Ter Zake 🇧🇪

_id	67c600eb92c45a768b3859a2
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/terzake/2025/terzake-d20250303
datetime	2025-03-03 20:00:00
description	Sinds de hallucinante vertoning in het Witte Huis vrijdag tussen Trump en Zelensky is het alle hens aan dek voor de Europese leiders. Want wat als Trump de Amerikaanse steun intrekt voor Oekraïne? Of hij beslist uit de NAVO te stappen? Brits premier Starmer organiseerde dit weekend een top in Londen. Wat is hier besproken en beslist? En kunnen de NAVO en de EU zonder de VS? Jan Balliauw en Michelle Haas komen naar de studio.

 

Statements

idx	statement	score
2	En heeft de top in Londen echt iets opgeleverd voor Zelensky?	0.01
3	Die werd vandaag opnieuw frontaal aangevallen door president Trump.	0.01
4	Ik praat erover met Jan Balliauw en Michelle Haas, en we gaan naar Moskou, naar Geert Groot Koerkamp.	0.01
6	President Trump heeft zopas op zijn socialemediakanaal opnieuw zwaar uitgehaald naar president Zelensky: deze man wil geen vrede, en Amerika zal dit niet langer slikken.	0.02
7	Hij laat zich ook denigrerend uit over het Europese initiatief om Oekraïne verder bij te staan, zoals gisteren werd overeengekomen op de top in Londen.	0.03
9	En bij mij Jan Balliauw van het Egmont Instituut en Michelle Haas, onderzoeker Europees defensiebeleid bij UGent.	0.01
12	Wat denk jij van de omstandigheden waarin wij nu beland zijn?	0.01
15	Vooral vorige week nog voor de ruzie in Amerika had je de stemming in de VN.	0.02
16	Amerika heeft gestemd samen met een aantal outlaws, Noord-Korea en Rusland.	0.05
17	Dat geeft duidelijk aan dat Amerika voor een ander beleid kiest.	0.3
18	Dat was een teken dat het Westen als geopolitieke realiteit opgehouden heeft te bestaan.	0.01
21	Wat we hebben gezien in het Witte Huis, is het echte standpunt van zowel Trump als J.D.	5.94
27	Maar onder invloed van de vragen van de journalisten, zijn de emoties opgelaaid, zowel bij Zelensky als J.D.	2.16
29	En Amerika wil duidelijk iets anders dan onder Biden.	0.01
33	Wij hebben meer dan 30 jaar na het einde van de koude oorlog in vrede en stabiliteit geleefd.	0.64
34	Ik heb zelf de ontbinding van de Sovjet-Unie meegemaakt.	0.01
36	Dit gaat ook grote gevolgen hebben voor de toekomst.	0.01
40	Mevrouw Haas, wat ook heel vaak op tafel komt, is er een nieuw tijdperk voor de NAVO aangebroken?	0.02
41	In elk geval heeft gisteren ook aangetoond, en dat heeft Jan ook gezegd, Europa gaat uit van een bestcase scenario dat de VS ruggensteun geeft aan Europa en Oekraïne.	0.07
43	Op die basis hebben we een strategie gevoerd vanuit Europa.	0.01
45	Je merkt dat de Europese leiders wakker geschoten zijn.	0.01
46	Toch een paar en vooral twee belangrijke, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk om een strategie te maken op basis van een worstcase scenario.	0.01
48	Europa krijgt dan een belangrijkere rol ook in Oekraïne.	0.02
50	Want artikel 5 dat nog niet vaak is ingeroepen, waarbij de lidstaten elkaar beschermen binnen de NAVO als een lidstaat wordt aangevallen, is dat nu morsdood?	0.02
52	Het is lastig om in de NAVO na twee weken, plots na 75 jaar bestaan te zeggen dat het niet meer bestaat.	0.02
53	De Verenigde Staten zijn nog altijd een bondgenoot.	0.01
58	Als we het hebben over het discours, het is een nieuwe dag, en president Trump heeft opnieuw zwaar uitgehaald naar Zelensky.	8.19
62	Wat de top gedaan heeft, is dat Europa uit de startblokken geschoten is.	0.01
64	Daarnet zat het in de reportage, het gaat over opties.	0.01
70	In tijden van crisis slaagt Europa er meestal in om een oplossing te vinden.	0.01
77	Daarvoor moeten we terug naar de VS. Dat is een zwakte van Europa.	0.01
79	Trump heeft ook gezegd dat hij een grote aankondiging gaat doen in de State of the Union.	0.03
84	Maar het kan zijn dat hij aankondigt dat de VS alle hulp aan Oekraïne stopzet.	0.11
86	Het Pentagon zou nog wapens leveren voor 3,8 miljard dollar.	0.04
88	Maar men kan ook de inlichtingen over doelwitten stopzetten.	0.02
93	Moskou heeft vandaag gereageerd op de top in Londen.	0.03
96	Dat zijn de commentaren van het ministerie van Buitenlandse Zaken en van het Kremlin, de woordvoerder van president Poetin.	0.03
97	Het blijkt dat ze zich nogal laatdunkend uitlaten over Europa.	0.01
98	Dat zagen we de afgelopen twee weken trouwens vaker.	0.01
99	Er wordt een wig gedreven tussen Europa, de Europese Unie, en de Verenigde Staten.	1.17
101	Minister van Buitenlandse Zaken Lavrov liet dat duidelijk blijken in een interview waarin hij zei: Europa zet Oekraïne aan tot voortzetting van de oorlog.	0.17
102	Ze willen meer wapens leveren en zijn daar heel erg trots op.	0.14
103	In Amerika zien we dat pragmatici aan de macht zijn in het team van Trump.	5.69
104	Die mensen begrijpen hoe de vork in de steel zit en wat er moet gebeuren.	0.01
105	Zij zijn bereid tot een lang en moeizaam onderhandelingsgesprek.	0.01
106	Dat zijn mensen met wie we zaken kunnen doen, maar Europa op dit moment niet.	0.02
107	Alles begon natuurlijk met de ruzie tussen Zelensky en Trump.	0.7
109	Dat is koren op de molen van het Kremlin, natuurlijk.	0.01
110	Dat zien we ook al enkele weken lang, sinds dat eerste telefoontje van Donald Trump aan Vladimir Poetin, waarmee hij Poetin eigenlijk verhief uit zijn relatieve isolement.	49.53
111	Toen stond Europa met de mond vol tanden, als het ware.	0.01
112	Er werd in Rusland met veel leedvermaak naar gekeken.	0.03
114	Dat zag je ook naar die ruzie, die scène, in het Witte Huis.	47.48
116	De Russen grijpen dat aan om te laten zien dat Zelensky iemand is met wie je niet normaal kunt praten, iemand die niet geschikt is om onderhandelingen te voeren.	20.13
119	Er zouden nieuwe verkiezingen moeten zijn in Oekraïne.	0.01
120	Dat signaal betekent ook dat de Russen zeggen: met Zelensky valt er niet te praten, dus dat hele onderhandelingsproces zal sowieso lang duren.	0.06
121	Eerst moeten we weer met de Amerikanen in het reine komen en dan gaan we praten over Oekraïne, wellicht zonder Zelensky.	0.01
123	Voorlopig gaan de gevochten door, dat benadrukt Moskou ook.	0.03
124	De Russen zetten de speciale militaire operatie door tot er een akkoord is bereikt.	0.03
125	De Europese leiders bekijken of ze zelf troepen kunnen leveren om Zelensky bij te staan na een mogelijke vredesdeal, maar Rusland heeft zich daar altijd tegen verzet, toch?	0.04
127	Er zijn een paar momenten geweest, afgelopen december was zo'n moment, waarop het Kremlin zei dat er in principe over te praten valt, dat dat al besproken kan worden.	0.02
128	Het werd te berde gebracht door het team van Trump, nog voor hij president was geworden.	0.02
130	Maar de Russen spraken zich daar toen niet duidelijk over uit.	0.03
131	De laatste weken hoorden we de Russen zeggen dat er onder geen beding Europese troepen, zelfs onder eigen vlag, gestationeerd kunnen worden in Oekraïne, als die landen lid zijn van de NAVO.	22.13
134	Of daarmee ook de volledige inzet van buitenlandse troepen op Oekraïens grondgebied is uitgesloten voor de Russen, weten we niet.	18.9
135	Je zou kunnen denken aan Chinezen of Brazilianen of mensen uit Afrikaanse landen, maar daar is niet concreet over gepraat.	11.1
136	Maar dat kan als de onderhandelingen daadwerkelijk beginnen.	0.01
139	Want de oorlogseconomie draait intussen volop in Rusland.	0.01
143	Drie jaar geleden zei hij dat hij Oekraïne wilde demilitariseren en denazificeren, wat dat dan ook zou mogen inhouden.	0.03
145	Er kwam meer naar voren dat de Russen gelukkig zouden zijn met de hele Donbas, om die dan in te nemen.	0.92
148	Dat blijft een van de eisen van Rusland aan de onderhandelingstafel, dat ze eisen dat Oekraïne dat zal erkennen.	0.03
150	En het is onduidelijk of Rusland in staat is om dat met militaire middelen te bereiken.	18.7
151	Tegelijkertijd zie je in Rusland zelf dat de roep om vrede, een einde aan de oorlog, toeneemt.	39.51
152	Veel Russen willen dat het weer wordt zoals vroeger.	0.02
154	Ze willen weer handel kunnen drijven met het buitenland.	0.01
155	Ze willen dat er weer bankverkeer komt, rechtstreekse vluchten, dat de zaken genormaliseerd worden en dat de sancties worden teruggedraaid.	0.01
158	Die wens om vrede en een einde aan de strijd is er zeker wel.	0.01
159	Te meer omdat Rusland niet oneindig lang deze strijd kan volhouden.	0.01
160	Denk aan de militaire, de materiële verliezen, de menselijke verliezen.	0.01
161	Dat gaat nu nog wel goed, er is ook nog geld voor, maar op een gegeven moment is dat ook een aflopende zaak.	0.02
162	Op de langere termijn wil Poetin er dus zeker een eind aan maken, maar wel onder zijn voorwaarden.	0.45
165	Mevrouw Haas, de Russische bevolking wil zelf nu ook wel vrede.	0.03
166	Acht u het realistisch dat de vredesdeal er komt op korte termijn?	0.01
167	Ik weet niet of Poetin zo hard luistert naar de Russische bevolking.	0.01
170	Uiteindelijk moet het komen tot een wapenstilstand of vrede.	0.01
173	De eerste stap werd gisteravond aangekondigd op de top.	0.01
174	Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Oekraïne gaan proberen met een plan te komen.	0.04
176	En ze willen ruggensteun vanuit de VS. Vervolgens moet er dan een staakt-het-vuren komen, misschien beperkt.	0.01
182	En welke staten gaan dan een rol spelen in de coalition of the willing?	0.01
184	Tegelijkertijd zegt president Zelensky dat hij een einde wil aan de oorlog.	0.02
185	Maar hij benadrukt telkens opnieuw dat Poetin niet betrouwbaar is.	0.05
186	Oekraïne heeft natuurlijk slechte ervaringen met beloftes van Poetin.	99.71
187	Ik denk dat Zelensky een staakt-het-vuren, dat is misschien het maximaal haalbare op korte termijn, daarnaar zoekt.	0.01
189	Wat nu op tafel ligt, dat vrezen de Oekraïners, dat Oekraïne zich bijna moet overgeven om te komen tot een staakt-het-vuren.	0.18
190	Rusland wil de volledige olie tegen controle over Oekraïne en de militaire controle over vier provincies.	14.88
192	En in de huidige omstandigheden een deal sluiten met Poetin, dan is er weinig aansporing voor hem om te stoppen met vechten.	0.01
193	De Amerikaanse hulp aan Oekraïne staat op losse schroeven.	0.03
198	Europa hoeft niet te wachten op een vredesdeal om de steun op te voeren.	0.01
199	Die gaat afnemen vanuit de VS, heel snel of binnen enkele maanden.	0.01
202	Als we kijken naar de bijzondere verhouding tussen Trump en Poetin... Trump heeft het vrijdag gezegd tijdens de babbel met Zelensky: wij moeten een deal maken.	0.02
205	Maar je hoort dikwijls dat hij Trump aan de leiband houdt.	0.01
208	Trump is een beetje de woordvoerder geworden van Poetin.	0.02
212	Dat zag je ook in de eerste reacties na de ruzie in de Oval Office.	0.02
213	Natuurlijk denk ik niet dat Poetin Trump aan het lijntje houdt.	0.01
215	Maar Trump heeft al zoveel meegemaakt en is al aan zoveel ontsnapt, dat geloof ik dus niet.	0.03
216	Maar ik denk dat Trump een verstandhouding heeft met Poetin.	0.01
219	Trump heeft ook een grote bewondering voor de sterke leider die Poetin is.	0.01
221	Hij heeft niks met de democratieën met de rechtsstaat.	0.02
223	Voor hem is dat een soort voorbeeld dat hij wil volgen.	0.01
225	In de ruzie in het Witte Huis zag je dat Trump Poetin ook nog verdedigde terwijl Zelensky naast hem zat.	0.15
227	Hij spreekt inderdaad de taal van de autocraat en niet van de Europese Unie, van de soft power diplomatie.	0.01
228	Het gaat voor hem over een machtstaal en meer macht krijgen.	3.15
231	Daarom is het belangrijk dat bepaalde staten het voortouw nemen.	0.01
233	Wat ook speelt, is dat er een alliantie is tussen Rusland en China.	0.02
234	In de jaren 70 heeft Kissinger China losgerukt uit de alliantie met Rusland.	27.36
235	Trump wil misschien Rusland uit de alliantie met China werken.	0.01
237	Laten we eens kijken naar de harde cijfers, want die liegen niet.	0.01
238	Stel dat de Amerikanen uit de NAVO stappen, zijn we dan zonder de VS in staat om onszelf militair te beschermen tegen Rusland?	0.02
240	Ja, het leek gisteren in Londen wel alsof de Amerikanen al uit de NAVO waren gestapt.	0.14
241	Topoverleg met Oekraïne en deze lidstaten, een soort lightversie van de NAVO.	0.33
242	Maar wat stellen die landen militair nu eigenlijk voor?	0.01
244	Alle NAVO-landen samen geven voor defensie bijna 1,5 biljoen dollar uit.	66.71
247	Maar het grootste deel komt van de Amerikanen, meer dan 960 miljard.	1.25
248	Zonder dat bedrag zakt de defensierekening terug naar zo'n 500 miljard dollar.	98.58
250	Exacte cijfers zijn er niet, maar volgens schattingen schommelt het daar rond de 145 miljard dollar.	0.83
251	Maar door de lage lonen en productiekosten in Rusland, is dat volgens experts eigenlijk 460 miljard dollar waard.	99.99
252	Niet zo'n heel groot verschil meer met die lightversie van de NAVO.	0.01
254	Alle NAVO-landen samen hebben er nu zo'n 3,4 miljoen.	0.08
255	Maar zonder de Amerikanen zijn dat er nog 2 miljoen.	99.91
256	Opvallend, het NAVO-lid met de meeste actieve militairen is Turkije.	0.36
258	Daarna volgt Polen, met meer dan 200.000 militairen.	0.02
259	In Rusland zijn er, opnieuw schattingen, iets meer dan een miljoen actieve militairen.	0.03
260	En als je ook nog de reservisten telt, komt je al snel uit op zo'n 2,6 miljoen.	0.03
261	Maar waar veel mensen echt schrik voor hebben, zijn de kernwapens.	0.62
262	Rusland heeft er ongeveer 5600 op voorraad, de NAVO iets meer dan 5700.	0.09
264	Maar zonder de Amerikaanse kernkoppen, vallen we terug op de Franse en Britse kernwapens.	5.41
266	Niet meteen een geruststellende verhouding, Kathleen.	0.01
270	Als je dat hoort, dan staan we er niet goed voor zonder de Amerikanen.	0.02
271	En de cijfers zijn zelfs lastig om te interpreteren.	0.03
272	Je zit ook nog eens met heel veel verschillende systemen, met verschillende vormen van communicatie, met militaire mobiliteit.	25.35
275	Maar de VS heeft veel capaciteit die Europa niet heeft.	7.72
278	Toen Rusland Oekraïne is binnengevallen, zou je denken dat Oekraïne zou verliezen.	39.73
281	Europa is ook in staat om de tekorten snel aan te vullen.	18.02
286	Maar Europa kan heel snel de omslag maken als de politieke beslissing wordt genomen.	0.01
287	Dan kan het niet binnen weken of maanden gaan, maar wel een paar jaar.	0.02
288	En dan kan Europa verder staan dan waar het nu staat.	0.01
289	Maar het is een zaak van politieke wil en hoogdringendheid.	0.01
290	Dan is er nog een andere zaak, je kunt wel investeren in defensiemiddelen, maar legers vechten niet alleen op zich.	0.11
294	Er bestaat geen NAVO-raad waar de ambassadeurs van de lidstaten samenzitten en beslissen.	0.05
295	Ook op de politieke aansturing moeten er nog zaken gebeuren.	6.78
299	De analisten zijn nu continu bezig met de vraag of Europa de capaciteit van de VS kan vervangen.	0.02
300	Voor veel capaciteit wordt er gezegd dat het over vijf jaar mogelijk kan zijn.	0.06
301	Dat gaat over lange afstandsraketten en communicatie.	0.01
305	Ik twijfel aan de sense of urgency in de Europese landen.	0.01
306	Want je hebt te maken met de nationale politieke belangen die spelen en de andere prioriteiten.	0.08
308	Dan hebben we het nog niet gehad over de nucleaire afschrikking, Jan. Bram heeft het op een rijtje gezet.	0.02
312	Als Rusland geen kernmacht was geweest, dan had het de oorlog verloren.	0.26
313	Dan was misschien de stad Sint Petersburg ingenomen.	0.02
314	Maar dat is niet gebeurd omdat Rusland een kernmacht is.	0.05
316	Dat was ook het standpunt van president Biden de laatste drie jaar.	0.01
319	Er zijn wel kernwapens in Frankrijk en Groot-Brittannië.	0.02
320	Maar die zijn niet bedoeld om het Europees grondgebied te beschermen.	0.02
324	Momenteel wordt er nagedacht om de Britse en Franse kernwapens inderdaad in te zetten voor de Europese verdediging.	0.01
327	Ook een heel belangrijke vraag, stel dat Trump beslist om de Amerikaanse steun stop te zetten aan Oekraïne.	0.07
334	Je bent dus ook afhankelijk van de Amerikaanse industrie.	0.02
335	Als het gaat over cijfers en geld voor militaire steun, dan kan Europa dat opvangen.	0.01
337	0,12 procent van het BBP van de Europese Unie is nodig om de Amerikaanse steun op te vangen.	0.02
339	Oekraïne produceert op dit moment de wapens vooral zelf.	24.18
347	Maar het is niet zo dat als de Amerikaanse hulp stilvalt dat het Oekraïense verzet tegen Rusland zal stilvallen.	0.07
349	Zes maanden lang is de Amerikaanse hulp al stilgevallen.	0.01
350	Oekraïne kon toen doorvechten, maar kwam wel in de problemen.	5.23
351	Als de Amerikaanse hulp stilvalt, zal het tijd vragen voor Europa omdat aan te vullen.	0.01
352	En dat zal natuurlijk een aansporing zijn voor Rusland om de gevechten op te voeren, om de provincies die geannexeerd zijn helemaal in te nemen.	0.01
356	Want hun kans om nog meer grondgebied te veroveren, vergroot als Oekraïne geen Amerikaanse steun heeft.	32.16
357	Ongetwijfeld nog veel stof om over verder te praten.	0.01
360	'De afspraak' is er deze week niet, maar u krijgt de boeiende documentaires van 'Nomaden' in de plaats, allemaal werk van jonge reporters.	0.02
361	Vanavond zijn ze in Sierra Leone, waar de zeer verslavende drug 'kush' een ravage aanricht.	0.02
363	Vanavond en vannacht wordt het opnieuw fris met temperaturen onder het vriespunt.	86.43
364	In het westen is er eventueel wat kans op lage bewolking en mist die lokaal ook kan aanvriezen.	0.29
365	Morgen wordt het opnieuw een vrij zachte dag met temperaturen tot 12 graden.	0.08
366	Veel zon ook, behalve in het westen waar zeker 's morgens wat meer bewolking kan optreden.	4.08
367	De rest van de week wordt het zachter met maxima die richting zaterdag kunnen oplopen tot 18 graden.	99.75
370	In het weekend wellicht bewolkt maar het blijft wel overal droog.	5.81
372	Ik maakte in Sierra Leone een documentaire over kush, een dodelijke drug die de jeugd in zijn greep houdt.	0.04
373	Ik wandelde rond in de hoofdstad met Abdul, een activist die verslaafden probeert te helpen.	0.03
374	Bomeh, de grootste stortplaats van Freetown, de hoofdstad van Sierra Leone.	0.12
375	Het is een deprimerende plek en toch komen hier elke dag veel mensen naartoe, vooral drugsverslaafden.	0.01
377	Naast zijn wekelijkse radioshow runt hij Health Education Network, een organisatie die al ruim een jaar probeert te doen wat de overheid nalaat te doen: de jonge generatie redden van de drug die het land verwoest.	0.01