komt voor haar 30e in de overgang.	88.19
111	Ook door andere aandoeningen of leeftijd kan de voorraad eicellen te klein of van te slechte kwaliteit zijn om nog kinderen te krijgen.	87.04
112	In Nederland zijn drie officiële eicelbanken maar het aanbod blijft achter bij de grote vraag.	20.82
113	Dat komt omdat je om eicellen te kunnen doneren een belastende behandeling moet ondergaan.	85.29
114	Vrouwen moeten een tijdje medicijnen gebruiken waar ze bijwerkingen van kunnen ervaren.	86.71
117	En daarna moeten ze een punctie ondergaan om die eicellen uit de eierstokken te laten prikken met een naald.	69.07
119	Door je eicellen te doneren geef je eigenlijk je erfelijk materiaal weg.	85.29
120	Dat is iets heel persoonlijks en dat kan het ook heel beladen maken.	4.39
121	Maar daar lijken de Portugezen minder moeite mee te hebben.	5.31
122	De vergoeding voor eiceldonatie bedraagt in zowel Nederland als Portugal zo'n 1000 euro.	21.53
123	Maar volgens Vladimiro Silva is dat voor de meeste donoren maar een beperkte drijfveer.	21.65
124	En zo worden hier eicellen bevrucht met het zaad van bijvoorbeeld een Nederlandse wensvader.	85.27
125	En zo worden hier eicellen bevrucht met het zaad van bijvoorbeeld een Nederlandse wensvader.	85.27
126	De embryo's gaan ingevroren op transport naar Nederland maar ze worden geplaatst bij de wensmoeder.	66.1
127	Hoe was het voor u, in Portugal kan het misschien wel?	5.67
129	In mei van dit jaar bezoekt Inge samen met haar partner de kliniek in Portugal.	6.29
130	Onlangs hoorden ze dat een aantal eicellen succesvol is bevrucht met zijn zaad.	54.28
132	Ik word tegelijk al heel blij als ik denk aan dit moment.	4.03
133	Ik word gelijk al heel blij als ik denk aan dit moment.	3.89
135	Het gevoel was mijn toekomstig kindje is één van deze acht.	4.23
136	Ik weet natuurlijk niet of dat de uitkomst is maar zo had ik dat al in mijn hart gesloten.	3.7
137	Ik begrijp heel goed dat als je de behoefte hebt aan een eicel en je kunt die in Nederland niet krijgen, dat je dan uitwijkt.	5.26
138	Ik vind het tegelijkertijd verdrietig dat mensen die behoefte blijkbaar voelen en dat ze daarvoor dan helemaal naar Portugal moeten.	5.35
139	En daarin zie ik ook wel een risico voor de kinderen die ontstaan.	4.48
140	Want wij vinden het heel belangrijk dat kinderen kunnen besluiten dat ze hun biologische moeder willen leren kennen.	14.23
141	En als die dan in Portugal woont, is dat wel praktisch lastiger.	8.74
143	Mijn eerste voorkeur was ook een Nederlandse vrouw.	5.87
147	Ik heb uitgerekend dat de donatrice 48 jaar is wanneer mijn kind contact mag zoeken.	7.62
148	Dus ik verwacht dat zij dan goed Engels spreekt en bekend is met globalisering en zo.	4.35
149	Bij misstanden rond spermadonatie, zoals bij Karbaat en Jonathan ontstonden honderden nakomelingen.	56.87
150	De vraag rijst of zoiets ook bij eiceldonatie zou kunnen gebeuren.	6.38
152	Omdat je per keer dat je eicellen doneert misschien tussen de vijf en de tien eicellen kunt doneren.	20.47
153	Dus je komt zeker niet aan die aantallen die we bij zaaddonoren hebben gezien.	8.74
154	In Portugal en Nederland mogen alleen vrouwen eicellen doneren als hun identiteit bekend is.	88.86
155	Maar in andere Europese landen, zoals Spanje is anonieme donatie nog wel toegestaan.	20.68
156	In Portugal zijn er genoeg eiceldonoren om vrouwen met een kinderwens te helpen.	90.15
158	Ik vind het belangrijk dat we in Nederland het er meer over hebben.	4.51
160	Dat je je er bewust van bent dat je iets te geven hebt.	6.21
162	Als in Nederland deze structuren zouden opgezet zijn dan had ik niet uit hoeven wijken naar Portugal.	4.69
163	Het hele zwangerschapstraject kostte Inge ruim 10.000 euro en werd niet vergoed.	16.39
164	De kans op een geslaagde zwangerschap na plaatsing van de eerste bevruchte eicel is ongeveer 50 procent.	85.25
173	Onze redacteuren zitten klaar voor verdere uitleg en vragen via 1v.nl/chat.	4.1
174	Meta heeft vanaf nu toegang tot al je chats op WhatsApp.	20.06
175	Tenminste, dat is de angst nu Meta's AI-bot ook in WhatsApp zit.	21.1
176	Nou, misschien heb je dit bericht ook al wel gekregen.	3.87
177	Het wordt veel doorgestuurd: Een waarschuwing over privacy in je WhatsApp-gesprekken.	5.75
182	Met dit icoontje rechtsonder in beeld of de zoekbalk kun je in WhatsApp hulp van AI krijgen.	12.37
183	En die kun je van alles vragen, dus ook om je chats door te zoeken.	3.58
185	De privacywaakhond waarschuwde eerder dit jaar al voor Meta's AI op Facebook en Instagram.	37.39
186	Hij gebruikt dan alle informatie op openbare profielen.	6.62
187	Als je niet wilt dat dat met jouw profiel gebeurt, maak dan bezwaar.	4.6
188	Misschien heb je op jouw account ook wel foto's van je kinderen.	3.78
189	Die dat nu niet van belang vinden maar op het moment dat ze volwassen zijn wel.	6.64
191	Maar dat je zelf actief nee moet zeggen, is dat niet gek?	5.06
194	Wat ik interessant vind is dat WhatsApp aan de ene kant zegt: Wij vinden jouw privacy belangrijk.	7.75
195	Aan de andere kant, nu met die AI-chatbot wordt daar weer afbreuk aan gedaan.	5.73
198	Ik heb samen met mijn collega Marit vanochtend een nieuwe groepschat aangemaakt.	3.78
199	En als ik daar die extra beschermlaag aanzet, mag AI niet meer meelezen.	5.08
200	Maar iedereen, ook niet-beheerders, kunnen die laag met die ene schuif voor iedereen weer uitzetten.	4.2
202	En dat betekent dus dat als Marit AI zou vragen om deze chat te analyseren, dat ook mijn berichten in deze groepschat naar Meta's servers gaan.	7.51
204	En eerder dit jaar leidde dat tot een massale download van een alternatieve chat-app.	14.24
205	Dat zagen we dit voorjaar ook in een peiling van onszelf.	3.48
206	Ruim een derde van de deelnemers had Signal al gedownload.	15.81
207	Maar als je WhatsApp blijft gebruiken, mogen bedrijven als Meta dan meelezen met jouw gesprekken?	65.7
209	En dat eist van dit soort chatbots dat ze transparantie geven over wat ze doen en op wat voor data het is getraind.	6.84
210	En transparantie is wel echt een ding dat ik nog mis.	4.59
211	Ik kan niet goed vinden wat er precies wordt gedaan met bijvoorbeeld voicememo's, foto's Om zekerder te zijn van je privacy: Overal die extra laag aanzetten, of overstappen dus.	4.64
213	Hij gebruikt dan alle informatie op openbare profielen.	6.62
214	Nederland is steeds vaker doelwit van cyberspionage en digitale aanvallen.	90.94
215	Vooral op bedrijven die we nodig hebben voor stroom, gas en water.	10.01
216	Volgens de AIVD proberen andere landen juist in deze levensbelangrijke sectoren zwakke plekken te zoeken.	18.08
217	De boodschap is duidelijk: we moeten ons beter voorbereiden.	4.51
219	Hebben mensen er vertrouwen in dat organisaties goed zijn voorbereid op zo'n hack?	14.92
221	We vroegen dit begin van de zomer, dus voor die OM-hack.	6.62
222	En je ziet hier: Toen dachten de meeste mensen, 58% al dat instanties slecht zijn voorbereid.	89.84
223	Maar we dachten natuurlijk: We gaan het nog een keer vragen nu dat OM zo in het nieuws is.	5.14
226	Er zijn mensen die eerder nog dachten: Het zit wel goed met die overheid.	4.61
227	Maar die zijn nu door het OM ook het vertrouwen verloren.	20.26
228	Maar daarvoor was de meerderheid dus ook al negatief.	11.3
231	Er zijn in ons onderzoek ook mensen die bij of voor de overheid hebben gewerkt en die het beeld neerzetten dat de software verouderd is.	44.68
236	Bijvoorbeeld dat bij Schiphol geen treinen konden rijden bij de NAVO-top, daar worden nu fietsers voor gezocht.	75.46
237	En de grote stroomstoring in Spanje en Portugal bleek ook iets anders te zijn.	24.1
238	Maar het hangt dan zo lang in de lucht dat het een cyberaanval is dat dat beeld bij mensen blijft hangen.	11.45
239	Maar het is geen 100%, er zijn ook mensen positief?	8.08
242	Die mensen zeggen: Ze leren ook steeds bij, als er iets gebeurt.	7.71
245	We weten uit eerder onderzoek dat mensen daar positief over zijn.	18.08
246	Er komt dus geld voor beschikbaar, iedereen is zich hier bewust van.	8.4
248	Als je hier polder inkijkt zie je waarom mensen aan het water willen wonen.	8.98
250	Maar het water hier is lager dan waar het moeten afvoeren verderop in het Amsterdam-Rijnkanaal.	48.13
255	Dit gemaal in Maarssenbroek is afhankelijk van elektriciteit.	15.47
256	Net als bij alle waterschappen gaat inmiddels alles digitaal.	12.1
257	Als het gemaal zou uitvallen door stroomuitval bijvoorbeeld dan gaat het water langzaam stijgen als het regent.	85.62
259	Dus de kans op waterschade met onze pompen en gemalen enerzijds en gevolgen voor de waterkwaliteit a er niet meer niet gezuiverd wordt we gaan wel gewoon steeds naar de wc Dan hebben we ook een probleem met waterkwaliteit.	16.28
261	De kans dat zo'n perfect storm zich voordoet extreem weer én stroomuitval tegelijkertijd, is klein.	5.41
262	Maar als het gebeurt, is het een nachtmerrie, zegt Haan.	7.17
264	Vroeger hadden we uitval vanuit elektriciteit omdat er een kabel kon breken.	58.54
266	Dus we moeten ons op een nieuwe manier steeds voorbereiden.	4.1
267	We proberen zo incidenten en kwade bedoelingen voor te blijven.	3.93
268	Alles waar we van afhankelijk zijn, energie, internet, water het kan heel kwetsbaar zijn.	16.02
269	We hebben afgelopen jaren gezien dat landen zich innestelen in vitale infra om mogelijk te gaan saboteren.	31.08
270	Vroeger waren staten met name geïnteresseerd in de overheid.	35.36
271	Maar de AIVD ziet nu ook meer cyberspionage bij bedrijven en onderwijsinstellingen.	55.1
272	En in toenemende mate cyberaanvallen op cruciale bedrijven.	49.23
273	Je zou je zorgen kunnen maken uitval van energie, geen drinkwater meer.	45.75
278	We hebben gezien Portugal, Spanje, waar lang geen internet was.	16.57
281	De stroomstoring in Portugal en Spanje eind april trof miljoenen mensen.	84.03
283	Stoplichten werkten niet, bellen en pinnen was onmogelijk en mensen zaten vast in de lift.	12.95
284	De oorzaak bleek uiteindelijk geen sabotage maar een technische storing, maar is een wake-upcall wat er kan gebeuren.	4.57
286	Het is een kwestie van tijd dat het steeds meer impact heeft.	4.72
287	Dit is de plek waar wij de omgevingen bewaken van onze klanten.	3.68
289	Cyberexpert Takkenberg ziet dagelijks aanvallen op cruciale bedrijven.	8.87
290	Ook havens, vliegvelden, energie-opslagterminals zijn interessante doelwitten, zegt-ie.	9.03
291	Wat wij veel zien, zijn signalen van voorbereidende handelingen.	4.64
292	Dat staten en criminelen bezig zijn toegangssystemen en netwerken van bedrijven te onderzoeken om te kunnen hacken.	85.84
294	Landen hebben andere belangen en zijn een bedreiging onze veiligheid.	13.53
296	Rusland in het beïnvloeden van de publieke opinie en omzeilen sancties.	39.82
298	Noord-Korea probeert bitcoins te stelen om wapens te kunnen kopen.	89.34
299	Tot dusver is het niet gelukt echt chaos hier te creëren.	4.01
300	Maar met name Rusland zou voorbereidende handelingen treffen.	7.31
301	We zien dat Rusland zich innestelt in de vitale sector zodat ze die kunnen ontwrichten en dan kan er mogelijk wel chaos ontstaan.	12.83
302	Dit is de knop waar het echt zou moeten gebeuren bij stroomuitval.	5.86
306	Een dieselaggregaat die zorgt dat de pomp kan blijven werken.	79.5
307	Tot nu toe is de stroom in gemalen nog nooit uitgevallen maar er wordt wel mee geoefend.	5.51
308	Ook een vaste telefoonlijn en fax blijft beschikbaar voor nood.	12.78
309	Dus we hebben een aantal dieselaggregaten die soms al in een gemaal staan.	6.04
312	Maar we hebben meer dan 200 gemalen en geen 200 dieselpompen.	10.34
318	Wat je zag toen in Limburg, dat het waterschap daar meer hacks te verdedigen kreeg.	5.97
319	Ze werden elektronisch aangevallen op 'n moment dat ze kwetsbaar waren.	18.86
320	Criminelen en mensen die slecht willen kijken: Waar ben je 't kwetsbaarst en wanneer?	25.92
323	Contactgegevens van alle politiemedewerkers werden gestolen.	34.16
325	De AIVD maakte bij wijze van hoge uitzondering bekend dat daar een Russische hackersgroep achter zat.	50.66
326	Omdat het belangrijk is dat iedereen zich realiseert dat we elke dag worden aangevallen.	6.43
329	Dat organisaties kwetsbaar zijn bleek toen onlangs ook het Openbaar Ministerie gehackt bleek.	72.06
330	De beveiliging van het hart van de rechtsstaat is dus niet op orde?	23.29
334	Is het waarschijnlijk dat bij 't OM ook Rusland erachter zit?	13.35
336	Zou die informatie interessant kunnen zijn voor een staat?	6.34
337	Ik kan me goed voorstellen dat bij het OM informatie is die interessant is voor landen als Rusland, China, Iran.	6.36
342	De AIVD benadrukt niet te weten wat er aan de hand is.	34.61
343	Ook niet of het OM te laat een kwetsbaarheid in het systeem gerepareerd heeft.	9.82
344	In het algemeen is het zo dat alle organisaties een plan B zouden moeten hebben voor een eventuele hack.	8.36
345	Als je wordt aangevallen door een buitenlandse mogendheid kan het echt leiden tot een probleem.	20.64
346	Dus moet je je voorbereiden op dat het gebeurt en dat je een back-upplan hebt.	3.85
347	Ik denk dat we ons hier in algemene zin goed van bewust zijn.	4.07
348	Maar dat er nog steeds genoeg organisaties zijn die te lichtzinnig zijn.	4.03
349	Dus als het gaat over kwetsbaarheid in software waar de fabrikant een patch voor publiceert, een update: Voer die dan snel uit.	25.11
355	Steeds meer landen ontwikkelen ook cyberprogramma's.	30.71
357	Ook de inspectie van Justitie en Veiligheid waarschuwt dat veiligheidsregio's zich beter moeten voorbereiden op grote en langdurige stroomuitval.	52.53
358	Zij vinden het zorgelijk dat de meerderheid geen noodplan heeft.	16.59
360	Rozemarijn, we horen in de reportage echt waarschuwingen dat er in Nederland iets kan gebeuren.	27.48
361	Stel dat het hier plat gaat, komen mensen dan zelf in de problemen?	8.73
362	De meerderheid in het onderzoek denkt ook dat dat de komende jaren wel kan gebeuren.	27.67
364	En een deel, een derde, denkt dat ze dan zelf in de problemen komen.	8.58
365	Bijvoorbeeld omdat ze geen vervoer hebben, of geen medicijnen Maar de meeste mensen denken dat ze het aankunnen.	56.27
367	We weten ook uit eerder onderzoek dat mensen contant geld hebben.	63.97
368	Er zijn dus best wat mensen die zeggen: Nederland gaat plat, maar ik red me dan wel.	6.51
369	Aan de andere kant, als Nederland plat gaat, en dat kan dus zomaar En een deel, een derde, denkt dat ze dan zelf in de problemen komen.	8.53
370	Bijvoorbeeld omdat ze geen vervoer hebben, of geen medicijnen of hun uitkering niet kunnen ontvangen terwijl ze daarvan afhankelijk zijn.	50.18
371	Aan de andere kant, als Nederland plat gaat, en dat kan dus zomaar en 1 op de 3 mensen kan zich niet redden dan gaat het ook wel om heel veel mensen.	39.11