Een Vandaag 🇳🇱

_id	68b9c593c2c77c1562b1c8e0
url	https://npo.nl/start/serie/eenvandaag/seizoen-12/eenvandaag_5874/afspelen
datetime	2025-09-04 18:30:00
description	Waarom is het zo lastig de overlast van Syrische jongeren aan te pakken? * Tekort aan studentenhuisvesting * Hoe bepaal je of zorg onnodig is? * Protesten in Servië

 

Statements

idx	statement	score
1	Burgemeesters zitten met de handen in het haar en kijken naar Den Haag voor een oplossing.	5.55
2	Studenten zijn wanhopig door het gebrek aan kamers.	90.75
3	Nu kan ik geen sociale activiteiten plannenen met vrienden want ik moet de volgende dag om vijf uur mijn bed weer uit.	3.46
4	Onnodige zorg wordt afgeschaft, maar wie bepaalt wat dat is.	14.49
5	Whitney, ja, is dat nou een positieve of negatieve ontwikkeling?	5.19
8	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
9	Burgemeesters van grote steden slaan alarm over de overlast van Syrische jongeren.	89.56
10	In Den Bosch, Nijmegen, Groningen en andere steden zorgen grote groepen voor geweldsincidenten en een gevoel van onveiligheid.	66.17
11	De gemeenten vragen Den Haag om landelijke maatregelen om deze overlast tegen te gaan.	43.2
12	Het zijn 27 jongeren die echt zeer overlastgevend zijn.	90.13
13	Dan hebben we het over een steekpartij binnen de groep.	8.29
14	We hebben het over het bekogelen van meisjes en ouders met stenen.	74.24
15	We hebben het over het mishandelen van een inwoner van Den Bosch met fietskettingen.	74.12
16	En de recente weken gaat het ook echt over bijvoorbeeld winkeldiefstallen.	8.34
19	Utrecht, Groningen, Den Bosch, Eindhoven en nu ook Nijmegen.	10.49
20	Burgemeesters van meerdere grote gemeenten slaan alarm vanwege overlast van een groep Syrische jongeren.	87.7
21	Ook winkeliers en bewoners hier op Plein 1944 hebben er last van.	9.5
22	En de angst voor de groep is zo groot dat ze alleen anoniem hun verhaal durven te doen.	4.79
23	Als ze mij op tv herkennen is morgen mijn hele zaak naar de gallemiezen.	3.7
24	Bij winkels verderop jatten ze en rennen ze vervolgens weg.	9.93
25	Een beveiliger van 60 hebben ze op de grond gegooid.	78.95
27	En als je langsloopt dan schreeuwen ze lopen ze je achterna en bedreigen ze je.	7.03
29	Dat is natuurlijk heel erg en daarom zitten we hier ook vol op.	3.76
30	Want deze week krijgen de Syrische jongeren een brief van burgemeester Bruls.	50.82
32	Je gaat er ofwel iets van maken voor de één zal dat zijn begeleiding naar werk of op school weer de draad oppakken.	5.12
33	Sommigen hebben ook echt veel last, geestelijke nood daar moet je zorg op toepassen.	5.4
34	En als je dat allemaal niet wil en je er niks van aantrekt en de boel blijft treiteren en verstoren ja, dan wordt het negatief.	5.06
35	En dan zullen we natuurlijk ook harder gaan ingrijpen.	4.05
37	Dan heb je het natuurlijk echt wel over strafbare feiten die voorgelegd gaan worden.	5.36
38	Denkt u dat die jongeren die brief überhaupt lezen?	11.95
39	Ja, want die wordt niet zomaar klassiek met een postzegel in hoeverre we dat nog doen, verstuurd.	4.16
41	Dat kan een politieagent zijn, dat kan een jongenwerker zijn.	12.83
43	Dit gaat niet om jongeren die alleen als alleenstaande hier zijn gekomen.	26.5
44	Die hebben ook gewoon familie, ook soms hier in de stad.	4.82
46	Dus die brief wordt echt wel op een warme manier door iemand persoonlijk gegeven en ook besproken.	4.23
47	In Den Bosch kiest burgemeester Jack Mikkers voor een andere aanpak.	8.58
48	We hebben de 27 jongeren allemaal een gebiedsverbod gegeven.	78.18
51	Het was een groep die zich steeds verder ontwikkelde.	4.63
53	En het tweede punt is, als ze het gebiedsverbod overtreden is dat voor het Openbaar Ministerie reden om ze aan te houden en voor te geleiden bij het Openbaar Ministerie en gaan ze een strafrechtelijk traject in.	41.97
54	Een gebiedsverbod zorgt er alleen maar voor dat iemand ergens niet komt maar daarmee zorg je ervoor dat ellende ergens anders misschien ontstaat.	40.62
55	Maar ik wil vooral nu ook zorgen zodat we naar een structurele oplossing komen.	4.02
56	En daarvoor is volgens de burgemeesters ingrijpen van demissionair minister Van Weel nodig.	15.59
57	Want sinds de val van Assad heerst onzekerheid bij gevluchte Syriërs.	89.17
58	Het demissionaire kabinet beschouwt Syrië nu namelijk als veilig land.	85.9
59	Waardoor de kans op een verblijfsvergunning kleiner is geworden.	31.08
60	Bij sommigen speelt heel duidelijk de uitzichtloosheid.	4.65
66	Ik kan niet tegen de jongeren zeggen je mag in Nederland blijven of je moet weg.	8.72
68	En een aantal van die maatregelen, als je echt iets extra's wil doen bijvoorbeeld rondom school, ja, die kosten geld.	6.76
70	Je kunt niet verwachten dat wij als gemeente voor een kleine groep een enorme investering alleen doen.	4.42
71	De jongeren moeten echt streng opgevoed worden omdat er nu problemen zijn in de aanpassing richting de Nederlandse samenleving.	61.08
72	De landelijke overheid moet er wat dat betreft bijspringen.	8.42
73	Voor die begeleiding is de landelijke overheid verantwoordelijk.	13.79
74	Dus ik doe een appel op hen om dat wat strakker in te regelen.	3.49
75	Ook Justitie doet onderzoek naar alle incidenten in de grote steden.	17.44
76	Wilt u reageren op dit onderwerp, kunt u ons bereiken op 1v.nl/chat onze redacteuren zitten voor u klaar.	4.06
77	Niet alle controles en behandelingen in de zorg zijn even nuttig en daarom worden er dingen geschrapt.	5.37
79	Ja, je moet dan denken aan handelingen die standaard uitgevoerd worden maar die niet per se noodzakelijk zijn.	4.59
81	En dus zeggen artsen: dan kunnen we ze net zo goed niet doen.	6.32
83	Niet gek, als je kijkt hoeveel geld ernaartoe gaat meer dan een kwart van het overheidsbudget.	22.0
84	En door vergrijzing en het feit dat we steeds ouder worden nemen die kosten verder toe.	5.99
85	Daarom werd drie jaar geleden de campagne 'De zorg van morgen' gestart om ideeën te verzamelen over hoe de zorg betaalbaar kan blijven.	17.31
91	Voor het eerst vervallen er 13 handelingen uit de zorg.	12.46
95	Zoals Marieke van Gastel, die elke twee jaar opnieuw wordt gekeurd om te bepalen of ze nog recht heeft op zorg.	13.88
96	Ik vind dat je mensen die een levenslange zorgvraag hebben en eigenlijk nooit beter worden dat je die niet continu moet lastigvallen met opnieuw herindiceren.	5.08
97	Geld is dus niet de belangrijkste reden voor deze veranderingen.	8.87
98	De operaties, onderzoeken en controles die nu vervallen maken mensen niet per se beter.	7.63
99	Bijvoorbeeld standaard opereren bij een blindedarmontsteking.	48.45
100	Bij 70 procent van de mensen zijn antibiotica genoeg.	87.36
101	Vrouwen met eierstokkanker krijgen minder controle-afspraken.	90.88
102	En bij een licht herseninfarct is een standaard ziekenhuisopname niet langer nodig.	83.17
103	In beginsel is iedere zorg die gegeven wordt en die niet gegeven zou hoeven te worden is in zekere zin schadelijk met name omdat het ook beslag legt op middelen voor de zorg vooral personeel, die ook op een andere manier kan worden ingezet.	13.6
104	Nu wordt er dus bespaard op behandelingen die nauwelijks effect hebben.	9.87
106	Hoe hou je de zorg betaalbaar bij medicijnen die wél werken maar extreem duur zijn?	47.23
110	En dit is een prik die ik eens in de 14 dagen gebruik.	3.89
117	Want sommige patienten willen vooral kwaliteit van leven terwijl andere patienten vooral langer willen leven.	40.94
118	Zoals voormalig Dichter des Vaderlands Lieke Marsman, die ongeneeslijk ziek is.	21.28
121	Hoe snel gaan patienten iets merken van deze veranderingen?	9.55
122	Stoppen met niet passende zorg is een gedragsverandering.	76.45
123	En zoals we allemaal weten, gedragsverandering kost tijd.	11.11
124	Dat is niet van de ene dag op de andere dag geregeld.	3.74
127	Maar er zullen een hele hoop chirurgen nog steeds wel een tijdje hun eigen beleid voeren.	4.88
128	Het zal nog eens een tijdje in de protocollen blijven staan.	3.78
129	Maar dit is een heel belangrijke stap in de goede richting.	3.95
130	Het belangrijkste advies voor patiënten met twijfels praat met je arts over je zorgen.	65.21
131	De universiteiten en hogescholen zijn weer begonnen.	24.49
132	Maar lang niet alle studenten hebben een plek om te wonen.	49.4
133	Dat blijkt uit cijfers van de landelijke monitor studentenhuisvesting.	52.26
134	Het afgelopen jaar verdwenen bijna 18.000 studentenkamers uit de particuliere sector.	82.14
135	Door nieuwe wet- en regelgeving is het minder aantrekkelijk geworden voor particulieren om studentenhuizen te verhuren.	87.54
136	Het totale tekort aan kamers is daarmee opgelopen tot 21.500.	21.56
137	En daar hebben niet alleen de studenten zelf last van, merken ze in Eindhoven.	10.59
141	Van Giessenburg rijd ik met mijn auto naar Boven-Hardinxveld.	6.87
150	Carlijn Varekamp is eerstejaarsstudent Pedagogische Wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam.	6.91
151	Ze reist dagelijks vier uur op en neer van het uiterlijk huis naar de studie en weer terug.	5.01
152	Ik hoop dat het een beetje vol te houden is maar nu kan ik geen sociale activiteiten plannen met vrienden want ik moet de volgende dag om vijf uur mijn bed weer uit.	3.53
153	Een studentenkamer vinden blijkt een speld in een hooiberg.	36.0
157	Ik ben nu al meer dan een half jaar op zoek en ik heb er nog geen gevonden.	3.86
158	Ik ken een paar vrienden van mij en die wonen in antikraak.	7.07
162	Veel studenten staan te popelen om te studeren maar zonder kamer wordt dat een stuk moeilijker.	70.78
164	We zien bij de start van het academisch jaar dat er ongeveer 500 studenten zich hebben teruggetrokken uit het aanmeldproces en dus niet hier naartoe komen om te studeren en later te werken.	12.9
165	Wat betekent het voor de universiteit dat die 500 man niet komen?	36.28
166	Het betekent voor de universiteit dat we wat geremd worden in onze groei.	5.68
167	En de ambitie van Nederland en de regio is juist om hier in deze regio wat te groeien in het aantal studenten.	5.05
168	Onder de afzeggingen zitten ook veel studenten uit het buitenland.	34.26
169	Maar de vraag is of de universiteit dat kan. Wij als universiteit mogen zelf niet bouwen we mogen niet exploiteren we mogen zelfs geen geld steken in studentenhuisvesting.	39.8
170	De gemeente is natuurlijk een belangrijke partner en er wordt op dit moment hard gewerkt om daar de komende jaren te voorzien in extra huisvesting.	15.63
171	We moeten er wel op doorduwen, want dat komt niet vanzelf.	4.4
172	Carlijn zoekt nu na een half jaar nog steeds een kamer.	6.71
173	Ik weet als ik rond de 700 euro heb, of net wat minder dat ik het met mijn werk kan doen.	4.06
176	Dat 1300 euro wordt gevraagd voor zo 'n klein kamertje dat je echt denkt, dit is niet ethisch, eigenlijk.	5.86
177	Studenten zijn ontmoedigd, ze hebben geen zin meer omdat het zoveel moeite is om een kamer te vinden.	10.11
178	En het is heel schadelijk dat hier onderwijs nog ontoegankelijker wordt hierdoor.	8.59
179	Er zullen ook mensen kijken die denken dan ga je toch een uurtje in de trein.	4.41
182	We realiseren ons niet dat studeren ook meer is dan in een college zitten.	13.15
183	Je hebt je studie-uren die je om je studie aan de slag moet.	6.16
184	Dus met colleges voorbereiden, onderzoeken maken naar stages gaan.	4.92
186	En een uur reizen, dat kan extra boven de last nog toevoegen.	3.72
187	Maar daarnaast ook, veel studenten moeten werken om rond te komen.	14.04
188	Dus als je naast je voltijdsstudie aan het werk bent ook nog veel moet reizen Studenten bijvoorbeeld die in een bijzondere situatie zitten zoals bijvoorbeeld mantelzorg, daarop is de druk nog hoger.	25.19
189	En we helpen die groepen juist niet als we zeggen dat ze aan het zeuren zijn.	6.02
195	Het gekste wat ik tegenkwam was dat er een bed in een slaapkamer werd verkocht.	7.06
196	En daar vroegen ze 700 euro voor en dan had je gewoon drie bedden naast elkaar staan.	9.14
197	En dan huurde je één bed en daar moest je 700 euro voor betalen.	17.44
198	Toen liet ik het allemaal mensen zien en ik dacht, ja Hoe durf je?	3.65
199	Als student een kamer vinden is dus niet zo makkelijk.	8.66
200	En als je dan een kamer hebt, is het ook nog maar de vraag of het veilig, gezond en betaalbaar is.	4.34
201	Joyce van het Opiniepanel, jij hebt daar onderzoek naar gedaan.	18.45
203	We ondervroegen jongeren tot 35 jaar die studeren of gestudeerd hebben.	88.72
204	En degenen die het geluk hebben een studentenkamer te vinden zijn ze daar natuurlijk blij mee.	4.13
207	Ik zie dat bijna iedereen zegt, 8 op de 10: Mijn studentenhuis had of heeft echt wel flinke mankementen: Schimmel, tocht, kou, muizen lekkages, kapotte voorzieningen, een riool dat overstroomt.	6.16
208	Beelden en vooral geuren waar je niet te lang over wil nadenken.	5.49
209	Iemand vertelt dat er een plant van buiten door de muur naar binnen groeit.	32.02
212	Het zijn verhalen van heel veel studenten in heel Nederland.	6.17
214	Ja, maar dat heeft vaak weinig zin, zeggen studenten.	9.89
215	Hij hamert een raampje dicht, maar daar blijft het bij.	3.98
217	Ik zei al: als student ben je vaak blij dat je iets hebt gevonden dus er echt een grote zaak van maken wil je ook niet.	5.32
218	Nee, je bent dus overgeleverd aan je huisbaas, aan de markt maar echt gezond lijkt me die situatie ook niet.	6.98
220	En ook als je wel in een woning zit zonder mankementen zit komt er soms stress bij omdat de huur te hoog is of je kan er elk moment uitgezet worden.	21.19
221	Of je woont ver weg van waar je studeert, bij je ouders zoals we in de reportage zagen.	5.46
222	Dit allemaal bij elkaar leidt ertoe dat 14 procent van de studenten zegt dat ze slechtere studieresultaten halen.	90.41
223	Omdat ze zich te druk maken over dat dak boven hun hoofd.	13.11
224	Een kwart heeft mentale en lichamelijke problemen gekregen.	90.53
225	Ze krijgen bijvoorbeeld vaak last van de luchtwegen door de kou en schimmel, lees ik.	86.77
226	En een derde en dat vind ik toch ook echt een hoog getal zegt minder contact te hebben met vrienden dan ze zouden willen.	4.17
229	Of je kamer is zo aftands, dat je je schaamt om iemand uit te nodigen.	6.15
230	Dus ja, ook hierom is het belangrijk dat er meer kamers komen.	4.05
231	Want nu is de vraag zo hoog, dat als je een kamer krijgt aangeboden je gewoon geen nee kan zeggen.	5.48
234	Demissionair minister Mona Keijzer die verantwoordelijk is voor Wonen, hebben we gevraagd wat het kabinet doet aan dit probleem.	57.2
235	Zij zegt: wij gaan ruim 21.000 nieuwe studentenwoningen bouwen.	23.73
236	We maken verhuur aantrekkelijk door tijdelijke huurcontracten en versoepeling van de regels.	17.16
237	En we willen minder buitenlandse studenten toelaten.	46.82
240	Tienduizenden mensen zijn woedend op de huidige regering.	31.81
241	Vooral studenten en scholieren gaan daarom massaal de straat op.	62.98
243	Daar praten we straks over, maar eerst de Nederlandse Servier Dusan.	5.39
244	Ook hij spreekt zich uit en dat is niet zonder gevaar.	3.78
245	En nu acht maanden later staat Dusan een Nederlands Servisch scholier uit Belgrado de zoveelste mega-demonstratie in goede banen te leiden.	12.94
246	Dusan is niet zijn echte naam die wil hij liever niet genoemd hebben.	8.07
247	De gezamelijke vijand van de demonstranten is deze man: Aleksandar Vucic.	8.26
248	Hij domineert al meer dan tien jaar de Servische politiek.	6.83
249	Zijn nationalistische koers maakte hem populair maar nu hij kritiek de mond snoert en steeds vaker met corruptie wordt in wordt gebracht willen veel Serviërs van hem af, studenten voorop.	9.15
250	Veel studenten merken in Servië dat als je een baan wilt krijgen als je een economische kans wilt hebben dat je dan echt goede connecties moet hebben met de politieke partij van de president, Vucic en dat willen ze graag veranderen.	12.39
251	Ziet onderzoeksjournalist Ingrid Gerkema die de studentenbeweging in Servië al vanaf dag één op de voet volgt.	9.42
252	Ze willen een werkende rechtsstaat, democratische hervormingen en een samenleving die niet gestoeld is op corruptie.	5.12
253	Dat was dit moment, de vonk in het kruitvat waardoor de demonstraties oplaaien.	3.91
254	Het gloednieuwe station van studentenstad Novi Sad stort in.	40.16
255	Dat station was net verbouwd door een groot infrastructuurproject van de Servische overheid met Chinese bedrijven.	12.56
256	Studenten zeggen: Het kan niet dat een nieuw treinstation zomaar instort.	78.64
259	En corrupte onderaannemers hebben dat wellicht gecorrumpeerd.	9.94
261	Er zijn aanwijzingen dat gemaskerde knokploegen gelinkt aan de autoriteiten, de rellen aanwakkeren.	44.27
262	Dat is gewaagd, want de Servische president is bezig met een balanceer-act waarbij hij Europa niet te veel tegen zich in het harnas probeert te jagen.	17.84
263	Servië is een kandidaatlidstaat, krijgt veel Europese fondsen dus hij kan die studenten ook niet al te hard aanpakken.	39.85
264	Hij probeert het op andere manieren dan toch te controleren door bepaalde trucjes toe te passen.	4.26
266	Deze week is Vucic op bezoek in China waar hij ook een onderonsje heeft met de Russische president Poetin.	10.24
268	Vucic geeft eigenlijk alleen maar om één ding en dat is zijn eigen macht behouden.	4.09
269	En of hij dit nu doet door met de Russen samen te werken of met Chinezen of met de Europese Unie het is gewoon letterlijk wat Vucic het beste uitkomt.	6.41
270	Alles draait om Vucic en het lukt de boze Serviers maar niet om hem aan het wankelen te krijgen.	4.46
271	Samen met de duizenden demonstranten hoopt Dusan daarom op steun van de EU en van zijn tweede vaderland Nederland.	11.46
272	Bij mij in de studio euro-parlementarier Thijs Reuten voor Groenlinks-PvdA.	4.72
273	Dusan is dus flink teleurgesteld, u bent ook lid van de Servie-delegatie van het Europees Parlement.	6.93
275	We Moeten als Europa dit moment heel goed begrijpen.	4.9
276	Er wordt al 10 maanden geprotesteerd door studenten.	9.53
277	Het krijgt steeds meer steun uit de hele samenleving.	6.84
278	Europa is de afwezig en blijft teveel aan de kant van de president staan.	28.45
283	Waarom veroordeelt de EU de nationalistische Vucic niet als hij zo tegen zijn eigen bevolking optreedt?	46.68
284	Europa ziet Vucic als een factor van stabiliteit in de regio.	11.57
286	Hij gebruikt zijn macht om instabiliteit te verspreiden.	19.03
287	En hij heeft hele goede banden met Poetin en met China.	5.71
288	En Rusland en China vinden het ook geweldig om in deze regio te blijven stoken en om Europa uit het evenwicht te halen.	6.31
289	De Serviërs willen eigenlijk iets anders en die voelen nu weinig steun vanuit Europa dus die keren zich ook steeds meer af van Europa.	20.76
292	Hij heeft dan als boodschap richting de eigen bevolking maar ook richting Europa gezegd dat hij nieuwe gascontracten gaat afsluiten met Rusland.	35.25
293	En elke keer als Europa daar niet op reageert dan bewijs je eigenlijk deze autocraat een dienst.	7.36
294	Hij versterkt zijn positie weer een beetje door dat wij niet elke keer terugduwen.	3.57
295	Deze vorm van instabiliteit, is bij ons in de buurt.	4.44
296	Hoe gevaarlijk is deze situatie voor ons zo dichtbij?	14.3
297	Het blijft een lastige regio die wel heel erg belangrijk is voor de stabiliteit in Europa.	5.8
299	Dus als we niet zorgen dat Servië het gezicht naar Europa keert en hervormingen gaat doen dan blijft ook die hele regio instabiel.	14.82
300	Voor de Serviërs is het belangrijk dat we die rechtsstaat steunen, maar ook voor onszelf.	5.75
301	We moeten die landen dichter naar ons blok trekken.	4.56
302	We hebben gezien wat een verzwakt Europa op het wereldtoneel kan betekenen.	10.81
304	Dat betekent dat we ook lange tijd met Servië hebben gepraat als het gaat om het lidmaatschap van de EU.	8.9
305	Ze zijn kandidaat, hoe staat het met de gesprekken?	4.63
306	Zolang Vucic daar zit de kachelt het eigenlijk achteruit.	5.7
307	De protesten worden ook hevig neergeslagen door het regime.	7.86
308	Er wordt al heel veel jaren niet echt meer onderhandeld.	6.06
309	Dit is het moment voor de EU en ook voor Nederland om streng te zijn en ook duidelijk te zijn.	5.02
311	Maar het is ook het serieus nemen van onze eigen waarden.	3.93
312	Omdat we slap optreden denken ook veel Europeanen: Wat is dit nog waard?	7.72
314	Ze blijven Vucic als een factor van stabiliteit zien.	6.64
316	Maar op de momenten dat er iets gebeurt zul je moeten terugduwen.	4.51
317	En ook zorgen dat het geld wat we nog steeds aan Servië geven aan hele strenge voorwaarden wordt verbonden.	5.44
319	Ik ben ook een vriend van de Servische bevolking, maar niet van president Vucic.	6.09
320	En hij moet een keuze maken of hij echt bij Europa wil horen inclusief alle waarden en alles wat erbij hoort.	4.25
321	Het is in het belang van Servië en van ons om dit land erbij te houden.	5.44
324	Heeft u vragen over dit verhaal of andere onderwerpen in deze uitzending?	4.09
327	We zijn er altijd online en morgen weer op radio en TV.	4.88