Een Vandaag 🇳🇱

_id	691e05a2bb77f162b3ebf7c8
url	https://npo.nl/start/serie/eenvandaag/seizoen-12/eenvandaag_5985/afspelen
datetime	2025-11-19 18:30:00
description	Waarom geld naar defensie niet voor economische groei zorgt * Raken de spanningen tussen Amerika en Venezuela ook ons koninkrijk? * Technieksector laat kansen liggen: slechts een op de vijf bedrijven werft buitenlands personeel terwijl er 'schreeuwend behoefte' is * Oplopende spanning tussen Polen en Rusland

 

Statements

idx	statement	score
0	888 De miljarden euro's extra voor Defensie gaan vooral naar het buitenland.	76.56
1	Hoe kunnen ook Nederlandse bedrijven ervan profiteren?	9.62
3	Maar er is gewoon geen manier om dat zelf te doen.	4.25
6	Ja, deze keer zijn drones in Roemenië en opnieuw boven Polen gezien, de spanning loopt daar flink op.	12.61
9	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN De komende jaren gaan er miljarden euro's extra naar Defensie.	59.08
10	Maar dat geld zal vooral in het buitenland worden uitgegeven, verwacht het Centraal Planburo.	9.6
11	Hoe zorgen we ervoor dat ook Nederlandse bedrijven meer van die investeringen gaan profiteren?	15.94
23	Veel werk, jullie verdienen misschien niet zo goed.	3.95
25	Het is vooral fijn dat we een substantiële bijdrage mogen leveren.	4.26
26	Volgend jaar gaat Nederland bijna 27 miljard euro uitgeven aan defensie.	43.06
27	Je zou zeggen: Dat is goed voor de veiligheid, maar ook voor de economie.	4.24
30	Dat vindt ook de belangenclub voor defensiebedrijven, NIDV.	9.69
31	Het komt erop neer dat je niet alleen maar kunt zeggen: Het maakt niet uit waar we het vandaan halen.	4.4
33	Dan ga je tientallen miljarden investeren en dan heeft het nul effect op de Nederlandse economie.	62.85
35	Nadat Nederland decennialang bezuinigde op defensie verdween een groot deel van de industrie.	90.19
37	Maar het materieel hebben we nu wel van de ene op de andere dag nodig.	3.65
38	Natuurlijk is het belangrijk voor het Nederlandse leger dat zoveel mogelijk in Nederland wordt besteld want dat creëert extra werkgelegenheid.	26.83
39	Voor defensie is het wat ingewikkelder want je wil niet duizenden systemen hebben, elk land verschillend.	6.65
41	Maar een aantal landen kunnen dat met elkaar uit ruilen zodat iedereen toch dezelfde producten heeft maar ook overal geproduceerd wordt.	6.73
42	Uiteindelijk investeren we niet in defensie om de economie te laten groeien.	63.1
44	Maar andersom geredeneerd, je investeert in defensie om de nationale en internationale veiligheid te verbeteren.	5.11
46	Maar dan zou het wel heel mooi zijn als van die tientallen miljarden die investeert dat daar ook een substantieel deel van in Nederland landt.	22.8
47	En dat ook onze economie en onze kennispositie en ons Nederlandse bedrijfsleven daarvan mee profiteert.	5.12
48	Het CPB schetst hoe de Nederlandse uitgaven in het buitenland terechtkomen maar omgekeerd komen er ook harde euro's, kronen, ponden en dollars terecht in Kampen bij Broshuis.	14.26
49	Wij doen ongeveer de helft voor defensie, de andere helft niet.	7.74
50	Maar omdat defensie zo aantrekt zijn we wel aan het uitbreiden.	7.64
53	Zodat we nog meer capaciteit hebben om aan de marktvraag te voldoen.	3.81
63	Dat is lekker, je maakt het geld over naar Amerika.	7.21
67	Het is leuk om naar onderzeeboten en de JSF te kijken maar er gebeurt veel meer in de defensieindustrie dan de twee sexy dingen waar we over praten.	5.29
70	En er worden heel veel producten gemaakt.. ook voor de JSF die gewoon hier worden gemaakt door het oude Fokker.	7.12
72	Dus er is sprake van wederkerigheid, wij kopen de JSF, maar we willen de onderdelen zelf maken?	7.1
74	De NIDV ziet met name kansen voor nieuwe Nederlandse digitale defensie-industrie.	22.09
78	Maar we hoeven niet alleen maar te kijken alles buiten Nederland.	4.36
80	En alleen al als belastingbetaler zou ik het fijn vinden dat een hele hoop van de euro's die geïnvesteerd gaan worden in onze nationale veiligheid, dat die ook in Nederland gaan landen.	7.15
81	In de studio Martin Visser, van de Financiele Telegraaf.	7.22
82	Deze ondernemer ziet het niet zo somber in als het CPB.	8.66
85	Het kan goed zijn dat deze ondernemer goed profiteert van de extra uitgaven.	4.34
86	Maar het CPB heeft op een rij gezet wat het onze economie oplevert.	37.69
87	Dan is de uitkomst toch: we halen veel uit het buitenland.	4.54
89	Vermoedelijk gaat de euro-interventie niet ergens anders in.	4.47
91	De voordelen voor onze economie blijven dus uit, verwacht het CPB.	59.38
96	Een basale uitgave die we nodig hebben om de veiligheid op orde te hebben.	4.9
97	Maar het is misschien ook te lezen als een soort oproep van: let op.	4.29
99	Kijk uit dat niet alle miljarden richting Amerika en Trump gaan.	21.37
100	Het CPB noemt ook de krappe arbeidsmarkt als een van de oorzaken dat onze economie niet profiteert van de hogere defensieuitgaven.	82.55
103	Als je extra mensen voor defensie gaat werven onttrek je ze elders.	74.39
104	Daar heeft de overheid afgelopen jaren vaker mee te maken gehad.	51.83
108	In het Caraïbisch gebied loopt de spanning op nu de Amerikanen daar op oorlogssterkte aanwezig zijn.	30.44
109	Officieel om de drugshandel vanuit Venezuela te stoppen.	30.34
110	De grote vraag is of de Venezolaanse president Maduro zwicht onder de druk of dat het tot een gewapende confrontatie komt.	6.22
111	Hier zie je een dictator die zich toch wat zorgen maakt.	5.62
112	*Imagine all the people Maar of hij met de hulp van John Lennon de Amerikanen buiten de deur kan houden, dat is maar de vraag.	5.47
113	*Imagine there's no heaven* Dit hebben we, voor zover ik weet, niet eerder meegemaakt.	3.51
114	Er is natuurlijk wel Amerikaanse aanwezigheid in dat gebied.	14.23
116	Maar op deze schaal hebben we dat volgens mij nog niet eerder meegemaakt.	4.16
117	Als oud-commandant van de Marine heeft hij jarenlang gediend in het Caribisch gebied.	7.18
118	Hij kijkt vol verbazing naar wat er nu gebeurt in de regio.	3.61
119	Wat mij opvalt is dat nu versneld heel veel Amerikaanse eenheden naar dat gebied gestuurd worden.	5.22
120	Zelfs het grootste vliegdekschip ter wereld, de G.R.Ford wordt vanuit de Middellandse Zee daar naartoe gedirigeerd.	23.09
121	Met alle schepen die daar omheen horen, met vliegtuigen en dergelijke.	3.92
122	Ik zie dat de Amerikaanse basis op Puerto Rico, Roosevelt Roads wat eigenlijk een slapende, bijna uitgestorven basis was wordt nu helemaal opgebouwd.	9.27
125	Het aantal Amerikaanse troepen is in een paar weken tijd opgelopen tot 15.000 man.	14.49
126	En als het daar uit de hand loopt, raakt het ook ons.	4.03
127	Want Aruba, Curaçao en Bonaire liggen vlak voor de kust van Venezuela.	38.56
128	Op een heldere dag kun je op het strand de kust van Venezuela zien.	22.38
130	Melissa Stamper werkt als journalist op Aruba en verbaast zich erover dat in Nederland nog niet erg lijkt door te dringen hoe serieus de dreiging is.	12.74
132	Dan wordt steeds benadrukt: Er is geen directe dreiging.	4.03
133	Dus het voelt wel een beetje vanuit Nederland een ver-van-mijn-bedshow.	3.76
135	En we merken het nu al dat er op social media toeristen dan vragen stellen van: Ze zitten op het strand en dan zien ze dus een schip voorbij varen.	33.07
137	Ook nu zie je dat mensen aangeven: Ik heb mijn vakantie geannuleerd.	4.57
140	Want Aruba is voor meer dan 90 procent afhankelijk van toerisme.	65.48
141	Maar net zoals de rest van de wereld moeten ze ook op de eilanden afwachten wat Trump precies van plan is.	8.92
142	Het liefst zou Trump zien dat er een regime-change komt en uiteindelijk Maduro naar huis gaat.	21.49
152	Trump maakt zich terecht veel zorgen om fentanyl in de VS waar jaarlijks veel mensen aan overlijden.	90.76
153	Maar die drug wordt helemaal niet gefabriceerd in Venezuela.	61.32
155	Maar er is ook hyperinflatie in Venezuela waardoor miljoenen mensen op drift zijn geraakt.	82.21
159	En hij kijkt met een schuin oog naar de gigantische olievoorraad in Venezuela en de zeldzame aardmetalen die er in de grond zitten.	8.44
161	Maar Trump heeft toch zijn kiezers beloofd om juist geen oorlogen meer te gaan voeren?	55.77
162	Maar het is maar net naar welke belofte van hem je kijkt.	3.98
163	Hij heeft aan de ene kant belooft dat hij niet meer een oorlog gaat voeren.	4.21
164	Maar hij heeft ook beloofd dat hij er alles aan gaat doen om de stroom van drugs richting zijn land tegen te gaan.	29.5
168	Ik sprak daarover met een aantal Venezolanen in Nederland.	5.77
170	In een van de weinige Venezolaanse restaurants van ons land hebben ze hun hoop gevestigd op president Trump.	37.05
175	We hebben geprobeerd om uit dit regime te komen via de diplomatieke weg.	5.91
177	Te laten zien dat we het niet eens zijn en dat we het zat zijn.	4.41
179	In Venezuela zucht de bevolking al jaren onder hyperinflatie waardoor de prijzen enorm gestegen zijn.	80.58
180	Bijna 8 miljoen mensen hebben inmiddels het land verlaten.	81.36
181	Ze volgen hier de Amerikaanse troepenopbouw dan ook op de voet.	6.43
186	Dus ik denk dat als Amerika zou binnenkomen in het land dan zou er niet zoveel tegen eh.. Er zou weinig verzet zijn?	5.89
189	Ze hopen niet dat het tot een grote oorlog komt maar eerder op een chirurgische operatie die ze verlost van Maduro.	21.5
191	Maduro is niet de meest populaire dictator/ heel veel landen hebben last van zijn beleid.	75.05
192	De miljoenen migranten zijn ook in buurland Colombia terechtgekomen waar ze al die mensen maar moeten zien op te vangen.	83.85
193	Dus heel veel mensen hopen dat er eindelijk eens wat gebeurt aan wat er in dat land aan de hand is.	3.61
194	Dus Trump wordt op dat vlak weinig in de weg gelegd.	6.57
202	We weten van Venezuela dat het gaat om een lijst van 600 strategische doelen.	12.94
203	Dat is waar je waarschijnlijk aan moet denken als het al tot een gewapend conflict komt.	4.66
205	De spanning loopt in Polen op door nieuwe drone-incidenten.	82.23
207	Ook hier worden steeds vaker onbekende drones gezien.	78.97
208	Boven een chemiebedrijf in Terneuzen bijvoorbeeld, blijkt vandaag.	16.51
209	Daar zijn in heel Europa zorgen over, over die mysterieuze drones.	61.94
210	Maar vooral het luchtruim van Roemenië en Polen wordt in de gaten gehouden.	6.47
211	Want Rusland voerde aanvallen uit op steden, hier in west-Oekraïne Je ziet, vlakbij de Poolse grens.	75.57
212	De drones kwamen zó dichtbij dat ook Nederlandse gevechtsvliegtuigen opstegen om het Poolse luchtruim te beschermen.	85.2
215	Op dit kaartje zie je waar dit jaar al onbekende drones zijn gespot.	39.65
216	Bij veel incidenten is er een vermoeden dat het een Russische provocatie is.	8.38
218	In Polen was de herkomst van drones in september wél duidelijk.	75.24
219	Nederlandse F35's schoten voor de NAVO Russische drones uit de lucht.	88.25
221	In de uren daarna jagen Nederlandse en Poolse vliegtuigen op de Russische drones.	40.49
222	De straaljagers schieten een aantal drones uit de lucht.	80.93
226	Polen bevindt zich aan de grens met Oekraïne, maar ook met Belarus waar Russische troepen en ook wapensystemen staan.	32.13
227	Polen grenst aan Kaliningrad, een Russische enclave.	30.03
228	Om die reden is de staat van paraatheid voor Polen hoger ingeschaald.	14.49
230	Vanwege wat premier Tusk een ongekende actie noemt.	18.71
232	Eerder kreeg Polen kreeg al te maken met cyberaanvallen en brandstichting.	61.15
233	Vanwege de sabotage gaat Polen het laatste nog actieve Russische consulaat te sluiten.	25.29
234	En 10.000 militairen inzetten om kritieke infrastructuur te beschermen.	27.05
237	De NAVO spreekt al met de EU over een soort moderne Maginot-linie Maar zo'n drone-muur beschermt natuurlijk niet tegen Russische sabotageacties van binnenuit.	66.97
239	Protesten in Montenegro zouden mogelijk door Rusland zijn georkestreerd.	11.05
240	En dus overal onbekende drones, waarvan we niet eens weten wie erachter zit.	4.29
243	Er is nu al verschil tussen bijvoorbeeld de Baltische staten en West-Europa.	17.23
244	In hoeverre moeten we ingrijpen met betrekking tot Oekraïne, als tot Europese veiligheid?	21.93
246	Ondanks het schreeuwende tekort aan technisch personeel huurt maar één op de vijf Nederlandse bedrijven werknemers uit het buitenland in.	88.53
249	We zijn op bezoek bij Schutpapier een van de oudste nog werkende papierfabrieken van Nederland.	14.85
251	Twee jaar geleden waagde hij samen met zijn vrouw de sprong.	8.58
253	Voor een nieuwe baan als storingsmonteur van papiermachines.	4.38
255	De hele fabriek kan bediend worden vanaf deze vier schermen.	6.13
256	Tiaan, kun je eens vertellen wat was voor jou de reden om naar Nederland te komen?	6.34
257	Voor mij was het de veiligheid van mij en mijn vrouw.	3.74
258	Zuid-Afrika is wel heel onveilig en ook geen stabiliteit in de economie.	69.81
259	Ik heb vorige zaterdag mijn nieuwe verblijfsvergunning opgehaald voor de volgende vijf jaar.	5.36
261	In de Nederlandse techsector is het verhaal van de Zuid-Afrikaanse Tiaan Aukamp eerder uitzondering dan regel.	12.91
262	Want Nederlandse techbedrijven maken nog maar weinig gebruik van kennismigranten.	61.03
263	Dit blijkt uit de onlangs verschenen techbarometer.	19.55
264	Het trendrapport van de technieksector in Nederland.	19.2
265	De trend is dat er steeds meer mensen nodig zijn en steeds minder mensen beschikbaar zijn.	4.71
266	We hebben vergrijzing waardoor er steeds minder mensen beschikbaar zijn.	50.19
267	En we hebben in de techniek steeds meer ontwikkelingen waardoor we veel meer mensen nodig hebben.	5.92
268	Hij is gespecialiseerd in het zoeken en plaatsen van technisch personeel.	6.74
269	Alrik Lamberink, directeur van een detacheerbedrijf.	11.08
270	Vindt hij geen geschikt personeel in Nederland dan wordt er over de grens gekeken.	11.17
271	Wat wij doen is wij recruten technici voor Nederlandse bedrijven.	6.8
274	Wij zoeken verder dan alleen in Nederland om mensen te leveren die hier in Nederland ook kunnen werken.	4.44
275	Dan blijkt uit onderzoek van de techbarometer dat veel bedrijven daar nog geen gebruik van maken.	51.86
277	Nou, wat ik vaak hoor bij bedrijven is dat ze het best spannend vinden.	4.47
279	Bedrijven vinden het spannend om iemand uit het buitenland aan te nemen.	31.57
282	En ze vinden het ook spannend van: Past het wel bij ons bedrijf?	4.81
283	Uit de techbarometer blijkt dat één op de vijf technische bedrijven personeel uit het buitenland haalt.	28.76
284	Een gemiste kans vindt ook Waldo Linders directeur van het regionaal opleidings- en vormingscentrum waar veel kennismigranten worden bijgeschoold.	11.71
287	Wat wel nieuw is, is de snelheid waarmee die tekorten oplopen.	5.5
288	Dus zeven op de tien bedrijven hebben het nu al over een structureel tekort wat ze ervaren.	55.16
290	En als je bedenkt dat in de techniek dat alle transities die er nu gaande zijn op het gebied van woningbouw op het gebied van veiligheid, op het gebied van klimaat overal is techniek en technologie voor nodig.	5.34
298	Als het aan directeur Linders ligt wordt er in de toekomst minder gekeken naar diploma's en meer naar wat werknemers in de praktijk moeten doen.	6.86
299	Dus wij gaan gewoon heel erg kijken van: wat is er nodig.	3.84
300	En dan hebben we het over kennis en vaardigheden specifiek voor die functie.	3.66
301	Dus we kijken niet meteen naar de diploma's en of mensen meteen allround opgeleid moeten worden.	4.61
302	Nee: hoe kunnen mensen snel functioneel inzetbaar worden gemaakt.	15.75
303	Werkgevers die kennismigranten willen aantrekken moeten wel voldoen aan strikte regels.	30.73
304	Een minimumloon van 4.171,- euro onder de 30 jaar en 5.688,- euro boven de 30.	9.37
305	Ook moet de werknemer Nederlands leren en beschikken over huisvesting.	20.26
307	Maar die visums regelen, verblijfsvergunning verblijf, auto, alles was wel geregeld.	4.77
308	Want hoe zit het met wonen bijvoorbeeld wat in Nederland ook niet heel erg makkelijk is?	11.81
311	Er werden me twee opties gestuurd voor een appartement.	5.82
312	Ik heb gekeken, met mijn vrouw overlegd en we hebben besloten op een voorstel op een appartement in Arnhem.	5.76
315	Een huis, een opleiding en een contract levert dit geen scheve ogen op binnen het bedrijf.	4.86
316	Ik heb er eigenlijk twee dingen voor: Eén is dat ik altijd kijk, moet het werk hier gedaan worden?	4.72
317	Pas dan besluiten we om ook mensen naar Nederland te halen.	11.02
321	Het is niet ons werk om het huizenprobleem op te lossen.	10.15
322	In zoveel verschillende bedrijfstakken zijn mensen nodig.	5.03
323	Onlangs had ik een rondleiding bij het logistiek centrum van een grote supermarktketen.	4.68
325	En de mensen daar vertelden van: Als wij die 20 nationaliteiten niet zouden kunnen inzetten dan zijn binnen 24 uur een heleboel winkels niet bevoorraad.	18.81
326	Nou, dan hebben we met z'n allen geloof ik een probleem.	3.64
327	We hebben elkaar gewoon met z'n allen keihard nodig.	4.32
328	Opnieuw is hier Martin Visser van de Financiële Telegraaf.	6.16
329	We moeten het samen doen: Maar daar hangt wel een prijskaartje aan.	4.15
330	Zeker als je kijkt naar bijvoorbeeld het woningtekort.	28.97
332	Daarom zie je dat de politiek worstelt met arbeidsmigratie.	34.6
334	Er zijn steeds meer analyses die op bureaus liggen bij de politiek dat in heel veel gevallen het bedrijfsleven de lusten heeft en de samenleving belasten.	12.57
335	Ook goedbetaalde kennismigranten hebben een woning nodig, zorg onderwijs voor zijn kinderen.	87.38
336	Dus daar is wel een balans te vinden: hoe kunnen we dat als samenleving dragen?	6.13
337	Ondanks dat prijskaartje is dit personeel echt niet in ons eigen land te vinden?	6.91
338	Nee, dus die nood vanuit werkgevers begrijp ik goed.	5.2
339	We hebben ongeveer 1 miljoen arbeidsmigranten in Nederland werken.	73.96
341	Als we die vandaag allemaal de grens over zouden zetten zou het land stil komen te staan.	4.97
344	Hoeveel arbeidsmigranten kunnen we nog opnemen zodat bedrijven door kunnen en aan de andere kant, dat de samenleving ruimte overhoudt.	22.11
345	Wat zijn de gevolgen als we die mensen niet uit het buitenland halen?	12.71
347	Voor bedrijven is die krapte op de arbeidsmarkt een enorme rem.	66.49
348	Het is dus echt te bepalen: wat voor type arbeidsmigranten hebben we echt nodig in Nederland?	21.34
349	Maar het moet ook gezegd dat voor sommige type arbeidsmigranten het misschien goed zou zijn als werkgevers geprikkeld worden om meer te innoveren en meer investeren in besparing van arbeidskrachten bijvoorbeeld.	11.28
350	Niet alle sectoren hoeven op hele goedkope krachten te draaien.	4.06
351	Maar in de kassen of distributiecentra kan misschien veel geautomatiseerd worden.	4.79
352	Dank, Martin Visser Heb je vragen over onderwerpen in onze uitzending?	3.67
355	We zijn er altijd online en morgen weer, op radio en TV.	4.41