Een Vandaag 🇳🇱

_id 691e05a2bb77f162b3ebf7c8
url https://npo.nl/start/serie/eenvandaag/seizoen-12/eenvandaag_5985/afspelen
datetime 2025-11-19 18:30:00
description Waarom geld naar defensie niet voor economische groei zorgt * Raken de spanningen tussen Amerika en Venezuela ook ons koninkrijk? * Technieksector laat kansen liggen: slechts een op de vijf bedrijven werft buitenlands personeel terwijl er 'schreeuwend behoefte' is * Oplopende spanning tussen Polen en Rusland

 

Statements

idx statement score
0 888 De miljarden euro's extra voor Defensie gaan vooral naar het buitenland. 76.56
1 Hoe kunnen ook Nederlandse bedrijven ervan profiteren? 9.62
3 Maar er is gewoon geen manier om dat zelf te doen. 4.25
6 Ja, deze keer zijn drones in Roemenië en opnieuw boven Polen gezien, de spanning loopt daar flink op. 12.61
9 LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN De komende jaren gaan er miljarden euro's extra naar Defensie. 59.08
10 Maar dat geld zal vooral in het buitenland worden uitgegeven, verwacht het Centraal Planburo. 9.6
11 Hoe zorgen we ervoor dat ook Nederlandse bedrijven meer van die investeringen gaan profiteren? 15.94
23 Veel werk, jullie verdienen misschien niet zo goed. 3.95
25 Het is vooral fijn dat we een substantiële bijdrage mogen leveren. 4.26
26 Volgend jaar gaat Nederland bijna 27 miljard euro uitgeven aan defensie. 43.06
27 Je zou zeggen: Dat is goed voor de veiligheid, maar ook voor de economie. 4.24
30 Dat vindt ook de belangenclub voor defensiebedrijven, NIDV. 9.69
31 Het komt erop neer dat je niet alleen maar kunt zeggen: Het maakt niet uit waar we het vandaan halen. 4.4
33 Dan ga je tientallen miljarden investeren en dan heeft het nul effect op de Nederlandse economie. 62.85
35 Nadat Nederland decennialang bezuinigde op defensie verdween een groot deel van de industrie. 90.19
37 Maar het materieel hebben we nu wel van de ene op de andere dag nodig. 3.65
38 Natuurlijk is het belangrijk voor het Nederlandse leger dat zoveel mogelijk in Nederland wordt besteld want dat creëert extra werkgelegenheid. 26.83
39 Voor defensie is het wat ingewikkelder want je wil niet duizenden systemen hebben, elk land verschillend. 6.65
41 Maar een aantal landen kunnen dat met elkaar uit ruilen zodat iedereen toch dezelfde producten heeft maar ook overal geproduceerd wordt. 6.73
42 Uiteindelijk investeren we niet in defensie om de economie te laten groeien. 63.1
44 Maar andersom geredeneerd, je investeert in defensie om de nationale en internationale veiligheid te verbeteren. 5.11
46 Maar dan zou het wel heel mooi zijn als van die tientallen miljarden die investeert dat daar ook een substantieel deel van in Nederland landt. 22.8
47 En dat ook onze economie en onze kennispositie en ons Nederlandse bedrijfsleven daarvan mee profiteert. 5.12
48 Het CPB schetst hoe de Nederlandse uitgaven in het buitenland terechtkomen maar omgekeerd komen er ook harde euro's, kronen, ponden en dollars terecht in Kampen bij Broshuis. 14.26
49 Wij doen ongeveer de helft voor defensie, de andere helft niet. 7.74
50 Maar omdat defensie zo aantrekt zijn we wel aan het uitbreiden. 7.64
53 Zodat we nog meer capaciteit hebben om aan de marktvraag te voldoen. 3.81
63 Dat is lekker, je maakt het geld over naar Amerika. 7.21
67 Het is leuk om naar onderzeeboten en de JSF te kijken maar er gebeurt veel meer in de defensieindustrie dan de twee sexy dingen waar we over praten. 5.29
70 En er worden heel veel producten gemaakt.. ook voor de JSF die gewoon hier worden gemaakt door het oude Fokker. 7.12
72 Dus er is sprake van wederkerigheid, wij kopen de JSF, maar we willen de onderdelen zelf maken? 7.1
74 De NIDV ziet met name kansen voor nieuwe Nederlandse digitale defensie-industrie. 22.09
78 Maar we hoeven niet alleen maar te kijken alles buiten Nederland. 4.36
80 En alleen al als belastingbetaler zou ik het fijn vinden dat een hele hoop van de euro's die geïnvesteerd gaan worden in onze nationale veiligheid, dat die ook in Nederland gaan landen. 7.15
81 In de studio Martin Visser, van de Financiele Telegraaf. 7.22
82 Deze ondernemer ziet het niet zo somber in als het CPB. 8.66
85 Het kan goed zijn dat deze ondernemer goed profiteert van de extra uitgaven. 4.34
86 Maar het CPB heeft op een rij gezet wat het onze economie oplevert. 37.69
87 Dan is de uitkomst toch: we halen veel uit het buitenland. 4.54
89 Vermoedelijk gaat de euro-interventie niet ergens anders in. 4.47
91 De voordelen voor onze economie blijven dus uit, verwacht het CPB. 59.38
96 Een basale uitgave die we nodig hebben om de veiligheid op orde te hebben. 4.9
97 Maar het is misschien ook te lezen als een soort oproep van: let op. 4.29
99 Kijk uit dat niet alle miljarden richting Amerika en Trump gaan. 21.37
100 Het CPB noemt ook de krappe arbeidsmarkt als een van de oorzaken dat onze economie niet profiteert van de hogere defensieuitgaven. 82.55
103 Als je extra mensen voor defensie gaat werven onttrek je ze elders. 74.39
104 Daar heeft de overheid afgelopen jaren vaker mee te maken gehad. 51.83
108 In het Caraïbisch gebied loopt de spanning op nu de Amerikanen daar op oorlogssterkte aanwezig zijn. 30.44
109 Officieel om de drugshandel vanuit Venezuela te stoppen. 30.34
110 De grote vraag is of de Venezolaanse president Maduro zwicht onder de druk of dat het tot een gewapende confrontatie komt. 6.22
111 Hier zie je een dictator die zich toch wat zorgen maakt. 5.62
112 *Imagine all the people Maar of hij met de hulp van John Lennon de Amerikanen buiten de deur kan houden, dat is maar de vraag. 5.47
113 *Imagine there's no heaven* Dit hebben we, voor zover ik weet, niet eerder meegemaakt. 3.51
114 Er is natuurlijk wel Amerikaanse aanwezigheid in dat gebied. 14.23
116 Maar op deze schaal hebben we dat volgens mij nog niet eerder meegemaakt. 4.16
117 Als oud-commandant van de Marine heeft hij jarenlang gediend in het Caribisch gebied. 7.18
118 Hij kijkt vol verbazing naar wat er nu gebeurt in de regio. 3.61
119 Wat mij opvalt is dat nu versneld heel veel Amerikaanse eenheden naar dat gebied gestuurd worden. 5.22
120 Zelfs het grootste vliegdekschip ter wereld, de G.R.Ford wordt vanuit de Middellandse Zee daar naartoe gedirigeerd. 23.09
121 Met alle schepen die daar omheen horen, met vliegtuigen en dergelijke. 3.92
122 Ik zie dat de Amerikaanse basis op Puerto Rico, Roosevelt Roads wat eigenlijk een slapende, bijna uitgestorven basis was wordt nu helemaal opgebouwd. 9.27
125 Het aantal Amerikaanse troepen is in een paar weken tijd opgelopen tot 15.000 man. 14.49
126 En als het daar uit de hand loopt, raakt het ook ons. 4.03
127 Want Aruba, Curaçao en Bonaire liggen vlak voor de kust van Venezuela. 38.56
128 Op een heldere dag kun je op het strand de kust van Venezuela zien. 22.38
130 Melissa Stamper werkt als journalist op Aruba en verbaast zich erover dat in Nederland nog niet erg lijkt door te dringen hoe serieus de dreiging is. 12.74
132 Dan wordt steeds benadrukt: Er is geen directe dreiging. 4.03
133 Dus het voelt wel een beetje vanuit Nederland een ver-van-mijn-bedshow. 3.76
135 En we merken het nu al dat er op social media toeristen dan vragen stellen van: Ze zitten op het strand en dan zien ze dus een schip voorbij varen. 33.07
137 Ook nu zie je dat mensen aangeven: Ik heb mijn vakantie geannuleerd. 4.57
140 Want Aruba is voor meer dan 90 procent afhankelijk van toerisme. 65.48
141 Maar net zoals de rest van de wereld moeten ze ook op de eilanden afwachten wat Trump precies van plan is. 8.92
142 Het liefst zou Trump zien dat er een regime-change komt en uiteindelijk Maduro naar huis gaat. 21.49
152 Trump maakt zich terecht veel zorgen om fentanyl in de VS waar jaarlijks veel mensen aan overlijden. 90.76
153 Maar die drug wordt helemaal niet gefabriceerd in Venezuela. 61.32
155 Maar er is ook hyperinflatie in Venezuela waardoor miljoenen mensen op drift zijn geraakt. 82.21
159 En hij kijkt met een schuin oog naar de gigantische olievoorraad in Venezuela en de zeldzame aardmetalen die er in de grond zitten. 8.44
161 Maar Trump heeft toch zijn kiezers beloofd om juist geen oorlogen meer te gaan voeren? 55.77
162 Maar het is maar net naar welke belofte van hem je kijkt. 3.98
163 Hij heeft aan de ene kant belooft dat hij niet meer een oorlog gaat voeren. 4.21
164 Maar hij heeft ook beloofd dat hij er alles aan gaat doen om de stroom van drugs richting zijn land tegen te gaan. 29.5
168 Ik sprak daarover met een aantal Venezolanen in Nederland. 5.77
170 In een van de weinige Venezolaanse restaurants van ons land hebben ze hun hoop gevestigd op president Trump. 37.05
175 We hebben geprobeerd om uit dit regime te komen via de diplomatieke weg. 5.91
177 Te laten zien dat we het niet eens zijn en dat we het zat zijn. 4.41
179 In Venezuela zucht de bevolking al jaren onder hyperinflatie waardoor de prijzen enorm gestegen zijn. 80.58
180 Bijna 8 miljoen mensen hebben inmiddels het land verlaten. 81.36
181 Ze volgen hier de Amerikaanse troepenopbouw dan ook op de voet. 6.43
186 Dus ik denk dat als Amerika zou binnenkomen in het land dan zou er niet zoveel tegen eh.. Er zou weinig verzet zijn? 5.89
189 Ze hopen niet dat het tot een grote oorlog komt maar eerder op een chirurgische operatie die ze verlost van Maduro. 21.5
191 Maduro is niet de meest populaire dictator/ heel veel landen hebben last van zijn beleid. 75.05
192 De miljoenen migranten zijn ook in buurland Colombia terechtgekomen waar ze al die mensen maar moeten zien op te vangen. 83.85
193 Dus heel veel mensen hopen dat er eindelijk eens wat gebeurt aan wat er in dat land aan de hand is. 3.61
194 Dus Trump wordt op dat vlak weinig in de weg gelegd. 6.57
202 We weten van Venezuela dat het gaat om een lijst van 600 strategische doelen. 12.94
203 Dat is waar je waarschijnlijk aan moet denken als het al tot een gewapend conflict komt. 4.66
205 De spanning loopt in Polen op door nieuwe drone-incidenten. 82.23
207 Ook hier worden steeds vaker onbekende drones gezien. 78.97
208 Boven een chemiebedrijf in Terneuzen bijvoorbeeld, blijkt vandaag. 16.51
209 Daar zijn in heel Europa zorgen over, over die mysterieuze drones. 61.94
210 Maar vooral het luchtruim van Roemenië en Polen wordt in de gaten gehouden. 6.47
211 Want Rusland voerde aanvallen uit op steden, hier in west-Oekraïne Je ziet, vlakbij de Poolse grens. 75.57
212 De drones kwamen zó dichtbij dat ook Nederlandse gevechtsvliegtuigen opstegen om het Poolse luchtruim te beschermen. 85.2
215 Op dit kaartje zie je waar dit jaar al onbekende drones zijn gespot. 39.65
216 Bij veel incidenten is er een vermoeden dat het een Russische provocatie is. 8.38
218 In Polen was de herkomst van drones in september wél duidelijk. 75.24
219 Nederlandse F35's schoten voor de NAVO Russische drones uit de lucht. 88.25
221 In de uren daarna jagen Nederlandse en Poolse vliegtuigen op de Russische drones. 40.49
222 De straaljagers schieten een aantal drones uit de lucht. 80.93
226 Polen bevindt zich aan de grens met Oekraïne, maar ook met Belarus waar Russische troepen en ook wapensystemen staan. 32.13
227 Polen grenst aan Kaliningrad, een Russische enclave. 30.03
228 Om die reden is de staat van paraatheid voor Polen hoger ingeschaald. 14.49
230 Vanwege wat premier Tusk een ongekende actie noemt. 18.71
232 Eerder kreeg Polen kreeg al te maken met cyberaanvallen en brandstichting. 61.15
233 Vanwege de sabotage gaat Polen het laatste nog actieve Russische consulaat te sluiten. 25.29
234 En 10.000 militairen inzetten om kritieke infrastructuur te beschermen. 27.05
237 De NAVO spreekt al met de EU over een soort moderne Maginot-linie Maar zo'n drone-muur beschermt natuurlijk niet tegen Russische sabotageacties van binnenuit. 66.97
239 Protesten in Montenegro zouden mogelijk door Rusland zijn georkestreerd. 11.05
240 En dus overal onbekende drones, waarvan we niet eens weten wie erachter zit. 4.29
243 Er is nu al verschil tussen bijvoorbeeld de Baltische staten en West-Europa. 17.23
244 In hoeverre moeten we ingrijpen met betrekking tot Oekraïne, als tot Europese veiligheid? 21.93
246 Ondanks het schreeuwende tekort aan technisch personeel huurt maar één op de vijf Nederlandse bedrijven werknemers uit het buitenland in. 88.53
249 We zijn op bezoek bij Schutpapier een van de oudste nog werkende papierfabrieken van Nederland. 14.85
251 Twee jaar geleden waagde hij samen met zijn vrouw de sprong. 8.58
253 Voor een nieuwe baan als storingsmonteur van papiermachines. 4.38
255 De hele fabriek kan bediend worden vanaf deze vier schermen. 6.13
256 Tiaan, kun je eens vertellen wat was voor jou de reden om naar Nederland te komen? 6.34
257 Voor mij was het de veiligheid van mij en mijn vrouw. 3.74
258 Zuid-Afrika is wel heel onveilig en ook geen stabiliteit in de economie. 69.81
259 Ik heb vorige zaterdag mijn nieuwe verblijfsvergunning opgehaald voor de volgende vijf jaar. 5.36
261 In de Nederlandse techsector is het verhaal van de Zuid-Afrikaanse Tiaan Aukamp eerder uitzondering dan regel. 12.91
262 Want Nederlandse techbedrijven maken nog maar weinig gebruik van kennismigranten. 61.03
263 Dit blijkt uit de onlangs verschenen techbarometer. 19.55
264 Het trendrapport van de technieksector in Nederland. 19.2
265 De trend is dat er steeds meer mensen nodig zijn en steeds minder mensen beschikbaar zijn. 4.71
266 We hebben vergrijzing waardoor er steeds minder mensen beschikbaar zijn. 50.19
267 En we hebben in de techniek steeds meer ontwikkelingen waardoor we veel meer mensen nodig hebben. 5.92
268 Hij is gespecialiseerd in het zoeken en plaatsen van technisch personeel. 6.74
269 Alrik Lamberink, directeur van een detacheerbedrijf. 11.08
270 Vindt hij geen geschikt personeel in Nederland dan wordt er over de grens gekeken. 11.17
271 Wat wij doen is wij recruten technici voor Nederlandse bedrijven. 6.8
274 Wij zoeken verder dan alleen in Nederland om mensen te leveren die hier in Nederland ook kunnen werken. 4.44
275 Dan blijkt uit onderzoek van de techbarometer dat veel bedrijven daar nog geen gebruik van maken. 51.86
277 Nou, wat ik vaak hoor bij bedrijven is dat ze het best spannend vinden. 4.47
279 Bedrijven vinden het spannend om iemand uit het buitenland aan te nemen. 31.57
282 En ze vinden het ook spannend van: Past het wel bij ons bedrijf? 4.81
283 Uit de techbarometer blijkt dat één op de vijf technische bedrijven personeel uit het buitenland haalt. 28.76
284 Een gemiste kans vindt ook Waldo Linders directeur van het regionaal opleidings- en vormingscentrum waar veel kennismigranten worden bijgeschoold. 11.71
287 Wat wel nieuw is, is de snelheid waarmee die tekorten oplopen. 5.5
288 Dus zeven op de tien bedrijven hebben het nu al over een structureel tekort wat ze ervaren. 55.16
290 En als je bedenkt dat in de techniek dat alle transities die er nu gaande zijn op het gebied van woningbouw op het gebied van veiligheid, op het gebied van klimaat overal is techniek en technologie voor nodig. 5.34
298 Als het aan directeur Linders ligt wordt er in de toekomst minder gekeken naar diploma's en meer naar wat werknemers in de praktijk moeten doen. 6.86
299 Dus wij gaan gewoon heel erg kijken van: wat is er nodig. 3.84
300 En dan hebben we het over kennis en vaardigheden specifiek voor die functie. 3.66
301 Dus we kijken niet meteen naar de diploma's en of mensen meteen allround opgeleid moeten worden. 4.61
302 Nee: hoe kunnen mensen snel functioneel inzetbaar worden gemaakt. 15.75
303 Werkgevers die kennismigranten willen aantrekken moeten wel voldoen aan strikte regels. 30.73
304 Een minimumloon van 4.171,- euro onder de 30 jaar en 5.688,- euro boven de 30. 9.37
305 Ook moet de werknemer Nederlands leren en beschikken over huisvesting. 20.26
307 Maar die visums regelen, verblijfsvergunning verblijf, auto, alles was wel geregeld. 4.77
308 Want hoe zit het met wonen bijvoorbeeld wat in Nederland ook niet heel erg makkelijk is? 11.81
311 Er werden me twee opties gestuurd voor een appartement. 5.82
312 Ik heb gekeken, met mijn vrouw overlegd en we hebben besloten op een voorstel op een appartement in Arnhem. 5.76
315 Een huis, een opleiding en een contract levert dit geen scheve ogen op binnen het bedrijf. 4.86
316 Ik heb er eigenlijk twee dingen voor: Eén is dat ik altijd kijk, moet het werk hier gedaan worden? 4.72
317 Pas dan besluiten we om ook mensen naar Nederland te halen. 11.02
321 Het is niet ons werk om het huizenprobleem op te lossen. 10.15
322 In zoveel verschillende bedrijfstakken zijn mensen nodig. 5.03
323 Onlangs had ik een rondleiding bij het logistiek centrum van een grote supermarktketen. 4.68
325 En de mensen daar vertelden van: Als wij die 20 nationaliteiten niet zouden kunnen inzetten dan zijn binnen 24 uur een heleboel winkels niet bevoorraad. 18.81
326 Nou, dan hebben we met z'n allen geloof ik een probleem. 3.64
327 We hebben elkaar gewoon met z'n allen keihard nodig. 4.32
328 Opnieuw is hier Martin Visser van de Financiële Telegraaf. 6.16
329 We moeten het samen doen: Maar daar hangt wel een prijskaartje aan. 4.15
330 Zeker als je kijkt naar bijvoorbeeld het woningtekort. 28.97
332 Daarom zie je dat de politiek worstelt met arbeidsmigratie. 34.6
334 Er zijn steeds meer analyses die op bureaus liggen bij de politiek dat in heel veel gevallen het bedrijfsleven de lusten heeft en de samenleving belasten. 12.57
335 Ook goedbetaalde kennismigranten hebben een woning nodig, zorg onderwijs voor zijn kinderen. 87.38
336 Dus daar is wel een balans te vinden: hoe kunnen we dat als samenleving dragen? 6.13
337 Ondanks dat prijskaartje is dit personeel echt niet in ons eigen land te vinden? 6.91
338 Nee, dus die nood vanuit werkgevers begrijp ik goed. 5.2
339 We hebben ongeveer 1 miljoen arbeidsmigranten in Nederland werken. 73.96
341 Als we die vandaag allemaal de grens over zouden zetten zou het land stil komen te staan. 4.97
344 Hoeveel arbeidsmigranten kunnen we nog opnemen zodat bedrijven door kunnen en aan de andere kant, dat de samenleving ruimte overhoudt. 22.11
345 Wat zijn de gevolgen als we die mensen niet uit het buitenland halen? 12.71
347 Voor bedrijven is die krapte op de arbeidsmarkt een enorme rem. 66.49
348 Het is dus echt te bepalen: wat voor type arbeidsmigranten hebben we echt nodig in Nederland? 21.34
349 Maar het moet ook gezegd dat voor sommige type arbeidsmigranten het misschien goed zou zijn als werkgevers geprikkeld worden om meer te innoveren en meer investeren in besparing van arbeidskrachten bijvoorbeeld. 11.28
350 Niet alle sectoren hoeven op hele goedkope krachten te draaien. 4.06
351 Maar in de kassen of distributiecentra kan misschien veel geautomatiseerd worden. 4.79
352 Dank, Martin Visser Heb je vragen over onderwerpen in onze uitzending? 3.67
355 We zijn er altijd online en morgen weer, op radio en TV. 4.41