Ter Zake 🇧🇪

_id	6873ae45d46cf16eb8737d47
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/terzake/2025/terzake-d20250624
datetime	2025-06-24 20:00:00
description	De voedselbedeling in Gaza verloopt erg chaotisch en gewelddadig. Al 500 Palestijnen stierven in hun zoektocht naar voedsel. Terzake sprak met getuigen van het geweld aan die voedselbedelingpunten. James Elder, de woordvoerder van Unicef, ging vorige week viraal met een emotioneel bericht op Instagram over de situatie in Gaza. Hij is net terug uit Gaza en praat erover met Kathleen. Alles wordt in gereedheid gebracht op Amerikaans president Donald Trump te ontvangen op de NAVO-top in Den Haag. Secretaris-generaal Mark Rutte stuurde hem alvast een bericht dat alle landen fors zullen investeren. Ook de Belgische federale regering heeft een defensieplan klaar en premier Bart De Wever woont de top bij. Bert De Vroey kon hem interviewen. Wat is er allemaal beslist? David Criekemans, professor Internationale politiek (UAntwerpen), geeft duiding in de studio. Is er nu een staakt-het-vuren tussen Israël en Iran? Kathleen legt het voor aan David Criekemans.

 

Statements

idx	statement	score
1	Het Israëlische leger schiet op Palestijnen die op voedselhulp wachten, ook vandaag weer.	86.02
3	De belangrijke NAVO-top in Den Haag gaat van start, met Trump.	30.06
4	Bert De Vroey volgt het voor ons en David Criekemans is mijn gast.	4.23
5	En hoe duurzaam is het bestand tussen Israël en Iran?	25.14
9	Want vandaag zijn daar opnieuw meer dan 20 doden gevallen, allemaal mensen die door het Israëlische leger werden neergeschoten toen ze stonden te wachten op voedselhulp.	77.45
11	De voorbije weken werden in totaal 500 Palestijnen omgebracht, die op zoek gingen naar voedsel.	51.14
12	We slaagden er voor het eerst in om te praten met getuigen in Gaza zelf.	13.85
13	Zij beschrijven de gruwelijke taferelen die ze meemaakten.	4.36
14	Een reportage van Inass Mouhamou, Heleen D'Haens en Victor Van Driessche.	7.04
16	LUIDE KNAL Chaos en geweld bij voedselbedelingen in Gaza.	84.07
17	SCHOTEN Niet alle beelden zijn onafhankelijk te verifiëren, maar zeker is dat het er soms hardhandig aan toe gaat.	3.46
18	Dat horen we ook van Palestijnen die er zelf bij waren.	19.39
19	De voedselbedeling in Gaza is sinds eind mei in handen van de Gaza Humanitarian Foundation, een omstreden Israëlisch-Amerikaanse hulporganisatie.	65.45
20	Voor meer dan 2 miljoen mensen zijn er vier verdeelpunten.	7.48
21	De beveiliging daarvan gebeurt door Israëlische militairen.	30.96
22	Het Israëlische leger beweert dat het voornamelijk waarschuwingsschoten afvuurt om menigtes uiteen te drijven.	50.88
23	De mensen die wij spreken, vertellen een ander verhaal.	5.66
24	Het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid telde afgelopen maand meer dan 400 doden bij de verdeelpunten in Gaza.	77.79
26	De Britse ngo Airwars verzamelt wereldwijd beelden en getuigenissen van geweld tegen burgers in conflictgebieden.	69.39
27	Over de voedselbedeling in Gaza stapelen de verhalen zich op.	36.68
28	En dus riskeren Gazanen hun leven voor voedsel, en dat terwijl er in de verdeelpunten ook nog eens te weinig voedsel voorhanden is, vertellen de getuigen.	65.06
29	Uit angst voor nieuw geweld zijn beide mannen enkele dagen thuisgebleven.	44.53
30	Al hebben ze, zeggen ze zelf, op de lange termijn geen andere keus dan teruggaan.	4.67
31	Ik kon kort voor de uitzending praten met James Elder.	4.48
32	Hij is woordvoerder van UNICEF en net terug uit Gaza.	10.18
33	Vorige week deelde hij op Instagram deze reactie en die ging wereldwijd viraal.	9.4
34	In Den Haag verzamelen intussen heel wat staatshoofden en regeringsleiders voor de NAVO-top, die tot morgen duurt.	9.22
35	De bijeenkomst staat in het teken van meer investeringen voor defensie, van de Amerikaanse inval op Iran en natuurlijk van Trump zelf.	25.38
38	De staatshoofden en regeringsleiders van de NAVO zijn aangekomen, wat doen ze vanavond?	5.87
39	Ze zijn uitgenodigd door koning Willem-Alexander en koningin Máxima in paleis Huis ten Bosch, hier achter mij.	5.43
40	Er zijn heel wat mensen komen opdagen om al dat schone volk te zien passeren.	3.73
41	Interessant is ook dat de Oekraïense president Zelensky daarbij mag zijn.	18.96
42	Bij de NAVO-top mag hij niet zijn, vorig jaar was dat wel zo.	55.65
43	Dat heeft te maken met de moeilijke relatie tussen Zelensky en de regering-Trump.	49.9
44	Maar hij mag wel aanschuiven bij de koning en koningin.	3.84
45	Het belangrijkste thema op de top is meer geld voor defensie, zelfs om 5 procent van het bruto binnenlands product aan defensie te gaan uitgeven.	22.71
46	Maar blijkbaar is het ineens niet meer zo dringend?	5.72
47	5 procent, waarvan 3,5 procent voor puur militaire uitgaven.	13.16
49	1,5 procent mag ruimer ingevuld worden: om de weerbaarheid van het land en de bevolking in het algemeen te verhogen.	34.12
50	Civiele bescherming, cyberbescherming, infrastructuur.	8.21
52	En dankzij de Spaanse premier, Pedro Sánchez, is het duidelijker geworden dat landen zelf het traject en tempo mogen bepalen waarmee ze naar die 5 procent mogen gaan.	28.56
53	Bart De Wever heeft laten weten dat ze hiervoor hun tijd gaan nemen.	8.39
54	Tot 2029 om het einde van de legislatuur, gaan ze niet meer uitgeven dan nu.	9.08
55	Op dit moment hebben we een akkoord om het regeerakkoord uit te voeren en dat voorzag een opzet naar 2,5 in 2034.	10.81
56	Eigenlijk 2 procent in 2029 en dan vijf jaar later 2,5, dat is wat er voorlopig overeind blijft.	23.47
57	In de NAVO-verklaring zal een evaluatie worden voorzien in 2029 van waar we naartoe gaan.	15.48
58	Het zal op dat moment zaak zijn om een realistisch groeipad op te maken naar meer dan die 2 procent.	4.61
59	We zullen zien in welke wereld we dan leven, maar me moeten uiteraard wel onze 'capabilities' realiseren.	4.32
60	Dat is ook wat Pedro Sánchez heeft gezegd, dat hij daartoe bereid is.	9.78
62	Is het eigenlijk niet een beetje door Pedro Sánchez dat u dit nu kan zeggen, dat we niet meer doen dan 2 procent tot 2029?	57.49
64	Er is heel sterk diplomatiek bewogen, ook door ons land.	3.91
65	Ik denk zelfs dat wij als allereerste, in Antalya, de vinger hebben opgestoken om te zeggen: in zeven jaar naar 5 procent gaan, 3,5 procent en 1,5 procent, is niet realistisch.	8.87
66	En een vast, incrementeel pad om daar te geraken is voor ons niet realistisch.	4.61
68	Die tekst was ook afgesloten vrijdag en die is voor iedereen hetzelfde.	7.0
69	Dus de manier waarop je die leest, de manier waarop je die interpreteert, is ook voor iedereen hetzelfde.	4.28
71	Er is nog geen akkoord over de aankoop van extra gevechtsvliegtuigen?	41.75
72	We weten dat we in onze 'capabilities' een taak te vervullen hebben rond luchtverdediging.	71.25
73	Dat is ook een van de topprioriteiten in de white paper die de Europese Unie heeft aangenomen.	38.9
74	Alleen hebben we rond de F-35 nog geen concrete beslissing genomen, of dat het toestel wordt dat voor die 'capability' het juiste is.	39.36
75	Klopt het dat dit akkoord nog niet rond is omdat uw coalitiepartner Vooruit dat koppelde aan een akkoord over de meerwaardebelasting?	42.42
76	Over de politieke intenties van coalitiepartners geef ik geen commentaar.	3.96
79	Ik heb er altijd zin in, ook al straal ik dat nooit uit.	3.59
80	Ja, en over die uitstraling gaan we het hier niet hebben.	4.64
82	Ons land heeft dan toch een defensieakkoord gevonden.	26.28
84	Het is belangrijk in de zin dat iedereen aanvoelt dat de wereld verandert en er veel onzekerheden zijn.	5.01
85	Wij zijn als Europeanen niet klaar voor die nieuwe wereld, dus we moeten ons daaraan aanpassen.	6.97
86	De NAVO heeft een aantal grote plannen en scenario's gemaakt en teruggerekend welke capaciteiten we nodig hebben om er in die scenario's voor te zorgen dat de burgers en het territorium beschermd worden.	11.12
87	Dus in die zin is het een belangrijke oefening, die brengt ook een zekere stabiliteit, ook aan het bedrijfsleven, om te weten welke capaciteiten er komen.	3.73
88	Voor ons land is het van groot belang om te investeren in het industriële weefsel.	13.64
89	We doen dan kennis op voor een aantal technologische ontwikkelingen die ook zeer nuttig zullen zijn in de commerciële sector.	3.92
90	Zo heeft het altijd gewerkt, ook in de VS. Wij moeten daar als Europeanen achter staan en daarop inzetten.	8.44
91	Tegelijkertijd hoorden we Bert net zeggen dat er behoorlijk wat rek zit op dat traject.	3.81
92	Het is nogal een engagement dat ons land doet, wat volgende regeringen misschien op zich zullen moeten nemen.	5.09
95	België wordt geconfronteerd met een aantal externe geopolitieke schokken en moet zich aanpassen.	5.88
96	Niet alleen België, ook de andere Europese partners.	10.62
97	Ze moeten een aantal engagementen nemen in een budgettair kader dat over meerdere legislaturen strekt.	4.64
98	Minister Prévot liet al vallen dat extra belastingen niet ondenkbaar zijn.	47.48
99	België geeft in totaal meer dan 17 miljard uit aan directe en indirecte subsidies voor brandstoffen, waarover de Europese Commissie recent nog heeft gezegd dat ze een obstructie vormen voor onze energietransitie.	47.35
101	Zet dat in een budgettair kader voor meerdere legislaturen.	5.77
103	En tot slot, belangrijk voor ons, zowel mobiliteit als weerbaarheid, in minder gunstige scenario's komen er grote hoeveelheden materiaal aan in onze havens.	4.09
108	Gezien een aantal technologische ontwikkelingen is het toch wel van belang om eens te kijken naar ons energienetwerk, ons datanetwerk en andere.	4.87
109	We moeten kijken welke stappen we vooruit moeten zetten.	4.44
110	In die twee laatste voorbeelden gaat het over de gewesten.	4.43
111	De hoogste politieke prioriteit is volgens mij, daar pleit ik al negen jaar voor, een samenwerkingsakkoord tussen de gewesten en de federale overheid.	4.33
112	Enkel dan kunnen die gewestelijke investeringen via de federale overheid gedeclareerd worden aan de NAVO.	10.01
114	Laten we het hebben over Mark Rutte, de NAVO-topman.	27.11
115	Hij stuurde blijkbaar een euforisch bericht naar Trump.	12.51
118	Er zal allerlei communicatie zijn tussen staatsleiders en regeringsleiders.	3.63
119	Het was een bericht vol trots, we hebben hen allemaal tot die 5% extra uitgaven gekregen.	11.55
121	De grote man in Washington moet altijd als overwinnaar uit de bus komen voor zijn eigen zelfbeeld.	21.04
122	Meneer Rutte speelt dat spel, soms misschien net iets te goed.	4.83
124	Eigenlijk moeten wij Europeanen tijd kopen, want wij moeten de Amerikanen aan boord houden.	7.01
131	U liet Oekraïne vallen, al die extra inspanningen gaan over de oorlog in Oekraïne.	69.94
132	Zelensky is er wel, maar hij mag niet meer aanschuiven voor de grote gesprekken.	6.81
133	Ja, en dat toont eigenlijk al aan wat er ons staat te wachten.	4.18
134	Zelensky wordt voortdurend verschoven in de planning, zodat hij niet te veel in confrontatie komt met Trump.	35.26
135	We weten dat Trump in zijn grote geopolitieke schema van het probleem Oekraïne af wil.	64.07
138	Voor het Amerika van meneer Trump is dat misschien een beleidsdoelstelling, maar voor ons Europeanen hangen daar grote gevolgen aan vast.	16.9
139	Als Oekraïne in de steek zou worden gelaten, implodeert Oekraïne.	22.85
141	Ik ben de afgelopen tijd meerdere malen naar de Baltische Staten en Polen geweest.	4.89
142	Zij praatten voortdurend op mij in om te zeggen: Beseffen jullie in West-Europa eigenlijk wel wat er gaande is?	4.87
143	Jullie moeten ervoor zorgen dat Oekraïne steun krijgt.	18.42
146	We werden vanmorgen wakker met een nieuwe deal van president Trump: een staakt-het-vuren tussen Israël en Iran.	50.67
147	Maar beide landen interpreteerden die wapenstilstand nogal flexibel en er volgden nog wederzijdse aanvallen.	9.31
156	We zien dat Iran een soort symbolische aanval heeft gedaan op de Amerikaanse basis, maar dat het eigenlijk al getelefoneerd was.	46.35
158	Maar blijkt dat achter de schermen Qatar een bijzonder belangrijke rol heeft gespeeld de afgelopen dagen, dat er communicatie is geweest tussen de VS en Iran via Qatar.	20.48
160	Gisteren toen dit gebeurde, zag ik op onze sociale media een oude bekende: Scott Ritter.	6.29
161	Hij is een bekende wapeninspecteur uit de tijd van de Irakoorlog.	13.1
163	Hij heeft gezegd dat Trump de limiet op 0 procent heeft gezet, van nucleaire opwerking.	33.3
165	Ja, tot een veel hoger niveau voor militaire doeleinden.	6.63
167	Maar eigenlijk zegt die wapeninspecteur 3,75 procent.	13.79
169	Ten tweede zegt hij vanuit zijn eigen ervaring en als tweede element: Zorg ervoor dat Amerikaanse wapeninspecteurs worden opgenomen in de teams van het Internationaal Atoomagentschap, en geef hen toegang.	7.59
170	Het was het agentschap zelf dat zei dat er een waas rondhing.	20.72
171	Het was het agentschap zelf dat zei dat er een waas rond hing.	23.23
172	We hebben een beetje naar een toneelstuk zitten kijken.	3.81
173	Dit is wel verwarrend, want de boodschap van Trump was dat Iran uitgeschakeld moest worden en dat het regime weg moest.	41.45
176	Ik denk dat we Trump stilaan doorhebben: hij moet de winnaar zijn.	5.43
177	Hij is flexibel in zijn aanpak als er nog iets uit komt.	3.95
178	Als hij kan zeggen dat het gevaar geweken is en hij dat heeft gedaan... Ziet Israël dat zitten?	9.68
180	Maar het is Donald Trump die heeft aangegeven dat hij de spelverdeler is.	32.16
182	Ze hebben een opportuniteit gebruikt, maar dat window sluit zich weer.	3.9
184	Er zullen zich andere dynamieken kunnen ontwikkelen en we zullen het weer gaan hebben over deze man, Benjamin Netanyahu.	6.3
185	Om af te ronden wil ik opnieuw terugkomen op de NAVO-baas Mark Rutte.	4.5
186	In hetzelfde bericht dat we net toonden, omschreef hij de aanval op Iran als volledig te verantwoorden, volledig terecht.	14.41
187	Kan je dit gerechtvaardigd noemen in termen van gerechtvaardigde oorlog en internationaal recht?	5.56
189	Straks moeten we ons nog de vraag stellen of het internationale recht wel bestaat.	6.49
190	De NAVO vertegenwoordigt een aantal waarden en normen.	9.41
191	Ik dacht dat België en andere Europese landen die Europese rechtsorde wilden verdedigen.	5.11
192	Misschien moeten een aantal regeringsleiders een gesprek hebben met Mark Rutte, want als we dat in de prullenmand gooien, is niks nog zeker.	4.71
195	De internationale rechtsorde, het handvest van de Verenigde Naties, de principes die we hebben afgesproken, ook over oorlog en vrede, zijn essentieel.	4.65
196	Als erbij zijn die dit de beschouwen als een vordje papier, Als erbij zijn die dit de beschouwen als een vodje papier, komen we weer in de jaren 30 terecht.	3.59
197	Er moet achter de schermen eens over gepraat worden.	3.85
198	Laatste vraag: is dit qua oorlogsvoering onder controle of staat er ons meer te wachten?	8.84
199	Het is moeilijk in te schatten wat de dynamieken zullen zijn.	3.99
202	Gaan de ontwikkelingen op het terrein toch nog verder?	5.78
203	We zullen moeten afwachten wat de verschillende dynamieken zijn.	3.89
204	Ik denk dat Iran verzwakt is en dat we daar op middellange termijn nieuwe ontwikkelingen zullen zien.	5.53
208	'De afspraak' volgt zo, met onder meer Rudi Vranckx.	5.41