Een Vandaag 🇳🇱

_id	68f7bc12a9ca4362da5f2e04
url	https://npo.nl/start/serie/eenvandaag/seizoen-12/eenvandaag_5947/afspelen
datetime	2025-10-21 18:30:00
description	PVV stijgt weer iets in de nieuwe zetelpeiling * In tien jaar ruim 7000 jeugdzorgaanbieders erbij, Veendam besloot in te grijpen * Mag religieus onderwijs botsen met het grondrecht van gelijkheid?

 

Statements

idx	statement	score
0	888 CDA-leider Bontenbal vindt dat scholen homoseksuele relaties mogen afwijzen.	76.92
4	Ik denk dat het een schoolvoorbeeld is voor samenwerking tussen zorg en onderwijs.	5.8
5	Want dat is, denk ik, de succesfactor in dit verhaal.	3.93
8	Ja, nog een week voor de verkiezingen zie ik kleine verschuivingen in het midden en op rechts.	3.46
11	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
12	Mag een religieuze school homoseksuele relaties afwijzen?	27.0
13	Die vraag is weer actueel nadat CDA-leider Bontenbal een uitspraak heeft gedaan over de vrijheid van onderwijs.	39.01
14	Staat die op gespannen voet met artikel 1 van de Grondwet waarin staat dat iedereen gelijk behandeld moet worden?	35.05
17	Ja, we zitten acht dagen voor de verkiezingen maar Bontenbal lanceert ons in een discussie die al meer dan 100 jaar wordt gevoerd.	6.85
19	Gisteravond kreeg de CDA-leider de vraag of een reformatorische dus streng protestants-christelijke school een leerling mag verbieden om zich homoseksueel te uiten.	86.04
20	Het gaat dan over wat belangrijker is: Artikel 1 van de Grondwet waarin staat dat iedereen gelijk moet worden behandeld of artikel 23 van de Grondwet waarin staat dat de scholen vrij zijn om hun onderwijs op religieuze basis in te vullen.	33.92
21	Dit zei Bontenbal: Ik vind wél dat je scholen die ruimte moet gunnen want als zij dat als een religieus standpunt zien dan schuurt dat inderdaad met dat andere maar ik denk dat de vrijheid van onderwijs wel zó belangrijk is dat je dit moet accepteren.	18.43
24	Zijn ouders kunnen 'm naar een andere school sturen.	27.69
25	Meteen hierna regende het kritiek omdat Bontenbal hier leek te suggereren dat het oké is dat leerlingen niet zichzelf mogen zijn.	52.64
26	Op social media noemen Kamerleden van onder andere VVD en GroenLinks-PvdA de uitlatingen van Bontenbal 'schadelijk' en 'bizar'.	25.3
27	Voor VVD-lijsttrekker Dilan Yesilgöz gaan de uitspraken van Bontenbal inderdaad te ver.	12.23
30	Nederlandse scholen mogen geen onderdrukkende of onvrije boodschappen verkondigen over in dit geval ging het over homo's, of vrouwen.	64.64
32	Vrouwen hebben dezelfde rechten als mannen homo's mogen gewoon zichzelf zijn.	83.56
34	Bontenbal zelf laat de stroom aan kritiek intussen over zich heen komen.	7.53
35	Voor die scholieren moet er een veilig klimaat zijn.	10.79
37	En als zij wel discriminatie ervaren dan moet de Onderwijsinspectie daarop ingrijpen.	12.62
40	Maar daar hoef je niet artikel 23 voor op de schroothoop te gooien.	4.62
41	De VVD, maar ook GroenLinks-PvdA en D66 willen een modernisering van artikel 23 van de Grondwet waarin het kind centraal staat en niet de school.	72.12
42	Dat betekent bijvoorbeeld dat religieuze scholen kinderen niet mogen weigeren ook niet als ze openlijk homoseksueel zijn.	59.53
43	Welk grondwetsartikel je zwaarder vindt wegen, doet er niet toe.	6.72
45	Dat kinderen zich in vrijheid kunnen ontwikkelen tot wie ze zijn dat zou het uitgangspunt moeten zijn.	13.98
46	Ik denk dat de vrijheid van onderwijs wel zo belangrijk is dat je dit moet accepteren.	5.7
48	Ik denk dat scholen wel verplicht zijn om veiligheid voor hun leerlingen, ja, te bewerkstelligen.	14.67
49	Ehm En dat het vooral belangrijk is om te kijken: Hoe vul je dat in op een manier dat iemand zichzelf niet hoeft te verloochenen?	6.83
50	Tijdens zijn middelbareschooltijd in Kampen ontdekt Gerard Amersfoort dat hij op jongens valt.	18.28
51	Omdat er op zijn school vooral negatief over homoseksualiteit wordt gesproken besluit hij zijn gevoelens te verbergen, ook voor zichzelf.	19.15
52	Pas tijdens zijn studententijd, wanneer hij in aanraking komt met andere levensovertuigingen, durft hij uit de kast te komen.	4.59
53	De beelden over homoseksualiteit waren altijd negatief geladen.	39.81
54	Dus het gaat over zonde, het gaat over, ehm Nou ja, je hebt niet het gevoel dat het er mag zijn.	3.6
55	Als het er wél over gaat, dan gaat het over excessen.	4.42
56	Ik was vorige maand tien jaar samen met mijn vriend.	5.32
57	Dat dat ook een perspectief kon zijn voor mijn toekomst, dat heb ik me daar nooit kunnen realiseren.	4.08
59	Ja, het pad was: Homoseksualiteit is er wel, maar je mag geen relatie aangaan.	8.71
60	Terwijl ik wel heel graag een relatie aan wilde gaan.	4.18
61	Dus mijn idee was ook: Ik ga gewoon met een vrouw trouwen en dan komt het allemaal goed.	3.69
64	Ik denk dat die spanning altijd zal blijven bestaan.	4.06
65	Uiteindelijk zijn scholen en het bijzonder onderwijs wel iets wat we hebben bevochten.	6.31
66	Ik denk wel dat vrijheid er nooit toe kan leiden dat je jezelf moet verloochenen.	4.93
67	En ik denk dat iedere school daarin een opdracht heeft om die vrijheid te bieden aan leerlingen.	5.29
69	Ondanks dat je als school een bepaald perspectief uitdraagt dat je de andere perspectieven daar wel ook eerlijk naast zet.	5.6
70	Want, ehm, mensen komen gewoon in de knel als ze Ja, die kunnen niet zichzelf ontplooien.	11.51
71	En school moet toch een veilige plek zijn om te leren en om je te ontwikkelen.	14.86
72	Bij mij in de studio politiek commentator Joost Vullings.	5.83
73	Bij mij in de studio politiek commentator Joost Vullings.	5.83
77	Dat weet ik niet, maar andere partijen duiken er gretig op.	3.85
80	Het CDA zegt: dit artikel 23, vrijheid van onderwijs, hebben we altijd verdedigd.	54.8
82	Ze zitten klem ze maar ze zullen altijd blijven zeggen wat Bontenbal gezegd heeft.	4.1
84	Maar hij accepteert dat het kan gebeuren op scholen.	7.51
85	Terwijl andere partijen artikel drie 20 wil aanpassen.	5.34
89	De discussie over de vrijheid van onderwijs loopt al meer dan 100 jaar.	42.92
92	In 1917 werden er afspraken vastgelegd in de Grondwet over de vrijheid van scholen om onderwijs op religieuze basis te geven.	29.07
93	Dat was destijds de uitkomst van een discussie die jaren had geduurd.	3.65
95	Met aan de ene kant de christelijke partijen en aan de andere kant van het schoolplein de liberalen en socialisten.	3.87
101	Toch is er sindsdien altijd spanning geweest tussen gelijke behandeling en vrijheid van onderwijs.	5.72
102	Dat kan op scherp komen te staan doordat bepaalde heilige geschriften zeggen dat niet iedereen hetzelfde is.	4.59
103	Als je dat allemaal vrij uitdraagt onder het mom van de onderwijsvrijheid dan kan dat spanning op gaan leveren met discriminatie bijvoorbeeld van artikel 1.	11.84
104	En daar is in de loop van de jaren een probleem bij gekomen.	4.21
105	De vrijheid van onderwijs kan leiden tot uitdragen van ondemocratische en onverdraagzame boodschappen.	74.18
106	Met name op strenge protestants-christelijke en islamitische scholen.	8.18
107	Deze problemen leiden ertoe dat er in de Tweede Kamer steeds meer stemmen opgaan om artikel 23 af te schaffen of ten minste aan te passen.	32.85
108	Nu hebben we dus een artikel dat nog heel veel ruimte geeft voor onderwijs op godsdienstige basis.	5.38
109	En dat is dus eigenlijk niet inclusief want als iedereen volgens eigen richting onderwijs geeft dan is dat een soort sta-in-de-weg voor integratie in de samenleving.	6.47
110	Aanpassen van de Grondwet is overigens niet een-twee-drie geregeld.	5.93
111	Zowel de Tweede als de Eerste Kamer moet daar dan twee keer over stemmen.	15.11
112	En die tweede keer moet daar dan ook nog eens een tweederdemeerderheid voor zijn.	4.05
115	Politici geven overal interviews, er zijn al een paar grote debatten geweest.	6.1
119	De zetelpeiling die we doen samen met onderzoeksbureau Verian.	13.0
122	Nu krijgt de PVV er weer drie zetels bij, komt op 34.	29.25
125	De partij schommelt al maanden tussen de 30 en 34 zetels.	7.47
127	Ze hopen hem de grootste te kunnen maken, zodat geen partij om hem heen kan. Ik zie, een week voor de verkiezingen, dat ze ook steeds zekerder zijn van hun stem: Wilders is, voor hen, echt de enige die zegt wat ze willen als het gaat om migratie.	4.49
128	Verder blijft GroenLinks-PvdA op 25, CDA op 23 en VVD stabiel op 15.	13.73
130	Ja, al een paar weken een stijgende lijn voor de partij.	3.56
132	Kiezers vinden dat de partijleider, Rob Jetten, het goed doet in debatten en ook zij stemmen strategisch.	7.43
135	Jetten zei dat hij erin gelooft dat zijn partij bij de verkiezingen de grootste kan worden.	10.28
136	De meeste kiezers van D66 geloven dat inmiddels ook, zie ik in ons onderzoek.	36.83
138	De PVV is in onze peiling nog steeds twee keer zo groot.	27.74
144	Dat heeft te maken met de strijd op rechts, om het zo maar te noemen.	4.17
145	Kiezers zien dat de BBB al een jaar vrij laag staat in de peiling.	75.18
146	Dan denken ze toch: Mwah, is nu bijna te klein om nog iets te bereiken.	3.52
147	En kiezen ze liever voor partijen die het nu goed doen zoals het CDA en JA21.	10.32
150	Ze kregen drie weken geleden voor het eerst echt een volle zetel in onze peiling.	3.67
154	Er is beweging in de peiling, maar ook weer niet al te veel.	3.51
156	Als je kijkt naar de grote zes alle partijen met meer dan 10 zetels die klinken allemaal optimistisch.	3.64
165	En ze hebben allemaal een scenario dat kan. Ze hebben allemaal hoop dat ze flink kunnen doorgroeien.	3.93
166	Bij de grote groep kleine partijen is er vooralsnog niemand die de weg omhoog weet te vinden.	4.39
174	En dan moet de laatste fase van de campagne nog beginnen.	3.57
180	Net zoals eind vorige maand is ook een week voor de verkiezingen de helft nog niet zeker van de stem.	8.95
181	Vooral tussen CDA, D66 en de VVD wordt veel getwijfeld.	15.1
183	Wel aardig om te melden dat bij de vorige verkiezing, in 2023, rond deze tijd ongeveer drie op de tien twijfelden, echt wel wat minder dus.	36.29
185	En zo'n nieuwe stemmenmagneet ontbreekt eigenlijk in deze campagne.	3.93
186	Zwevers hopen nu dat ze de komende week toch nog beter inzicht in de plannen krijgen.	9.51
187	Ze kijken wat er gebeurt in het nieuws, in de debatten wat er uit de StemWijzer komt en wat er gebeurt in de peilingen.	3.73
188	Ja, want in hoeverre willen mensen strategisch stemmen?	7.53
189	Ik zie in ons onderzoek dat ruim een kwart, 28%, dat overweegt.	20.65
190	Al eerder zei ik: Ik zie dat gebeuren bij kiezers op de PVV en D66.	4.7
191	Maar de strategische kiezer zit vooral bij het CDA, JA21.	6.47
192	En bij GroenLinks-PvdA zegt zelfs 38% vanuit een strategie deze partij te kiezen.	26.13
193	Bij die onderste vier partijen gaat het de mensen er echt om een bepaalde coalitie mogelijk te maken.	4.94
195	GroenLinks-PvdA-kiezers hopen op Timmermans als premier.	47.25
197	Kiezers die strategisch op de PVV stemmen, willen juist een bepaalde coalitie onmogelijk maken.	29.5
198	Echt letterlijk zeggen ze: Hoe groter de PVV, hoe kleiner de kans op een linkse regering.	20.25
202	Wat is zijn verhaal om de strategische stem binnen te halen?	5.25
203	Je zou het eigenlijk toen hij vorige week bij Vandaag Inside zat.	5.63
206	Maar hij zegt: als ik echt heel groot word dan zul je zien dat andere partijen me niet meer gaan uitsluiten.	3.97
209	Hij wil dat gelooft dat hij premier kan worden zo lang mogelijk volhouden.	6.02
210	De kop in zijn pagina in De Telegraaf was: ga stemmen.	8.33
211	De grote angst van Wilders is dat mensen denken dat hij is uitgesloten.	19.16
215	Vorige keer kreeg hij veel stemmen van mensen die normaal niet zijn.	4.48
218	Donderdag dan begint de allerlaatste, hete fase van de campagne.	4.93
221	Dan kan hij verder doorgroeien maar zij zien het als de kans om aan de kiezer duidelijk te maken dat hij nooit meer zal worden.	4.35
222	GroenLinks-PvdA is de nummer twee in de peilingen en CDA de nummer 3.	17.79
223	Dan kunnen zij de andere partijen leeg eten, denken ze.	16.62
227	Maar als Geert Wilders wordt uitgesloten en je wil een rechts geluid, moet je bij hen zijn, zeggen ze.	14.2
228	De kleine partijen zeggen dat je moet stemmen met je hart.	5.72
232	Jongeren die van de ene hulpverlener naar de andere worden doorgeschoven, een bekend fenomeen in de jeugdzorg.	85.73
233	En dat is niet zo gek als je de cijfers ziet want de afgelopen tien jaar is het aantal jeugdzorgaanbieders verzesvoudigd naar meer dan 8000.	62.29
234	Blijkt uit cijfers die we hebben opgevraagd bij de Kamer van Koophandel.	10.3
235	Eva Mulder, hoogleraar jeugdzorg aan de Universiteit van Amsterdam en werkzaam voor het Nederlands Jeugd Instituut.	12.81
240	Je wil dat al die aanbieders van jeugd op goede kwaliteit bieden.	4.54
241	Dus dat ze kennis gebruiken, hun medewerkers goed begeleiden en kijken of ze het juiste doen voor de gezinnen.	4.73
242	Je kunt je afvragen of al die aanbieders dat doen laat staan dat het lukt om daar goed toezicht op te houden.	5.59
243	Dat zijn er zoveel dat je ze eigenlijk niet kan controleren?	8.27
245	En daarnaast, een hele belangrijke voorwaarde voor goede jeugdhulp is samenwerking.	9.44
246	Natuurlijk voor gezinnen maar ook tussen jeugdhulpaanbieders onderling.	7.04
247	Je moet weten waar je goed in bent en wanneer je een ander nodig hebt.	4.98
249	Hoe meer jeugdhulpaanbieders er zijn, hoe moeilijker het wordt.	21.02
250	Weten dat er meer kinderen in de jeugdzorg zijn dan ooit.	80.74
253	Ik denk niet dat je dat meteen aan elkaar verbinden, een op een.	4.16
255	Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de jeugdhulp die ze in huis halen.	71.68
256	Dat betekent dat zij ook moeten bepalen: hoe doe je dat dan en hoe let je op kwaliteit?	6.21
258	Als je steeds wisselt van aanbieders daar krijg je geen betere jeugdhulp van.	29.77
259	Omdat je elk jaar een goedkopere aanbieder vindt bijvoorbeeld.	13.88
264	En dat je samen steeds beter doet wat gezinnen nodig hebben.	9.5
266	In het Groningse Veendam hebben ze het over een andere boeg gegooid.	7.35
267	Daar is flink gesnoeid in het aantal jeugdzorgaanbieders.	75.55
272	Dus toen hebben wij gezegd: Wij willen dat anders doen.	4.04
273	En we zagen dat kinderen elk jaar naar een andere aanbieder voor hetzelfde traject gingen.	9.12
274	En nog was het probleem niet verholpen of de vraag niet opgelost.	4.04
276	Ze gooit het over een andere boeg en koopt de jeugdhulp in bij een kleine groep aanbieders die met elkaar samenwerken.	6.11
277	Anne Hueting stond aan de basis van dit nieuwe systeem.	9.44
278	Het is best een bijzondere aanpak want eigenlijk heeft de gemeente Veendam ervoor gekozen om de meest voorkomende specialistische jeugdhulp in één opdracht te zetten en die door een klein aantal partijen te laten uitvoeren.	13.45
279	En dat betekent dus dat wij zowel inhoudelijk als financieel verantwoordelijk zijn voor eigenlijk alle ambulante begeleiding en behandeling in Veendam.	4.65
280	Op elke basisschool en bij elke huisarts zit één dag in de week een gespecialiseerde hulpverlener bij wie ouders en kinderen gewoon kunnen binnenlopen.	40.01
281	Daarmee lukt het heel vaak om kleine vragen ook klein te houden.	4.76
282	Want we zijn er sneller bij, we hebben een hoog kennisniveau en ouders durven daardoor ook beter op onze kennis te leunen.	49.62
283	We hebben dus de specialisten naar de voorkant gehaald.	4.24
284	En die zijn dus nu voor iedereen beschikbaar, bij scholen, bij huisartsen.	7.03
285	En als de vraag in je thuissituatie speelt, komen ze bij je thuis.	4.19
286	Ze werken echt in de leefwereld van die kinderen en de gezinnen.	4.15
288	Mensen kennen ze want het zijn maar zes partijen en een beperkt team, zeg maar.	3.95
290	En ze kijken ook met elkaar wat goed bij zo'n ouder past of wat bij dat ene kind past.	5.72
293	Melle heeft autisme en krijgt als kleuter problemen op school.	90.25
294	Door de korte lijnen met de jeugdhulp kan er snel begeleiding worden ingezet in de klas.	6.63
295	Voor ouders is het wel superfijn, want als je al wel met vragen zit dan wil je zo snel mogelijk hulp hebben.	4.93
296	En dat, ja, dat krijg je dan op deze manier denk ik toch sneller dan dat je toch heel lang op een wachtlijst staat.	5.41
297	Ik denk dat het een schoolvoorbeeld is voor samenwerking tussen zorg en onderwijs.	5.8
298	Want dat is denk ik de succesfactor in dit verhaal: Dat we elkaar wisten te vinden dat we echt met elkaar vanuit die analyse gedegen keken naar: Wat heeft Melle nodig en wie heeft dan wat te doen?	6.9
299	Uiteindelijk hoeft Melle niet naar het speciaal onderwijs.	34.53
301	Als er momenten zijn dat hij het toch even nodig heeft dan zijn er hele korte lijntjes hier op school.	4.06
310	En juist omdat ik op school werk kun je makkelijk sneller gerichte hulp bieden.	5.93
311	En ofwel ik pak dat zelf op dus ik bied zelf ook kortdurende behandeling en als het nodig is, dan verwijs ik door.	3.84
312	En het mooie daarvan is, is dat gezinnen of ouders niet naar een ander loket hoeven maar dat het gewoon rechtstreeks via mij gaat.	3.99
319	De Veendamse aanpak van de jeugdzorg staat nu 2,5 jaar.	18.56
321	Het lukt ons al om actief uithuisplaatsingen te voorkomen.	20.32
322	Er zitten al minder kinderen thuis van onderwijs omdat we die problemen dus eerder kleiner kunnen aanpakken.	61.13
323	Het resultaat is dat we dus wachtlijstvrij kunnen werken maar dat de kosten ook blijven afnemen en dat we dit jaar onder het prijsniveau van 2021 zitten voor de jeugdhulp.	57.3
328	Dus we zien wel meer kinderen aan de voorkant maar we zien de kosten behoorlijk dalen.	6.43
329	De jeugdzorg staat er vaak enorm slecht op in Nederland.	89.04
330	En nu hoor ik hier: De wachtlijsten zijn weg én het is goedkoper.	19.8
338	Ik weet niet hoe het over vijf jaar is of de wet weer verandert, maar je merkt wel: De visie van naar die voorkant, met de professionele zorg, zeg maar dus de orthopedagoog met die specialistische kennis dat is wel de crux waardoor het zo werkt.	7.95
339	Ik praat verder met Eva Mulder, hoogleraar jeugdzorg.	6.29
344	Dan kun je eerder met een gezin inschatten wat er aan de hand is.	4.65
347	Meteen als er een vraag ontstaat op school is er iemand die weet waar het over gaat en die van dichtbij kanaliseren wat er is en wat werkt.	8.94
348	en die van dichtbij kan analiseren wat er is en wat werkt.	5.05
350	Die heeft hier samen met jeugdhulpaanbieders mee gewerkt.	9.74
351	En een orthopedagoog die zei: als ik het kan als ik het niet kan weet ik wie ik moet hebben.	5.98
352	Wat denkt u, is dit te kopiëren naar andere gemeenten?	7.07
353	Er zitten een aantal elementen in waarvan je denkt zou je dit overal willen toepassen.	4.11
355	Jeugdhulpaanbieders moeten heel goed met elkaar samenwerken elkaar vertrouwen, dat heel goed doen.	6.38
357	En zoals de gemeente, je moet echt investeren hierin.	5.3
359	Wij hebben gezien dat er heel veel jeugdhulpaanbieders bij zijn gekomen.	13.28
360	Hoe kan het dan toch dat er op zo veel plekken wachtlijsten zijn?	31.54
363	Als er zoveel jeugdhulpaanbieders zijn die niet goed samenwerken en de coördinatie ontbreekt dan krijg je dat gezinnen steeds niet krijgen wat ze nodig hebben dat problemen verergeren en dat er eigenlijk juist wachtlijsten ontstaan.	45.39
364	Omdat je steeds opnieuw moet beginnen en naar een andere specialist of deskundige moet om je probleem te laten onderzoeken.	5.94
371	Want ik denk dat het heel belangrijk is om te investeren niet alleen een jeugdzorg niet alleen in jeugdzorg maar juist ook in de omstandigheden waarin kinderen opgroeien.	8.93
372	Je wil überhaupt voorkomen dat er een vraag om jeugdhulp ontstaat.	8.46
375	Hopelijk dat deze aanpak in meer plaatsen zou kunnen slagen.	4.68
380	We zijn er altijd online, en morgen weer op radio en tv.	4.82