Tijd voor MAX 🇳🇱

_id	6925e092bb77f162b329aded
url	https://npo.nl/start/serie/tijd-voor-max/seizoen-17_1/tijd-voor-max_702/afspelen
datetime	2025-11-25 17:10:00
description	Tijd voor MAX viert vijftig jaar onafhankelijkheid van Suriname met persoonlijke verhalen van onder anderen Rayen Panday, GerdaLentenHavertong en Bodil de la Parra. In de keuken worden Surinaamse gerechten gemaakt door drie zussen, Jeffrey Spalburg en Michael Varekamp treden op.

 

Statements

idx	statement	score
1	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Hartelijk welkom.	3.9
3	Bij mij aan tafel: GerdaLentenHavertong en haar dochter Zuléma Gilliot van Gimst.	5.64
4	En aan mijn andere kant Rayen Panday, Bodil de la Parra.	5.24
5	In de keuken staan Moreen, Aretha en Martha van SuriMAM Cooking.	7.45
7	*Ala presi komesi da botri Ala presi komesi da botri *Ala presi, pemi vaka, komesi da botri* Joehoe!	3.86
9	De dag dat Suriname viert dat het 50 jaar geleden onafhankelijk is geworden van Nederland.	28.42
11	Premier Dick Schoof is namens Nederland in Suriname.	11.56
12	En koning Willem Alexander opende vanmiddag het Suriname Museum in Amsterdam.	9.39
14	Daarna kreeg hij een rondleiding door de openingstentoonstelling Meet Su, Meet Us.	5.79
15	En hierbij is het Suriname Museum officieel geopend!	8.12
16	Ik zou heel graag allereerst hierbij het Suriname Museum heel hartelijk willen feliciteren met deze hele bijzondere dag.	4.51
17	Met name dat we hier vandaag, op 25 november, samen staan.	4.02
18	En ik wil ook heel graag Suriname hartelijk feliciteren met 50 jaar onafhankelijkheid, 50 jaar zelfstandigheid.	3.82
24	En laat dat nou ook net de insteek zijn van de opening van dit Suriname Museum.	4.24
27	Er kwamen heel veel lijnen bij elkaar op dat kleine moment.	3.57
28	Er was vier jaar lang keihard gewerkt om dit museum te kunnen realiseren.	8.06
29	En het is vandaag ook nog 50 jaar Surinaamse onafhankelijkheid.	37.75
30	Dat staat duidelijk te lezen op jouw feestelijke vlag.	3.75
32	Maar dit is toch wel een gelegenheid om het wel te doen.	3.91
33	Hoe belangrijk is de aanwezigheid van de koning bij deze opening?	6.79
35	Het is de erkenning dat hij erbij is als staatshoofd.	12.66
43	Maar in het museum zijn alle etniciteiten in Suriname Javanen, Chinezen, en zelfs Boeroe's mensen die vanuit Nederland erheen zijn gegaan om te gaan boeren.	26.08
49	Jörgen Raymann is in Paramaribo op de 50e verjaardag van de Republiek Suriname.	6.89
50	Het is daar vier uur vroeger, dus het moet nog gaan komen.	3.79
54	Want vandaag vieren we natuurlijk onze 50-jarige staatkundige onafhankelijkheid van Nederland.	6.49
55	Je ziet het hier achter me: Het is een drukte van jewelste.	3.69
58	De president staat klaar om het defilé af te nemen.	10.43
67	In het Concertgebouw werd afgelopen zondag de 50-jarige onafhankelijkheid van Suriname al groots gevierd.	25.95
68	Cabaretier Rayen Panday en GerdaLentenHavertong presenteerden dat feestelijke programma.	7.09
75	In het publiek hadden ze Surinaamse zakdoekjes uitgedeeld.	8.99
76	Het was de bedoeling dat mensen dat na de pauze zouden pakken.	4.37
77	Maar bij het tweede nummer stonden ze er al mee te zwaaien.	5.14
81	Suriname is rijk aan allerlei tradities en culturele hoogstandjes.	39.62
84	Alle bevolkingsgroepen hebben hun eigen muziek meegenomen.	7.41
89	Want alle bevolkingsgroepen kennen ook nummers van elkaar.	15.59
90	De film die haar vader heeft gemaakt, Wan Pipel daarin speelt een tante van mij.	9.99
93	Ik heb begrepen dat het een van de weinige plekken is waar alle feestdagen gevierd worden.	3.59
97	Ja, als je een geloof hebt en een feestdag dan wordt het een nationale feestdag.	4.54
100	Het mooie aan Suriname is dat ze bij elkaar zijn gebracht uit verschillende omstandigheden.	5.36
101	Maar blijkbaar geloven we allemaal in iets en respecteren we dat.	4.24
102	Jij gelooft in iets anders dan ik, maar we geloven allebei iets.	3.92
106	Vandaag officieel 50 jaar geleden dat Suriname onafhankelijk werd.	17.56
111	Ik groeide in Suriname op met het Surinaamse gevoel.	6.77
115	Dit is mijn eerste verjaardag in Suriname trouwens.	4.76
119	Kun je iets vertellen over de geschiedenis van je ouders?	5.2
120	Na de afschaffing van de slavernij Nederland had Suriname als kolonie.	68.7
121	Ze zijn toen onder andere naar Java, en India gegaan om contractarbeiders te halen.	11.78
123	Mijn ouders zijn vervolgens van Suriname naar Zaandam gegaan.	8.52
126	Hoe heeft het jou als mens gevormd dat dit je achtergrond is?	6.05
128	Ze konden niet plaatsen dat mijn broer en ik uit Suriname kwamen.	7.15
129	De Surinaamse Indiërs Die wordende Hindoestanen genoemd.	82.45
135	Uiteindelijk besloten je ouders om van Zaandam toch weer naar Suriname te emigreren.	13.0
137	Veel mensen wilden toch weer terug naar hun eigen land.	5.91
141	Maar mijn ouders hebben toch ook de Nederlandse cultuur omarmd.	8.37
142	Wat ze vonden het ook heel moeilijk om daar te aarden.	3.98
143	De Surinaamse samenleving is in al die jaren ook veranderd.	47.52
145	Je denkt dat je ergens naar teruggaat, maar dat is niet meer wat in je hoofd zat.	3.7
150	Maar jouw strenge Surinaams-Hindoestaanse opvoeding was in het verleden geregeld onderdeel van jouw shows.	4.82
151	Ik dacht altijd dat je mijn naam, Rayen, in hoofdletters moest schrijven.	3.5
155	Je hebt weleens gezegd dat die strenge opvoeding ervoor gezorgd heeft dat je het podium op het gegaan.	4.41
163	Maar mijn broer en ik hebben ook veel liefde en aandacht gehad.	3.89
167	Vanaf deze maand sta je met jouw nieuwe voorstelling 'Grip' in het theater.	5.26
168	En 'Suriname in Concert' is op 7 december in twee landen te zien.	13.19
177	50 jaar geleden stonden GerdaLentenHavertong en haar toenmalige echtgenoot Robert op het punt een gezin te stichten toen het bericht kwam dat Suriname onafhankelijk zou worden.	13.86
178	Alle plannen hier in Nederland werden on hold gezet.	6.03
179	En op een holletje gingen Gerda en Robert terug naar Suriname om daar weer te wortelen.	7.19
181	Een jaar later werd jouw dochter Zuléma geboren in Suriname.	9.06
187	Uiteindelijk heb je het idee dat je echt thuis bent gekomen.	3.86
193	En dan ga je schrikken van een onevenwichtige samenleving.	4.59
196	Toen Zuléma 1 jaar was, kwamen gingen jullie weer terug naar Nederland.	6.09
198	Als je het niet erg vindt, wil ik je vertellen hoe we weggingen.	3.91
199	Daar zijn en beslissen om weg te gaan en terug te gaan naar Nederland.	7.57
200	We waren naar Canada gegaan, dat wilden we even proberen.	8.67
202	Uiteindelijk gingen we gewoon terug naar Nederland.	8.19
204	Maar het was wel een heel andere gedachte dan we eigenlijk hadden, om daar te blijven.	3.71
205	Want je ging omdat je dacht: we gaan ons land opbouwen.	4.91
209	Maar ik vind dit een te mooie dag om over die lelijke dingen uit te wijden.	4.09
214	En dan kan ik je vertellen wat er toen gebeurde toen ik naar Suriname ging.	4.06
215	Want we hadden van alles en waren klaar om te gaan.	3.75
217	We waren druk leuke avonden aan het organiseren, eten maken.	4.44
221	We wilden eerst stoppen met het maken van een kindje.	6.14
222	Ik naar de dokter want het kindje mocht even niet komen.	7.88
225	Niet erg, het kindje moest in Suriname geboren worden.	9.88
228	En dan wil je koste wat het kost je paspoort terugkrijgen.	13.49
231	En je moest een nieuw paspoort halen toen je in Nederland terugkwam.	12.09
232	Zuléma, jij bent dat kind dat met heel veel plezier gemaakt is.	4.14
240	Toen werd ik op vakantie gestuurd naar mijn opa en oma, alleen.	4.84
243	Opa en oma haalden me op en ik kwam aan met de stewardess.	4.55
247	Het eerste woordje dat ik zei toen ik terugkwam was een compleet Surinaams vocabulaire.	5.59
248	En achteraf, was je niet liever in Suriname opgegroeid?	7.53
251	Ik ben vaak genoeg terug geweest in mijn jongere jaren.	6.46
252	Om te weten dat dat niet een goede keus was geweest.	4.86
255	Dan denk ik: Ik zou er misschien wel een tijdje willen wonen.	4.04
259	Afgelopen kerst zijn we met mijn gezin en mijn moeder vier weken naar Suriname geweest.	6.34
262	We vinden het allemaal leuk en het had best wat langer mogen duren.	4.2
271	Toen ik terugkwam, waren er niet zoveel mensen die terugkwamen.	4.79
275	Ik ging naar Suriname en Surinamers kwamen naar Nederland.	7.31
276	En toen ik besloot om te gaan dat was denk ik twee jaar Toen was het heel erg onduidelijk.	3.8
277	Dingen die gebeurden waarvan ik dacht: Laten we dat even achter ons laten.	3.62
278	Maar het gevoel dat je uit dat land weg wilt brengt heel veel verdriet met zich mee.	4.81
282	Je hebt de Stichting Wiesje opgezet, vernoemd naar jouw moeder.	5.15
285	Mensen met dementie, als je opgroeit, hoor je niet echt daarvan.	78.72
287	Mijn moeder was 65 toen dit bij haar werd vastgesteld.	16.52
296	Toen mijn vader vertelde dat zoiets aan de hand was Wij waren met vijf kinderen.	6.12
300	En alle kinderen zijn weggegaan naar Nederland en Duitsland en Even terug naar de dementie.	72.01
301	Wat ik wil vertellen: De afstand en dat wat er niet was kennis over wat er is in Suriname aan opvang, dat maakte het moeilijk.	5.97
304	Want wat je daar hebt gezien, het was onvoldoende zorg.	25.07
306	Die stichting heeft dus een woonzorgcentrum opgezet in Paramaribo.	11.03
317	Voor mij is het van belang dat iedereen zich realiseert dat we dit keihard nodig hebben in Suriname.	5.41
320	Als jong meisje kwam je ook al in aanraking met dementie.	81.65
323	In onze straat woonde een mevrouw die kinds was, zoals we dat zeiden.	11.38
324	En in Suriname is het gebruikelijk dat kinderen worden opgevoed door de buurt.	88.68
327	En er werd gezegd dat we moesten zorgen voor oma Corneya.	11.25
328	Zij kon op de grote weg terechtkomen en wij kinderen moesten daarvoor waken.	4.76
329	En toen zei die mevrouw, we noemden haar tante, oma Het was heel eigen.	6.2
334	En ineens ging het balkonraam open en riep iemand: GERDA!!!	4.46
336	En ik riep: Het is niet mijn dag, ik ben van donderdag.	3.62
341	We gaan door naar een volgend onderwerp, als je het niet erg vindt.	3.91
345	Als je de eerste letters van de voornamen van Moreen, Aretha en Martha achter elkaar zet snap je waar de naam van het kookboek SuriMAM vandaan komt.	7.7
347	Hun moeder is in de jaren 60 op een boot naar Nederland gekomen voor haar opleiding.	8.26
348	Aretha, MAM staat niet alleen voor jullie voorletters.	3.59
356	En eten verbindt, ze konden de familie goed opvangen.	8.9
361	Wij zijn best wel lang geleden in Suriname geweest.	5.35
362	Het is een heel mooi land, ik had er gelijk een thuisgevoel.	4.11
366	Naarmate je ouder wordt, gaat het land steeds meer trekken.	89.46
368	Zeker, ik ben speciaal naar Suriname teruggegaan om bepaalde gerechten met mijn tante te maken.	3.55
369	Ik hou van okra en Het zijn andere smaken dan in Nederland.	11.88
372	Dat heeft te maken met de groenten en de condities in het land.	7.8
381	Jij zei vanmiddag nog: Ik heb nog niet eens pom gehad.	4.04
389	Die moet je vullen met kip, vlees, saus en groente.	22.58
390	Het is er meestal met feestelijke gelegenheden zoals vandaag.	5.78
405	Zojuist in Museum Beeld en Geluid was de presentatie van het boek Bigi-yari.	9.77
406	Waarin tien Surinaams-Nederlandse schrijvers op 50 jaar Surinaamse onafhankelijkheid reflecteren.	38.28
407	Het zijn verhalen over afkomst, afscheid en de blijvende band met Suriname.	4.1
408	Bodil de la Parra en Jeffrey Spalburg zijn de makers van het boek.	7.19
415	Voor mij betekent dit wel dat ik terug ben gaan kijken.	4.0
419	Mijn vader is Pim de La Parra en die bereidde toen een film voor in 1975.	6.91
420	Ik heb daardoor dat aanloopjaar heel erg meegemaakt Mijn vader bereidde de film Wan Pipel voor.	4.45
423	Het was het verhaal dat mijn vader wilde vertellen over Suriname.	9.04
433	Dat ze in bepaalde kleuren en kleren liepen bij de onafhankelijkheid op wat toen nog het Oranjeplein heette.	4.38
438	En het maken van die film Daardoor heb ik de jaren 1975 en 1976 heel bewust meegemaakt.	3.67
439	Want dat was ook een omslag in het kunstenaarschap van mijn vader.	4.31
442	Die historische gebeurtenis tekende de levens van heel veel mensen.	8.95
445	Je kunt heel goed de diversiteit van Suriname hierin terugzien.	6.08
447	Iedere schrijver die heeft meegewerkt uit Nederland of uit Suriname, zoals deze dame Cynthia McLeod Iedereen heeft een eigen verhaal en een eigen insteek.	4.8
448	Zij is de dochter van de laatste gouverneur en eerste president van Suriname.	13.19
452	Zij was erbij als kleine dame toen Suriname onafhankelijk werd.	10.94
459	En we hebben een boek geschreven over de Surinaamse achtergrond.	13.98
463	Toen moesten we schrijvers benaderen en ik was huiverig daarvoor.	3.53
464	Maar Cynthia McLeod reageerde meteen en was als eerste klaar met haar verhaal.	5.58
466	Ja, al die verschillende perspectieven en de gespletenheid van het land, dat voel je allemaal.	3.84
467	Dat je ook gespleten zit tussen Nederland en Suriname.	9.32
470	Tijdens het maken van dit boek werd jouw vader ziek, Pim de la Parra.	8.8
472	Wat is de belangrijkste les die jij van hem hebt geleerd?	4.38
475	Dat heb ik in mijn verhaal ook proberen duidelijk te maken.	3.55
477	Toen hij overleed wist ik niet dat ik zijn dood zou meenemen in mijn bijdrage aan dit boek.	4.01
482	Maar zeker de mensen die van Suriname naar Nederland zijn gekomen.	6.84
484	Ten tijde van de onafhankelijkheid zijn er 250.000 Nederlandse Surinamers naar Nederland gekomen.	30.27
500	Jouw vader James kwam in 1950 uit Suriname over om te studeren.	7.78
502	Ja, vroeger ging je naar Nederland om je te bekwamen.	9.75
503	En met je kennis ging je in Suriname het land helpen opbouwen.	6.79
509	En ze waren vergeten dat het best wel heet is in Suriname.	4.32
513	Bodil zag de feestelijke beelden als klein meisje op de Nederlandse tv.	9.05
515	Je ouders waren op dat moment in Suriname voor de opnames van de film Wan Pipel.	8.88
526	Wie is die vrouw die je hoofd zo op hol heeft gebracht?	11.28
533	De film ging een klein jaar na de onafhankelijkheid in première in Suriname.	7.07
536	Dus de verwachting was dat het in Nederland ook een klapper zou worden.	4.47
541	Ik had die hele voorbereiding en sommige opnames meegemaakt.	3.79
544	En toen die film flopte heb ik gezien dat mijn vader zei: Niemand zit te wachten op een film met zwarte mensen.	6.29
555	Daarom is het belangrijk dat we er nu veel aandacht aan besteden.	4.03
557	Jeffrey, jij bent een alleskunner: Jij zingt ook nog.	3.41
569	Michael Varekamp en Jeffrey Spalburg touren nog tot eind januari door het land met hun voorstelling Jazz & Jokes.	7.42
570	Vandaag treden ze bij ons op op deze feestelijke dag met Paramaribo.	4.44
571	*Paramaribo, Paramaribo-o-o *Paramaribo, Paramaribo-o-o *Paramaribo, no stress, pure ontspanning *Valt alles van je af direct al na de landing *Deuren open, heb je het al geroken?	3.65
572	*Regenwoud, Amazone *Welkom in de tropen *Waar we niet lopen, maar lekker wandelen *Chillen Ondrobon, nooit alleen maar met anderen *Ala yari so, dit zal nooit veranderen *Paramaribo na gi wi ala!	4.1
574	*Paramaribo, Paramaribo-o-oo *Paramaribo, Paramaribo-o-o *Paramaribo, Paramaribo-o-o Ja joh ja joh *Paramaribo, Paramaribo-o-o *Paramaribo, Paramaribo-o-o Yeah yeah yeah *Paramaribo, Paramaribo-o-o Yeah yeah yeah Mag ik iedereen in de studio heel hartelijk bedanken?	3.82