De Afspraak 🇧🇪

_id	681bab63ca6c7ea471f12862
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/de-afspraak/2025/de-afspraak-d20250507
datetime	2025-05-07 20:35:00
description	Dit zijn onze gasten voor vanavond: Isolde Van den Eynde, Rudi Vranckx, Simon Gronowski, Koen Aerts Premier De Wever schaart zich achter het vredesplan van de Franse president Emmanuel Macron. De voorbije maanden stond De Wever nochtans vooral op de rem als het over het conflict ging: is er sprake van een koerswijziging? Wat maakt dat De Wever zich nu pas fors uitspreekt over de Israëlische aanvallen op Gaza? En wat zijn de gevolgen? Vragen voor politiek journaliste Isolde Van den Eynde. Het veiligheidskabinet van Israël stemt voor een nieuw offensief in Gaza, waarbij ze de volledige Gazastrook willen innemen en voor onbepaalde tijd in het gebied willen blijven. Voor de Palestijnen is er in Gaza geen plaats meer. “Gaza zal volledig vernietigd worden”, zei Israëlisch minister Smotrich erover. Oorlogsjournalist Rudi Vranckx komt in de studio bespreken wat het nieuwe offensief precies inhoudt. Op 8 mei 1945, morgen 80 jaar geleden, gaf Nazi-Duitsland zich officieel over en eindigde de Tweede Wereldoorlog. Het zijn de laatste jaren waarin tijdgenoten nog zelf hun verhalen kunnen vertellen. Holocaust-overlever Simon Gronowski komt zijn verhaal doen in de studio. Ook aan tafel: historicus Koen Aerts die uitlegt waarom de herinnering aan WO2 zo belangrijk is voor de wereld van vandaag. Volgens hem moet je weten waarom je iets herinnert, en is de herdenking zelf niet voldoende.

 

Statements

idx	statement	score
1	De Romeinse rook heeft voorlopig nog de verkeerde kleur, dus we gaan Rik Torfs nog even op stal laten en Isolde Van den Eynde laten vertellen over haar gesprek met Bart De Wever, de premier, en de bocht die hij maakte.	9.07
5	Ik zou het een stapje in de andere richting noemen.	4.22
8	Ik heb wel gezegd dat het nieuw is dat hij zich uitspreekt over het leed.	4.04
9	Hij heeft dat twee jaar geleden gedaan, toen hij nog geen premier was.	10.68
12	En waar Israël naartoe wil met Gaza, daar ga ik met Rudi Vranckx over praten.	8.65
14	En waar zullen de Palestijnen uiteindelijk nog terechtkunnen?	22.25
15	Het zijn maar twee vragen van de vele vragen om te stellen.	3.71
17	Dat betekent dat het morgen dag op dag 80 jaar geleden is dat de Duitsers zich hebben overgegeven in Wereldoorlog II.	39.35
18	En ik vind het dan ook zeer bijzonder dat er iemand aan tafel zit, het zou kunnen dat hij de laatste is, die nog net uit de trein richting Auschwitz is kunnen springen, en daardoor vanavond nog bij ons kan zijn.	4.02
21	We zijn zeer blij dat u bij ons bent vanavond, net zoals jullie allemaal.	3.61
23	We gaan het hebben over het belang van de herdenkingen, zoals die van vanmorgen.	3.66
25	Zeer welgekomen, iedereen aan tafel, en welkom u thuis bij 'De afspraak'.	3.48
34	Het was aan de telefoon, we gebruiken een ander fragment, met betere klank.	3.57
37	Ik denk dat voor eenieder de humanitaire situatie op het terrein niet meer om aan te zien is.	4.56
38	De publieke opinie wordt geconfronteerd met beelden van uitgehongerde kinderen.	39.28
39	Daar is maar één menselijke reactie op mogelijk en dat is dat dit moet stoppen.	4.54
40	Israël heeft zich daar in een conflict gestort waar geen exitstrategie is bepaald.	16.81
41	Het lijkt tot een soort eindeloos feuilleton te komen van dood en verderf.	4.57
44	Wij hopen allemaal dat de situatie op het terrein verbetert.	4.08
47	Dus ik denk dat wij wel als Europeanen moeten nadenken: kunnen wij initiatieven nemen om de twee strijdende partijen terug op de baan van het internationaal recht te brengen?	16.96
48	Bart De Wever was gisteren op bezoek bij de premier van Nederland, bij Dick Schoof.	6.9
49	Bocht of geen bocht, onder druk van de eigen partij of niet... We zullen bij de feiten blijven.	4.21
50	Had hij zich in die termen al uitgesproken als het gaat over het leed in Gaza?	40.29
51	Hij had het eens gedaan twee jaar geleden, voor hij premier was en nog partijvoorzitter was.	6.85
52	Hij doet het altijd genuanceerd, ook met oog voor Israël.	4.52
53	Hij heeft ook altijd gezegd dat hij het gevoel had dat Israël in de val van Hamas is gelopen door een oorlog te beginnen in Gaza na die terroristische aanval van 7 oktober, want zij zullen dat gebruiken, het zal antisemitisme doen oplaaien.	52.0
56	Het zwijgen over het leed in Gaza begon wel steeds meer op te vallen.	17.34
57	Tegenover de andere partijen, je had Conner Rousseau, Sammy Mahdi... Ja, maar ook tegenover Oekraïne bijvoorbeeld.	11.12
58	Hij heeft wel getoond dat hij inzit met de door Russen gestolen kinderen in Oekraïne.	55.82
60	Hij heeft een traan gelaten in Bucha, waar oorlogscorrespondenten bij waren.	7.05
62	Er was wel druk van cd Sammy Mahdi zat hier nog bij jou om druk uit te oefenen.	3.97
64	Zuhal Demir, Geert Bourgeois, the founding father, die schuif je ook niet zomaar opzij in die partij.	4.28
67	Dat zegt ook wel iets over wat er binnen de partij leeft.	4.34
68	Dit is Geert Bourgeois, die het ook over de kleuterklasjes heeft.	7.62
71	Ze zegt: Als ik Rozanne afzet, denk ik daar elke dag aan.	4.95
72	N-VA is een grote partij geworden, het wil een volkspartij zijn.	13.93
74	Ik zeg bewust CVP, aan de grote volkspartij van weleer.	3.64
76	Je hebt politici die door een bepaalde achterban verkozen zijn.	7.67
77	Mijn voorbeeld van Zuhal Demir is er wel zo eentje.	4.71
78	Zij heeft een linksere achterban die gevoeliger is voor dat leed ten opzichte van misschien de achterban van Bart De Wever, die als oud-burgemeester van Antwerpen een nauwe band onderhield met de joodse gemeenschap in Antwerpen.	6.34
79	Hij voelt ook een soort onderstroom tegenover Hamas als leidende macht in Palestina.	12.19
80	Dat is een soort moeilijkheid waarmee hij worstelt of zich alleszins virulent tegen weert: wij gaan toch niet Hamas belonen of erkennen, ook al is er zoveel leed gedaan door Israël na die... Hij zei daarnet bij Dick Schoof: We zenden ook die signalen uit, maar die worden voorlopig niet opgepikt.	12.92
82	Hij spreekt met de Franse president Emmanuel Macron.	8.42
83	Ze hebben al meermaals contact gehad, zoals hij vertelde in het interview dat ik met hem deed.	5.49
84	Dat is confidentieel, daar weidt hij niet over uit.	3.65
85	We weten dat het gaat over een wederzijdse erkenning.	7.32
87	Als je de kaart bekijkt van de landen die Palestina nog niet erkend hebben, is het vooral wit of leeg in het Westen.	11.08
88	Ze moeten die samenbrengen om een stapje te zetten naar het ultieme: die tweestatenoplossing.	4.36
89	Daar zijn gesprekken over, om zo de druk op te voeren of tot iets te komen.	3.8
90	Bart De Wever hangt daar wel een aantal voorwaarden aan vast.	7.36
91	Die bemoeilijken het heel hard, ook volgens cd Hij zegt: de erkenning van Palestina is oké, maar Hamas zal ik niet herkennen als macht van Palestina, als leiders van het land.	32.54
93	Dat is een visie die tegenover die van cd of van andere Europese landen, zoals Ierland of Spanje, die al zonder die voorwaarden over erkenning hebben gesproken.	7.14
95	Hij gooide het een beetje terug: wat moet er erkend worden?	4.27
97	Hoe zit het met de Palestijnse... Misschien moeten we even de kaart erbij halen.	9.74
98	Als we teruggaan naar de Oslo-akkoorden, dan gaat het enerzijds over de Gazastrook en de Westelijke Jordaanoever.	10.53
99	Ik wil één misverstand alvast uit de wereld halen, namelijk dat dit conflict ontstaan is op 7 oktober met die terreuraanval door Hamas.	18.82
100	Gaza is bezet na de oorlog van 1967, net zoals de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem.	33.15
101	Eigenlijk waren er door de VN allerlei resoluties, een gestemde situatie, waarbij dit bezette gebieden zijn.	17.18
102	Dan krijg je een dynamiek waarbij je... Je had de Oslo-akkoorden in de jaren 90, waarbij men al van die tweestatenoplossing sprak.	17.26
103	Daar zijn die gebieden toch min of meer afgesproken?	8.64
107	Bij mijn weten heeft Israël geen grondwet waarin de grenzen van Israël zijn afgebakend.	15.41
109	Je zit met het Palestijnse volk en het Joods/Israël-volk, die zich in hetzelfde gebied situeren en die tweestatenoplossing moeten afspreken, van wie waar mag zitten.	7.56
111	Macron zegt: we moeten Palestina ook als Europese landen erkennen.	62.18
114	Want het woord dat vaak niet uitgesproken wordt, genocide of niet en zo... Op het moment dat je Palestina als staat erkent, zijn het ook burgers van een staat.	13.39
115	Als je dan Gaza als deel van een staat gaat vernietigen, wat voor een deel het plan is, en gaat bezetten...	31.75
117	Er zijn veel implicaties in wat men aan het doen is.	4.26
119	Je erkent Palestina als staat, maar dan moet ook Israël... Er is ook een andere kant aan het plan van Macron.	21.92
120	Dan moet Israël ook erkend worden door alle Arabische landen.	15.63
123	Het zat er eigenlijk al aan te komen, wat Saudi-Arabië betreft, voor 7 oktober.	16.95
124	Het wordt als een reden gezien waarom Hamas die aanval heeft gedaan.	43.65
125	De Palestijnen dachten dat ze totaal vergeten waren, ook door de rest van hun Arabische broeders.	81.63
127	Dus als Trump nu in de regio is en op bezoek zal gaan bij Saudi-Arabië, zal het misschien helpen om die dynamiek op gang te brengen.	7.24
128	Dat speelt in op wat De Wever zegt: ik ga Hamas niet legitimeren.	25.35
133	Hoe ga je vanuit het Westen... Dat is de implicatie.	5.01
134	Je wilt Palestina erkennen als land, maar je hebt geen invloed op een andere macht daar.	11.3
136	Het is niet evident om daar op dit moment, in een crisis, in een oorlog, verandering in te brengen.	4.24
138	Het plan van de Palestijnse Autoriteit, die de West Bank officieel bestuurt... Dat is het plan van de Arabieren, van Saudi-Arabië.	30.9
140	Dat is het plan van Saudi-Arabië, om hen Gaza te laten besturen.	68.3
141	Ik wil er nog aan toevoegen: we hebben wel degelijk invloed.	4.06
142	De discussie over de erkenning van de tweestatenoplossing is zeer belangrijk.	11.86
143	Symbolisch zeer relevant voor de mensen die daar wonen.	5.53
148	Daar heb je als internationale gemeenschap wel de macht, als je sancties wilt nemen.	5.75
149	Het is een internationale rechtsorde opgebouwd na de Tweede Wereldoorlog die moet voorkomen dat gelijkaardige situaties zich weer voordoen.	9.91
150	Die wordt met de voeten getreden door het negeren van een internationaal arrestatiebevel tegen Netanyahu, door te negeren dat daar mensenrechten geschonden worden.	20.23
152	Maar nu moeten er sancties komen en moeten we gevolg geven aan de internationale rechtsorganisaties... Denk je dat de erkenning van de Palestijnse staat een verschil zal maken in het hoofd van Netanyahu en zijn ministers?	56.73
154	Dan is de volgende stap belangrijk: wat gaan we dan wel doen?	4.34
155	Nemen we symbolische sancties, stellen we het Europese associatieakkoord met Israël in vraag?	28.98
156	Europa is de belangrijkste handelspartner van Israël.	64.42
157	Zonder harde, concrete gevolgen zullen ze nooit plooien.	4.03
161	Wij kunnen dat doen, hoe meer landen het doen... Het zou de bevolking in Israël tot nadenken kunnen zetten of druk op hun leiders zetten als ze meer geïsoleerd raken.	9.76
162	Ik geloof niet dat als een man, een leider, zijn eigen gijzelaars wil opofferen om verder oorlog te voeren... Dan zie ik niet in hoe een erkenning... We voeren de discussie.	4.97
163	Hoe moeilijk het ook is... Dat zal niet Netanyahu niet stoppen.	6.46
165	Zonder dat er gevolg aan gegeven wordt, zal er niets veranderen.	4.75
168	U weet dat de nazi's mijn moeders en zus vermoord hebben U weet dat de nazi's mijn moeder en zus vermoord hebben in de gaskamer van Auschwitz-Birkenau.	75.8
171	Als door een wonder ben ik ontsnapt van het 20e konvooi.	3.95
172	Ik werd geïnterneerd in de Dossinkazerne van Mechelen gedurende een maand en werd weggevoerd in het 20e konvooi.	7.22
175	Dat komt doordat mijn ouders in de joodse godsdienst geboren zijn.	6.32
180	Mijn toestand is de volgende: in het Midden-Oosten zijn er twee volkeren, het Palestijnse volk en het Israëlische volk.	10.7
181	Ik ben neutraal omdat ik hou van deze twee volkeren, de Palestijnen en de Israëlieten.	5.44
185	Niet sinds 7 oktober '43... - 2023, bedoelt u. Al 100 jaar.	4.77
188	Het leven van een Palestijns kind evenveel waard is als dat van een Israëlisch kind.	63.85
189	Ik ben voor de oplossing, voor de vrede... Ik ben neutraal, maar ik ben voor de vrede.	4.1
196	Meneer Gronowski, dat betekent dat alle Palestijnen stemrecht krijgen in dat grote, bezette gebied.	37.01
197	Als je dat doet, krijg je een andere politieke meerderheid.	11.26
198	Dan krijg je dynamiek die onaanvaardbaar is voor de huidige Israëlische regering.	6.19
200	We zitten op dit moment met de situatie waar ik over sprak... De beelden zijn ook een argument voor de politieke partijen.	5.64
201	Als we de beelden uit Gaza bekijken... Mensen sterven door ondervoeding op dit moment.	86.39
203	We komen nog terug op MR. Daar beweegt misschien ook iets.	3.89
207	Hoe meer je bepaalde dingen volgt, hoe meer je het binnenkrijgt, ook mentaal.	4.93
209	Het zijn niet enkel de moslims in het land die hiermee bezig zijn.	19.52
210	De druk vanuit de publieke opinie wordt verhoogd door de beelden.	4.85
211	En, dat laat ik aan Rudi Vranckx, er zijn politici die zeggen dat ook Hamas zijn bevolking misbruikt.	68.09
212	Er worden papiertjes weggehaald met de melding over waar bommen zouden vallen.	12.68
213	Dat is iets dat je detecteert bij politici om weer te zeggen... Is daar iets van waar?	7.94
216	Ik zie geen mens met een baard die al die papiertjes weghaalt.	4.44
217	Dat zijn argumenten om niet naar de essentie te gaan.	4.31
218	De essentie is dat humanitaire hulp als wapen gebruikt wordt om een politiek doel te bereiken.	7.49
220	De essentie is dat men nu al anderhalf jaar het internationaal recht en oorlogsrecht schendt.	4.11
225	Koen, als historicus, zal niemand later kunnen zeggen dat het niet geweten hebben.	4.02
228	Als we onszelf recht in de spiegel willen kijken met dat bewijs in de rugzak, dan moet je daarnaar handelen.	5.13
229	Wat ik interessant vond aan het betoog van Simon Gronowski... Hij bepleit het neutraliteitsstandpunt.	4.36
230	De manier om neutraal te zijn is door jezelf te beroepen op het internationale recht, de afspraken die we gemaakt hebben na de Tweede Wereldoorlog, het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens.	6.55
231	We moeten daar ook naar handelen, en naar het internationaal strafrecht.	5.88
232	Het gemak waarmee we als Europa sancties nemen tegen Rusland dat Oekraïne binnenvalt... Ik wil hetzelfde gemak zien om ook Israël ter orde te roepen.	23.78
233	De teller staat op 52.000 Palestijnse doden op anderhalf jaar.	77.83
234	Om toch enig perspectief te bieden: bij vier, vijf jaar bezetting in België hebben 80.000 doden gehad.	35.29
236	Is het een realistisch idee dat die sancties er komen?	12.37
237	Het is niet aan ons om te zeggen wat ze moeten doen.	4.17
238	Ze gaan daar alleen luisteren als je concrete stappen zet.	5.03
239	Alleen die verklaring... Er zijn 147 landen die Palestina erkend hebben.	23.7
241	België misschien ook, omwille van onze gemeenschap.	5.88
243	Vooruit pleit er al langer voor, met Caroline Gennez.	4.69
244	Ik heb er vandaag ook Sammy Mahdi zaken over horen zeggen.	4.2
246	Het was ook een kwestie in de vorige federale regering.	14.14
252	Ook op binnenlands vlak zal het een compromis moeten zijn.	4.31
253	Conner Rousseau en Sammy Mahdi spreken over genocide.	38.92
255	Hadja Lahbib heeft in de late namiddag van zich laten horen.	6.49
258	Ze zegt wat Israël moet doen, maar niet wat ze zelf gaan doen als ze het niet doen.	6.65
259	De MR die zich op die manier uitspreekt, dat is voor het eerst.	3.72
260	We kunnen ook in de semantiek blijven hangen en daar kritiek op geven.	4.01
262	MR pleit net als N-VA al lang voor een tweestatenoplossing.	27.4
268	Ze kan voor humanitaire hulp vanuit Europa veel meer druk uitoefenen, zorgen dat op zijn minst die hulpgoederen daar geraken.	59.2
269	Wij kunnen niet Netanyahu de arm omwringen door te spreken over de erkenning.	9.56
273	Europa zal niet bewegen... Laten we een kat een kat noemen.	4.85
274	...omdat Duitsland niet beweegt omwille van het verleden.	5.95
279	Hij zal waarschijnlijk met Saudi-Arabië en Israël praten.	4.26
280	Hij zal proberen druk uit te oefenen dat de gijzelaars moeten vrijkomen.	4.12
284	Netanyahu heeft verklaard dat hij zal wachten met zijn eigen plan voor Gaza tot Trump vertrokken is.	73.76
285	Zodra het plan in werking treedt, zullen we zien of men luistert naar de plannen van Macron en De Wever.	5.08
286	Als het plan in werking gaat, zullen twee miljoen Palestijnen van het noorden van de Gazastrook, van twee derde van de Gazastrook, naar het uiterste zuiden moeten gaan.	74.41
287	Ze zullen daar samengedrukt worden op een strook die even groot is als Mechelen.	3.61
290	In een Israëlische krant hadden ze onthuld wat het plan was.	14.17
291	In het uiterste zuiden zie je de blauwe en roze strook.	10.12
292	Daar moeten alle Palestijnen naartoe komen en krijgen ze voedselhulp door een organisatie die nog niet actief is.	67.93
293	Ze zou in Genève of Zwitserland geregistreerd zijn en dat zal onder leiding van het Israëlische leger en de Amerikanen zijn.	13.1
297	Lahbib kan een mooie verklaring afleggen, maar wat gaan we concreet doen?	6.96
298	Gaan we, zoals een jaar geleden, eisen dat er 200 vrachtwagens binnen moeten met hulp?	39.35
299	Wie bepaalt hoeveel hulp binnen mag en wie voedselhulp krijgt?	11.2
300	Dat is het gebruiken en misbruiken van humanitaire hulp om een ander doel te bereiken.	10.39
306	Trump is zo verrassend... Waarom zou hij niet gaan?	9.77
309	We hebben al de gekste dingen gezien, zoals zijn AI-filmpje van de Gazastrook.	16.15
310	Onder zijn termijn heeft men over de Abraham-akkoorden gesproken die de Arabische landen dichter bij Israël moesten brengen via economische regelingen, maar dus ook een weg naar vrede of een tweestatenoplossing.	11.11
311	Het is heel moeilijk om die man op dit vlak en hierover...	4.61
312	Die Abraham-akkoorden waren er in zijn eerste termijn.	17.72
313	Vandaag hoor je de vreemdste zaken uit het Witte Huis.	4.66
319	Maar Trump heeft de macht om dingen onder druk te zetten.	15.98
320	Trump levert de wapens waarmee Israël in de Gazastrook actief is.	85.86
323	Trump heeft het oor van de Saudische koning en de kroonprins.	26.14
325	Er is dus dat Saudische plan dat nauw aansluit bij het plan van Macron.	34.87
326	Wij zullen Israël erkennen als jullie Palestina erkennen.	6.12
327	Dan moet Hamas ontwapend worden en zal de Palestijnse Autoriteit van de West Bank, die seculier is, niet Hamas... Een voorwaarde voor De Wever.	27.53
329	...de macht kunnen overnemen in Gaza, met internationale Arabische troepen en hulp.	9.87
332	Het is 7 mei, dat betekent dat het morgen, 8 mei, 80 jaar geleden zal zijn dat de Duitsers toegaven dat capitulatie nog de enige oplossing was.	27.58
335	In het Fort van Breendonk is vanmiddag de voorleesmarathon begonnen, 'Helden van het verzet'.	6.48
340	48 uur aan één stuk lezen bekende en minder bekende mensen de namen voor van verzetsstrijders die overleden zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog, nu 80 jaar geleden.	82.67
342	Tijdens de oorlog stierven 15.000 mensen voor het verzet.	61.39
343	De meeste voorlezers hebben nog een band met de oorlog.	75.93
344	Dat duurt 48 uur en is op dit moment nog altijd aan de gang in het Fort van Breendonk.	5.45
346	Er weer een feestdag van maken, dat is het plan van de beweging.	3.85
348	Bij mijn collega's en vakgenoten lopen de meningen uiteen.	3.84
349	Ik vind het zelf een goed idee om 8 mei te herdenken, al dan niet met een officiële feestdag, veel meer dan een aantal christelijke feestdagen in die maand.	4.16
350	Destijds, in 1974, is 8 mei als officiële feestdag afgeschaft, omwille van besparingen.	6.92
351	De redenering was: een feestdag scheelt een paar procenten op je bnp, we gaan kijken wat er weg kan. Het was de regering-Tindemans, met overwegend christendemocraten, die niet aan de katholieke feestdagen wilden raken.	34.79
352	De socialisten wilden dan weer dat 1 mei niet werd afgeschaft.	10.2
354	Dat is spijtig, omdat 8 mei een unieke gelegenheid kan zijn om na te denken over die erfenis van de Tweede Wereldoorlog.	4.94
356	Ik wil er meteen aan toevoegen: herinnering is het verkeerde woord.	4.23
357	Herdenken is alleen nuttig als je ook gaat nadenken.	14.46
358	Je moet verder gaan dan holle slogans en holle retoriek.	4.47
359	Je hebt er stukken over geschreven, om te specifiëren wat zo'n dag zou moeten zijn.	3.63
360	Als een overheid echt het verleden wil eren en er lessen uit wil trekken, moet ze investeren in onderzoek dat mogelijk maakt om selectieve collectieve geheugens... Een kenmerkend voorbeeld: Vlaanderen dacht lange tijd dat de collaboratie enkel een strijd was voor een onafhankelijk Vlaanderen.	9.35
361	Historici konden dat toetsen, bekritiseren en becommentariëren door onderzoek te doen in bronnen die dat weerleggen.	11.38
363	In de Kazerne Dossin gebeurt het al zeer lang met joodse slachtoffers, dat men namen noemt.	10.49
364	Dat is fantastisch vanuit een emotioneel menselijk oogpunt, omdat je zo betekenis geeft aan je overleden dierbaren.	4.56
366	Je moet je daarnaast ook wel moeite getroosten om te kijken wie die mensen effectief waren en hoe die mensen in de collaboratie of in het verzet stonden.	4.39
368	Hoe... De generaties, enfin... Ik kreeg nog verhalen mee van mijn grootouders, over de Tweede Wereldoorlog.	4.4
370	De grootouders van mijn kinderen waren er zelf niet bij betrokken of hebben het niet beleefd.	8.21
371	Die periode verdwijnt steeds meer, heb ik het gevoel.	3.73
372	Ik weet niet of mijn kinderen daar op dezelfde manier naar gaan kijken of mee bezig gaan zijn... Als mijn grootouders daarover vertelden, had ik altijd wel een soort angst: wow, dat is hier gebeurd.	4.67
373	Denk je dan aan jouw kinderen, als zij opgroeien en zich daar later minder bewust van zijn?	12.87
376	Hoe verder iets ligt, hoe minder mensen het nog actief hebben meegemaakt, zoals meneer Gronowski.	4.46
379	Mijn kinderen zullen daar niet op dezelfde manier mee bezig zijn.	3.94
380	Daarom ook wordt er veel aandacht aan besteed op radio en televisie.	4.54
387	Er wordt gesproken over de overgang van een communicatief naar een cultureel geheugen.	74.34
388	Mensen die het zelf bewust hebben meegemaakt, of met wie je nog een emotionele band hebt, verdwijnen.	5.28
389	Je moet dus op een andere manier aan bewustwording doen.	4.98
390	Een oproep aan alle politici: investeer in archieven, in onderzoek en in onderwijs, in de eerste plaats.	4.35
392	Stap daar overheen en geef een forum aan het noteren van die verhalen, maar met de hulp van wetenschappers.	4.08
393	Het voorbeeld van meneer Gronowski is heel geschikt.	3.79
394	Dat wordt pas wereldkundig gemaakt door het onderzoek van een Duitse journalist in het begin van de jaren 2000.	8.75
395	Die duikt dan de archieven in en spit dit verhaal naar boven.	4.5
396	Voordien was er amper of geen aandacht voor joodse lotgevallen.	5.29
397	Er zijn nog veel correcties nodig en mogelijk, maar dat kan alleen met financiering.	4.02
398	Het feit dat er vandaag opnieuw oorlog is niet zo ver van hier, doet dat ons die tientallen jaren zonder oorlog nog wat meer naar waarde schatten?	9.18
400	En we moeten de les naar waarde schatten die we uit de Tweede Wereldoorlog geleerd hebben: niet opnieuw.	4.71
401	Dat is het cement geweest voor de Europese Unie en voor het vredesproject dat dat was.	12.16
402	Het slaat me koud om het hart dat die internationale samenwerking, die veiligheid en die mensenrechten nu bedreigd worden.	5.65
404	Ik spiegel me ook wel aan wat men in Ieper doet, met Flanders Fields.	3.72
405	De Eerste Wereldoorlog ligt nog veel verder achter ons en men probeert daar ook iets mee te doen.	4.77
407	Het zegt heel veel over de tijd waarin we nu leven.	4.77
408	We mogen het niet vergeten, maar we moeten ook naar handelen.	3.95
409	Wij hebben de illusie van 80 jaar vrijheid en vrede.	3.56
411	We maakten onze voeten wel nog vuil in dekolonisatie, in Afrika onder meer.	15.77
413	Er is een onderscheid tussen een collectief geheugen en een collectief weten.	11.24
415	We hebben een website, oorlogsbronnen.be, waar mensen al hun private documenten over WO II kunnen signaleren, in de eerste plaats oorlogsdagboeken.	21.94
416	Dagboeken zijn zeer belangrijk, omdat we zo de ervaring van weleer in de beste resolutie tot ons kunnen nemen.	3.8
418	De rechten van slachtoffers en mensen zijn overal gelijkwaardig.	11.6
422	Er is ook een traditionele achterban bij N-VA, die stamt uit de Volksunie, en die sympathiseerde heel erg met onder anderen Basken, Bretoenen, Schotten en Catalanen.	9.8
423	En Geert Bourgeois, ere wie ere toekomt, heeft zich in 2000 al laten opmerken door openlijk te pleiten voor een tweestatenoplossing.	6.75
424	Daar word je niet doof of blind van, maar alleen beter.	4.48
426	Vandaag heb ik geen boodschap van verdriet gebracht, maar van hoop en geluk.	3.44
427	Vergeet nooit dat het leven mooi is, maar ook een strijd van elke dag.	4.56
428	Ondanks de tragische gebeurtenissen van het verleden en die van vandaag, want vandaag zijn er in de wereld nog altijd mensen die lijden, volkeren die lijden, behoud ik mijn vertrouwen in de toekomst.	3.72