Ter Zake 🇧🇪

_id	681cf383ca6c7ea47136d4ae
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/terzake/2025/terzake-d20250508
datetime	2025-05-08 20:00:00
description	De nieuwe paus is een Amerikaan: Robert Francis Prevost. Hij zal de naam Leo XIV dragen. Wie is hij? En wat zullen zijn plannen zijn voor de toekomst? Annelies praat erover met Vaticaanexpert Emmanuel Van Lierde, theologe Bénédicte Lemmelijn en kerkjuriste Hildegard Warnink. En Willem Van Mullem brengt live verslag vanuit Rome.

 

Statements

idx	statement	score
5	Om iets over zes was het zover: uit het kleine schoorsteentje vlak bij de Sint-Pietersbasiliek stroomde witte rook.	4.87
6	Er is dus een nieuwe paus gekozen, de Amerikaan Robert Francis Prevost, die de naam Leo XIV aanneemt.	7.69
8	We gaan naar Willem Van Mullem op het Sint-Pietersplein in Rome.	8.0
11	Mensen renden als gekken naar het Sint-Pietersplein toen er witte rook uit de schoorsteen kwam.	13.95
13	In een mum van tijd stroomde het plein helemaal vol.	5.19
15	Nog geen 'papam', dat werd later gezegd op de loggia.	4.53
17	Het plein is aan het leeglopen, want het moment is voorbij.	3.91
20	Hij stond wel op de lijst van de topfavorieten, maar hij is er maar laat bij gekomen.	4.81
21	Dat is ongetwijfeld nog gespreksvoer voor bij jou aan tafel.	3.48
25	Toen Franciscus op het balkon kwam, zei hij 'goedenavond'.	5.5
27	Dat zei hij meermaals in zijn woorden voor de wereld en de wereldkerk.	3.68
30	De Vaticanisti wisten wel wie deze man is, maar veel mensen zullen hem opgezocht hebben.	5.41
36	Hij is geboren in Chicago, de allereerste Amerikaan die een paus is.	18.06
38	Hij is lid van de Romeinse curie, het bestuursapparaat van Vaticaanstad.	7.52
39	Hij was ook mee verantwoordelijk voor het benoemen van de bisschoppen.	5.38
41	Er waren veel nieuwe kardinalen aanwezig in de Sixtijnse Kapel.	6.77
45	Dat wordt een lijn van Franciscus, maar verwacht geen kopie van hem.	3.63
49	Het is ook een belangrijk tijdsgewricht waarin dat woord vrede niet vanzelfsprekend is.	4.66
50	Hij gaf zijn boodschap voor het plein, maar ongetwijfeld ook voor veel wereldleiders.	4.13
52	Hij bedankte ook alle kardinalen die voor hem gestemd hebben.	5.64
58	Hij is daar bisschop geweest en hij had een belangrijk woord voor hem.	4.43
64	Hij deed het door kardinalen te benoemen op andere plekken in de wereld.	6.85
67	Weet jij of Leo XIV zondag daar al de mis zal opdragen op het Sint-Pietersplein?	9.95
69	Het zal wellicht zijn in het kleine raampje bovenaan.	3.73
70	Als hij het angelus uitspreekt, zullen wij er staan om te zien wat hij allemaal zegt.	3.59
71	Bedankt voor je verslag te midden die enthousiaste mensen.	3.84
75	Ook welkom, Bénédicte Lemmelijn en Hildegarde Warnink.	4.66
78	Na zijn verkiezing vandaag volgt er op een of ander moment een installatie-eucharistieviering.	5.7
80	Vorige keer was er 13 maar de verkiezing en 19 maart de installatieviering.	7.08
82	Het kan dat we hem zondag nog niet zien in een eucharistie.	6.26
83	Het angulusgebed zal hij wellicht zondag wel al doen.	3.92
84	Was u verrast door wie het uiteindelijk bleek te zijn?	5.52
89	Ik zei nog dat lijstjes maken zinloos was, omdat we het niet weten.	3.79
90	De meeste toppers die genoemd waren zijn het nu niet.	8.53
91	Men zei lang dat het iemand uit Azië moest zijn, maar nu is het iemand uit Amerika.	3.69
93	Het is wel de minst Amerikaanse kardinaal die Amerika kent.	21.23
94	Hij is niet in dienst geweest als gewone geestelijke in Amerika.	10.55
97	Hij heeft lang in Peru gezeten en hij komt vooral uit de Romeinse curie.	7.85
98	Hij heeft naam gemaakt en veel geleerd door het werk in het hart van de kerk.	3.75
103	Ik had hoop voor één kardinaal omdat hij een oud student was.	4.76
106	Ik wil het nog even checken bij u. U hebt de nieuwe paus nog niet zo lang geleden geïnterviewd.	5.59
107	In oktober 2023 heb ik hem inderdaad geïnterviewd in zijn functie van prefect.	4.78
108	Hij draagt niet per se het stigma van Amerika mee omdat hij al zo lang weg is.	5.15
110	Hij heeft een lange loopbaan in het werkveld, vooral in Peru.	7.74
111	Ik heb vooraf gezegd in mijn analyse: als er iemand uit de curie gekozen wordt, dan de minst curiale.	3.8
115	De keuze om jongere bisschoppen te benoemen die als het ware minder bezoedeld zijn, maar die ook minder rigide zijn en meer openstaan voor de wereld.	4.73
117	Dat had ook te maken met de benoeming van onze aartsbisschop, een opvallend jonge figuur.	4.37
123	We kijken of we hem beeldmatig nog meer kunnen leren kennen.	4.41
124	Gisteren ging ie nog binnen als kardinaal Prevost, Gisteren ging hij nog binnen als kardinaal Prevost, vandaag is hij paus Leo XIV.	6.38
125	Een paus uit Chicago, Verenigde Staten, maar dit zijn beelden van hem als bisschop in Peru, Latijns-Amerika, 2018.	13.02
127	Zegt weinig over kernonderwerpen, maar zou dicht staan bij de visie van Franciscus op het gebied van milieu en aandacht voor armen en migranten, maar is conservatiever tegenover omgang met homoseksualiteit.	9.62
130	Ik wil nog aansluiten bij het curiale aspect van de nieuwe paus.	4.03
133	Als ik spreek uit mijn eigen ervaring, als lid van de pauselijke Bijbelcommissie, en nu ook lid van de kerkelijke universiteiten.	3.98
134	Door intern mee te werken krijg je een veel reëler inzicht in de uitdagingen waar de kerk voor staat.	4.76
138	Men probeert ook te denken in universele termen, maar men maakt zich waar in diverse gemeenschappen.	3.55
139	Dat moet in elk spreken en handelen van een paus van de curie een kernidee zijn.	4.35
142	Hij moet eenheid behouden in de diversiteit, maar ook eenheid toelaten in de diversiteit.	4.24
143	In alle verschillende kerken hebben we verschillende aandachtspunten waar we ons soms op blindstaren.	4.32
144	De kerk heeft ook soms universele ideeën die helemaal niet aansluiten bij de lokale ideeën.	7.08
145	Het idee dat hij daaraan meewerkt, zal hem een ander perspectief gegeven hebben op de spanning tussen universaliteit en lokale en diverse kerken.	3.85
150	Er was veel kritiek te horen op paus Franciscus vanuit Amerika.	23.4
151	Een katholieke kerk die stemt op president Trump en hem steunt in zijn beleid staat toch veraf.	35.24
152	En de president verspreidt dan ook een afbeelding als paus.	39.04
155	De bisschop van Chicago verdedigde die thematieken van Franciscus ook, maar hij stond er bijna alleen.	7.8
156	Het is zeker een grotere groeikerk dan die in Europa.	6.87
157	Er zijn streken in de Verenigde Staten waar veel jongeren zich bekeren tot het katholicisme.	89.28
165	In zijn allereerste toespraak heeft hij wel een aantal punten... Hij was geëmotioneerd, maar hij had het over vrede.	4.23
168	Als missionaris is hij goed geplaatst om dat te zeggen.	6.79
169	Wat me persoonlijk hoopvol stemt, is dat hij kerkjurist is.	5.41
173	In alle commentaren hoor ik nu dat vrede meteen bij dit tijdsgewricht hoort.	3.78
174	Maar in de woorden die hij uitsprak refereerde hij aan het evangelie, de vrede zij met u. Dat heeft meer dimensies dan de afwezigheid van oorlog.	4.11
175	Het betekent een vrede die veel meer is dan tastbare vrede, ook spirituele vrede.	4.24
176	Vrede met jezelf, met je naaste en met de overstijgende werkelijkheid die God is.	4.12
179	Voor mij klonk dat heel goed samen met dat missionaire.	4.28
181	Zowel het getuigen als het diepere spirituele is een element dat me bij een paus toch relevant lijkt.	6.29
183	We kijken eerst naar een reactie van bisschop Bonny van Antwerpen.	5.58
187	Hij was geen charismatische figuur die allerlei ideeën lanceerde, maar iemand die ernstig luisterde, zich inleefde en relativeerde.	3.68
191	Ze moeten vooral in het apparaat van de kerk opgenomen worden.	5.05
193	Ik ken de Romeinse curie al een paar jaar van binnenuit.	4.39
194	Er zijn zoveel ideeën die circuleren op de verschillende continenten, maar die nog voor moeten krijgen in het lichaam van de kerk, het kerkelijke recht en het bestuur.	3.61
198	Leert de keuze voor de naam ons iets over hoe hij de dingen wil aanpakken?	6.15
200	Ik was tot eergisteren in Rome om mijn oor te luisteren te leggen voor het vroegere Kerknet.	3.84
201	Ik hoor een paus die de prioriteiten van Franciscus naar buiten toe verderzet.	4.05
202	Een profeet voor de armen, de migranten, de schepping.	5.15
203	Ook iemand die wat meer naar binnen gericht is en de zaken consolideert en verankert.	4.15
204	Ofwel zoeken we een Paulus VII, na Paulus VI, die ook het concilie moest doen landen of aan de andere kant een Leo XIV.	4.83
207	Je moet de grote uitdagingen van deze tijd zien en daar het licht van het evangelie op laten schijnen.	3.98
208	Een eigen boodschap brengen vanuit je eigen wijsheid als kerk.	4.97
211	Ik hoop vooral dat hij het juridisch gaat verankeren wat allemaal als aanzet is gegeven door de vorige paus.	4.96
212	De vorige paus heeft... Ik denk vooral aan de hete hangijzers.	3.88
213	Dan gaat het over seksueel misbruik, de houding tegenover de homowereld en de positie van de vrouw.	8.41
214	De vorige paus heeft een aanzet gegeven, maar het juridisch niet verankerd.	7.15
215	Rond het huwelijk tussen mensen met hetzelfde geslacht is deze paus blijkbaar nogal ambivalent.	5.75
217	Er is niets dat hem bindt aan de stappen van Franciscus.	3.7
218	Franciscus heeft ook vrouwen benoemd op hoge posten.	9.5
220	Geen enkele paus, ook deze nieuwe niet, is daardoor gebonden.	5.48
221	Voor grote uitdagingen, vooral binnen de kerk... Het is soms te makkelijk om te focussen op de wereld terwijl er binnen ook nog veel moet gebeuren.	3.99
223	Dat brengt ons naadloos bij een volgende reportage.	3.54
224	De kiezende kardinalen zijn allemaal mannen, uiteraard.	11.27
225	Zo zijn de regels in het instituut kerk tot op vandaag.	4.78
226	Dat neemt niet weg dat veel gelovige vrouwen zich ook en graag engageren op sleutelposities in de kerk.	5.5
227	Sommige vrouwen ijveren zonder meer voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen.	90.87
230	GEZANG Vaticaanstad maakt zich op voor een nieuwe paus en de leider van de katholieke kerk wordt sowieso opnieuw een man.	15.1
231	Sommige actiegroepen vinden dat daar anno 2025 weleens verandering in mag komen.	14.99
232	Toch zie je stilaan meer vrouwen in alle geledingen van het instituut kerk.	7.85
234	Er zijn heel veel bisdommen die in hun bisschopsraden en dergelijke nu vrouwen hebben die op stoelen met verantwoordelijkheid zitten en die heel goed werk leveren.	8.96
235	Ik denk dat stilletjesaan ook gezien wordt dat het niet allemaal priesters hoeven te zijn die die taken opnemen.	4.74
236	Hoe enthousiast de vrouwen ook zijn, het glazen plafond van de Sint-Pietersbasiliek doorbreken om mee aan te schuiven in een conclaaf is nog niet voor morgen.	3.63
238	Dan gaat het niet enkel over het feit dat de paus of de kardinalen er niet aan toe zijn, maar je moet ook rekening houden met waar het volk Gods staat.	4.62
241	Jaren geleden, toen leken de communie mochten uitreiken, waren er mensen die naar de andere kant van de kerk gingen, waar de priester stond, om toch niet de communie te krijgen van leken.	5.8
242	Ik vrees dat soms ook binnen de bredere geloofsgemeenschap nog wat het bewustzijn moet groeien dat vrouwen ook dingen goed kunnen doen.	5.96
244	De meeste Vlaamse geestelijken geloven in de weg der geleidelijkheid.	85.62
245	Volledig in de meer Angelsaksische traditie van luidkeels mediatiek protest durven sommigen wel te zeggen waar het volgens hen op staat.	5.19
246	Inderdaad, de wereld is veranderd en vrouwen bekleden vandaag overal, van de economische tot de politieke sector, belangrijke functies.	5.8
247	Komt er ook voor vrouwen in de kerk ooit witte rook?	20.38
257	Het is bijna een evidentie in onze manier van denken.	4.19
258	Ook aan de KU Leuven zien we nog maar een aantal vrouwelijke decanen.	16.64
260	Om terug te keren naar de curie en de Bijbelcommissie, daar was ik ook een van de eersten.	3.81
263	Ik vroeg me af waarom niemand iets zei over wie hij was als mens.	3.79
264	Ik zei dat ik getrouwd was, drie kinderen had en piano speelde.	9.93
267	Maar het is identiteit die een rol moet invullen, en niet de rol die een identiteit moet geven.	4.59
270	Toen ik de eerste keer in Rome kwam als decaan van de faculteit kerkelijk recht waren er 44 decanen, waarvan één vrouw.	7.32
271	Het probleem wat de kerk betreft en de positie van de vrouw is niet opgelost door vrouwen te benoemen op hoge posities zonder te sleutelen aan de kern van het probleem.	6.48
272	De kern van het probleem is dat vandaag bestuursmacht en wijdingsmacht aan elkaar gekoppeld zijn.	5.92
273	Om een bestuursfunctie te bekleden, moet men gewijd zijn.	4.68
275	Zolang daar niet aan gemorreld wordt, kan er niks opgelost worden.	4.48
279	Blijkbaar stond zijn naam op een lijstje van zes kardinalen in Amerika.	7.38
280	Een lijstje gemaakt door een groep van overlevers van misbruik door priesters.	81.0
281	Het was een lijstje van kardinalen die misbruik toegedekt zouden hebben.	41.58
283	Daar zijn ze niet zo gelukkig mee, toch niet in dat netwerk.	3.9
288	We kunnen wel zeggen dat de katholieke kerk in Amerika wat dat betreft een slechte beurt gemaakt heeft.	12.82
289	Het is een van de eerste landen waar het probleem naar boven gekomen is.	13.88
290	Het blijft nog altijd een etterende buil die nog altijd verre van opgelost is.	4.02
293	Er moet een nieuwe bisschop benoemd worden, maar paus Franciscus had een kleine groep slachtoffers ontvangen met de belofte dat ze mochten terugkomen in de goede week.	6.72
295	Maakt deze man ook de belofte waar om hen ontvangen?	10.18
297	Ik ben hoopvol gestemd over de lgbtq-gemeenschap en de vrouw in de kerk.	5.29
298	Het tweede woord dat ik het meest gehoord heb is 'tutti'.	4.33
300	Hij heeft ook verwezen naar de promenade op het Sint-Pietersplein die iedereen wil omarmen.	5.96
304	Deze man werd gekozen door zijn medebroeders om de synodaliteit voort te zetten.	8.25
305	Ik vond het wel heel opmerkelijk: hij is een augustijn.	3.74
307	Hij kon veel theologische citaten kiezen, maar hij koos iets bijzonders.	4.7
315	We gaan luisteren naar onze correspondent in de VS. Daar staat Thomas De Graeve.	5.24
317	Hoe wordt er in de VS gereageerd op de nieuwe paus, een Amerikaan?	17.81
319	Het is onverwacht dat er een Amerikaan komt aan het hoofd van de katholieke kerk.	14.05
320	De VS speelt al zo'n grote rol op het wereldtoneel dat er niet ook nog een paus bij hoeft te komen.	24.61
322	Wat ook bijdraagt tot de schok en het onverwachte is dat de positie van de VS wat gekeerd is.	5.12
324	Of dat een boodschap is die de kardinalen wilden zenden of niet, ook dat heeft niks in de weg gestaan.	5.74
325	Het is iemand die niet per se Amerikaans Amerikaans is.	4.68
326	Hij is al lang weg uit de VS. Hij heeft missionariswerk gedaan en is dan naar Rome gehaald door paus Franciscus.	10.17
328	Hij denkt een beetje op dezelfde manier over de kerk als hij.	4.25
329	Het is een onverwachte wending hier, maar ze wordt met blijdschap en trots onthaald.	3.55
332	Hij zegt dat het een prachtig moment is voor het land en dat hij niet kan wachten om paus Leo XIV te ontmoeten.	4.1
334	President Trump heeft zich de woede van de katholieken op de hals gehaald door die foto van zichzelf als paus te posten.	81.65
336	De katholieke gemeenschap in New York heeft erop geantwoord: we appreciëren het niet dat de president met onze spot.	10.78
338	Het kan ook clashen tussen president Trump en de nieuwe paus omdat de nieuwe paus de politiek van president Trump niet echt genegen is.	9.09
339	We zien al veel tweets op X die de paus, toen nog kardinaal, heeft gestuurd.	9.5
341	Mensen die kritiek hadden op het beleid van president Trump zou hij geretweet hebben.	41.42
342	Dat wordt nu al gedeeld: het is geen paus die de lijn volgt van president Trump.	27.3
343	Wat weten mensen over deze nieuwe paus die een Amerikaan is?	18.78
344	Van andere katholieke bisschoppen, bijvoorbeeld vanuit Chicago, horen we dat hij een heel nederig iemand is.	14.32
346	Hij heeft goede managementcapaciteiten en is veeltalig.	5.73
348	Zijn talenkennis en zijn manier van communiceren is goed.	5.52
350	Hij schrijft zich ook in in de synodale lijn die paus Franciscus aanhield.	7.01
351	Hij staat niet voor een hiërarchisch georganiseerde kerk, maar een kerk van samenwerking.	3.69
354	Aan mijn gasten wil ik nog eens vragen... We hebben het gehad over een aantal kwesties die de paus op een of andere manier zal moeten oppakken.	3.88
360	Denk aan paus Franciscus met zijn eenvoudige 'goeienavond'.	4.1
361	Alles wat hij nadien gezegd heeft was al een programma.	4.8
363	Wat hij gezegd heeft over vrede en openheid naar alle, dat zijn thema's die belangrijk zullen blijven en zijn.	3.57
364	Ik verwacht van deze man zeker een encycliek over rechtvaardige vrede en niet over rechtvaardige oorlog.	4.16
365	We zullen zijn eerste homilie ook horen bij de installatieviering.	4.88
368	Paus Franciscus droeg eenvoudige kleren, met zijn eenvoudige, zwarte schoenen.	39.89
369	Ik zie dat hij al opnieuw een rode mantel aandoet en plechtiger verschijnt dan paus Franciscus.	3.77
373	Hij zei dat hij groot belang hecht aan het gemeenschapsleven en altijd in een gemeenschap gewoond heeft.	4.73
374	In het Vaticaan was het voor het eerst dat hij alleen woonde.	14.21
376	Misschien is deze man in staat om in Santa Marta te blijven.	7.42
378	Wat ik positief vond... We moeten iemand niet helemaal beoordelen op basis van zijn eerste woorden.	3.93
382	Dat is een teken van waarachtigheid en authenticiteit.	4.56
383	Voor een kerk van meer dan 1 miljard mensen, krijg je dat als een gewoon mens over je heen.	6.41
391	De nieuwe paus wordt de leider van één van de belangrijkste geloofsgemeenschappen ter wereld.	23.77
394	Terwijl Europa, eeuwenlang het epicentrum van de katholieke kerk, ontkerkelijkt, groeit het aantal katholieken in Latijns-Amerika, Azië en vooral Afrika.	33.73
397	Meer dus dan de moslims, die met twee miljard zijn, en de hindoes met ruim één miljard.	20.6
398	Maar de paus is niet de leider van alle christenen.	12.38
399	Hij is het niet van de protestanten en de orthodoxen bijvoorbeeld, maar alleen van de katholieken, ongeveer de helft van alle christenen.	13.81
400	Ze zijn met 1,3 miljard of 16% van de wereldbevolking.	33.33
403	Daarna komt Europa, bijna 300 miljoen, en bijna evenveel: Afrika.	9.57
406	Een paus uit het continent met de minste katholieken, maar die zijn hele leven gewerkt heeft in dat met de meeste katholieken.	14.58
407	Wat stemgerechtigde kardinalen betreft, is er trouwens een groot onevenwicht.	5.18
408	Latijns-Amerika heeft 51 procent van de gelovigen, maar had maar 16 procent van de kardinalen.	39.13
409	In Afrika 20 procent van de katholieken, vertegenwoordigd door maar 13% van de kardinalen.	57.66
410	Europa is duidelijk oververtegenwoordigd in de Sixtijnse Kapel.	6.52
412	Maar de scheve situatie wordt nog duidelijker als je naar de evolutie kijkt.	4.21
413	Alleen in Latijns-Amerika en Azië, en vooral in Afrika, groeit de katholieke kerk.	19.26
416	Als u nu een advies mocht geven of een prioriteit naar voren mocht schuiven die u de paus zou willen meegeven of waar u hem attent op zou willen maken, wat zou dat dan zijn?	17.92
419	Het is een heel moeilijk, maar zeer belangrijk evenwicht tussen het behoud van eenheid in de grote diversiteit van kerken.	5.02
421	Tegelijkertijd openheid en het toelaten van de diversiteit in de eenheid.	3.85
422	Ik zou hem geen raad geven, maar ik wens hem van harte toe om een echte bruggenbouwer te zijn.	4.29
424	Het werd duidelijk aangetoond in de laatste statistieken.	8.9
425	Daar waar de kerk groeit, zijn de ideeën en gevoelens niet wat wij in Europa als standaard zien.	4.75
427	De grootste uitdaging is om de zaken bij elkaar te houden.	4.37
431	Een authentiek mens zijn, dat hebben we voor een stuk kunnen zien.	4.7
432	Iemand die het evangelie belichaamt, maar die ook de rol opneemt van een moreel wereldgeweten.	4.19
433	Met alle brandhaarden die we meemaken is het goed dat de paus daarboven verheven blijft.	6.28
434	De paus moet ook een stem blijven die opkomt voor de stemlozen en de onderdrukten.	4.73
436	Ik wil u alle drie heel hard bedanken voor de komst, voor de uitleg en de duiding.	3.55
437	Dit was 'Terzake', helemaal gewijd aan de nieuwe paus, Leo XIV.	7.84
439	De Sporzacollega's nemen over met de halve finale van de Europa League tussen Manchester United en Athletic Bilbao.	19.8
440	Wij zijn morgen weer op de afspraak zoals altijd, om 20 uur op VRT Canvas.	5.66