Ter Zake 🇧🇪

_id	6873aa5bd46cf16eb872cdba
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/terzake/2025/terzake-d20250708
datetime	2025-07-08 20:00:00
description	Zuhal Demir heeft vandaag haar taalplan voorgesteld om het taalprobleem in het onderwijs aan te pakken. En dat plan is ambitieus: zo maakt de Vlaamse regering hier maar liefst 400 miljoen euro extra voor vrij. Willem Van Mullem trok naar een zomerschool in Genk die nu al taalcursussen geeft aan kinderen en sprokkelde ook politieke reacties in het Vlaams parlement. Benjamin Netanyahu is op bezoek bij Donald Trump om een staakt-het-vuren in Gaza te bespreken. Het is nog maar de vraag of ze nu wel tot een akkoord kunnen komen, want ondertussen woedt de oorlog in Gaza nog steeds onverminderd voort. Sander Van Hoorn is onze gast. Marijn Trio trok naar Soemy, een stad aan het Oekraïense front. Hij sprak er met enkele inwoners die er hun leven op een zo normaal mogelijke manier proberen te leiden. Al is dat niet evident wanneer de Russische dreiging zo dichtbij is.

 

Statements

idx	statement	score
1	Er is een plan om de taalachterstand voor Nederlands in het onderwijs aan te pakken.	88.93
2	Zij hebben ook vaak een andere achtergrond en we merken dat ze vaak ook niet het hele taalpakket mee hebben.	5.78
3	En we proberen hun pakket meer te vullen met extra taal en woorden.	3.82
4	Netanyahu nomineert Trump voor de Nobelprijs voor de Vrede.	72.84
5	Intussen wil hij de Palestijnen opvangen in één groot kamp.	14.73
6	En we gaan naar Marijn Trio in Oekraïne, hij bezocht Soemy.	9.29
8	Het taalprobleem in ons onderwijs is nog nooit zo groot geweest.	39.35
9	We zien ook aan de hand van de cijfers dat bijna 27 procent van de kinderen thuis geen Nederlands spreken.	90.38
10	We zien ook dat zij niet alleen taalachterstand hebben, maar ook leerachterstand.	16.32
11	En we zien ook in de cijfers rond schooluitval dat die kinderen drie keer meer kans hebben om vroeger uit te stromen.	90.85
12	En dat betekent dat we ook ongeziene maatregelen moeten nemen van aan de start.	4.51
13	Vlaams minister van Onderwijs Zuhal Demir wil het taalprobleem in het onderwijs aanpakken.	73.06
14	Al tien jaar gaat het aantal kinderen dat thuis geen Nederlands spreekt in stijgende lijn.	87.42
16	Alle kinderen vanaf 2,5 jaar met taalachterstand zullen tot 3 uur per week extra ondersteuning krijgen.	53.19
17	Vanaf het tweede leerjaar kan de klassenraad beslissen om wie eigenlijk geen Nederlands kent, in een aparte klas, mogelijk op een andere school, te helpen.	24.98
19	En zelfs peuters kunnen in de créche al hun eerste woordjes Nederlands leren.	48.06
25	Een zomerschool wordt eigenlijk georganiseerd in vakanties, niet perse in de zomer, maar dat wordt ook door het schooljaar heen in vakanties georganiseerd.	10.57
26	En eigenlijk is het de bedoeling dat wij daar extra taalkansen en taalstimulering bieden aan kinderen met taalachterstand.	15.95
30	Volgens de organisatie heeft 90% van deze kinderen niet het Nederlands als thuistaal.	85.74
31	Ze hebben ook vaak een andere achtergrond en we merken dat ze vaak ook niet het hele taalpakketje meehebben en we proberen hun pakketje meer te vullen met extra taal en woorden.	6.44
32	Eerst met de bus hier gekomen en dan wij 'wassen' met de wandelen met de bus en dan kneedden wij met de klei, eerst blaadjes of stokken of bloemen plukken.	4.0
33	In Genk zitten in totaal zo'n 350 kinderen op zomerschool deze vakantiemaanden.	63.04
35	Met andere woorden, voor deze groep suggereren de kleuterscholen wie van hun leerlingen winst kan boeken op zo'n zomerschool.	10.62
36	Wij doen nu al vijf jaar mee aan de zomerscholen en we merken dat het heel moeilijk is om tijdens de zomermaanden die Nederlandse taal toch nog te blijven onderhouden, zeker voor bepaalde groepen.	6.04
37	We vonden het wel belangrijk om daar heel hard op in te zetten als stad, omdat je merkt dat door een extra stimulans te geven en daar extra aandacht aan te geven in de vakantieperiode dat die taal ook niet verloren gaat.	4.78
42	Minister Demir neemt de aanpak van de zomerscholen als schoolvoorbeeld voor haar aanpak met taal.	52.73
44	Maar laten we eens uitzoomen naar de rest van het plan.	3.58
46	We vragen het aan professor Taalverwerving Alex Housen.	6.79
47	Ik vind het aan de ene kant heel erg positief dat de minister in haar plan aandacht besteedt aan taal.	5.62
48	Die aandacht gaat vooral naar het Nederlands, de schooltaal, de instructietaal.	4.65
51	Maar Housen stelt zich wel vragen dat er uitsluitend op Nederlands wordt gefocust.	10.65
52	Het blijkt namelijk uit heel wat onderzoek dat anderstalige kinderen het beste de taal van de gastgemeenschap, de schooltaal, in casu het Nederlands hier, verwerven, indien ze ook een bepaald drempelniveau bereiken in hun thuistaal.	76.47
54	In de kleuterklas kunnen er gewoon momenten gecreëerd worden waarbij de thuistalen expliciet aan bod komen.	20.98
55	Daar kunnen bijvoorbeeld ouders uitgenodigd worden om iets voor te lezen in die taal.	14.8
58	En ik weet, ik besef heel goed dat wat ik voorstel, inzetten op die thuistalen, die een plek geven, die stimuleren tot op een zeker niveau, dat dat politiek voor de huidige Vlaamse regering een contradictorische keuze zou lijken.	3.87
62	De minister rekent in haar plan op 1000 tot 2000 extra handen aan het schoolbord.	36.75
64	Ik vind het belangrijk dat we goed kunnen samenwerken met de Vlaamse overheid en dat we daar zoeken naar hoe we een goede tandem kunnen vormen.	4.84
65	Want het is heel belangrijk dat die leerkrachten, die natuurlijk kunnen ingezet worden in het regulier onderwijs, dat we daar ook de draagkracht van de scholen niet overschatten.	7.88
66	De kunst gaat vooral zijn om leraars en begeleiders te vinden die zich daar met veel engagement en heel veel enthousiasme en goesting achter willen zetten.	4.08
71	Zijn er nu veel politieke reacties op dit taalplan?	9.72
73	Hier is voor alle duidelijkheid nog een debat bezig over de begrotingsaanpassing voor 2025.	20.78
76	Dat gaan we doen met twee Vlaams parlementsleden, die allebei nota bene ook voor de klas hebben gestaan.	5.66
77	Een meerderheidoppositiedebatje hier vanuit het Vlaams Parlement, met Roosmarijn Beckers van Vlaams Belang.	7.13
79	En ook met Griet Vanryckegem voor N-VA. U bent ook een van de specialisten voor onderwijs, en vooral met die focus op het Nederlands.	4.73
81	Er wordt nu heel veel ingezet, heel veel geld ingezet, met een volle focus op het Nederlands in ons onderwijs.	8.92
82	Daar kunt u als Vlaams Belang alleen maar heel tevreden over zijn?	14.62
83	Ik ben tevreden dat ik lees dat een heel aantal van onze voorstellen die we al jaren doen worden overgenomen.	3.76
84	Jammer genoeg is er natuurlijk veel tijd verloren gegaan en moet ik ook vaststellen dat een aantal dingen te vrijblijvend zijn.	4.1
85	Er wordt te vrijblijvend rekening gehouden of gerekend, liever, op de ouders en hun engagement.	4.01
86	Bovendien blijft de Koalascreening een screening, en geen echte bindende test, zoals het Vlaams Belang al lang oppert.	56.76
89	Die screening wordt gedaan in de derde kleuterklas.	9.16
90	Wij zouden liever hebben dat daarbinnen gevolgen aan worden gekoppeld, en dat het echt een test wordt, niet een screening zoals vandaag.	6.43
92	Nu wordt er op de ouders gerekend op hun vrijwilligheid.	9.73
94	Zij moeten vrijwillig bijvoorbeeld in de instapklasjes voor de kleuters komen.	7.1
96	Ouders zouden eigenlijk verplicht duidelijk moeten aangeven dat ze Nederlands willen leren en ook leren.	40.55
97	Mevrouw Vanryckegem, ik kom naar u. U krijgt een beetje een goed rapport, maar toch nog opmerkingen: het is allemaal te vrijblijvend.	3.49
99	Maar wat met de commentaar dat het te vrijblijvend is naar de ouders toe?	8.89
100	Het plan omvat ook enkele stappen die echt wel bindend zijn.	4.46
101	We blijven er bijvoorbeeld bij dat een leerkracht de beste kenner is van zijn leerlingen.	60.46
102	Met die koalatest, op basis van die screening, kan de klassenraad beslissen of een leerling geschikt is om naar het lager onderwijs over te gaan.	80.58
103	Dus sowieso baseren we ons telkens op belangrijke stappen in dat verhaal.	3.78
104	Maar we blijven steunen en vertrouwen in die leerkracht.	4.96
106	Volgens het plan zouden er 1000-2000 extra mensen nodig zijn, taalcoaches, logopedisten, gepensioneerden.	13.36
108	Heeft u vandaag berichtjes gekregen van ex-collega's die zeggen: hoe gaan we dat er nog bij pakken?	6.37
109	Voor dit plan hebben we al heel veel positieve reacties gekregen, zowel vanuit de leraarskamer... Nu moet je weten, na vijf jaar verlaat een op de vier leerkrachten het onderwijs.	32.16
110	Wij zien nu al dat de opstart bij de lerarenopleiding al veel meer succes kent.	4.99
111	We zien ook dat in de leraarskamer leerkrachten ontmoedigd raken, doordat ze in zo'n homogene groep niet meer kunnen werken.	36.86
112	Te veel leerlingen, een op de drie, hebben een andere thuistaal.	90.8
114	Het is zo moeilijk om kinderen die de taal niet kennen andere vakken te leren.	49.92
115	Waar gaat u de mensen halen om hen dit aan te leren?	7.27
116	We gaan inderdaad op zoek naar iedereen met een expertise.	4.23
117	Dus ook taalkundigen, logopedisten, mensen die in de rand nu bij een andere job rond het onderwijs aan de slag zijn.	4.34
118	Zoals in de CLB's, maar ook het leerpunt, de Taalunie.	4.3
119	Bij hen gaan we op zoek naar leermiddelen, lesmaterialen.	6.19
120	Met die 400 miljoen euro omarmen we de klas en de leerkracht en zorgen we dat die maximaal ontzorgt wordt, en zorgen we dat die maximaal ontzorgd wordt, zodat die kan focussen om die kwaliteit voor de leerling en de leerkracht te verhogen.	7.92
121	Mevrouw Beckers, heeft u berichtjes gekregen van ex-collega's die zeiden: hoe gaan we dit nog doen?	12.53
124	Ik kan alleen maar zeggen: dit plan rekent op veel goede wil.	4.34
125	Goede wil van de ouders, goede wil van de leerkrachten.	4.22
126	Maar jammer genoeg kun je geen beleid voeren met goede wil alleen.	4.38
128	We hebben vandaag een professor van de VUB geïnterviewd over meertaligheid die zegt: dit plan focust alleen maar op het Nederlands.	21.16
129	Daar gaan we in Vlaanderen een stap mee achteruit zetten wat die meertaligheid betreft.	6.02
130	Ook belangrijk, niet alleen voor taal, maar ook voor economie.	4.59
133	Want het is niet die meertaligheid die we nodig hebben.	4.54
134	Het is niet de meertaligheid van het moderne Babylon in onze klassen dat een economische meerwaarde genereert.	5.09
135	Dat wil ik ook nog zeggen: dit plan is zeker een stap in de goede richting.	4.02
136	Maar zolang we geen doordacht migratiebeleid hebben, blijft het echt wel dweilen met de kraan open.	6.54
141	Heeft u dan zelf geen woordje Frans geleerd door daar heel lang te wonen?	5.89
143	Talen kennen is belangrijk, maar Nederlands is de sleutel.	5.08
144	Het is de sleutel tot leren, tot leven, tot werken.	5.33
145	Vandaar dat ik het zo goed vind dat we niet alleen focussen op de klas, maar ook de ouders meenemen in het debat, de samenleving.	4.58
147	Met N-VA willen we iedereen zo maximaal kansen geven.	5.88
148	Als ze de taal, het Nederlands, kennen gaat de deur open voor andere vakken en andere talen en geven we ieder kind de kansen die het verdient.	4.12
149	Van harte bedankt, dames, voor uw tijd voor ons vanavond in 'Terzake'.	3.67
151	Morgen wordt hier weer over onderwijs gepraat en gaat het onder andere over het smartphoneverbod en extra uren Nederlands.	32.64
154	Alweer een merkwaardig tafereel in het Witte Huis, waar de Israëlische premier Netanyahu op bezoek was.	8.54
155	Hij nomineerde president Trump voor de Nobelprijs voor de Vrede, en had het in één adem over de plannen voor een kamp voor de Palestijnen op de ruïnes van Rafah.	13.78
156	De Palestijnen zijn vrij om te kiezen of ze blijven of niet, ik citeer Netanyahu.	74.84
158	Ook na 22 maanden oorlog vallen er nog elke dag doden in Gaza.	87.16
159	Alleen al de voorbije 24 uur zijn er meer dan 80 Palestijnen en vijf Israëlische soldaten gestorven.	76.96
160	Voor zijn vertrek naar Washington was premier Netanyahu ook glashelder.	21.06
161	Het einddoel blijft de totale vernietiging van Hamas.	44.37
163	De Amerikaanse president hoopt nog altijd om snel een staakt-het-vuren te kunnen onderhandelen.	10.81
164	Maar Netanyahu heeft zijn eigen agenda en weet perfect hoe hij Donald Trump kan inpalmen.	17.18
165	Intussen heeft de Israëlische regering ook een nieuw plan voor de toekomst van Gaza.	40.62
166	Hier, tussen de ruïnes van Rafah, moet er straks een humanitaire stad komen.	6.08
167	Klinkt nobel, maar de realiteit is een pak grimmiger.	4.48
168	Het zou een gigantisch vluchtelingenkamp worden voor meer dan 600.000 Palestijnen die het gebied daarna niet meer kunnen verlaten.	79.16
169	Voor vragen daarover verwijst Trump graag door naar Netanyahu.	18.88
170	Een nieuwe openluchtgevangenis of niet, voor veel Palestijnen maakt het allemaal weinig verschil.	43.34
172	Het wordt hoe langer hoe moeilijker om deze taferelen onder ogen te krijgen.	4.96
175	Ja, aan de andere kant zeggen mensen in Gaza dat het hen bevreemdt dat u daar nu pas achter komt.	17.45
178	Mensen in Israël zullen dan zeggen: leg ons dan uit hoe we op een andere manier moeten vechten tegen Hamas, een organisatie die zich verschuilt onder de burgerbevolking.	14.81
182	En dan zullen er ook specialisten zijn in de mensenrechten, in het oorlogsrecht, de VN-hulpverleners die al veel langer spreken over genocidaal geweld, etnische zuivering.	13.05
183	Dus wat is er dan nu wezenlijk anders dan pakweg twee maanden geleden?	4.99
184	Het staakt-het-vuren ligt opnieuw al een tijd op tafel, maar het is er niet op dit moment.	3.81
188	Er wordt naar een momentum toe gewerkt, maar dat is er alleen maar omdat Trump gezegd heeft dat er deze week een staakt-het-vuren mogelijk zou moeten zijn.	24.12
189	Er wordt onderhandeld, niet in Washington, maar in Doha in Qatar, en daar komen ook optimistische geluiden vandaan.	5.28
190	De Amerikaanse gezant Witkoff heeft gezegd dat van de vier hete hangijzers er maar eentje meer over is.	12.46
191	Maar ik ben bang dat dat het punt is waar ze het al de hele tijd niet over eens zijn.	4.37
193	Als het aan Hamas ligt, dan wordt er blijvend gestaakt met het vuren.	11.95
195	Maar voor Israël zijn na die 60 dagen de gijzelaars vrijgelaten en kan er weer doorgevochten worden.	11.8
196	Dat is zo'n fundamenteel, principieel punt van verschil.	4.48
199	Het kan dus opnieuw zijn dat er geen staakt-het-vuren komt.	4.9
201	De enige die daar serieus druk op kan uitoefenen is Donald Trump.	5.38
202	Dat hij daar nu zo actief mee bezig is, is al iets.	3.73
203	Er kwam net het bericht: vanavond nog komt er ook een tweede ontmoeting tussen Netanyahu en Trump.	15.43
206	Laten we het ook eens hebben over die opmerkelijke taferelen die we zagen in het Witte Huis bij de ontvangst van Netanyahu.	10.07
207	Hij draagt Trump voor voor de Nobelprijs voor de vrede.	24.04
210	Dat zagen we ook al bij Mark Rutte, NAVO-secretaris-generaal.	8.38
211	Dat deed hij ook op een manier waarop we in Nederland dachten: we snappen dat hij in de gunst wil komen, maar is dit niet heel nederig?	6.51
212	Tegelijk is het bekend dat Trump vooral luistert naar de laatste met wie hij praat en ontvankelijk is voor dat soort dingen.	12.1
213	Het steekt Trump dat Obama de Nobelprijs voor de Vrede kreeg en hij niet.	80.92
217	Netanyahu is natuurlijk ook bang dat Trump zich plots tegen hem keert.	53.22
218	Dat zou niet zo vreemd zijn, we hebben het ook al gezien met Zelensky en later met Poetin.	11.49
220	En Netanyahu heeft het ook al ondervonden toen hij na die ingreep over ayatollah Khameini zei: ze weten niet wat ze doen.	32.53
222	Dus om dat moment voor te zijn, dat Trump Netanyahu een staakt-het-vuren gaat opleggen op voorwaarden die voor Israël niet aanvaardbaar zijn, dan kun je heel ver gaan.	23.87
225	Wat is de politieke positie op dit moment van Netanyahu in eigen land?	12.23
226	Die is weer stevig en na de oorlog in Iran is die ook verstevigd.	11.45
227	Tegelijk wil de meerderheid van de Israëliërs nog steeds een einde aan de oorlog in Gaza om de gijzelaars vrij te krijgen.	76.36
228	Niet uit compassie met de Palestijnen in Gaza, maar om de gijzelaars vrij te krijgen.	8.25
230	Het is niet voor niets dat veel vrijgelaten gijzelaars zich richten tot Netanyahu, maar ook tot Donald Trump om druk uit te oefenen op Netanyahu.	10.26
231	Dat is hoe de Israëliërs daar op dit moment in staan.	4.87
234	Tot slot over de relocatie van de Palestijnen die allemaal ondergebracht zouden worden in een opvangkamp in Rafah.	35.76
240	Iets waarvan we zeggen dat het niet realistisch is vandaag, dat gebeurt dan toch morgen.	4.4
243	De minister van Defensie zegt dat het vrijwillig kan gebeuren en dat de mensen daar dan voedsel krijgen.	60.25
244	Een van de dingen waarover nu onderhandeld wordt, is ook wie de noodhulp zal voorzien.	4.85
245	Zijn dat de internationale organisaties of de organisaties die Israël in het leven heeft geroepen?	14.65
246	Je zou kunnen zorgen dat alleen daar de verdeelpunten komen en dat dus daar de mensen naartoe gaan.	4.36
247	Maar als je ze dan de keuze biedt om te vertrekken naar een ander land... Teruggaan naar een eigen huis, dat huis is er allicht niet meer.	4.25
248	En ook de fysieke infrastructuur is er wellicht niet meer.	5.98
249	Water, riolering, landbouwgrond... En de sociale infrastructuur is er ook niet meer.	18.39
255	Nee, zij zeggen: Geef Hamas het voor het zeggen en dan komt er een genocide op Joden in Israël.	54.09
256	Dat blijft dus een beetje een welles-nietes spelletje.	3.72
257	En een genocide is natuurlijk ook een proces, niet een enkele daad.	6.3
258	Maar veel mensenrechtenspecialisten zeggen wel dat dit een genocide is, of toch zeker genocidaal geweld.	23.91
259	Zeker als je dat koppelt aan uitspraken zoals die vandaag gedaan worden door Israëlische leiders.	6.41
264	Marijn, jij bent in Soemy geweest, in het noordoosten, vlakbij het front.	5.22
265	Je was daar ook een half jaar geleden nog, in januari.	5.77
267	Wel, de druk en de spanning daar zijn wel heel erg toegenomen.	4.19
268	De stad ligt altijd al dicht bij de Russische grens, maar een half jaar geleden was het Oekraïense offensief op Russisch grondgebied nog bezig, in de regio Koersk.	16.62
269	Maar twee maanden later zijn de Oekraïners daar teruggeduwd en zijn de Russen met een soort tegenoffensief begonnen tot een tiental kilometer diep in de Oekraïense regio Soumy.	16.75
270	Poetin zegt dat ze een soort bufferzone willen creëren om te vermijden dat er nog Oekraïense aanvallen zouden zijn op Koersk.	77.27
271	En heel die grensregio, alles tussen de stad en de grens, wordt zwaar gebombardeerd.	3.87
272	Je hoort in de stad Soumy de hele dag door en zeker 's nachts die zware Russische vliegtuigbommen vallen.	9.02
273	De muren en ramen daveren soms tot in de stad Soumy.	6.29
274	Veel mensen zijn uit dat grensgebied al gevlucht naar de stad Soumy, maar er wordt nu ook gevreesd dat de stad zelf ook zwaar onder vuur kan komen te liggen.	14.36
275	Als de Russen nog een klein beetje verder oprukken, dan zou er artillerie tot in de stad geraken en zouden de drones tot daar kunnen raken.	20.86
276	Gewone kleine drones die bestuurd worden met een VR-bril door een militair.	88.79
277	Maar ook de drones die met een glasvezelkabeltje werken die soms kilometers lang zijn en dus geen gps nodig hebben en dus ook niet elektronisch verstoord kunnen worden.	74.47
278	Die zijn heel gevaarlijk en kunnen enkel fysiek neergeschoten worden.	46.56
279	Daar is veel vrees over en er worden al voorzorgsmaatregelen genomen in de vorm van gigantische netten over stukken weg van kilometers lang om te vermijden dat zo'n drone die weg en de auto's kan raken.	9.28
280	Waardoor die drone eigenlijk als een soort vlieg vast komt te zitten in een spinnenweb.	11.78
283	Maar toch zie je die ongelooflijke moedige mensen die niet willen toegeven aan die angst en zich niet klein willen laten krijgen door dat Russische offensief op Oekraïnse bodem en hun leven proberen voort te zetten, ondanks alles.	4.97
286	Het Russische leger staat op amper 20 kilometer van hier en de bombardementen nemen toe.	35.22
287	Maar de inwoners van Soemy proberen vooral door te gaan met hun leven.	12.79
288	Ook in het stadscentrum kuieren mensen rustig door de straten.	14.56
290	Maar voor sommige inwoners van Soemy heeft de oorlog wel een enorme impact.	20.07
291	Ondernemer Oleksiy Andrjoesjtsjenko neemt ons mee naar zijn bedrijf net buiten de stad.	5.54
292	We parkeren onze wagen onder de bomen omdat meer en meer Russische drones nu al tot hier reiken.	79.65
293	Drie weken geleden heeft het Russische leger het plasticbedrijf van Oleksiy met 19 Shahed-drones volledig platgebombardeerd.	64.04
294	Oleksejs bedrijf produceerde plastic borden, bestek en bekers.	17.86
296	Wat hij in 30 jaar heeft opgebouwd, is in één klap verdwenen.	3.66
297	Toch wil Oleksiy opnieuw beginnen, maar nu het Russische leger ook in Soemy terrein wint en de frontlijn alsmaar dichterbij komt, ziet hij dat in deze regio niet meer zitten moet.	9.37
298	Maar ook de stad Soemy wordt meer en meer onleefbaar.	75.46
299	Op paaszondag komen er in het centrum van de stad twee zware raketten neer.	17.55
302	Toch raakte haar dochter zo getraumatiseerd door de aanval dat zij bij haar tante gaat wonen in het buitenland.	43.24
303	Net als bij zoveel Oekraïners heeft de oorlog het gezin van Tetiana uiteengerukt.	27.27