Ter Zake 🇧🇪

_id	6873ae45d46cf16eb8737d46
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/terzake/2025/terzake-d20250625
datetime	2025-06-25 20:00:00
description	De NAVO-norm van 5% is een feit. Dat is vandaag ook officieel bevestigd in de slotverklaring van de top in Den Haag. President Trump noemde de NAVO-top een "groot succes". Hij liet ook zijn onvrede over Spanje blijken en dreigt met extra tarieven als het land geen 5 procent wil uitgeven aan defensie. Zal ons land wel zich wel aan de nieuwe norm houden? Kathleen vraagt het aan defensieminister Theo Francken. Robert Kaplan is één de meest invloedrijke geopolitieke analisten ter wereld. Kaplan was jarenlang oorlogsjournalist en schreef verschillende boeken over de internationale politiek. Net op het moment van een grote NAVO-top en verschillende wereldwijde conflicten, stelt hij in Amsterdam zijn nieuwe boek voor. Stijn Vercruysse kon hem interviewen. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez wil de mijnen in Wallonië heropenen. En ook Europa vraagt België om te onderzoeken welke kritieke grondstoffen in onze bodem zitten. Wat zit er in België allemaal in de grond? En hoe moeilijk is het om te ontginnen? Stein Falk zocht het uit.

 

Statements

idx	statement	score
1	De NAVO schaalt de investeringen voor defensie ingrijpend op, ook ons land probeert dat.	88.26
3	De geloofwaardigheid daarvan wordt onderpind door het strategisch plan dat mijn collega, die hier op de achtergrond waakt en altijd waakzaam is, ook door de regering heeft laten goedkeuren.	4.37
7	Straks ook een gesprek met de Amerikaanse journalist en politicoloog Robert Kaplan, auteur van een nieuw boek, 'Het barre land'.	8.2
8	En wat als Wallonië nieuwe mijnen opent, op zoek naar zeldzame grondstoffen?	13.54
11	Alle 32 NAVO-lidstaten keurden er unaniem het engagement goed om tegen 2035 tenminste vijf procent van hun bruto binnenlands product te besteden aan defensie en veiligheid.	36.05
12	De alliantie schaart zich ook opnieuw onwrikbaar achter artikel 5 van het NAVO-handvest.	16.03
14	Het betekent dat een aanval op één wordt beschouwd als een aanval op allen.	4.95
15	Verder opvallend: Rusland wordt omschreven als een langdurige bedreiging.	26.04
17	Na het diner bij de Nederlandse koning gisteren, vandaag in Den Haag tijd voor zaken.	3.66
18	Tussen de NAVO-lidstaten blijft er tot op het laatst onenigheid over de aard van de dreiging.	9.3
20	Onze premier volgt daarbij de lijn van zijn Spaanse collega Sanchez.	5.31
21	Ik denk dat Mark Rutte een moeilijke job heeft om iedereen in deze alliantie tevreden te houden.	6.24
22	Maar de Nederlandse topman houdt de troepen toch bij elkaar en in de vergadering achter gesloten deuren wordt de slotverklaring zoals verwacht bevestigd.	6.89
23	Zoals ook de voorbije dagen prijst Rutte uitvoerig de man op wie alle blikken in Den Haag gericht waren.	6.0
25	3,5 procent van de begroting naar harde defensie-uitgaven, anderhalf naar kritische infrastructuur.	40.79
26	De concrete invulling van de bestedingen blijft voor interpretatie vatbaar, maar het doel is helder.	3.85
28	We gaan nog even naar Den Haag, naar Bert De Vroey.	4.6
30	De top is een succes, omdat er geen brokken zijn gemaakt.	4.28
32	President Trump is gekomen en vertrokken als een tevreden man.	16.55
33	Hij had het over een groot succes en een monumentale overwinning voor de VS. Omdat die 5%-norm, waar Trump zo hard op had ingezet, aanvaard is.	35.4
34	Andere heikele thema's stonden niet hoog op de agenda.	3.75
41	Er zit wat rek op de interpretatie van het engagement dat wordt aangegaan, of op de urgentie ervan.	4.65
43	Tussendoelen moeten worden afgestemd naar de vijf procent.	25.89
46	Sommige pakken daarmee uit, bijvoorbeeld de Italiaanse premier Meloni.	16.03
47	Zij zei: voorlopig hoeven we niet te snoeien in andere uitgaven.	6.26
48	We mogen zelf het tempo bepalen waarmee we naar de vijf procent gaan.	12.87
50	Premier De Wever heeft gezegd: dit jaar gaan we naar de twee procent.	40.56
51	De komende jaren, tot 2029, doen we er zeker niets boven.	5.34
52	Zelfs niet tot 2035 als het van de regering-De Wever afhangt.	18.23
54	Je ziet dat niet alle landen met dezelfde snelheid willen gaan.	4.57
55	Verwacht je dat het mogelijk tot spanningen leidt de komende jaren met de VS en Trump?	15.19
57	Het zou zijn om te denken dat we de steun van de Amerikanen voor altijd verzekerd hebben.	5.0
59	In het Pentagon worden weleens plannen bestudeerd om troepen weg te halen uit Europa.	74.68
60	Het is niet alleen tussen Europa en de VS dat er ruis op de lijn zou kunnen zitten.	6.98
61	Ook binnen Europa is er een groot verschil tussen de Baltische landen, Polen en Scandinavische landen, die snel naar die 5 procent willen gaan, en landen zoals België onder andere.	26.41
62	Krijgen we een herhaling van wat we zagen met de 2%-norm?	14.25
65	Het zou kunnen dat we dat inderdaad opnieuw gaan zien gebeuren.	4.65
67	Het zou kunnen dat net voor 2035 een aantal landen vaststellen dat ze nog ver verwijderd zijn van die doelstelling.	14.03
69	En ook terug uit Den Haag, minister van Defensie Theo Francken.	6.14
77	Het was tot het laatste spannend of het allemaal zou lukken.	4.1
79	Het is goed dat we het tonen, naar Moskou, Teheran en Peking.	3.72
81	We zitten in een trans-Atlantische huwelijkscrisis.	50.86
82	Al een aantal maanden, sinds de Trump-administratie.	10.33
83	Het is moeilijk, er zijn veel spanningen tussen Europa en de VS. Er is ook de discussie over handelstarieven.	8.54
88	We hebben een aantal serieuze crisissen gehad in het verleden maar dit was er ook een.	8.34
91	Alle NAVO-landen hebben zich unaniem geschaard achter de besteding van vijf procent van het bbp voor defensie en veiligheid.	73.61
93	We hoorden Bart De Wever een hele slag om de arm houden.	3.75
97	Ze hebben heel hard gewerkt om de flexibiliteit te krijgen.	4.01
98	Eerst werd gezegd vijf procent binnen de zeven jaar.	12.47
100	Ons budget is te slecht en onze schuldgraad te groot.	76.64
101	We hebben achter de schermen heel hard gewerkt en die flexibiliteit binnengehaald.	3.59
108	Maar premier De Wever zegt: Het wordt heel moeilijk.	7.53
110	We hoorden de vergelijking met de voorbije tien jaar.	5.79
115	Het aantal fregatten, jachtvliegtuigen, brigades, troepen.	10.13
129	Spanje geeft openlijk toe: we gaan dat niet op die manier halen.	6.97
132	Als je de situatie vergelijkt, dan is het krak hetzelfde als wat wij doen.	4.48
138	Hij heeft slechts een nipte meerderheid in het parlement.	9.47
139	Hij is zijn hachje aan het redden door externen veel rumoer te laten maken.	4.41
141	Iedereen praat over die brief en vergeet de problemen in zijn land.	5.0
142	De irritatie van de president van de VS is breed gedeeld.	9.76
147	Dat een premier dan zo'n brief stuurt die toevallig lijkt in de kranten, wat had je niet gedacht.	13.73
149	We hebben nadruk gelegd op het diplomatische spoor en drie slagen binnengehaald.	5.3
151	Mark Rutte, de baas van NAVO, zei een tijdje geleden: over vijf jaar kunnen wij mogelijk een oorlog hebben tussen de NAVO en Rusland.	45.1
152	Dat betekent dat wij in dat geval ook nog altijd nog maar met het twee procent-traject zitten.	4.73
153	Dan zijn we eigenlijk niet klaar, als het zo snel gaat.	4.04
154	Waarschijnlijk hebben we tien jaar nodig om onze strijdkrachten weer sterk te maken.	5.43
156	Dan zit je aan een defensie... Ik zit er nu vier maanden op.	3.42
157	We hebben geen zware artillerie, geen tankcapaciteit.	5.62
161	Dat is belastinggeld dat goed en efficiënt besteed moet worden.	4.48
163	Er komt filmmateriaal aan, nieuwe F-35's, nieuwe mijnenjagers, nieuwe fregatten.	12.83
167	Als er morgen een Russische aanval is, zullen we allemaal samen volgens artikel 5 erin gaan om ons te verdedigen, met 100 procent steun van defensie en van de Belgische regering.	9.17
171	Tegelijkertijd is het niet zeker dat die extra bestellingen er zullen komen.	3.53
172	Ik toon wat er werd gezegd door Vooruit en cd Het is een publiek geheim dat wij daar geen fan van zijn.	4.5
174	Met die F-35's maak je je nog afhankelijker van Amerika.	76.59
175	Als Trump zo doet, mogen we ermee vliegen, en als Trump zijn duim omlaag doet, mogen we er niet mee vliegen.	16.38
176	Dus je kunt met die vlieger zelfs niet vliegen als Amerika niet ja of nee zegt.	14.98
178	Zit er software in waardoor die onklaar kunnen worden gemaakt?	13.21
179	Nee, heel die vlieger en zelfs de afstand die je kan doen zijn allemaal afhankelijk van Amerika.	9.78
180	Ik ga je de techniciteit besparen, maar geloof mij, het is volledig afhankelijk van Amerika.	4.17
183	En dan spreekt men onmiddellijk, als ik het goed gehoord heb, over 21.	4.22
190	We hebben afgesproken dat we bijkomende luchtmachten aankopen.	11.58
192	Ze zijn niet goedkoop, maar niet duurder dan andere toestellen die minder performant zijn.	13.73
195	Het gaat om de technische capaciteit van die toestellen.	7.61
208	Dit is niet het grootste dossier in het investeringsprogramma.	4.4
209	We moeten ons ook kunnen verdedigen op vlak van luchtgevecht.	5.45
210	Frank Vandenbroucke zegt: voor ons is de meerwaardebelasting heel belangrijk.	20.71
213	Voor Frank Vandenbroucke is een akkoord voor de meerwaardebelasting ook belangrijk.	15.45
215	We moeten dat samen kunnen aanpakken, daar heb ik geen probleem meer.	3.99
216	Maar er doen allerlei verhalen de ronde over de F-35's die gewoon niet waar zijn.	9.26
217	Als we niet meer meewerken, gaan die vliegtuigen in Amerika ook niet op.	21.76
221	Ik ga ervan uit dat er een akkoord komt rond de meerwaardebelasting.	8.56
226	Net in deze woelige tijden van toenemende conflicten en ook een NAVO-top is Robert Kaplan in Nederland.	6.54
227	De Amerikaan Kaplan is een van de invloedrijkste geopolitieke analisten ter wereld.	37.25
228	Hij was jarenlang oorlogsjournalist en schreef meer dan 20 bestsellers over wereldpolitiek.	8.51
229	In Amsterdam stelde hij zijn nieuwste boek voor, 'Het barre land', over de permanente crisis in de wereld.	9.57
231	In zijn nieuwe boek 'Waste land', of 'Het barre land', naar een gedicht van de Amerikaanse schrijver T.S.	9.53
232	Eliot over de chaos na de Eerste Wereldoorlog, beschrijft Robert Kaplan de permanente crisis waarin de wereld zich nu bevindt.	15.16
233	Hij vergelijkt de wereld met de verdeelde Weimarrepubliek, het Duitsland van tussen de twee wereldoorlogen, dat zich ook van crisis naar crisis sleepte, wat uiteindelijk leidde tot de opkomst van Hitler.	13.9
234	Omdat de wereld nu zo verbonden is door technologie, wordt een crisis aan de ene kant van de wereld overal gevoeld.	6.27
235	De oorlog in Oekraïne deed de energie- en graanprijzen en defensie-uitgaven overal stijgen, en dat brengt ons bij de NAVO-top van vandaag.	85.47
236	Door niet in defensie te investeren en niet met één stem te spreken, is Europa volgens Kaplan onbelangrijk geworden.	12.31
237	Kaplan denkt dat individuele beslissingen van wereldleiders de loop van de geschiedenis mee bepalen, zeker de autoritaire wereldleiders van vandaag.	4.56
238	En daar rekent hij... Kaplan is een Amerikaanse Jood die zijn legerdienst in Israël deed.	56.31
240	Volgens Kaplan moeten we ons niet blindstaren op het Midden-Oosten en moeten we de ogen richten op de volgende grote wereldcrisis, als China Taiwan inlijft en Amerika betrokken raakt in dat conflict.	15.58
241	Is het interessant om nieuwe mijnen te openen in Wallonië?	8.71
243	MR-voorzitter Bouchez, zo schrijft De Standaard, kan er niet over ophouden.	9.4
245	Voor onze elektrische auto's en smartphones en zo veel meer hebben we zeldzame grondstoffen nodig, en die zouden diep in Waalse bodem kunnen zitten.	5.79
250	Willy Reisiger neemt ons mee onder de grond, naar de wereld waarin hij in 1967 als 16-jarige begon te werken.	6.94
262	Om eerlijk te zijn... Ik vind dat een klein beetje een utopie.	4.24
264	De oude steenkoolmijn van Blegny, bij Luik, met een schacht tot meer dan 500 meter diep.	38.17
267	De laatste kar met steenkool rolde hier naar buiten in 1980.	20.54
269	Wie nog niet lang genoeg had gewerkt, kon nog even terecht in Waterschei of Charleroi.	4.77
272	Daarvan droomt alvast de voorzitter van de grootste Waalse beleidspartij.	5.59
277	Maar het is niet zo dat je hier in deze gangen even naar andere grondstoffen, laat staan zeldzame aardmetalen kan graven.	5.67
278	En nieuwe mijnen opstarten, dat ziet een ex-mijnwerker niet meteen gebeuren.	6.36
279	Als meneer Bouchez spreekt over die plannen voor de mijnbouw in Wallonië opnieuw te laten beginnen... Om eerlijk te zijn, ik weet niet of meneer Bouchez verstand heeft van geologie.	15.16
280	Die zit aan een tafel en die gaat... Je kunt het vergelijken met een architect.	3.92
282	Maar het is niet die architect die het moet realiseren, maar de werkmensen.	3.71
284	Meneer Bouchez... Dat is... En iemand moet het betalen ook?	4.6
286	In principe is het een goed idee dat men in Europa probeert een meer zelfstandige rol te hebben in het delven van grondstoffen.	5.65
287	Maar of het in België haalbaar is, dat betwijfel ik.	4.59
289	Hij deed een hele carrière onderzoek naar interessante stoffen in onze Belgische ondergrond.	5.43
291	De rand die erbovenop komt, is zinkerts met een variatie in ijzergehalte die de verschillende kleurtjes geeft.	87.52
292	Het toeval wil nu dat het gebied waar lood- en zinkerts in de ondergrond zit, ook het gebied is waar op dit ogenblik men een verkenning doet voor de Einstein-telescoop, de zwaartekrachtgolven die men wil capteren op 250 meter diepte.	11.53
293	En men kiest dat gebied juist omwille van hert feit dat het een rustig gebied is waar er geen trillingen zijn.	4.04
294	Geen trillingen van windmolens, geen trillingen van mijnbouw, geen trillingen van waterwinningen en weet-ik-allemaal.	3.65
295	Als daar een nieuwe mijn zou komen, heb je een conflict vanjewelste.	3.98
297	Haalt de Oost-Belgische grensregio de ondergrondse Einsteintelescoop binnen, dan komt er geen mijnbouw.	86.36
298	En verder ziet de geoloog in ons land niet gek veel commerciële mijnbouw mogelijk.	17.37
299	Het is een beetje spijtig voor onze Waalse collega's.	4.69
300	Maar economisch ga je daar niet veel uit de grond halen.	4.52
302	Je kunt een paar zaken realiseren, maar dat zal minder dan vijf zijn.	3.43
304	In de oude mijn van Blegny is er wel nog toekomst: het herdenken van het verleden.	3.54
305	Een fijne daguitstap, maar commercieel en geostrategisch natuurlijk niet van het ambitieniveau van George-Louis Bouchez.	3.88
306	Het zou wel een mooi verhaal zijn, als deze mijn voor Make Wallonia Great Again zou kunnen zorgen?	6.0
307	Ja, maar we zijn al erkend door Unesco-werelderfgoed.	27.32
311	Nog een rustige avond en heel graag tot morgen, met Annelies.	3.49