WNL op Zondag 🇳🇱

_id	67711b49b25842b62a6a16c9
url	https://npo.nl/start/serie/wnl-op-zondag/seizoen-9_1/wnl-op-zondag_419/afspelen
datetime	2024-12-29 09:50:00
description	Viceminister-president Mona Keijser, officier Jeff Macmootry en socioloog Ruud Koopmans over Nederland in 2030. * Trendwatcher Farid Tabarki over de toekomst naar de trends van 2030. * China-kenner Manya Koetse over China dat in 2030 AI-wereldleider wil zijn.

 

Statements

idx	statement	score
1	Hoe zien Nederland en de wereld eruit in het jaar 2030?	0.01
3	We gaan het hebben over wonen, baanbrekende technologische ontwikkelingen over China en Amerika.	0.01
6	Dit is WNL op Zondag vanuit het Vondelpark in Amsterdam.	0.01
7	Fijn dat u kijkt en heel fijn dat jullie er allemaal zijn.	0.01
10	Wat gaat er veranderen in onze steden en dorpen en wat verandert er in de wereld?	0.01
11	We hebben het over migratie, verbijsterende technologische ontwikkelingen.	0.01
12	We gaan het ook hebben over wonen, over China en Taiwan en over de strijd om de Noordpool.	0.03
13	Ik doe het onder andere met Mona Keijzer vicepremier en minister van Wonen, maar ook van Ruimtelijke Ordening.	0.02
15	Professor Ruud Koopmans van de Humboldtuniversiteit in Berlijn weet alles van migratie.	0.16
16	Trendwatcher Farid Tabarki, sinoloog Manya Koetse en brigade-generaal Jeff Mac Mootry, oud-commandant der mariniers.	0.01
20	Misschien de eerste vrouwelijke premier van Nederland?	0.01
23	En 2030, dat is al over vijf jaar dus dat is best heel snel.	0.02
26	U bent naar voren geschoven door de BBB als de eerste mogelijke vrouwelijke premier van Nederland.	0.03
35	En dan ga je er als minister over hoe Nederland er fysiek uitziet.	0.01
36	Betekent dat dat jullie plannen hebben liggen van hoe Nederland er in 2030, of -40 of -50 idealiter uit zou moeten zien?	0.01
38	Dat is een nieuw, groot ruimtelijk ordeningsplan voor Nederland.	0.01
39	En als je jezelf realiseert dat we de komende jaren blijven groeien in aantallen inwoners volgens de staatscommissie demografische ontwikkeling hebben we, als we al echt wat gaan doen aan migratie zijn we in 2050 met 20 miljoen mensen.	99.94
40	Als het net zo snel gaat als de afgelopen acht jaar, is dat al in 2040.	0.02
42	Wat ik in ieder geval ga doen de komende jaren is zorgen dat er 100.000 woningen per jaar gebouwd worden.	0.83
47	We hebben nu al een gigantische woningnood, dus dat moet lukken.	0.02
49	Dan zal je ook nagedacht moeten hebben over waar al die mensen werken.	0.01
53	En daar hebben wij in het kabinet ook in de laatste vergadering van dit jaar een ontwikkelingsstrategie vastgesteld.	0.01
60	We gaan het over al die dingen zo meteen met u hebben en over migratie gaan we het straks met Ruud Koopmans hebben.	0.21
61	Laten we gewoon even kijken naar een paar recente voorbeelden van dat gevecht om de ruimte in ons toch al volle Nederland.	0.01
63	Dat er een woonwijk gebouwd gaat worden met ongeveer 700 mensen voor je deur in een wijkje van 7000 mensen.	2.52
64	Het plan zoals het er nu ligt is dat alle bedrijven hier weggaan.	0.01
65	Er komt een rondweg, die gaat over die schuur heen, over waar de paarden staan, naar achteren.	0.01
66	Als alles doorgaat, dan komt hier een hek langs het fietspad.	0.01
68	En dan hier 700 hectare lang is een springtrein gerealiseerd waar bunkers en dergelijke worden opgeblazen.	0.01
69	Je kunt toch niet zomaar beslissen dat al deze mensen weg moeten voor een munitiedepot?	0.01
70	Er is een parkeernorm, zoveel parkeervakken per huis moeten er gebouwd worden.	0.01
73	Het uitzicht van een paar mensen of de bouw van een paar duizend woningen?	0.01
74	Dat geeft een notendop aardig aan voor welke problemen u staat.	0.01
75	Stel nou, even gedachte-experiment, dat u niks zou doen.	0.01
78	Hoe ziet Nederland er dan over vijf of tien jaar uit?	0.01
80	Dan staan we allemaal vast in onze auto's in files.	0.01
82	Dan moet je je zorgen maken over waar al die sociale huurwoningen terechtkomen.	0.01
83	Dat is trouwens in Nederland ook niet voor te stellen.	0.01
85	Zelfs zo goed dat ik van mening ben dat we ons in dit land in de hoek geschilderd hebben.	0.01
89	En we hebben de afweging of een bouwvergunning mag worden verleend moet er ook gekeken worden naar allerlei normeringen waardoor je ook niet de tijd hebt om die te bereiken.	0.2
91	Die worden ook nog op zo'n manier vastgesteld, namelijk met rekenmodellen.	0.01
92	Dus er wordt niet, als het gaat over geluidhinder, niet gekeken van als je nou de bebouwing aan zou passen wat voor effect heeft dat op de geluidsniveaus?	0.05
98	Want je hebt namelijk ook een aantal functies nodig die geen direct geld opleveren.	0.01
99	Bijvoorbeeld natuurwaarde, die ook beschermd moeten worden.	0.01
102	Maar we zagen het, Defensie wil ruimte, de boeren willen ruimte.	1.37
105	Prioriteit nummer één is dat we, even in planning, hè want het is niet 'wat vind ik persoonlijk nou het mooiste en belangrijkste', maar de planning.	0.02
106	Wat er in ieder geval moet gaan gebeuren is dat we afstappen van elke functie zijn eigen plekje.	0.01
109	Oefenterreinen, bijvoorbeeld voor Defensie, daar doet de natuur het buitengewoon goed.	0.15
110	Mensen denken dat dat niet te combineren is, is niet zo.	0.02
111	21 procent van onze wandel- en fietsroutes lopen over agrarisch land.	99.95
112	Dus waar voeding, voedsel voor ons allemaal gemaakt wordt.	0.01
113	Dus dit soort combinaties zijn nu al prima te doen.	0.01
114	Maar we zullen in de toekomst nog meer kijken of we nog meer kunnen gaan combineren.	0.01
115	In Hamburg bijvoorbeeld, de haven, die geeft geluid.	0.07
116	Maar mensen die daar wonen, die houden daarvan, die vinden dat mooi.	4.78
118	Dus wij zullen ook in onze wetgeving wat mij betreft een slag moeten gaan maken naar hoe kun je dingen combineren.	0.01
119	Dus dat je bijvoorbeeld zegt, u mag in de buurt van Schiphol of de Rotterdamse haven gaan wonen maar goed, dan heeft u meer herrie, maar dan weet u dat vast.	0.25
120	Zodat we niet diezelfde normen over het hele land hanteren bijvoorbeeld.	0.01
122	We zullen dus echt op andere manieren moeten gaan kijken combinaties moeten gaan maken met elkaar willen we uiteindelijk met 20 miljoen mensen in Nederland wonen werken, maar ook op wielen ons kunnen voortbewegen.	0.01
123	Toch even naar de oud commandant van het Korps Mariniers.	0.01
124	Wandelen op Ik kan me er wel iets bij voorstellen, want je oefent natuurlijk ook niet de hele tijd.	0.14
125	Zou het mogelijk zijn, zo'n combinatie, dat je gewoon wandelroutes maakt waar ook militaire oefeningen plaatsvinden?	0.01
129	Heel veel oefenterreinen waren ook toegankelijk voor het publiek.	0.01
130	En je hoeft niet te kijken waar je loopt, je hoeft niet te bukken?	0.01
133	Als er geoefend wordt met losse munitie, is er niets aan de hand.	0.03
134	Het gaat om de terreinen waar je werkt met explosieven en granaten.	0.01
135	Ja, die zijn ook in het weekend afgesloten, omdat daar nog wel eens een blindganger kan liggen.	0.01
137	Het is wat mevrouw Keijzer ook zegt, de natuur doet het daar vaak prima.	0.03
138	Ik zag daar meer wild dan in de rest van Nederland.	99.84
139	Vroeger als jochie ging ik stiekem bij Terschelling kijken wat er daar allemaal plaatsvond waar met straaljagers werden geoefend.	0.03
142	U zegt, oké, we moeten keuzes maken, we gaan dingen doen.	0.06
143	Die honderdduizend woningen, wat gaat u daar mee doen?	0.01
144	Want je hoort een straatje erbij of in de stad de hoogte in.	0.01
149	We gaan in die nota ruimte ook de nieuwe grootschalige woningbouwlocaties aanwijzen.	4.86
150	Alles van wat wij willen gaan toevoegen dus die honderdduizend woningen per jaar, 70 procent binnenstedelijk.	0.44
152	Maar 30 procent zal je ook buiten de steden moeten gaan bouwen.	0.02
153	In Noord-Holland, daar ben ik echt heel blij mee, hebben ze besloten dat het zogenaamde 'straatje erbij' overal in de provincie Noord-Holland kan. Sommige provincies zijn daar wat ruimhartiger in dan andere.	0.01
154	Maar dat zou echt overal in Nederland moeten gaan gebeuren.	0.01
155	Daarnaast zijn er woningbouwlocaties waar soms al 10, 15 jaar over gedimdamd wordt tussen provincies en gemeentes.	0.01
157	Ik heb bevoegdheden in de wet die het mogelijk maken om daar gewoon aanwijzingen aan te geven.	0.01
161	Wat ik net ook al in de inleiding zei wij hebben ook als kabinet besloten dat we op een andere manier willen gaan kijken naar de grote infrastructurele werken.	0.02
162	Als je 't bijvoorbeeld hebt over de Lelylijn, die is nu geraamd op 12 miljard.	0.02
163	Dan moet je, wil je gaan beginnen aan de procedures moet je al 75 procent op de bank hebben staan.	0.04
165	En met alle opgaves die we hebben, kun je jezelf afvragen of we dit op deze manier de komende 20, 25 jaar kunnen blijven doen.	0.01
166	Want dan kom je elk jaar weer niet tot het begin van de procedure.	0.01
168	We hebben het ingewikkeld voor onszelf hebben gemaakt, te veel regeltjes.	0.01
169	Er was de afgelopen tijd veel te doen over het feit dat u die nestkastjes wil weghalen voor al die arme musjes.	0.07
170	En zelfs de bouwers zeiden dat ze een nestkastje wilden bouwen.	0.01
171	Bouwers zeggen dat omdat ze af willen van 340 gemeenten die hun eigen regels elke keer Maar was dat niet een slecht voorbeeld?	44.53
174	Ik vind echt dat we met elkaar moeten gaan kijken wat we in onze bouwbesluitregels hebben opgenomen.	0.01
176	Elke keer als je daar iets bovenop legt, maak je het elke keer weer ingewikkeld.	0.01
178	Dus ik vind dat in die zin een goed voorbeeld van wat doen we nou eigenlijk in dit land?	0.01
179	Elke keer weer wordt er een schepje bovenop gelegd.	0.01
180	Los nog van het feit, niemand vraagt aan de bewoners van die huizen of ze dat willen.	0.03
184	En het feit is, als je dat wilt, kun je voor een tientje zo'n nestkast bij de bouwmarkt kopen.	32.08
186	Maar het is wel in die zin iets wat we al jaren doen.	5.91
188	Waardoor inmiddels onze woningen, onze woonquote zoals dat heet is een van de hoogste in Europa.	1.72
189	Dus we hebben het ook voor onszelf, alles bij elkaar opgeteld, heel veel duurder gemaakt.	0.01
190	In die stoel waarin u nu zit heeft Hugo de Jonge ook gezeten.	0.01
191	Je kan van alles om Hugo zeggen, maar niet een gebrek aan enthousiasme verwijten.	0.01
192	Hij deed z'n stinkende best voor die honderdduizend woningen per jaar, het is niet gelukt.	2.59
194	Omdat ik op de Woontop 11 december afspraken heb gemaakt met alle betrokkenen.	0.01
197	Niet iedereen heeft z'n handtekening gezet, maar ga door.	48.48
198	Alle betrokkenen, want de pensioenfondsen daar waar ze al betrokken zijn in investeringen in woningbouw, waren die ook bij de ondertekenaars.	0.02
201	Investeerders, architecten, bouwers, medeoverheden.	0.01
202	Iedereen is erbij betrokken en heeft een handtekening gezet onder het snel betaalbaar bouwen van honderdduizend woningen per jaar overal in Nederland.	0.03
204	Ik heb ook de discussie weten te beslechten: kan het uit?	0.01
205	30 procent sociaal, tweederde betaalbare huur en koop.	0.01
208	Er moet wel geld bij van de overheid, maar dan kan het uit.	0.01
209	Ik heb ook de discussie weten te beslechten dat als je het op deze manier doet, dat het verhuisterreintje wat op gang komt namelijk als er één huis gebouwd wordt, gaat iemand daarin.	0.02
210	Die laat een ander huis of een andere woonplek achter.	0.03
212	Vastgesteld met elkaar dat we geen plussen bovenop het bouwbesluit meer zetten.	2.58
213	En zo nog een heleboel.. Dat allemaal bij elkaar zou genoeg moeten zijn om die honderdduizend Als we ons maar met elkaar realiseren, want daar begint het mee dat er woningnood is.	0.01
215	Dus laten we hopen voor al die mensen die een huis zoeken dat het lukt.	0.01
217	Want bevolkingsgroei, dat is natuurlijk cruciaal, is de reden dat we meer huizen nodig hebben.	13.03
218	Die bevolkingsgroei komt de afgelopen jaren alleen maar door immigratie.	60.7
219	Ruud Koopmans weet er alles van, van Humboldtuniversiteit in Berlijn.	0.01
220	Ik wil graag met u praten over of die mensen komen.	0.01
221	Of het lukt, wat het kabinet graag wil, om die instroom te beperken.	0.01
222	En als die mensen er zijn, hoe ze kunnen integreren in Nederland.	0.01
224	Mevrouw Keijzer zei het al een beetje, als we niks doen hoe ziet Nederland er dan qua bevolkingsgroei en samenstelling uit in 2030?	0.03
225	We hebben te maken met een toenemende bevolkingsgroei alleen nog maar door migratie.	46.59
226	Als je naar de afgelopen tien jaar kijkt dan is er een miljoen mensen bijgekomen door migratie.	99.99
227	In de laatste vijf jaar zijn het er meer dan 600.000 geweest.	0.01
228	Dus als we over vijf jaar dezelfde soort groei hebben als in de afgelopen vijf jaar, dan zijn er 600.000 tot 700.000 mensen bijgekomen.	0.29
229	En dat verhuistreintje zal voor een groot deel opgaan aan mensen die nieuw op de woningmarkt komen en die geen huis achterlaten.	0.6
230	Dus bevolkingsgroei door migratie is ook voor de woningmarkt een grote belasting.	34.41
231	De laatste paar jaar kwam natuurlijk ook nog Oekraïne bij.	0.03
232	Dat wordt wellicht hopelijk minder de komende jaren.	0.01
233	Maar de migratiestromen zijn nog steeds aan alle kanten aan de gang.	0.01
234	Mijn generatie kan het liedje '15 miljoen mensen op dat kleine stukje aarde' allemaal meezingen.	0.02
237	We zijn momenteel ook ver weg van de streefcijfers die door de staatscommissie demografische ontwikkeling die in de gemiddelde scenario's van het Centraal Bureau voor de Statistiek zijn uitgerekend.	0.02
238	De staatscommissie zegt dat we een gematigde groei moeten hebben.	0.03
239	Dan komen we in 2050 op 19 tot 20 miljoen inwoners uit.	0.01
240	Mevrouw Keijzer zei het al, als het zo doorgaat zoals nu dan zijn we in 2040 al bij de 20 miljoen en zijn we in 2050 er duidelijk overheen.	0.04
241	Het CBS heeft uitgerekend in een hooggroeicenario waar uitgegaan wordt van een migratiesaldo van plus 93.000 per jaar dat we uitkomen op 22 miljoen inwoners in 2050.	0.02
242	En in de afgelopen vijf jaar, met uitzondering van het coronajaar zaten we elk jaar heel duidelijk boven de 93.000.	0.32
244	Wat veel mensen vergeten als je nou kijkt waar komt het saldo nou door?	0.02
245	Dan komt het voornamelijk door twee vormen van migratie.	0.01
252	Het punt is, bij arbeidsmigratie gaan heel veel mensen ook terug.	0.16
253	De meeste arbeidsmigranten, tweederde komt uit de Europese Unie.	0.75
254	En de meeste mensen daarvan gaan vroeg of laat weer terug.	0.01
255	Dus er is ook een grote emigratie naar andere landen van de Europese Unie.	0.02
256	Zodat als je naar het saldo kijkt, aandeel van asiel en gezin, al duidelijk groter is.	0.32
257	Dus mocht je iets willen doen aan die instroom, moet je bij die categorieën zijn.	0.01
258	En nog één punt, wat ook altijd vergeten wordt is dat die gezinsmigratie ook voor een groot deel uiteindelijk op de lange termijn bovenop die asielmigratie komt.	0.07
259	Dat hadden we in het verleden overigens ook met de gastarbeidersmigratie.	0.02
260	In 1973, toen de wervingstop werd afgekondigd waren er in Nederland 22.000 Marokkaanse gastarbeiders om de Marokkanen als voorbeeld te nemen.	0.01
261	Heden ten dage hebben we 420.000 mensen met Marokkaanse migratieachtergrond.	0.01
262	Dat zijn er bijna 20 keer zo veel als het aantal gastarbeiders 50 jaar geleden.	74.59
263	Dat laat zien hoe sterk over langere termijnen een hele kleine groep tot een hele grote groep kan uitgroeien.	0.01
264	Als dat een groep is met een relatief grote afstand tot Nederland uit landen waar de emigratie naartoe heel laag is en waar ook collectivistische culturen overheersen waarin migratie ook vaak een familiebeslissing is waar veel getrouwd wordt met mensen uit het land van herkomst.	0.11
265	De groepen die hier zijn ook attractief zijn voor de bevolking daar.	0.01
266	Ook al begin je met een klein aantal als je het op één jaar bekijkt eigenlijk heel weinig.	0.03
267	Maar als je het allemaal bij elkaar optelt en je kijkt het over een lange periode is het meer.	0.01
268	De Staatscommissie van Zwol, over die demografische ontwikkeling die hebben het ook over een onderwerp wat toch vaak 'n beetje een heet hangijzer is, waar mensen het moeilijk vinden om over te praten.	0.01
269	De sociale samenhang van Nederland zal ingrijpend veranderen als je grote groepen migranten uit andere culturen dan de Westerse binnenhaalt.	0.01
272	En ik denk dat we die problemen ten dele ook al zien.	0.01
273	Bijvoorbeeld in de gebeurtenis in Amsterdam enige tijd geleden.	0.03
274	Het werd veel in de discussie ontkend maar het is natuurlijk toch een teken van grote integratieproblemen in delen van de bevolking met migratieachtergrond.	0.03
275	Met name binnen islamitische groepen en binnen die groep dan weer bij de Marokkaanse groep.	0.39
276	Daar kun je lang en kort over praten maar dat was de groep waar dat probleem geconcentreerd was.	0.01
279	Ook antisemitische opvattingen zijn binnen die bevolkingsgroepen.	0.05
281	Geweld tegen mensen vanwege hun seksuele geaardheid.	99.31
282	Daarin zijn diezelfde groepen ook heel sterk oververtegenwoordigd.	3.56
283	Ik ontken dat allemaal niet en dat is allemaal gebeurd.	0.02
284	Maar ik ben de afgelopen weken ook vaak door kennissen aangesproken met bijvoorbeeld een Marokkaanse achtergrond of het nou een directeur-generaal van een ministerie is of mensen met hele succesvolle achtergronden.	0.02
285	'Als jullie zeggen de integratie is mislukt, denk dan ook aan ons, er gaat ook heel veel goed.'	0.01
288	Als je zegt dat er integratieproblemen zijn dan zeg je ook niet per se dat dé integratie mislukt is en dat dé integratie van alle mensen mislukt is.	0.03
289	Maar dat er grote problemen zijn, ook bij groepen waarvan eigenlijk de migratiegeschiedenis al 50 jaar terug ligt.	1.61
290	De Marokkaanse gemeenschap die voortkomt uit de gastarbeidersmigratie.	0.05
292	Als twee, drie generaties later dat soort problemen nog steeds in die mate een rol spelen.	0.01
295	Nederland is het slechtste jongetje in de klas wat betreft maatschappijleer.	79.19
296	Andere Europese landen doen heel veel aan burgerschapsontwikkeling.	0.01
297	Nederland doet daar relatief weinig aan in het onderwijs.	94.5
298	Je kan niet verwachten van mensen die niet automatisch Nederlandse cultuur met zich meenemen dat ze dat dan vanzelf leren.	0.01
302	Nederland doet het met vergelijkende landen het slechtst qua uren die we daaraan besteden.	99.94
303	Dan moet je daarna niet denken van: Hoe komt het dat mensen niet goed begrijpen wat hier aan de hand is.	0.01
304	Mag je dan ook zeggen: Dit is Nederland, dit zijn onze normen en waarden.	0.01
305	En dan verwachten dat ze daar gewoon hun handtekening onder zetten?	0.01
306	Burgerschapsonderwijs gaat over hoe je onderdeel wordt van de maatschappij.	0.03
309	Wij stoppen er te weinig tijd in om ook die burger voor de komende 10, 15 jaar onderdeel te laten zijn van de samenleving.	0.01
310	Maar we kregen ook niet de handen op elkaar om 's morgens op de scholen het volkslied te zingen, staan terwijl we dat doen en de vlag hijsen.	3.68
312	Dat is dus precies waar Nederland in een kramp zit.	0.01
313	Dat vinden we allemaal ingewikkeld om dat met elkaar te doen.	0.01
314	Maar om onderdeel te worden van de samenleving doe je door te leren met elkaar wat het dan is.	0.02
316	Dat cultuurrelativisme is iets wat we wel veel te lang gedaan hebben.	0.02
317	Het zingen van het volkslied is in Amerika volstrekt normaal.	0.26
318	Wij zijn natuurlijk een beetje bang voor nationalisme.	0.01
319	Ja, maar je kunt trots zijn op je eigen land en op je eigen cultuur en tegelijkertijd begrip hebben en ruimte laten voor die van anderen.	0.01
320	Maar ik vind echt dat je in Nederland daar veel duidelijker over moet zijn.	0.01
321	Gelijkberechtiging van mannen en vrouwen, dat is hier vanzelfsprekend.	0.02
322	Homoseksualiteit, andere seksuele voorkeuren is gewoon onderdeel van de Nederlandse maatschappij.	0.01
323	En daar moet je dan ook duidelijk over zijn en niet relativerend over doen.	0.01
325	Vraag je dan toch aan mensen om te assimileren of mogen ze wel zichzelf blijven of hebben we ze te lang in de zuilen laten zitten?	0.01
326	Het is een buitengewoon ingewikkelde kwestie natuurlijk.	0.01
329	Het is duidelijk, om integratie te laten slagen zelfs als het gaat om structurele integratie op de arbeidsmarkt en in het onderwijs is culturele assimilatie heel erg belangrijk.	1.04
330	Dat zie je in alle onderzoeken, dat naarmate de culturele afstand groter is groepen gesegregeerder leven, minder contacten hebben met Nederlanders ook de integratie op de arbeidsmarkt en het onderwijs slechter verloopt.	98.69
331	Dus dat is één reden om er aandacht aan te besteden.	0.01
333	De reden waarom veel mensen nu achter rechts-populistische partijen aanlopen is omdat ze het gevoel hebben van 'dit is niet meer mijn land'.	0.02
336	Er is altijd een soort nostalgie naar het verleden.	0.01
337	Een maatschappij verandert maar heeft ook het recht als het om kernwaarden gaat, daadwerkelijk te zeggen tot hier en niet verder, dit zijn onze kernwaarden en daar wordt niet aan getornd.	34.81
338	Dus ja, dan is natuurlijk burgerschapsonderwijs belangrijk.	0.01
339	Dan is natuurlijk ook handhaving als het gaat om het overtreden van regels, belangrijk.	0.02
340	Dan zijn natuurlijk ook criteria bij naturalisatie belangrijk.	0.01
341	Maar uiteindelijk zijn in een liberaal-democratische rechtsstaat onze middelen beperkt.	1.13
343	Je kan mensen dwingen om zich aan de wet te houden maar dat is uiteindelijk voor sociale samenhang niet genoeg.	0.04
344	En daarom is het belangrijk om grip op de migratie te krijgen.	0.01
345	U was een van de eerste pleitbezorgers die zei: 'ik ben gewoon een sociaaldemocraat en de middenpartijen hebben het laten liggen'.	0.02
347	Vandaar ook dat mensen bijvoorbeeld naar populistisch radicaal-rechtse partijen lopen.	0.01
348	Heeft u het gevoel dat u de wint de laatste tijd wel meekrijgt?	0.01
349	Of het nou Rob Jetten is of Frans Timmermans die ook nu zeggen we hebben een asielprobleem.	0.16
350	Timmermans zei laatst: Wij hebben daadwerkelijk een vrij flinke draai gemaakt met onze partij.	0.02
351	Ja, ik denk wel dat het besef is doorgedrongen dat we controle over de migratie moeten krijgen.	0.01
352	Dat betekent aan de ene kant dat we grip op de aantallen moeten krijgen.	0.01
353	En die in ieder geval gemiddeld ook een beetje naar beneden moeten.	0.01
354	Zodat we inderdaad dat doel van gematigde groei 19 tot 20 miljoen in 2050 halen.	0.01
355	Maar er zijn natuurlijk maatregelen voor nodig die daadkracht vereisen.	0.01
357	Dan moet je wel echt zorgen dat het principe dat nu geldt bij de asielmigratie dat iedereen die zich aan een Europese buitengrens meldt of in Nederland meldt om asiel aan te vragen dat die ook gewoon kan blijven uiteindelijk.	1.85
359	Dus als we dat niet oplossen, dan kunnen we tien keer zeggen en dan kunnen alle partijen in de Tweede Kamer zeggen 'ja, we moeten grip op de migratie krijgen'.	0.43
360	Maar als je de oplossingen niet durft aan te pakken, ja, dan Volgend jaar wordt een heel interessant jaar.	0.01
361	Want mijn collega minister Faber heeft een uitgebreid pakket aan regelgeving naar de Tweede Kamer gestuurd.	0.02
362	Waar echt de eerste stappen gezet gaan worden om streng asielbeleid te krijgen.	0.01
363	En we gaan meemaken of al die partijen die nu zeggen: 'Ja, we zien dat het een probleem is' of die ook bereid zijn om de stap te zetten.	0.01
365	En ik stel voor dat iedereen toch nog De Asielloterij leest, uw laatste boek.	0.01
368	Als je wil weten hoe het zit Ik moest denken, onwillekeurig, aan de opmerking die ik op een studiedag 25 jaar geleden hoorde.	31.65
369	En dat is namelijk: invasie door middel van immigratie.	0.02
370	Potentiële tegenstanders die zullen niet per se het gewapend conflict opzoeken als het gaat om het ondermijnen van onze maatschappij.	0.01
371	Maar door de migratie in een tempo en een omvang door te drukken zoals die nu is, ondergraaf je natuurlijk ook uiteindelijk de samenleving.	0.01
372	En door dat uit te lichten versterk je de polarisatie.	0.21
373	Jongens, we gaan hier zeker volgend jaar nog vaker over praten, maar ik wil naar anders: China.	0.05
374	Want er gebeurt op wereldtoneel natuurlijk ook van alles.	0.02
375	Volgens het masterplan van president Xi Jinping is China in 2030 over vijf jaar het leidende land in de wereld op het gebied van kunstmatige intelligentie.	15.83
376	Nu al loopt het land in de toepassingen van AI ver vooruit.	0.01
377	China-trendwatcher Manya Koetse, hoofdredacteur van het populaire webblog What's on Weibo.	0.01
380	What's on 'Weebo', zie je, ik spreekt het verkeerd uit.	0.02
382	Jij zei, als we vooruit gaan kijken, wil ik toch eerst even terugkijken.	0.02
385	Volgens mij zei jij: Kunnen we ons nog wel herinneren hoe we tegen China aankeken 20 jaar geleden?	0.01
392	We hebben het nu ook een beetje over meerjarenplannen.	0.01
393	Nou, als je het hebt over China en lange termijnvisie, meerjarenplannen dan ga je al terug naar begin jaren 80, dat Deng Xiaoping na Mao Zedong zei Shenzhen bijvoorbeeld, nou, dit vissersdorpje, vissersstadje vlakbij Hongkong, dat wordt de speciale economische zone.	0.04
396	Dat moet je me niet Dat moet je me niet precies vragen.	0.01
399	Maar het is een innovatieve motor achter de nieuwe economie van China.	0.01
401	Ja, je gelooft gewoon die beelden niet als je ziet hoe het er toen uitzag en hoe het er nu uitziet.	0.02
402	Wij kijken anders tegen China aan maar China kijkt ook heel anders tegen zichzelf aan.	9.47
404	Nou ja, China is heel erg bezig met de nieuwe rol die zij hebben op het wereldtoneel en alles wat daarbij hoort.	0.62
405	Ik kijk dan heel veel naar de sociale media en wat er leeft onder de mensen.	0.01
406	En wat mij heel erg opvalt, is dat ook de jeugd heel erg bezig is met: Hoe kijkt het buitenland naar ons?	0.11
409	Zullen we eerst even kijken naar een paar voorbeelden die jij mee hebt genomen uit China omdat je er recentelijk ook weer was.	0.09
411	Wil je eerst even kijken en dan uitleggen wat we zien?	0.01
414	En dit is niet zomaar een experiment, dit is standaard gebruik in China?	0.01
415	Nou, dit is Wuhan en dit is echt nu op dit moment het hart van de robotaxirevolutie internationaal gezien.	16.0
417	Ik ben daar om die reden ook naartoe gegaan om te zien hoe dat dan in z'n werk ging.	0.98
418	En ja, ik voelde me echt als een tijdreiziger, want het is ongelooflijk hoe normaal het voor sommige mensen al geworden is om een robotaxi naar werk te nemen, ook uit veiligheidsperspectief.	0.05
419	Er is de afgelopen jaren in China ook veel discussie geweest over veiligheid bij taxichauffeurs.	99.96
423	En dan heb je veiligheid op de weg, maar ook veiligheid qua chauffeur.	0.01
424	Dus dames die zich veiliger voelen zonder chauffeur dan met chauffeur.	0.01
428	We gaan even naar een paar voorbeelden die je mee hebt genomen, of die je ons suggereerde.	0.01
430	Maar we moeten toch even samen kijken waarom dit belangrijk is.	0.01
434	Nou, dit is ook een ontwikkeling afgelopen jaar die groter is geworden waarbij je duizenden van dit soort toiletten voor het eerst geplaatst ziet worden in winkelcentra.	99.72
435	En wat men dan kan doen is 20 yuan, 2 euro 50, bijbetalen als je naar de wc gaat een QR-code scannen en dan even je urine laten testen op 14 standaardwaarden, van glucose tot kalium, eiwitten.	0.02
436	En vervolgens krijg je de uitslag op je telefoon en kan je zien, misschien is het toch wel goed als ik dit eventjes verder laat onderzoeken of niet.	3.16
437	En ik dacht met het oog op 2030 en de enorme vergrijzing die China gaat zien.	0.01
438	Met de toegenomen druk op de zorg, die je nu al ziet zijn dit soort AI-initiatieven wel heel spannend, heel leuk ook, heel nuttig.	0.02
442	Nou, dit staat nog in de kinderschoenen, maar het werkt al wel helemaal.	21.55
443	Ze zeggen dat het 90 procent helemaal klopt, die uitslag.	0.05
445	Want je ziet nu dat China volop bezig is met AI toe te passen op allerlei manieren in de samenleving.	99.95
446	Wat je net zegt, naar 2030 toe, omdat dan moet het dé wereldleider zijn.	0.01
449	Niet op z'n laatste, ook bij de controle natuurlijk door het regime.	0.01
453	Ik vind het al heel wat je tegenwoordig met je telefoon kan betalen.	0.08
459	Dit is eigenlijk mogelijk gemaakt door WeChat, het zakmes van de Chinese maatschappij.	0.01
460	Het is de super-app die je kunt gebruiken om te betalen.	0.02
462	Maar als je wil kan je nu je telefoon ook thuis laten.	0.01
464	En zelfs de metro kan je ook nemen op sommige plekken nu met handpalm-technologie.	32.68
466	Dan heb je WeChat letterlijk in je hand en heb je ook die telefoon niet eens meer nodig.	0.01
467	Dus China is al koploper als het gaat om mobiele betalingen en cashless society.	0.09
469	En dan die keerzijde waar wij als Nederlanders heel vaak zeggen: ja, maar de privacy bijvoorbeeld.	0.14
470	Want zo'n WeChat weet alles van je als je alles binnen één chat doet.	0.01
471	Je hebt je handpalmgegevens weggegeven of je oogrecognition of wat dan ook allemaal.	4.06
472	En het is wel lekker makkelijk natuurlijk als je geen democratie hebt om een 20-jarenplan te maken.	0.02
473	Maar winden ze zich in China op over de keerzijdes van al die razendsnelle ontwikkelingen?	0.01
475	Een heel groot verschil tussen als we kijken naar de AI-revolutie die je natuurlijk in het Westen ook hebt en nog steeds is Amerika officieel de koploper hoor.	0.34
478	In Amerika heel erg geleid door private bedrijven, Google en Meta.	0.22
480	En de aanpak van China is veel meer gecentraliseerd.	0.05
481	Dus het is de overheid die heel veel initiatieven stimuleert, maar ook beperkt.	0.02
482	Dus het is het voordeel van China, maar tegelijkertijd ook het nadeel.	0.01
483	Wat privacy betreft, omdat dus de overheid achter zoveel van die initiatieven zit, vertrouwt de burger het ook.	0.06
485	Bij ons is het juist: Facebook, nou daar maken we ons niet zo druk om maar als de overheid begint dan En in China zie je dus precies het tegenovergestelde.	0.3
486	Maar het is dus wel zo dat als kleine commerciële apps komen met een leuke FaceSwap dan zie je wel dat mensen denken van: dat vertrouw ik niet zomaar.	0.03
487	Grote apps zoals WeChat, waar alles in zit, of je betaalt, je ziektekostenverzekering je autoverzekering, die vertrouwen ze.	3.5
488	Het bedrijf Tencent werkt ook samen met de overheid, net als die andere techreuzen van China.	0.06
489	En het idee is dan toch, het maakt ons leven makkelijker, het maakt ons leven veiliger.	0.07
490	Dus dan hebben mensen daar veel minder bezwaar tegen.	0.01
491	En één ding wat heel belangrijk is in deze context omdat we zo vaak zeggen AI bij ons en in China en het verschil het verschil is echt, we hebben het net er ook over wij hebben vaak het gevoel dat alles slechter wordt bij ons.	0.89
494	Het wordt minder Het wordt minder veilig, dat ervaren we zo.	0.01
495	Terwijl in China zie je dus dat die AI-toepassingen samen gaan met toegenomen welvaart veiligere samenleving.	99.98
496	Helemaal als je dus kijkt naar China 40 jaar terug, heeft het land zulke grote stappen gemaakt dat mensen ook hyper gemotiveerd zijn om die technologie te omarmen.	31.27
498	En dat was bij ons heel anders toen wij van de strippenkaart naar de OV-chipkaart gingen.	0.11
499	We dachten: ik wil die strippenkaart gewoon houden.	0.01
503	Je hoort toch steeds weer China ja, maar dan, Jeff Mac Mootry, zit naast je, Taiwan.	0.04
504	Hoe wordt daar in China over gesproken over de kans dat er gewoon een groot conflict komt als Taiwan niet bereid is om zichzelf aan te sluiten bij China?	0.02
505	Zoals Xi Jinping ook heel graag wil binnen een aantal jaar.	0.01
506	Nou ja, we hebben het over, wat ik zeg, lange termijnvisie, meerjarenplannen.	0.01
507	Het plan is gewoon in 2049 moet China dé wereldleider zijn.	0.01
510	En de kroon op die Chinese droom, dat is de hereniging met Taiwan.	0.01
511	En die hereniging, die zal gebeuren, die propagandaoorlog wordt nu ook gevoerd.	0.03
513	Dus een conflict, daar wordt in principe niet over gesproken.	0.47
515	En de vraag is ook tegen die tijd hoe kijkt het Chinese volk daar tegenaan?	0.01
520	Over het algemeen hebben die er niet zoveel zin in.	0.01
523	We wilden het met u ook hebben over conflictgebieden.	0.04
524	Dit is wel eentje waar in de militaire branche iedereen naar kijkt.	0.01
525	Wat gaat er daar gebeuren tussen China en Taiwan, bijvoorbeeld in 2030?	0.01
528	Je ziet in de Zuid-Chinese Zee dat daar best wel strijd is om allerlei eilandjes al dan niet kunstmatig.	89.14
529	Je ziet ook wat dat betreft dat China steeds meer uitbreidt.	0.33
530	De Chinese vloot is in aantallen zelfs inmiddels groter dan de Amerikaanse vloot.	0.09
531	In tonnage nog niet, maar in aantallen schepen zeker al.	6.07
532	En in de toekomst is maar de vraag of China het aandurft om het via een gewapend conflict zo ver te laten komen.	0.01
535	De kans is niet uitgesloten, denk ik, als 2049 niet gehaald wordt en de Communistische Partij in China het idee heeft dat ze daardoor onder druk komt te staan en draagvlak afneemt.	0.02
536	Dan is het vaak wel een buitenlandse afleiding of iets te doen waar het hele land achter kan slaan, is verleidelijk.	0.01
538	Kijk, de Verenigde Staten counteren dat op dit moment.	0.05
539	Die hebben natuurlijk allerlei militaire basis in Zuid-Korea, Japan.	0.01
540	In de Filipijnen zijn hun oude basis aan het afstoffen.	90.33
542	Dit jaar nog is ook een Nederlands fregat door de Straat van Taiwan gevaren.	0.02
543	En toen heeft China wel duidelijk gemaakt daar niet van gediend te zijn door toch wel een Nederlandse helikopter van heel dichtbij te volgen met straaljagers langs te vliegen.	0.06
544	Kortom, er is China veel aan gelegen om daar de autonomie te behouden en te versterken.	0.04
545	En ten koste van wat, dat is inderdaad nog even koffiedik kijken, denk ik.	0.01
547	Ik wil een aantal gebieden waar in 2030 het mogelijk heel spannend kan worden met u doornemen.	0.01
548	Eentje waar ik nog niet op gekomen was, maar waar u mee kwam, is de Noordpool.	0.02
549	Zullen we eerst gewoon even kijken want de Noordpool, koud, ijsberen, maar toch.	0.02
551	Het Noordpoolgebied heeft volgens wetenschappers een van de grootste olie- en gasvoorraden ter wereld die steeds toegankelijker worden door de smeltende ijskap.	99.99
552	Die enorme economische belangen verklaren de toenemende militaire activiteiten in het Poolgebied.	0.02
553	Canada doet steeds meer oefeningen samen met bondgenoten en ze kijken ook met een schuin oog naar grote buur Rusland.	78.28
554	In 2007 plant een Russische onderzeeër een vlag van titanium op de bodem van de Noordelijke IJszee.	99.99
555	Hiermee bekrachtigde Moskou zijn claim op de helft van het Noordpoolgebied.	0.12
556	En sindsdien hebben de Russen militaire aanwezigheid sterk uitgebreid.	0.01
557	Het is een koude oorlog in de meest letterlijke zin van het woord.	0.01
558	Waarom is die Noordpool zo interessant voor onder andere Rusland?	0.01
559	Die Noordpool is interessant omdat de ijskappen beginnen te smelten.	74.83
560	Er komen nieuwe vaarroutes beschikbaar, onder andere tussen China en Europa over de Noord.	0.03
561	Dat is een aanzienlijke inkorting van het aantal zeemijlen dat je moet afleggen.	0.01
562	Economisch zeer aantrekkelijk en het werd net al even genoemd in de clip.	0.01
563	Daar komen heel veel natuurlijke grondstoffen vrij.	0.01
564	Heel veel aardolie, aardgas en wie weet kritieke aardmaterialen.	0.01
565	En daar is de hele wereld naar op jacht natuurlijk.	0.07
566	Dus dat zijn dingen die je in de batterij van elektrische auto's stopt?	0.01
570	We streven wel naar het terugdringen van fossiele brandstoffen.	0.01
571	Maar niet iedereen heeft hetzelfde streven als Nederland.	0.02
572	Ik zag dat China zichzelf een Near-Arctic Nation heeft verklaard.	0.05
574	Het is helemaal niet in de buurt van de Noordpool, hè?	0.68
575	Nee, dat verrast me ook weer, maar dat is typisch China.	41.62
579	Omdat die aardolie, aardgassen, kritieke aardmaterialen daar is China uitermate in geïnteresseerd.	0.03
581	Maar ook die vaarroute is natuurlijk heel interessant voor China.	31.76
582	Wat goed is om te weten, is dat China heel veel interesse toont in het investeren in de meest noordelijke haven in Noorwegen.	33.93
584	En onder andere COSCO, grote Chinese containermaatschappij probeert daar echt ook een grote containerhaven te realiseren.	0.02
585	Daar heeft Noorwegen begrijpelijkerwijs wat moeite mee omdat Noorwegen natuurlijk ook een NAVO-partner is.	0.07
586	En wil jij dat China daar een enorme voet aan de grond krijgt?	0.01
587	Uw microfoon stoort een beetje, hou die even vast, alsjeblieft.	0.02
588	Hij doet het wel, hoor, we hebben u wel gehoord, maar er zit een kleine storing op.	0.04
591	We hebben daar wat foto's van, want er is geoefend.	0.01
592	De niet geblurde derde van links, denk ik, is Jeff Mac Mootry.	0.02
593	Maar de volgende foto wil ik vooral eventjes laten zien.	0.01
595	Waarom hebben jullie daar zo veel geoefend op de Noordpool?	0.01
598	De eerste keer dat marinierseenheden oefenden in Noord-Noorwegen boven de Poolcirkel, was al in 1971.	0.04
599	Want ook toen was die regio al van groot strategisch belang voor de NAVO.	0.01
607	En die trainingen zijn opgebouwd volgens het principe van overleven, bewegen, vechten.	0.01
608	Want zelfs zonder dat er een tegenstander is die op je schiet zijn daar al dodelijke vijanden.	76.2
609	En dat zijn de klimatologische, geografische omstandigheden daar.	4.85
610	Als je niet weet wat je daar doet en je kan daar niet overleven dan heb je echt kans dat je eraan gaat.	0.01
612	Is dat dan om aan de kou te wennen of om daar tegen te leren kunnen?	0.01
614	Op het moment dat jij op ski's bijvoorbeeld verplaatst dan moet je er rekening mee houden dat je ergens door het ijs kan zakken.	0.01
615	En als je dan door het ijs zakt, dan moet je weten hoe je daar weer uit klimt.	0.01
617	Dat was even wat ludieks omdat het mijn allerlaatste keer was dat ik dit zou gaan doen.	0.24
618	Normaal gesproken doe je dat met al je uitrusting aan en om.	0.05
619	En je moet gewoon weten hoe je daar weer uitkomt op het moment dat het gebeurt.	0.01
629	We hebben altijd heel goed gekeken naar de weersomstandigheden.	3.45
632	Dus die wil je zelf vermijden, maar je kan, om aan wat te noemen over vechten, kan je die lawines bijvoorbeeld ook inzetten tegen je tegenstander.	0.01
634	En met een beetje geluk voertuigen zouden bedelven.	0.01
635	Ja, uw ogen beginnen toch een beetje te glinsteren op het moment dat u erover vertelt.	0.03
637	Dit is natuurlijk tactiek en techniek maar waar het om gaat is dat Noorwegen superstrategisch ligt als het gaat om het belang ook van de noordelijke Atlantische Oceaan.	0.36
638	Als er een conflict in Europa gaat ontstaan, dan willen we graag dat Amerikaanse en Canadese versterkingen, vanuit Noord-Amerika, onze kant op kunnen komen.	0.01
639	En daarvoor hebben we de zogeheten sea lines of communication nodig.	0.03
640	Oftewel de aanvoerroutes over zee van de VS naar Europa.	0.01
641	Als Rusland die wil bedreigen Rusland heeft maar één ijsvrije haven en die ligt in Moermansk, helemaal nog voorbij Noorwegen.	99.72
642	De Russische onderzeeërs en oppervlakteschepen die zullen dan vanuit Moermansk af moeten zakken naar de zuidelijkere delen van de Atlantische Oceaan.	0.03
644	Dat is namelijk de lijn tussen Groenland, IJsland en het Verenigd Koninkrijk.	0.02
648	Als je die controleert, dan wordt het voor de Russen moeilijker om af te zakken naar het zuidelijke deel van de Atlantische Oceaan.	36.32
649	Maar om dat gebied te beheersen wil je dus ook Noorwegen hebben met zijn ijsvrije havens en vliegvelden.	0.13
654	We hoorden Mark Rutte van de week waarschuwen voor oorlog.	0.07
655	We hebben hier meerdere mensen gehad zoals generaal Bauer en anderen die zeggen: bereid je voor op 't ergste.	0.01
656	Hoe ziet u de Nederlandse veiligheidssituatie over vijf jaar?	0.01
657	Ik denk dat de weerbaarheid van onze samenleving is toegenomen.	0.01
658	Ik hoop alleen niet dat dat is omdat we op een heel vervelende manier worden wakker geschud.	0.01
659	Als ik zie hoe lacherig mensen nu soms nog doen over het fenomeen noodpakket dan denk ik, over vijf jaar is daar geen discussie meer.	0.01
660	Als we onze veiligheidsgordel omdoen in de auto, vinden we dat nu doodnormaal.	0.06
661	Maar toen dat werd ingevoerd, 40, 50 jaar geleden zei iedereen: Waar is dat goed voor?	0.01
663	Maar uiteindelijk zullen we erachter komen dat het noodzakelijk is.	0.01
664	De vraag is alleen, hoe overtuigen we de samenleving hiervan?	0.01
665	Na de watersnood in 1953 is iedereen het erover eens dat we onszelf moeten wapenen tegen het gevaar van het water.	0.06
666	Hier liggen veel meer gevaren op de loer en dan doen we moeilijk.	0.01
670	We gaan nu kijken naar wat allemaal gaat gebeuren op hightech-gebied.	0.08
672	Farid Tabarki is hier, trendwatcher van Studio Zeitgeist.	0.02
691	Twee weken geleden kwam Google met het nieuws dat het een chip heeft gemaakt voor een kwantumcomputer.	99.99
692	Kleinigheidje, die chip werkt alleen bij extreem lage temperaturen.	0.05
694	Ja, dan is het Noordpool koud, Ja, dan is het Noordpool koud, maar daar is het min 273 graden in die chip.	1.74
698	Stel dat dat ding het echt gaat doen, die kwantumcomputer, wat betekent dat dan?	0.01
700	Het is dus eerder deze maand door Google gelukt met de chip Willow.	99.99
702	Normaal had je daar een miljard jaar voor nodig gehad.	0.02
704	Daar heb je niks aan, want dit was een theoretische berekening.	0.09
705	Maar als het gaat werken, en binnen vijf jaar is dat niet ondenkbaar dan kunnen we bijvoorbeeld ons DNA helemaal uitpluizen.	0.51
706	Kijken hoe medicijnen op ons lichaam gaan reageren.	80.23
708	Dan kunnen we echt heel veel simulaties supersnel laten uitvoeren.	0.01
710	En als een kwantumcomputer het doet, alle veiligheidscodes die we nu hebben waardeloos zijn, want die kan die computer binnen een paar seconden krijgen.	0.07
713	Gelukkig hebben de Amerikanen deze zomer drie versleuteltechnieken geïntroduceerd.	0.02
714	Als we die nu allemaal implementeren, dan zijn we voorbereid op dit monster.	0.01
715	Dat je eigenlijk alles kunt beveiligen wat je wil bijvoorbeeld op cryptoniveau.	0.01
717	Als we nu al goede architectuur inbouwen, dan zijn we daar een beetje op voorbereid.	0.01
718	Maar het is wel spannend met onze oude wachtwoorden.	0.01
719	Als die kwantumcomputer het doet, kunnen we ziektes oplossen Dat is echt onvoorstelbaar hoeveel mogelijkheden Dan komt er echt een ongelooflijke kracht van wetenschap aan toepassingen die we heel goed kunnen gebruiken.	0.05
721	We kunnen hele grote stappen gaan zetten als we die dingen werkend gaan krijgen.	0.01
722	Een paar jaar tijd en dan zijn de IBM's en Googles van deze wereld een heel eind.	0.02
723	Hoezo kan je ouderdom met AI oplossen en met quantum computing?	0.01
724	Kijk, een gewone bit, de huidige computers, die kunnen 0 of 1 zijn.	0.08
726	Die qubits kunnen 0 en 1 zijn, maar ook 0 en 1 tegelijkertijd.	0.02
727	Dus daardoor kan je veel meer informatie, heel veel complexiteit tegelijkertijd berekenen.	0.02
730	Als je 0 en 1 en 0 en 1 tegelijkertijd bent, wat ben je dan eigenlijk?	0.01
731	Ja, ik snap het ook niet helemaal, maar ik geloof je.	0.01
732	Een soort identiteitscrisis, maar dan op bitniveau.	0.01
733	Dus waar je voor moet zorgen is dat je de fouten reduceert.	0.01
735	En over vijf jaar hebben we misschien wel een bijna foutloos systeem.	0.01
737	En dan heb je technologieën waarbij je medicijnen of andere dingen zo goed kan maken dat we heel oud kunnen worden.	0.03
740	Ik kan me een film herinneren, ik wil met je naar AI die ik een dikke 20 jaar geleden zag van Steven Spielberg.	0.02
744	En het gaat over een jongetje je kent hem, dat een overleden kindje in een gezin moet vervangen.	0.02
747	In deze film is het een jongetje die kan liefhebben.	0.03
748	Maar het is een artificial intelligent gecreëerd jongetje.	0.04
749	Inmiddels hebben we de afgelopen jaren AI omarmd met ChatGPT.	0.02
750	We kunnen onze persoonlijkheid in dat ding stoppen, die praat terug.	0.01
751	Met een paar jaar hebben we diensten waarbij we dus nabestaanden, mensen die overleden zijn maar ook gewoon vrienden om ons heen altijd om ons heen simuleren.	0.12
752	Die techniek is er nu al, alleen nu is het nog een beetje duur.	0.02
754	Over vijf jaar zijn we allemaal virtueel onsterfelijk.	0.01
756	Want je zegt over nabestaanden of mensen die overleden zijn.	0.03
761	We stoppen in die database van AI al jouw programma's wat je allemaal ooit hebt gezegd, welke vragen je stelt.	0.03
763	Dan weten we heel goed hoe jij praat wat je denkvermogen is, dan kan ik tegen je terugpraten.	0.01
765	Als dat op basis van jouw profiel is dan ben ik eigenlijk gewoon met jou aan het praten.	0.01
767	Op mijn TikTok komen nu eindeloze kerstfilmpjes met allemaal wereldleiders die allemaal in een gezellige Mariah Carey-setting zitten.	0.02
768	Ja, weet je wel, doodeng vanuit fake nieuws gedacht.	0.01
769	Maar prachtig als je dat kunt inzetten voor mensen die je mist.	0.01
770	En toch zie ik hier twee mensen, wie eerst, die allebei met hun hoofd zitten te schudden.	0.01
771	Ik denk dat dit er uiteindelijk toe gaat leiden dat we minder digitaal bezig zullen zijn.	0.01
773	Want dan weet je zeker dat je ook daadwerkelijk met de persoon zit te praten waarmee je wilt praten.	0.01
774	Dus ik denk uiteindelijk dat dit er toe gaat leiden dat het menselijk contact van een op een weer veel groter gaat worden.	0.01
777	We zien het bij de jonge generaties die zijn opgegroeid met technologie.	0.05
778	Die zien ook dat je niet alle sociale vaardigheden ontwikkelt als je alleen maar de hele dag met elkaar online zit.	0.08
779	Dus juist dan elkaar weer ontmoeten in een klas-setting op de universiteit.	0.01
781	Het is nu al dat je soms filmpjes ziet van wereldleiders dat je denkt van, hè?	0.14
788	Maar uiteindelijk zijn heel veel problemen waar we mee geconfronteerd worden en ook heel veel vragen zijn vragen van complexe systemen.	37.41
789	Het zal bijvoorbeeld AI nooit lukken om te voorspellen welke diersoorten er over een miljoen jaar zullen uitsterven en welke nieuwe diersoorten erbij zullen komen.	4.59
794	Die supercomputer van jou is alleen maar nuttig als op een bepaalde vraag een exact antwoord bestaat.	0.01
796	Iedereen roept altijd dat de toekomst ongewis is maar dat ons energienetwerk het bijna niet meer trekt, wisten we al.	0.48
798	Dus heel veel toekomsten zijn best wel bekend alleen we moeten handelen naar diezelfde toekomst.	0.05
799	En nu hebben we AI gekregen om nog beter in de vingers te krijgen om de consequenties te zien.	0.02
800	Dan kunnen we wel goed nadenken over de toepassingen van hoe we dat dan gaan doen.	0.01
803	Als je AI combineert met de traditionele gedragswetenschappen dan kan je daar wel winst uit halen, denk ik.	0.01
805	Als je precies weet wat de beste gemene deler in de maatschappij is en je kan daarop inspelen, bijvoorbeeld met politieke keuzes, dan kan AI je ook helpen.	0.01
806	Het kan een hulpmiddel zijn, maar laten we maar uw thema noemen.	0.01
811	Je kan ook analyseren, wat zijn de echte drijfveren van Trump?	0.01
814	Volgens mij is AI niet zo slim dat ze kunnen Daarom zei ik, je moet het met traditionele gedragswetenschappen aanvullen.	0.04
818	Er zijn hele mooie toepassingen, er zijn hele negatieve toepassingen.	0.04
819	Laatst was een jongetje in Amerika dat zo in zijn virtuele vriendinnetje dook dat hij dacht dat het echt was.	26.27
820	En toen dat vriendinnetje zei: Zullen we bij elkaar zijn dat hij zichzelf van het leven heeft beroofd.	0.22
827	Gewoon bij de man bij wie je het liefste wilt biechten.	0.01
828	Gelovigen hoeven zich in de Zwitserse kerk niet langer hierop te richten maar in plaats daarvan kan nu dit.	14.0
830	De door AI gestuurde Jezus praat in honderd verschillende talen.	0.03
838	Waar dit wel een voorbeeld van is, het maakt het wel heel democratisch en laagdrempelig.	0.02
839	Vroeger moest je iets met tekst doen, moest je die systemen begrijpen op je scherm.	0.01
840	Je kan met technologie in gesprek waardoor veel meer mensen toegang krijgen tot die mogelijkheden.	0.09
841	Je ziet een democratiserende vorm van technologie waar ik heel vrolijk van word.	0.01
850	En alvast een ontzettend fijne en veilige jaarwisseling.	0.01