Ter Zake 🇧🇪

url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/terzake/2025/terzake-d20250306
datetime	2025-03-06 20:00:00
description	Historische EU-top Nu Amerika de steun aan Oekraïne heeft stopgezet, schiet Europa in actie met belangrijkste EU-top in decennia. Premier Bart De Wever ontmoet met EU-leiders om een akkoord te sluiten over grotere investeringen in defensie. Maar willen alle landen hieraan meedoen? Willem Van Mullem is ter plaatse. Annelies Beck praat in de studio met Jonathan Holslag, professor internationale politiek, en Hendrik Vos, professor Europese politiek (UGent). Waarom is deze top zo belangrijk? Wat zijn de geopolitieke gevolgen? En welke rol speelt China?

 

Statements

idx	statement	score
2	Is dit mogelijk het begin van een vorm van defensie-unie?	0.01
4	En ook professor internationale politiek Jonathan Holslag is te gast, want in China vindt intussen het volkscongres plaats: het moment waarop ook daar economische en defensieve krijtlijnen worden uitgezet.	0.02
6	Mocht u het zich afvragen: uiteraard is de nieuwe premier meer dan welkom in onze studio voor een uitgebreid gesprek over de internationale ontwikkelingen en wat die betekenen voor ons land.	0.01
7	Voorlopig laat zijn agenda dat evenwel nog niet toe, daar kunt u zich vast wel iets bij voorstellen.	0.06
8	Maar we leven op hoop, want het zijn historische dagen.	0.01
9	Na het bezoek van Zelensky aan het Oval Office, nog geen week geleden, zette Amerika de steun aan Oekraïne stop.	0.02
10	In Europa gingen prompt loeihard de alarmbellen af.	0.02
11	Meteen is de EU-top over defensie vandaag van ongezien belang.	0.01
13	Je kan er niet naast kijken dat wij toch met de neus op de feiten worden geduwd en dat we in een realiteit wakker worden waarin we minstens op ons eigen continent onze eigen broek zullen moeten aanhouden en dat we dat eigenlijk niet kunnen.	0.02
15	Ik hoor Europese leiders zeggen: We moeten over een paar maanden klaar zijn om het zelfs zonder NAVO-steun of Amerikaanse steun te kunnen.	0.03
17	Willem Van Mullem, je bent in Brussel op de Europese top.	0.07
21	Dit gaat over twee grote thema's: de Europese defensie en de steun aan Oekraïne.	0.01
22	Over de Europese defensie is er kort geleden een akkoord bereikt.	0.02
23	We kennen nog geen details, maar het gaat om het voorstel van Ursula von der Leyen om 800 miljard euro te investeren in onze Europese defensie.	0.03
25	Wat met hun lidmaatschap of extra sancties voor Rusland?	0.01
26	Want ze beseffen dat ze minder kunnen rekenen op de VS. Over dat tweede deel zijn ze nu bezig.	0.01
27	Dat zijn twee aparte debatten, maar ze zijn wel naadloos verbonden.	0.01
29	Over dat ene thema is er dus al een akkoord bereikt, maar het moeilijkste gesprek moet eigenlijk nog komen.	0.02
30	Als het gaat over de steun aan Oekraïne, liggen vooral Hongarije en Slovakije dwars.	0.03
31	Er loopt momenteel geen gas meer uit Oekraïne naar Slovakije.	0.03
34	Maar het is natuurlijk nog niet zeker of die kraan meteen weer opengaat.	0.04
36	Hij had al voor deze top gezegd dat hij niet zomaar iets zou goedkeuren.	0.02
37	Laat je dan een tekst goedkeuren met 26 landen en verlaat hij de zaal?	0.01
38	Daar zijn ze nu naar een creatieve oplossing over aan het zoeken.	1.61
39	Want als er nu geen eensgezindheid is, zal Rusland dat zeker opmerken.	0.01
40	Een andere opgemerkte gast vandaag was de Oekraïense president Zelensky.	0.01
43	Zijn dag begon met een bezoekje aan de Wetstraat 16.	0.01
46	Het zou een heel positief gesprek geweest zijn vandaag, in persoon.	0.01
48	Hij kan geen beloftes maken, maar het is een belangrijk fotomoment.	0.01
49	Zelensky is ook langsgegaan bij koning Charles bijvoorbeeld.	0.01
52	Er werd ook solidariteit uitgesproken van de 27 EU-lidstaten aan het adres van president Zelensky.	0.02
54	Hij moest vrragen beantwoorden over het grondstoffenakkoord met de VS. Maar het ging vooral over Oekraïne, en niet over Donald Trump.	0.03
56	Hij heeft gezorgd voor deze spoedtop van Europese leiders.	0.01
58	Raken ze vanavond nog uit het moeilijkste deel van het debat?	0.01
60	In het midden van de zaal achter mij wordt er nu plaatsgemaakt.	0.01
61	Meestal komen de Europese leiders daar door de middengang.	0.02
62	Het zou weleens kunnen lukken dat er om één uur of twee uur 's nachts een akkoord is.	0.01
63	Maar het is moeilijk, de 27 landen moeten met één stem spreken.	0.01
64	Ze moeten één antwoord kunnen bieden aan de Amerikaanse president.	0.01
66	Bij mij zitten Jonathan Holslag, China-expert, en Hendrik Vos, professor Europese politiek aan de UGent.	0.01
69	Samenwerking rond defensie is altijd gevoelig geweest in Europa.	0.01
70	We hebben in de jaren 50 ooit geprobeerd een gezamenlijk leger op te richten.	0.01
73	Het is altijd heel moeilijk op de Europese tafel geraakt.	0.01
74	Als het nodig was, werden er wel gezamenlijke acties opgezet.	1.21
75	Soms gebeurde het dus wel, vrijwillige samenwerking.	1.12
76	Maar samen beslissen om allemaal op te schalen en de Europese begrotingsregels opzij te schuiven... Dat zou een hele stap zijn.	0.01
78	Laten we eerst de opschaling van defensie bekijken.	0.01
81	Na de interventie in Libië was dat voornemen er ook: verdere onafhankelijkheid inzake defensie.	0.01
83	Bijvoorbeeld de bereidheid van Duitsland om een stukje te investeren in defensie buiten de begroting.	0.01
85	Zelfs de meest pro-Atlantische politici bepleiten hier wel Europa.	3.54
86	Zoals onze premier zei: Je moet je eigen broek kunnen ophouden.	6.25
87	Er is nu een momentum van belangrijke stappen te zetten.	0.01
89	Er is nu een budget naar voren geschoven door Ursula von der Leyen van 800 miljard.	0.02
96	Want op dit moment hebben we 27 aparte defensiebudgetten.	0.01
101	Lidstaten hebben de neiging om hun eigen defensie te organiseren, maar dat was in het verleden de reden waarom we zoveel verschillende tanks hebben, enzovoort.	8.5
102	We hebben allemaal verschillende soorten vliegtuigen bijvoorbeeld.	0.02
104	Je voelt wel dat men gaat naar meer samenwerking, maar het blijft iets wat hoofdsteden in eigen handen willen houden.	0.02
105	We kunnen wel allemaal ons eigen budget opkrikken, maar zolang we apart blijven werken, gaan we nooit de efficiëntie van de Amerikanen benaderen, zelfs niet met hetzelfde bedrag.	0.08
109	Maar in dat opzicht is het heel moeilijk om vanuit de verschillende nationale defensiebudgetten verder te gaan.	0.01
110	Al denk ik wel dat er stappen gezet kunnen worden, zoals gezamenlijke aankopen en gezamenlijke coöperaties op grotere schaal.	0.01
111	Het is niet de eerste keer dat we dit onszelf voornemen.	0.01
113	Een mogelijk scenario zou een bestand in Oekraïne kunnen zijn en dat alles dan weer luwer wordt en we weer in onze zetel gaan zitten.	0.01
114	Er is dan geen urgentie meer, maar de breuklijnen blijven lopen.	0.01
115	Toch interpreteren de lidstaten elk apart wat ze met de veiligheid doen.	7.03
117	Hongarije heeft daarin een aparte houding en probeert er nu een oplossing voor te vinden.	0.08
121	Ja, maar het is ook verbazingwekkend dat zoveel andere landen wel hun steun toezeggen, zoals Slovakije.	0.03
122	Zij waren eerst tegenstander, maar zouden nu over de streep zijn.	0.02
126	Je voelt dat Viktor Orbán heel sterk op de lijn van Poetin en Trump zit.	0.01
128	Het zou me niet verbazen als hij het been stijf houdt.	0.01
129	Ik heb ook de indruk bij de andere premiers en presidenten dat er het gevoel is dat ze niet te veel tijd willen verspillen aan dat soort onnozelheden.	0.01
130	Je kunt het blijven proberen met Viktor Orbán, maar lukt het niet, dan improviseren ze wel.	5.92
132	Ook de bijeenkomst recent in Parijs was op onbetreden paden.	0.01
134	Maar het engagement dat ze Oekraïne blijven steunen en Rusland blijven veroordelen, is voor de andere lidstaten belangrijker.	0.01
135	Ze gaan misschien wel iets uitwerken, een parallel spoor voor Viktor Orbán, maar ze gaan er zich niet mee bezig blijven houden.	1.68
138	Daarvoor zal heel veel afhangen van de keuzes van Donald Trump de komende weken.	0.01
139	Op zich merk je dat de Europese leiders kiezen voor een volwaardig trans-Atlantisch partnerschap.	0.02
140	Maar het is de vraag in hoeverre Trump het handelsconflict zal blijven escaleren en of hij boven onze hoofden heen zal blijven onderhandelen met Rusland en welke deal hij finaal voorstelt.	0.02
141	De Amerikanen zouden wel in Saudi-Arabië gaan samenzitten met Oekraïne.	0.03
145	Als je over Trump leest, is de conclusie heel vaak dat hij chaos creëert om die nadien naar zich toe te trekken.	0.02
146	Je moet dus als toeschouwer heel bescheiden zijn, want je kunt niet voorspellen wat Amerika gaat doen.	0.01
147	Het is dus moeilijk om te bepalen hoe Europa zich moet verhouden.	0.01
148	Moet Europa er dan ook rekening mee houden dat de VS Europa misschien uit elkaar willen spelen?	0.01
149	Dat sowieso, dat was al tijdens de eerste termijn van Trump zo.	0.04
150	Trump houdt niet van een organisatie zoals de EU, die boven landen staat.	0.11
151	Hij wil apart onderhandelen met individuele lidstaten.	0.03
152	Hij probeert dat ook met handelsakkoorden te doen, ook in zijn eerste ambtstermijn.	0.01
154	Al sinds de jaren 60 hebben we in Europa een handelsbeleid, maar Trump vindt dat raar.	0.05
156	Hij postte vandaag een foto van hemzelf met Marine Le Pen en hij omschrijft haar als de toekomstige president van Frankrijk.	0.02
157	Dit zijn misschien mensen met wie Trump wel makkelijker relaties kan ontwikkelen.	0.01
159	Ja, maar in welke mate is de steun van Trump aan dat soort extreemrechtse politici een zegen?	0.01
160	De vraag is: gaat die steun van Trump aan extreemrechtse politici in Europa hen de wind in de zeilen geven?	0.01
161	Of gaat hij daardoor net een hele hoop pragmatische kiezers doen twijfelen.	0.01
162	Als Marine Le Pen het Trojaans paard zou worden van Trump, dan misschien liever niet, zou ze kunnen denken.	0.01
164	Ik weet niet of dat die Europese politici een voordeel zal geven.	0.01
165	Als de Fransen denken dat Marine Le Pen aan de leiband van Trump gaat lopen... Bij de Duitse verkiezingen gaf Musk heel veel steun aan AfD, extreemrechts in Duitsland.	0.03
166	Ik heb niet het gevoel dat hen dat veel geholpen heeft.	0.01
167	Want mensen als Marine Le Pen en Viktor Orbán doen vaak heel moeilijk, maar ze dreigen er nooit mee om uit de EU te stappen.	0.02
168	Orbán maakt over van alles van zijn oren, maar als het er echt op aankomt, beseft hij waar zijn economische belangen liggen.	39.33
169	Als hij zijn land overeind wil houden, moet het bij de EU blijven.	0.01
173	Traditioneel presenteert de premier dan het rapport van de regering van afgelopen jaar 2024 en ontvouwt hij de plannen voor de toekomst.	0.01
175	Maar op een moment dat Amerika China onder meer importtarieven oplegt, worden de speeches met meer dan gewone belangstelling gevolgd.	0.01
178	Welkom op het Chinese volkscongres, het belangrijkste politieke evenement van het jaar.	0.04
180	Met bijna 3000 volksvertegenwoordigers ziet het eruit als een gigantisch parlement.	0.02
182	In strakke regie declameert de partij het doel voor 2025 en dat is opnieuw groeien.	0.1
184	Als de Amerikanen ons willen treffen met handelstarieven, moeten we zelf meer consumeren.	0.01
185	Laat het geld nu dus maar rollen, is de boodschap aan de gewone Chinees.	0.01
186	Maar als die gewone Chinees al spaargeld heeft, is het maar de vraag of die zal stoppen met oppotten.	0.02
187	De vastgoedcrisis deed veel spaargeld verdampen en een tekort aan goeie banen zorgt voor weinig vertrouwen.	98.93
188	De partijleiding gaat zelf ook wel meer geld pompen in de economie, maar niet richting gewone huishoudens.	2.26
189	China zal vooral innovatieve bedrijven en hoogtechnologische takken ruimer gaan ondersteunen.	0.01
190	Artificiële intelligentie, robotisering, ruimte- en luchtvaart.	0.11
192	Volgens het bedrijf dat dit soort zelfvliegende dronekopters bouwt, moeten er binnen vijf jaar al 10.000 rondzoemen.	0.02
193	Eigen technologie creëren, beter dan elders, dat is het doel.	0.01
194	Dan hoeft China op termijn niet meer te teren op het massaal produceren en exporteren van goedkope basisproducten.	0.03
195	Dan is het ook minder kwetsbaar voor Amerikaans pestgedrag.	99.65
196	Tarievenoorlog, handelsoorlog, alle soorten oorlog.	0.05
197	Wij zijn klaar om het uit te vechten tot het einde, zo klinkt de Chinese boodschap.	0.03
198	Voor we hierop ingaan, geef ik even mee dat er een akkoord is voor steun aan Oekraïne, maar dat Hongarije niet mee heeft gestemd.	0.05
199	We gaan straks nog eens terug naar Willem Van Mullem ter plaatse.	45.48
201	China heeft dus tarieven opgelegd gekregen door Trump.	0.03
205	Ze hebben het laatste decennium de afhankelijkheid van de VS als afzetmarkt wel afgebouwd.	0.01
206	Ze exporteren nu meer naar Europa en naar het globale Zuiden.	0.01
207	Maar van de omslag naar meer consumptie is weinig in huis gekomen.	0.01
208	De afgelopen maanden zijn consumenten maar weinig extra gaan uitgeven.	0.04
209	Het consumentenvertrouwen ligt ook heel laag, ondanks enkele stimulansen om de economie een duw te geven.	61.04
210	Het gaat dus niet zo makkelijk als de Chinese leiders al een jaar lang aankondigen: minder uitvoeren en meer consumeren.	0.07
211	Er was de covidcrisis, de energiecrisis en de economie slabakt.	1.07
215	China zitten nu in minder goede papieren dan enkele jaren geleden.	0.03
216	Het feit dat er spanning is tussen de Amerikanen en de Chinezen, kan ertoe leiden dat China nog agressiever te werk zal gaan.	0.01
217	Tegelijkertijd heeft China er alle belang bij dat er zo veel mogelijk stabiliteit en voorspelbaarheid is in de wereld, zodat er investeringen kunnen gebeuren.	0.01
218	En dan mag China niet hard in conflict gaan met de EU.	0.01
219	Dan heeft China er strategisch belang bij om de EU niet te veel op de zenuwen te werken en om wel te zoeken naar een bondgenoot.	0.01
221	Zouden nauwere banden met China interessant zijn voor Europa?	0.01
222	Als de EU één ding geleerd heeft, dan is het wel dat het niet verstandig is om te veel eieren in dezelfde mand te leggen.	0.01
223	Je probeert maar beter op alle mogelijke vlakken te zoeken naar leveranciers en afzetmarkten in diverse hoeken.	0.01
224	Er zijn weinig stemmen in Europa die pleiten om de banden met China door te knippen.	40.04
225	Maar men wil het wel verstandiger doen dan in het verleden, minder naïef.	0.01
227	Je merkt wel dat China zich zorgen maakt over Europa.	0.05
228	Zij voelen aan dat Europa in een nieuwe wereldorde een van de verliezers zal zijn.	0.01
229	Dus de Chinese houding tegenover de EU is twijfelend.	0.01
230	Ik vind wel dat Europa meer op eigen benen moet staan.	0.01
231	We moeten onze interne markt verstevigen en niet te veel naar China kijken.	0.01
232	Je moet er ook vooral rekening mee houden dat er een grote kans bestaat op een verslechterend geopolitiek klimaat in die regio.	0.04
233	De spanningen tussen China en de VS kunnen zodanig verergeren dat de kans reëel is dat we onze waardeketens daaraan moeten aanpassen.	0.01
234	Op het vlak van spitstechnologie moeten we de afhankelijkheid van China versneld afbouwen.	0.01
235	De afgelopen weken hebben we veel straffe uitspraken gehoord uit alle hoeken van de wereld.	0.72
237	Bestaat er nog zoiets als de klassieke diplomatie in deze oververhitte wereld?	0.01
238	Weet u of Europa achter de schermen met bijvoorbeeld Rusland contacten heeft?	0.01
239	Met Rusland is het nu sowieso moeilijk, maar met Amerika wel.	0.01
240	Trump hoor je voor de camera zeggen dat er zware heffingen komen voor Europa.	23.86
241	Maar op de achtergrond zie je dat er vanuit de Europese Commissie mensen naar de VS gaan om daar met handelsmensen te bekijken tot welke tegenreacties dat zou kunnen leiden, en of het wel slim is.	0.03
242	Die Amerikaanse handelsmensen gaan dan naar hun president en proberen hem tot voorzichtigheid aan te manen.	0.01
243	Maar of dat lukt bij Trump, is altijd moeilijker om in te schatten.	0.01
244	Maar op de achtergrond lopen daar dus wel diplomatieke processen.	0.02
245	Alleen is het moeilijk om Trump in de hand te houden, ook voor zijn eigen administratie.	0.01
246	Dat maakt het lastiger om solide afspraken te maken.	0.01
248	De macht van de staat moet allesomvattend zijn: economisch, militair, politiek.	0.01
250	Je ziet in Amerika dat Trump sprongen maakt en daarna zijn er heel veel mensen in de achtergrond die proberen om de communicatiekanalen open te houden.	2.1
254	En je kunt vooral proberen om de ander een stap voor te blijven.	0.01
255	Dus zelfs met een leider als Trump is de typische diplomatie nog altijd van tel.	0.01
261	Er zijn conclusies klaar over de uitgaven voor defensie.	0.02
263	Maar ook voor de steun aan Oekraïne is er een oplossing gevonden.	8.96
265	Die wordt ondersteund door 26 landen, maar niet door Viktor Orbán.	0.02
266	We maken ons hier klaar voor een persconferentie met meer tekst en uitleg.	0.23
267	Ik geef ook nog mee dat wij bij premier De Wever horen dat hij tot het einde van de meeting gebleven is, maar we moeten van hem geen persconferentie verwachten.	0.04
268	Hij moest om persoonlijke redenen de top verlaten op het einde.	0.02
276	Alleen de Brugse ploegen blijven nog over in Europa.	0.03
278	Maar ook Cercle moet vanavond aan de bak, tegen Bialystok in Polen.	0.03
279	Van die match geven wij hier highlights, maar het overgrote deel van onze aandacht gaat naar Amsterdam.	0.02
282	In de studio iemand met een Nederlandse link, Wesley Sonck, en iemand met een Duitse link, Karel Geraerts.	0.01
285	Het was mooi weer vandaag, heb je ervan kunnen genieten?	0.04
289	Gisteren was ik nog in Parijs en dinsdag in Madrid.	0.01
290	Het was een leuke tweedaagse met Peter Vandenbempt.	18.97
294	Karel, je hebt gisteren de wedstrijd gevolgd van Bayern.	0.02
298	Bayern München met Vincent Kompany heeft punten gescoord tegen Leverkusen, en verdiend.	13.68
300	Iedereen is nu weer positief over Vincent Kompany, en terecht.	2.09
302	Ja, na de wedstrijd ben ik bij hem geweest en hebben we gebabbeld over voetbal en alles en nog wat.	0.01
305	Ja, ik verwachtte heel veel van Real tegen Atlético.	0.01
306	Maar Liverpool heeft de overwinning gestolen bij PSG.	1.3
308	We hopen vanavond een meer verdeelde wedstrijd te zien.	0.01
309	We gaan naar Eintracht Frankfurt kijken, de nummer 3 in Duitsland.	0.02
312	Ik vind dat die twee ploegen boven Frankfurt staan.	0.02
313	Maar als je de derde bent in de Bundesliga, dan denk ik wel dat je dit Ajax aankan.	0.01
314	Frankfurt heeft in 2022 de Europa League nog gewonnen.	0.17
317	Het was 40 jaar geleden dat ze Europees succes hadden.	0.01
318	Ook dit jaar zijn ze goed begonnen in Europa, als vijfde door in de League Phase.	0.02
320	Ja, maar ik kijk vooral naar de wedstrijden die ze gespeeld hebben.	0.08
323	En buitenshuis presteren ze niet optimaal, toch niet in de Europa League.	1.94
325	Maar voor wie het nog niet weet, hebben we een samenvatting gemaakt.	0.01
326	Dit is Omar Marmoush, dé figuur bij Eintracht Frankfurt.	0.01
327	Hier wordt hij onder anderen gefeliciteerd door Rode Duivel Arthur Theate.	0.01
330	Maar hij drukte dus wel zijn stempel op de Europa Leaguecampagne van Eintracht tot nu toe.	0.01
331	Eintracht wint onder andere op bezoek bij Besiktas, en thuis tegen Slavia Praag maakt de Egyptenaar de enige goal van de match.	3.16
332	Onder zijn impuls dendert Eintracht Frankfurt door de groepsfase.	0.01
333	Ook in Denemarken bij Midtjylland pakken de Duitsers de overwinning.	0.04
336	In Lyon speelt Frankfurt een topaffiche in de Europa League.	0.14
338	Te makkelijk balverlies van Arthur Theate luidt een goal van Lyon in.	0.32
339	En die goal komt van een andere Rode Duivel: Malick Fofana, die hier komt aangestormd.	0.01
341	Voor Frankfurt is het de eerste nederlaag, nadat het 18 Europa Leaguematchen op rij ongeslagen was.	0.13
343	Na het vertrek van Marmouche wint het op de voorlaatste speeldag met 2-0 van Ferencvaros.	0.02
344	De goals komen van de Turk Uzun en de Franse Kameroener Ekitiké, die in de spits de voorkeur krijgt op Michy Batshuayi.	0.04
345	We hebben één naam heel veel gehoord, Omar Marmoush.	0.01
347	Nee, hij is voor veel geld vertrokken naar Engeland en laat zich daar ook meteen zien.	0.04
348	Jammer voor Frankfurt, maar dat is het moderne voetbal.	0.02
349	De goede voetballers trekken vaak naar de Premier League.	16.71
351	Hij heeft er 15 gemaakt in de Bundesliga en vier in de Europa League.	0.02
352	Als je 19 goals weghaalt, moeten anderen het oplossen.	0.01
354	Maar die zit meestal op de bank en valt niet altijd in.	33.28
355	Zij hebben daar wel wat keuze, maar het is toch een gemis.	0.01
356	Batshuayi is een van de ex-Rode Duivels die bij Frankfurt speelt.	0.04
357	Je hebt ook Theate, een vaste waarde in de defensie.	0.01
358	Ja, absoluut, hij heeft de kwaliteiten en persoonlijkheid om in Duitsland te spelen.	0.01
359	Hij wisselt goede momenten af met minder goede momenten.	0.03