Pauw & De Wit 🇳🇱

_id	68f94a81a9ca4362da1eeb73
url	https://npo.nl/start/serie/pauw-de-wit/seizoen-1/pauw-de-wit_28/afspelen
datetime	2025-10-22 22:30:00
description	Opkomen voor zowel dieren- als mensenrechten is de leidraad van de Partij voor de Dieren. Met lijsttrekker Esther Ouwehand bespreken we hoe zij kiezers gaat overtuigen van haar plannen. * 83 procent van de kiezers weet nog niet wat ze gaan stemmen. Wat gebeurt er in ons brein tijdens het maken van een keuze en waar laten wij ons door leiden? Neurobioloog Brankele Frank legt het uit. * Samen met voormalig ministers Klaas Dijkhoff en Wouter Bos analyseren we de campagne en de laatste dagen voor de verkiezingen. Blijven de debatten nog zo beschaafd? En hoe kunnen wij populisme als kiezer herkennen? We vragen het aan hen.

 

Statements

idx	statement	score
0	888 LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Het is woensdag 22 oktober.	5.62
5	Over een week weten we wie de verkiezingen hebben gewonnen en verloren.	9.76
6	Maar wat kan er de komende dagen in zo'n campagne nog veel gebeuren en ook dus nog heel veel misgaan.	3.68
7	Onder meer daarover de politieke veteranen Wouter Bos en Klaas Dijkhoff en de politiek leider van de Partij voor de Dieren Esther Ouwehand.	5.68
8	Zij reageert zo op het plotselinge opstappen van partij-oprichter en senator Niko Koffeman.	5.56
9	En we hebben niemand minder dan de winnaar van De slimste mens.	4.03
11	Je zat hier vorige week ook als halve finalist, meer wisten wij niet.	3.79
13	Maar jij als slimste mens wist toen al dat je gewonnen had.	3.92
16	Ik heb dat vier maanden geheim moeten houden, dat was heel lang.	3.64
20	Dus je kan toch nog tegen je ouders goed liegen eigenlijk?	11.37
28	Ze was heel hard voor de Palestijnse zaak aan het vechten.	10.04
31	Dit was echt één van de allerleukste dingen die ik ooit in mijn leven heb gedaan.	4.0
32	En ja, ik zou zeggen aan iedereen, ga natuurwetenschap studeren.	4.87
34	Waar heb je die spectaculaire, prachtige trofee gelaten?	4.41
35	Daar is veel om te doen, Maar ik vind 'm dus fantastisch.	3.78
36	Want het is een kunstwerk, helemaal speciaal gemaakt voor mij nu.	4.04
41	Zo mooi Op de schoorsteenmantel zeg je dan, maar die hebben we niet meer.	4.12
44	Het was nog ingetogener, ouderwets, maar waar je met plezier naar kijkt.	3.74
45	Hoe lang is het geleden dat je De Slimste Mens won?	18.35
48	Door de deelname van Rob Jetten hadden we het er nog over of dit een politicus kan helpen in de campagne.	12.84
49	Hij was vlak voor de verkiezingen zichtbaar voor heel veel mensen.	5.42
52	Ik heb er vooral heel veel aan als ik niet slim doe.	3.69
54	Maar je bent heel veel avonden onderdeel van de huiskamer.	3.62
55	Veel mensen kijken er met goede zin naar en ze krijgen een ander beeld van je, leuk om te doen ook.	3.91
56	Wouter Bos, je hebt nooit meegedaan, zou je meedoen?	5.96
58	Ik heb er een soort regel van gemaakt om niet aan spelletjes van bekende Nederlanders mee te doen.	5.02
59	Want dan komt Chantal Janzen bij je slapen of moet ik van een duikplank springen.	4.46
60	Chantal Janzen bij je slapen lijkt me veel minder moeilijk dan De Slimste Mens!	30.03
68	Minister van Financiën, minister van Economische Zaken.	9.1
75	En dan heb je dus banken gered en de economie gered en een partij geleid en dan is het missende antwoord: kontje.	5.99
80	In die tijd werd er gezegd dat hij een lekker kontje had.	5.19
81	En hij is tegenwoordig bestuursvoorzitter van het VU Medisch Centrum.	8.61
82	Oké, daarom zeg je: Ik doe misschien toch maar niet mee met De Slimste Mens.	4.32
83	Esther Ouwehand, laten we het hebben over het laatste nieuws over uw partij.	6.01
84	Ik wilde meteen al weten hoe u het hebt meegekregen want Niko Koffeman is opgestapt.	4.09
87	Binnen onze partij hebben we een grote discussie gehad over moeten we wel of niet investeren in de eigen Europese defensie.	9.69
88	Dat ligt voor onze partij lastig, ik vind het ook gezond.	4.19
89	Want we willen het liefst leven in een wereld waar het niet nodig is om te investeren in wapens en defensie.	5.29
90	Maar we zagen dat Poetin een agressieve aanvalsoorlog tegen Oekraïne was begonnen.	74.04
91	We kunnen de Oekraïners niet aan hun lot overlaten.	49.29
93	En vervolgens kwam Trump in het Witte Huis en die versterkte de positie van Poetin alleen maar.	50.18
94	En dat heeft hem doen besluiten om de partij te verlaten.	7.24
95	Het is een democratische discussie binnen onze partij geweest.	4.38
96	Ik vind het goed dat we er lang en breed over gesproken hebben.	4.06
98	We moeten investeren in een eigen Europese defensie ook om onafhankelijk te worden van Amerika.	16.11
100	En een deel van de partij kan zich daar niet in vinden.	6.23
102	Ik begrijp dat u het uit de krant heb moeten vernemen dat hij is opgestapt.	4.35
105	Ik niet, eerlijk gezegd, de oprichter van de partij dat hij zo'n belangrijke stap zet vlak voor de verkiezingen zou u toch op zijn minst van hem zelf kunnen horen?	10.41
106	Niet iedereen kan mee in de richting van de partij.	3.96
108	Deze senator voelt zich hier niet meer bij thuis, dat is wat het is.	4.71
109	Maar u draagt toch ook een zekere verantwoordelijkheid als partijleider als zo'n belangrijk iemand opstapt?	7.01
112	Ja, maar ik zit er niet om het mezelf makkelijk te maken.	4.01
113	Als de wereld onrustiger wordt dan vraagt dat van ons dat je je daartoe verhoudt.	5.99
114	En dan moet je soms ook opnieuw terug naar je beginselen.	3.65
115	Waarin we solidair zijn met mensen die onder de voet worden gelopen.	9.14
116	En we hebben liever geen wapens, dat gaat dan botsen.	4.15
119	Het is mij verantwoordelijkheid om daar met onze democratische partij discussie over te voeren.	5.45
120	Aan het eind van zo'n discussie die we ook met de leden voeren en ik ben de partijleider, maar ik ben ook maar EEN lid Maar bent u veel met elkaar in gesprek geweest?	4.32
122	Het gaat om de oprichter van de partij en de senator.	6.34
123	We zijn met elkaar over discussie geweest over dit onderwerp.	4.53
124	Het was geen geheim dat een aantal mensen het moeilijk vond om mee te gaan in het nieuwe defensiestandpunt.	4.34
125	Een aantal mensen koos ervoor om de partij te verlaten.	8.16
126	Dat hoort erbij, je moet het ook niet groter maken dan het is.	4.47
128	Als iemand opstapt en zegt: Ik heb al twee jaar geen contact meer en hier komt geen contact, dan heb ik de indruk dat je al twee jaar geen contact meer hebt.	4.12
129	Is dat niet ongemakkelijk, dat je twee jaar geen contact hebt met de oprichter van de partij die ook senator is en dus Kamerlid in de Eerste Kamer en een belangrijk figuur is voor zijn partij.	5.67
130	Moet je dan niet eens weer bellen of een berichtje sturen?	5.12
131	Wat ik ongemakkelijk vind is dat een prachtige democratische partij die zich ontwikkelt en dat we het moeten hebben over onze prachtige idealen.	4.53
132	Dus dat dit er ook bij hoort, ja, dat is jammer daar kunnen we het even over hebben, maar dan moeten we ook door.	3.86
133	Het gaat in deze campagne veel te weinig over het klimaat.	13.5
135	En daar moeten wij voor knokken, zeggen ook de leden met mij.	4.17
136	Dit is even een vervelend moment, maar het hoort erbij.	3.93
137	Dat je met elkaar een democratische discussie voert en afrondt.	4.75
138	Maar u kunt ook gewoon een gesprek voeren met elkaar.	3.73
140	Omdat dit een onderdeel is van het brede gesprek dat de partij heeft gevoerd.	5.0
143	Een aantal mensen heeft zich niet kunnen vinden in deze uitkomsten over de discussie binnen mijn partij.	3.68
144	Als mensen daar vervolgens conclusies aan verbinden, dat hoort erbij.	4.67
145	Wij gaan door met onze energieke partij voor klimaat voor dieren, voor natuur, het is superbelangrijk dat we opstaan tegen het groeiende radicaal, rechtse geluid in Nederland.	11.35
147	Dus ik steek mijn energie Meneer Koffeman zei in het AD: 'De Partij voor de Dieren is niet de partij voor de dieren maar de partij voor de mensen en de Gazanen geworden.'	6.12
148	Hij vond dat u met name op dat laatste dossier veel te veel aandacht vestigde terwijl uw partij is opgericht als kritiek op de bio-industrie.	16.31
150	Op Dierendag heb ik nog een wetsvoorstel naar de Tweede Kamer gestuurd om een einde te maken aan de bio-industrie.	18.45
151	Met 6000 mensen hebben we een prachtige demonstratie had.	6.2
152	We hebben een wet om het lijden van dieren bij de slacht het onnodig extra lijden te beperken er is een bedwelmingsplicht voor alle dieren.	89.13
154	Tegelijkertijd wordt het ook bij onze partij dat we opkomen voor mensen die in de verdrukking komen.	3.89
156	Dat is een mooi moment voor een kleine partij om je te laten zien.	4.11
157	U koos er toen duidelijk voor om een statement te maken.	5.53
159	Ik vind het bezwaarlijk dat u nu in deze vlag hier gaat staan.	4.19
160	Maar iets in mijn ogen zegt dat u niet heel erg van plan bent om er enige wijziging in aan te brengen.	4.16
161	Die blouse is, geloof ik, ook heel erg populair geworden.	3.57
162	De ontwerpster heeft heel veel aanvragen gekregen maar heeft toch besloten om het niet in massaproductie te nemen.	10.41
163	Voor de ABP was er de Prinsjesdag en dan zag de leider van de Partij voor de Dieren er meestal zo uit.	9.44
164	Dat was iets aan dat beeld wat hoorde bij die partijen waar u voor stond.	3.84
167	Het is volstrekt vanzelfsprekend dat we ook altijd opkomen voor mensen die in de verdrukking komen.	4.31
168	In ons partijprogramma staat al heel lang dat Israël de Palestijnen onderdrukt.	25.18
169	Het gaat niet alleen maar over 7 oktober maar ook over de bezetting van de Palestijnse gebieden.	18.26
170	Ze worden van hun grond weggejaagd, uit hun huizen verjaagd.	8.8
172	Maar kennelijk is dat niet bekend bij de senator en de oprichter.	10.57
173	Hij zegt: het is de partij van de Gazanen geworden, ik stap op.	4.41
174	Dat is aan hem, maar het is volstrekt helder hoe wij erin staan als partij.	4.05
175	We maken er ook een punt van dat onze partij met twee maten meet.	3.65
177	Maar waarom kijk je weg aan die vreselijke oorlogsmisdaden die de regering-Netanyahu pleegt.	11.15
178	Het was heel erg nodig om op te staan tegen de genocide.	8.3
179	Om ons het kabinet te doen oproepen om alles te doen om die genocide stoppen.	47.21
180	Maar het kabinet heeft nog steeds geen beweging gemaakt.	10.71
181	Terwijl opnieuw werd geconcludeerd door een VN-commissie dat het om genocide gaat.	44.0
182	Het beschieten en vermoorden van onschuldige burgers.	73.61
183	Het is op zich interessant, maar tegelijkertijd een bekende geschiedenis, omdat we dit allemaal hebben kunnen volgen.	4.29
184	Maar u wilt eigenlijk niks zeggen over wat er allemaal misgaat binnen hun eigen partij.	4.15
185	We hebben daar een democratische discussie over gevoerd.	5.52
186	Maar er is nog een afsplitsing geweest met Vrede voor Dieren.	5.81
187	Dat is heel verwarrend voor mij, want die heet dan ook VVD.	5.38
190	Maar Koffeman is heel laag en koud uitgeserveerd een week voor de verkiezingen.	23.15
191	Het is gewoon heel wrang en zuur dat hij dan een week voor de verkiezingen dat ijskoud uitserveert en zo doet.	4.76
192	Hij zegt er zelf over dat het geen poging is om de partij te schaden, maar juist om de partij te redden.	6.25
194	Het is een manier om de partijleider te beschadigen?	11.69
197	We kunnen nog heel even gaan naar de partij Vrede voor Dieren.	5.37
198	Onze verslaggever Max Terpstra zocht partijleider Pascale Plusquin op.	5.75
199	U was negen jaar lang statenlid van Partij voor de Dieren.	7.29
200	Waarom vond u het nodig om een nieuwe partij op te richten?	5.56
201	Omdat de Partij voor de Dieren de idealen waar wij met z'n allen zo voor hebben gestreden heeft verlaten.	5.19
202	Er zijn 20 partijen die zich bezighouden met mensenthema's.	10.31
204	Ik altijd VVD, maar ik ga er heel Nou, dit is ook VVD.	3.85
212	Als jij een dierenpartij bent, die opkomt voor de dieren die altijd al het onderspit delven.	5.24
213	En jij hebt in 't hele Gaza-debat niet één keer het gehad over het leed van de dieren daar.	6.94
214	Dan ben je als dierenpartij, wat mij betreft, niet goed bezig.	4.45
215	Een partij die opkomt voor dieren kan niet meegaan in een wapenwedloop.	68.26
216	Dus als je opkomt voor de dieren, dan kan je oorlogen ook oplossen?	48.09
218	Als je goed bent voor je dieren, dan ben je ook goed voor de mensen.	6.93
219	Esther Ouwehand heeft de laatste weken in meerdere interviews laten weten dat zij de democratische nieuwe koers omarmt.	11.54
222	Dan lijkt mij dat ze ook blij is met dit democratische nieuwe initiatief.	4.94
223	Het lijkt me toch allemaal wel ingewikkeld voor u dat er zo'n afsplitsing is, ook deze zomer gebeurd het verhaal van de senator wat we net hebben besproken.	7.1
225	Met heel veel energie, we gaan de klimaatmars lopen.	6.01
226	Ik heb een wetsvoorstel ingediend voor een einde aan de bio-industrie.	8.71
227	De BBB houdt het ministerie van Landbouw nu gegijzeld.	37.85
228	Die heeft de crisis in de natuur alleen maar verergerd.	7.08
229	Dat is heel dramatisch voor het klimaat maar ook voor het bouwen van de woningen die nodig zijn.	17.14
231	Andere partijen hebben het over een defensienorm van 3,5%.	11.08
233	U wilt in plaats van een defensienorm, een 'klimaatnorm' van 5 procent.	8.89
237	Het is nodig om de bio-industrie te laten inkrimpen.	10.67
241	Op dit moment houdt de landbouw heel veel land in gijzeling.	65.57
242	Als je dat werk doet, dan komt er heel veel grond vrij dat je terug kunt geven aan de natuur.	4.95
243	Je maakt ook een einde aan het dierenleed in de bio-industrie.	59.82
244	En er komt grond vrij om woningen te bouwen die hard nodig zijn.	30.0
245	Deze investeringen zijn hard nodig voor de komende jaren.	4.82
247	We gaan de winstbelasting voor grote bedrijven verhogen.	86.72
249	Als je deze investeringen doet dan zijn de kosten van het gevolg van de klimaatverandering en de gevolgen van het verlies van de natuur niet meer uit te rekenen.	9.92
250	U wilt de winstbelasting op grote bedrijven verhogen.	43.98
251	Maar als je verder gaat dan lijkt dat er nog weinig grote bedrijven overblijven.	5.07
253	Ja, en Lelystad Airport mag wat ons betreft niet open.	33.54
254	Heel verstandig, als je deze dingen niet doet Ik vind het jammer.	4.35
256	Ik heb veel sympathie voor de Partij voor de Dieren, ik ben al bijna 50 jaar vegetariër.	5.37
258	Maar al dit soort keuzes, met name keuzes die heel veel geld kosten.	3.6
259	We zien tal van partijen die in de problemen zijn gekomen omdat de rekensom niet blijkt te kloppen.	5.94
260	Dan zeggen ze dat ze iets doen om de defensie te financieren en dan lijkt dat niet te kloppen.	9.17
261	En Joost Eerdmans heeft geen geld opzij gezet om kerncentrales te financieren.	16.25
262	Heel jammer dat je je mooie plannen niet door hebt laten rekenen.	4.03
266	Dat de kiezer er recht op heeft om te weten waar we het van gaan betalen.	25.33
267	Maar onze plannen passen niet goed in het model van het CPB.	7.23
269	Ja, dan ga je hard zitten lachen, maar als je een planeetbrede visie hebt Het past niet in het systeem, maar het systeem laat ook effecten zien die niet zo fijn zijn dan.	5.74
270	We maken in ons programma heel helder waar we dingen van gaan betalen.	3.85
273	Maar wat zijn de effecten daarvan op werkgelegenheid en armoede?	37.36
274	Wij zijn de beste partij als het gaat om het investeren in de toekomst.	4.43
275	Heel veel keuzes hadden allang gemaakt moeten worden.	3.73
278	We weten al 50 jaar dat de mensen daar in de omgeving ziek worden.	88.58
279	Je moet niet blijven vasthouden aan zo'n grote uitstoter.	11.68
280	Maar je kan ook veel doen voor stikstof en een klimaat.	15.92
282	Dat we dan precies weten hoeveel het kost en of de belasting dan omhoog moet of niet.	5.68
284	Het is een belangrijk argument, dat je richting de kiezer duidelijk maakt hoe ga je dit doen.	5.43
285	Maar Klaas ging net lachen waardoor ik niet kon vertellen dat een krimp van de Nederlandse veehouderij met 50 procent ook helpt om de ontbossing van de Amazone te voorkomen.	84.19
287	Hetzelfde geldt voor onze investeringen in de provincie.	13.12
288	Daar weet jij dan weer veel van vanuit de gezondheidszorg.	4.52
289	Ik loop er niet voor weg om verantwoording af te leggen over hoe we dat gaan betalen.	3.91
290	De kosten van het verhogen van defensie-uitgaven die worden dan voor iedereen duidelijk.	10.28
291	De baten in termen van: Wordt ons land veiliger of niet die haal je niet uit de CPB-doorrekening.	11.55
292	Dus alle partijen hebben dingen gedaan om ontwikkelingssamenwerking uit te werken.	5.22
293	Je weet hoeveel het kost, maar wat het precies gaat betekenen voor landen in Afrika kom je niet te weten uit dit soort modellen.	5.67
294	Maar het is goed te weten om de rekensom te maken zodat mensen in elk geval weten wat de keuze is.	3.79
297	Maar mensen hebben behoefte aan een partij die echt alles op alles zet voor het klimaat.	5.23
298	En echt lang niet alles is toe te wijzen aan Nederland.	5.4
299	Bijvoorbeeld willen wij ook een vermindering van de wegwerpmaatschappij.	9.16
302	Die doorrekening, misschien komt het nog een keertje.	3.99
303	Wilt u nog steeds regeringsverantwoordelijkheid dragen?	4.43
304	Als de kiezer ons groot genoeg maakt dan gaan wij meeregeren.	4.59
306	Als de Partij voor de Dieren groot genoeg is en als je nu naar de peilingen kijkt lijkt het nog een hele klus te worden om überhaupt een kabinet te vormen met degenen de rechtsstaat respecteren.	11.88
307	Maar als het lukt om een kabinet te vormen met partijen die de rechtsstaat respecteren en die serieus werk willen maken van het aanpakken van de klimaatcrisis, de natuurcrisis en een einde aan de bio-industrie, dan gaan we meedoen.	10.59
310	Het is nog een week tot de verkiezingen en ongeveer de helft van de mensen weet nog niet wat te stemmen en het lijkt erop dat die beslissing pas last minute in het stemhokje gemaakt wordt.	6.11
313	Ik kijk eigenlijk een beetje op social media, YouTube.	4.89
325	Op een gegeven moment weet je niet meer waar je op moet stemmen.	4.83
339	Mensen leggen vaak de partijprogramma's naast elkaar.	5.73
340	Maar uiteindelijk blijkt dat we vaak kiezen op basis van onze emotie.	10.28
342	Wat zijn de overwegingen in het algemeen dat mensen tot een keuze komen?	6.31
343	Het is met veel dingen zo dat keuzes toch minder op ratio worden gebaseerd dan op emotie.	5.35
345	En dan gaan we rechtvaardigen waarom we iets vinden.	4.11
346	En dat doen we dan met logische argumenten of analyses.	3.98
347	Maar eerst gaat het om het vertrouwen wat je hebt in iemand.	4.08
348	En dat iemand jou kan vertegenwoordigen en dat iemand te vertrouwen is.	4.31
349	En het gevoel wat je bij iemand hebt is heel belangrijk.	4.36
350	Welke trucs kun je daar als politicus voor uithalen?	6.97
351	Op welke manier kun je ons makkelijk overtuigen of een goed gevoel krijgen?	6.13
352	Mensen vertrouwen natuurlijk liever op mensen dan op abstracte zaken.	6.91
354	Het belangrijkste wat je kunt doen als politicus is een persoonlijke band opbouwen met iemand.	5.87
360	En dat je het hebt over jou als mens en niet over het systeem.	5.22
362	Dus mensen aan de progressieve kant, gebruik iets van dat populistische.	6.23
363	Daar is Klaas Dijkhoff het volgens mij niet mee eens?	10.67
365	Je hebt zelfs een stichting opgericht om zo min mogelijk populistisch zijn.	6.79
366	Ik zal niet zeggen dat dingen simpel zijn die heel moeilijk zijn.	4.42
367	Maar ook de juist democratisch gezinde politici wil ik wel zeggen dat je relatie hoe ons brein werkt en dat niet te negeren.	6.0
368	Je kunt wel hopen dat alle kiezers de programma's gaan lezen.	3.73
370	De democratische partijen moeten kijken hoe ze die connectie maken en niet alleen zeggen dat populisten een andere soort zijn.	6.27
371	Je moet als politicus niet anderen de schuld geven.	6.16
372	Niet liegen en allerlei populistische trucs uithalen.	4.76
374	Morgen laten jullie ook iets zien bij het SBS-debat.	6.82
382	Stem op mij, dan is er morgen geen stikstofcrisis meer.	12.88
387	Dat is duidelijk: Geef een ander maar de schuld als het niet goed gaat.	4.56
389	Een andere is ook heel kenmerkend: Een monopolie claimen, dat jij de enige bent die het volk vertegenwoordigt.	4.45
390	Wat we proberen is dat als je het primet bij mensen is dat je het ook gaat zien als een politicus het doet en dan ben je er ook minder vatbaar voor.	7.31
392	Als je nu kijkt naar wat je doet en wat je belangrijk vindt en wat je doet om het bij de mensen onder de aandacht te brengen denk je dan ook: ik heb er misschien vroeger ook misbruik van gemaakt?	5.48
394	Zeker in een verhit debat kun je wel eens over een grens gaan.	4.6
395	Maar dan is de vraag of je ook aanspreekbaar bent en of je het erkent.	4.04
397	Iedereen heeft wel eens het idee dat iets niet is gelukt door een ander.	4.57
398	Maar dat moet je natuurlijk niet stelselmatig doen.	4.33
400	Of dat je zegt dat je de enige bent die het volk vertegenwoordigt en dat de rest een verrader is of niet voor de gewone man is.	4.09
401	Het lijkt mij sterk dat je nu een compilatie hebt waarin ik dat allemaal doe.	3.83
404	Het wordt vaak gezegd dat populisme vaak vanuit het onderbuikgevoel komt.	13.98
408	We denken vaak dat het gescheiden is van wat er in ons hoofd gebeurt.	8.71
410	In de darmen zit een groot zenuwstelsel en die staan in verbinding met je hersens.	90.32
411	Dus alles wat er in je darmen gebeurt wordt doorgegeven naar boven.	4.09
413	Dus die twee staan voortdurend met elkaar in communicatie.	3.97
414	Het is ook niet zo dat het ene minder waar is dan het andere.	4.52
415	Je onderbuik, je darmstelsel is mede onderdeel van je intuïtie.	90.02
416	Je intuïtie wordt gevormd over jaren van levenservaring.	15.43
417	Dat houdt absoluut rekening met alles wat je hebt opgedaan aan kennis en ervaring.	3.64
418	Het is dus niet zweverig, het zit gewoon in je buik.	4.05
421	Het is het gevoel dat je daarna gaat rationaliseren.	4.6
422	Er zijn lijsttrekkers, bijvoorbeeld van GroenLinks-PvdA of de VVD die minder populair zijn dan dat hun partij is.	25.06
423	Dat komt dan dus, als ik je een beetje begrijp door dit soort ideeën van emoties, onderbuikgevoel dat je die partij wel goed vindt, maar die mevrouw niet zo leuk of die meneer.	4.95
424	Kan die man of vrouw dat nog terugwinnen eigenlijk?	6.3
428	Als je denkt dat je mevrouw Yesilgöz geen leuke mevrouw vindt of je vertrouwt haar niet, kan ze dan nog wat?	8.78
429	Of moet je dan gewoon denken ik verlies wat mensen, het is niet anders.	4.23
430	Ik denk dat mensen wel vertrouwen kunnen terugwinnen maar het is wel lastig als je eenmaal 5-0 achter staat.	4.3
431	Maar er zijn genoeg mensen die stemmen voor de waarden van een partij en niet op het poppetje.	3.9
433	Toen ik in Den Haag werkte en je doet iets waardoor het toch een knauw geeft in het vertrouwen van mensen dan kon je vaak het beste even een tijdje weg zijn.	4.11
435	Mensen willen vaak niet aan jou worden herinnerd dan.	5.76
436	Als je even uit beeld bent en je probeert het langzaam weer dan wordt het je misschien weer gegund om op te staan.	4.69
437	Maar in een campagne heb je geen keuze om dat te doen.	4.17
438	Dan moet je in een korte tijd vaak het omgekeerde doen.	3.77
439	Mensen de gelegenheid geven om zich te uiten en heel boos op je te zijn.	4.2
440	En als ze zien dat je het serieus neemt en het je raakt dan kun je daarna weer een kans krijgen.	27.68
442	Gisteren kwam EenVandaag met een peiling waarbij ze ook onderzocht hebben welke lijsttrekkers het meest sympathiek worden gevonden door de kiezers.	8.91
446	Je ziet dat Yesilgöz niet als heel sympathiek wordt ervaren.	4.43
448	Als je kijkt naar alleen de VVD-kiezers dan scoort Bontenbal beter dan hun eigen lijsttrekker.	34.1
451	Ons brein is ook heel gevoelig voor wat anderen vinden.	88.28
454	Rob Jetten heeft de wind mee en die krijgt dan ook andere vragen.	3.88
456	Mark Ruttte was altijd heel vrolijk en dan werd er gezegd dat hij dingen weglachte.	10.97
457	Maar dan dacht je brein ook: Misschien is het niet alleen maar positief.	4.32
460	Voor je het weet heb je een stem uitgebracht en dan denk je daarna als de stof is neergedaald en de ruis van de campagne is weg: wat heb ik eigenlijk gedaan?	4.91
461	Rob Jetten heeft het bij ons aan tafel ook toegegeven.	5.88
462	Mark Ruttte is voor hem een voorbeeld en hij probeert er ook een beetje op te lijken.	4.65
464	Die opgestroopte mouwen, dat heeft allemaal effect.	6.11
466	Even naar de man die zo heel erg populair blijkt te zijn.	4.34
467	Zelfs bij kiezers van de VVD en bij GroenLinks-PvdA.	11.49
470	In Nieuwsuur werd hij gevraagd naar zijn standpunt over religieuze scholen.	14.58
471	Er kwam een leerling van een reformatorische school aan het woord die vertelde dat zijn school heel veel moeite had met zijn homseksualiteit.	47.03
472	Ik mag wel homo zijn, maar ik mag niet homo doen, zei hij.	4.87
474	Daarna stelde Mariëlle Tweebeeke de volgende vraag aan Bontenbal: Artikel 1 van de Grondwet: we zijn allemaal gelijk.	9.15
476	Nee, die school verkondigt een mening die botst met dat grondrecht, maar hij hoeft niet zo te zijn.	8.08
477	Zijn ouders kunnen hem naar een andere school sturen.	29.38
479	Ik vind het teleurstellend, ik had het van het CDA niet verwacht.	4.44
482	Ja, en er komt straks een tijd waarin partijen rustig gaan nadenken over de grote thema's van het land.	4.33
483	En dan komt iedereen, denk ik, tot bedaren en dan gaan we gewoon zorgen dat het goed gaat met Nederland en ook met de leerlingen die in de klas zitten.	5.17
484	Wouter Bos, dit is de eerste keer deze campagne dat Bontenbal de wind tegen krijgt.	5.62
486	Een van de moeilijkste dingen in een campagne is dat er dingen gebeuren en dat je heel snel daarop moet gaan reageren.	5.08
488	Gaat het vanzelf weg of wordt het wrijven in een vlek?	9.2
491	Er zat een soort vrolijkheid in de reactie maar het was een serieus onderwerp waar veel mensen mee worstelen in hun leven.	3.98
493	Wat ook pijnlijk was is dat hij zei: Dit zijn kleine dingen we gaan het straks weer over de grote dingen hebben.	4.04
494	Het gaat over het leven van mensen en of ze kunnen zijn wie ze willen zijn.	5.13
495	Daarmee maak je het eigenlijk groter dan dat het weggaat.	5.82
497	Henri Bontenbal zat vandaag bij VI en hij kwam er als volgt op terug.	6.27
498	Ik baalde ervan wat ik daar heb gezegd omdat ik heel snel de techniek in dook.	3.45
500	Mijn bèta-brein dook meteen de techniek in van die wet.	4.13
501	Maar wat ik natuurlijk had moeten zeggen is dat jongeren die knel zitten op scholen in 't bijzonder onderwijs die moeten daar natuurlijk onbeschadigd uitkomen.	25.09
503	Dit gaat niet weg, maar hij heeft gedaan wat hij kon.	3.74
505	Of je gaat vol verdedigen wat je hebt gezegd of je trekt het in.	4.64
506	Elke middenweg die je gaat bewandelen dan blijft er twijfel hangen en dan blijft die vlek en dan wordt het misschien nog wel groter ook.	4.83
507	Ze hebben ingeschat dat de reactie van gisteren niet goed was.	19.5
508	En dat ze misschien een dag te laat wel het goede hebben gedaan.	4.19
510	'Mijn beta brein deed' Dat is alsof je zegt: Dat snoepje moest van mijn mond.	4.63
513	De eerlijkheid gebiedt ons dat hij langer en dieper door het stof is gegaan in dat programma.	4.04
519	Ja, Henri weet heel goed dat jongeren worstelen met hun geaardheid als ze in een omgeving moeten zijn waar ze niet worden geaccepteerd.	38.89
520	Transjongeren en homoseksuelen kunnen ernstige mentale klachten ontwikkelen.	90.76
521	Je moet kunnen zijn wie je bent, ook op scholen en dat weet hij wel.	4.45
526	Dit wordt een hele therapeutische uitzending voor mij.	4.83
527	Jij was toen toch wel de gedoodverfde premierskandidaat.	4.08
530	Als de campagne begint, dan begint het op de radio.	3.75
531	Met het Radio 1-debat en toenmalig premier Balkenende.	8.44
532	En hij overviel jou, denk ik, door er vrij hard in te gaan.	3.54
533	Meneer Bos, in eerste plaats draait u met uw standpunt over het ontslagrecht en in tweede plaats bent u niet eerlijk.	4.23
537	Jan-Peter Balkenende, we hebben grote verschillen van mening.	4.92
539	Laten we ons niet verlagen tot het niveau van persoonlijke verdachtmakingen.	4.6
542	En ja, het maakt de mensen ook niet veel wijzer over waar het echt om hoort te gaan in deze verkiezingscampagne.	4.4
548	Haha, meneer Van Galen, we gaan een biertje drinken.	3.87
551	Het is een voorbeeld van wat er net ook aan de orde was.	4.1
552	Soms is een reactie op wat er gebeurt over hoe een onderwerp zich verder ontwikkelt.	3.9
554	Achteraf heb ik wel eens gedacht: ik had meteen terug moeten beuken.	3.39
556	Er was genoeg materiaal om te zeggen dat hij zelf ook niet altijd even eerlijk is geweest.	4.34
558	Maar hij had een meesterlijke reactie door zijn schouders op te halen en door te zeggen: We gaan een biertje drinken.	4.81
559	Daarmee werd ik een soort jankerd en hij stond erboven.	3.42
561	Het bleef die campagne ook altijd een beetje in beeld.	3.67
563	Jij werd gefotografeerd als iemand die heel nors over straat liep.	6.9
565	Paste dat ook in het beeld wat er toen over jou begon te ontstaan?	5.77
566	Als een campagne niet goed gaat, dat zei Klaas Dijkhoff net ook met Yesilgöz is dat de media er plaatjes bij gaat zoeken wat wil bevestigen wat er aan de hand is.	22.44
567	De PvdA had een campagne die stroef liep en dus stond er heel groot op de voorpagina een foto van mij die een beetje bedroefd naar de punten van zijn schoenen kijkt.	6.14
568	Dat bevestigde het verhaal wat op dat moment het verhaal was.	5.85
569	Ik heb daar deze campagne iets vergelijkbaars gezien.	4.46
572	Dit was hoe Yesilgöz haar speech hield op het congres.	5.69
573	Het frame wat hier werd aangebracht was: De VVD durft Yesilgöz niet meer alleen in beeld te laten komen.	20.97
574	Want als alle aandacht op haar komt, dan wordt het 'm niet.	5.29
575	Dus laat alsjeblieft de anderen ook zien, want ze staat er zwak voor.	5.19
576	10 jaar geleden, toen ik partijleider was van de PvdA was er een vergelijkbare foto.	19.65
577	We hadden goed gekeken naar Amerika en de campagne is daar.	5.29
578	Daar was het idee dat als je als leider sterk wilde overkomen dan moet je omringd worden door alle andere mensen.	6.49
579	Dan kunnen de mensen zien dat je leider van een team bent.	5.99
581	Maar op het ene moment wordt het geïnterpreteerd als een teken van kracht maar omdat alles al slecht gaat bij Yesilgöz wordt het neergezet als een teken van zwakte.	4.14
582	De beelden en de filmpjes worden er dan ook bij gezocht.	7.13
583	De eerste vraag in het interview gaat dan ook altijd over hetzelfde.	5.09
585	En dan heb je best veel redenen om te denken: het is niet eerlijk.	3.96
586	Maar het laatste wat je mag doen is het laten merken.	4.13
587	Je moet met een grote glimlach alles over je heen laten komen.	4.41
589	Alles komt weer aan bod en je wacht op je momenten.	4.48
592	Bij de heer Bontenbal is hij nu bijna verontwaardigd omdat hij een kritische vraag kreeg, omdat het de eerste tegenwind is.	5.49
594	Het is allemaal nuttige informatie, maar ook heel sturend.	4.2
595	Wanneer had je in de gaten, dat je in je achtertuin zei: Zo gaan we niet met elkaar om, Jan-Peter.	3.52
596	Wanneer had je in de gaten dat je dit niet had moeten doen?	5.79
599	Ik heb in die campagne het voorstel gedaan om vermogende ouderen iets meer te laten betalen om de AOW betaalbaar te houden.	32.77
601	Vervolgens is het door de rechtse partijen ingevoerd en gehandhaafd.	8.36
605	En daar heb ik eigenlijk geleerd, dat zie je nu ook met Yesilgöz rondom de gezondheidszorg als je een voorstel doet wat slecht wordt begrepen en wat tot veel tegenstand leidt, kun je kiezen voor twee dingen meteen terugtrekken en zeggen dat je fout zat of voluit verdedigen.	5.37
606	Maar als je het gaat proberen uit te leggen en het wordt een technisch verhaal, dan krijg je de weerstand niet weg.	5.02
607	Wat je ook zegt blijft dan hangen: De VVD wil bezuinigen op gezondheidszorg.	32.7
616	Maar iedereen is nu heel erg gespitst op: Als je nu iemand jokken verwijt, dan moeten al je feiten kloppen.	3.87
617	Dus iedereen gaat bij Timmermans kijken of alles wel klopt.	6.29
618	Die cijfers van Timmermans zullen morgen vast aan de orde komen.	4.8
619	Als je een verwijt maakt aan een ander moet je zelf bijna heilig zijn op hetzelfde vlak.	5.75
620	Hoe anders wordt het debat met Geert Wilders erbij?	8.85
621	In het eerste debat was de toon heel erg beschaafd.	4.16
622	In de eerste debatten was het allemaal erg volwassen.	6.04
623	Die inhoudelijk ook scherp waren, zonder op de persoon te spelen.	3.81
624	Dus ik hoop dat iedereen zich dat ook herinnert als hij er weer wel tussenstaat te schreeuwen.	4.35
632	Wilders heeft gemerkt dat zijn oude, grove manier van anderen aanvallen, dat levert zetels op.	16.74
637	Bedankt voor het kijken en tot morgen dan zitten wij hier weer, samen met Rob Jetten!	3.56