Ter Zake 🇧🇪

_id	6873ae46d46cf16eb8737d4e
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/terzake/2025/terzake-d20250617
datetime	2025-06-17 20:00:00
description	We gaan naar Jens Franssen in Tel Aviv en Thomas De Graeve in Washington voor een laatste stand van zaken. De federale regering zal zich niet verzetten tegen de NAVO-norm op 5 procent. Toch waren er eerder kritische stemmen, onder meer de premier zelf noemde het “compleet crazy”. En dit weekend zeiden de partijvoorzitters van Vooruit, CD&V en MR hetzelfde in interviews. Anne Vanrenterghem volgde het Kamerdebat vandaag. Hoe gaat de regering dit betalen? En wat betekent dit voor ons? Pieterjan legt het voor aan Gert Peersman, econoom UGent. De Vlaamse regering wordt de grootste aandeelhouder van Brussels Airport. Bedoeling is om op termijn een deel van de aandelen opnieuw te verkopen. Wat zit erachter? En is het een communautaire zet? Ben Weyts, Vlaams minister van Begroting en Financiën, en Vlaamse Rand (N-VA), gaat in debat met Gwendolyn Rutten, Vlaams parlementslid (Open VLD).

 

Statements

idx	statement	score
5	België zal zoveel geld op tafel leggen als de NAVO vraagt.	26.17
7	Zeker gezien onze budgettaire toestand en de toestand waarin Defensie verkeert, is dat natuurlijk een enorme stijging.	20.47
8	Daar zit niemand op te wachten, maar je moet een beetje realistisch zijn.	4.02
9	Econoom Gert Peersman vertelt ons dadelijk heel concreet wat dit financieel betekent per gezin.	10.6
10	En de Vlaamse regering pompt een pak geld in de luchthaven van Zaventem en wordt zo de grootste aandeelhouder.	21.43
12	Gwendolyn Rutten gaat in debat met N-VA-minister Ben Weyts.	24.31
15	Want de vraag op dit moment is: gaan de Amerikanen Iran aanvallen?	21.67
18	Vertel ons, wat zijn de verwachtingen daar over wat de Amerikanen gaan doen?	6.38
19	Misschien beginnen door mee te geven dat het allemaal heel snel evolueert.	4.3
20	Gisteren vroeg Israël nog aan de Verenigde Staten om hen te helpen met het inzetten van die zware, strategische bommenwerpers, alleen die kunnen de zware bommen afwerpen waarmee ze ondergrondse nucleaire sites zouden kunnen bombarderen.	44.47
22	De voorbije dagen hebben de Verenigde Staten een aantal tanken, vliegtuigen en gevechtstoestellen naar Europa overgebracht.	52.57
23	Maar nu gaat het over tot 20 tanktoestellen, een soort vliegende tankstations, die allemaal richting het Midden-Oosten vliegen.	11.42
24	Daar komen ook nog vliegdekschepen bij en dan kom je aan 150 extra gevechtstoestellen uit.	16.39
25	Tel daar dan nog bommenwerpers bij in de Indische Oceaan, en dan zie je dat de Verenigde Staten in een paar dagen tijd een formidabele gevechtsmacht bij elkaar hebben getrokken.	8.29
26	Die vliegdekschepen worden begeleid door destroyers, toestellen met nog tientallen raketten.	12.0
27	Het regime in Iran doorstaat een aantal moeilijke uren en dagen.	9.89
28	Een paar uur geleden is het internet in Iran bijna volledig weggevallen.	84.56
37	Ja, achter mij in het Witte Huis zit de president samen met zijn nationale veiligheidsraad.	11.97
38	Dat was de reden dat hij gisteren onverwacht is weggegaan van de G7-top in Canada.	22.08
39	Hij had belangrijke zaken te behandelen in verband met het conflict tussen Israël en Iran.	14.85
40	Er kwamen vragen over, Emmanuel Macron leek te suggereren dat er een nieuw diplomatiek proces was opgestart.	51.73
42	Hij zei dat hij zijn veiligheidsraad niet enkel bijeen zou roepen voor een staakt-het-vuren, hij zei dat hij iets beters en groters voor ogen had: een definitief einde van dit conflict.	5.57
44	We kunnen niet in zijn hoofd kijken, maar hoever zal Amerika zich willen wagen?	5.85
45	Er is een opvallende toonverandering bij Donald Trump.	14.02
46	De voorbije dagen hoorden we hem praten over dat mogelijke diplomatieke proces met Iran.	9.03
48	Jens sprak al over de opbouw van oorlogsschepen in de Arabische Golf, dichter bij Iran.	15.23
49	Hier in de VS horen we ook steeds meer praten over die 'bunker busters', die heel zware bommen die ontworpen zijn om diep in de grond door te dringen.	24.16
51	Israël wil die bommen om nucleaire faciliteiten uit te schakelen, maar ze hebben die bommenwerpers niet.	70.93
52	De Amerikanen moeten een belangrijke beslissing nemen: gaan ze die bommenwerpers en ander militair materieel inzetten in Iran?	27.75
54	Dan is Amerika opnieuw verwikkeld in een grote oorlog in het Midden-Oosten.	36.95
55	Dat ligt moeilijk, want Donald Trump is verkozen omdat een groot deel van zijn achterban geen conflicten meer wil.	18.78
56	Donald Trump noemde zichzelf de president van de vrede.	57.61
57	Wel, we staan potentieel voor een nieuw groot conflict in het Midden-Oosten.	6.93
59	België zal de defensie-uitgaven optrekken naar 5 procent van het bruto binnenlands product, net zoals de NAVO dat vraagt.	43.46
60	Dat heeft de premier vandaag nog eens duidelijk gemaakt in de Kamer.	15.85
62	Meerdere coalitiepartners hebben grote vragen bij die 5 procent.	46.05
63	Voor alle duidelijkheid, 5 procent betekent: 3,5 procent harde defensie-uitgaven, en 1,5 procent naar infrastructuur.	16.16
64	Anne Vanrenterghem meet de temperatuur in de Wetstraat.	6.06
66	Een aantal uitspraken van partij- voorzitters binnen de meerderheid weergalmen nog door de gangen wanneer de commissies Buitenland en Defensie samenkomen.	5.21
67	En toch: ons land zal zich niet verzetten tegen de nieuwe NAVO-norm van 5 procent.	61.55
68	Dat akkoord is vrijdag al gemaakt, na een toelichting van waar we staan.	14.04
69	Is het niet wat vreemd dat partijvoorzitters in het weekend nog altijd zeggen dat het allemaal belachelijk is?	7.41
71	Ik ben al weken bezig met heel wat internationale contacten, bilateraal en multilateraal.	3.63
72	Ik focus mij op de termijn waarin het gerealiseerd moet worden, het budgettaire traject waarin het moet worden gerealiseerd, eventueel op de review in 2029 van de wereld zoals die er dan uitziet.	3.57
74	Daar ben ik ook al heel lang en intensief mee bezig.	3.42
75	Het zou altijd beter zijn als je dat in rust en kalmte kan doen.	5.09
76	In de zaal klinken de meerderheidspartijen iets milder, maar toch nog met de handrem op.	3.99
77	Ik denk dat het duidelijk is dat we als klein land nog moeilijk onder die verhoging uit kunnen.	5.72
78	Maar voor ons zijn er toch nog een viertal of vijftal punten die heel erg belangrijk zijn.	3.68
79	Een eerste punt is dat we toch voor een eigen traject moeten gaan.	4.39
80	Het is duidelijk dat de twee procent er deze legislatuur is en blijft en dat we na deze legislatuur naar een verhoging kijken.	13.67
81	Ik doe echt mijn uiterste best om er geen euro aan toe te voegen.	3.74
84	Maar als het zo zal zijn dat we naar 3,5 moeten gaan in tien jaar en er is een groeipad aan verbonden, dan zal de regering zich moeten beraden na de NAVO-top in Den Haag en dan zullen we dat dus moeten doen.	15.3
86	Hier komt men ons vandaag dan vertellen dat 11 miljard extra om aan 3,5 procent te geraken geen enkel probleem is.	20.68
87	Dus om 3,5 procent aan defensie te geven, zullen we 24 miljard nodig hebben.	14.11
89	Er zouden 22 meerwaardetaksen nodig zijn om daar te geraken.	14.68
90	Absoluut geen probleem, probeert onze regering ons wijs te maken.	4.47
91	Heel die communicatie, al die simplistische boodschappen van dit weekend, dat was één grote show, puur theater.	3.53
92	Want u zegt hier dat het vrijdag al afgesproken was.	12.28
93	Vrijdag heeft het kernkabinet de beslissing genomen om die 5 procent af te kloppen.	12.11
94	Ik kan me voorstellen dat de voorzitters van uw coalitiepartners op de hoogte zijn van die uitkomst.	3.79
95	De premier hoopt luidop dat het nu wat stiller blijft bij de partijvoorzitters, want er zijn nu al ongeruste telefoons uit het buitenland, beweert hij.	17.82
97	We horen Bart De Wever hier zeggen dat hij zijn best gaat doen om er geen euro meer van te maken.	10.33
98	Maar die 5 procent van het bbp, dat is zo abstract.	10.0
101	Maar als je kijkt naar wat we aan voeding spenderen, is dat ook 5 procent van het bbp.	57.23
102	Dat is wat we inruilen aan koopkracht voor meer defensie.	7.0
104	3,5 procent naar defensie, 1,5 procent kan naar infrastructuurwerken.	46.07
108	Ondanks die hervormingen, zullen de vergrijzingskosten nog verhogen.	5.19
109	Daar komt nog meer bij en dan komt defensie daar nog bovenop.	6.56
110	Uiteindelijk moet dat betaald worden met belastingen.	7.96
111	Ook al bespaar je op uitgaven, je kan dit niet terugbrengen.	5.06
112	Er zullen veel belastingverhogingen aankomen de komende tien jaar.	11.73
113	Bart De Wever is naar de kiezer getrokken met de slogan dat hij het land financieel op de rails wil krijgen.	18.57
114	Met wat er nu voorligt en als ik u hoor, wordt dat een moeilijk verhaal.	4.3
116	Dit zijn uitgaven die er pas in de volgende regeerperiode bij komen.	6.17
117	Men heeft nu al ruim gerekend in de begrotingstabellen.	6.77
118	Er komt ook een belastingverlaging aan het einde van deze regeerperiode.	8.48
119	Met een ongedekte cheque en hetgeen erna komt, is het de vraag of dat realistisch is.	4.64
121	Veiligheidsexperts zeggen dat deze ingrepen moeten gebeuren.	24.46
122	Als u dit louter economisch bekijkt, vindt u die 5 procent dan te rechtvaardigen?	7.71
123	Ter eerste is het absurd dat dit wordt uitgedrukt als een percentage van het bbp.	7.37
125	Als bedrijven productiever worden, stijgt het bbp en dan moet je meer uitgeven aan defensie, terwijl dat er los van staat.	63.79
127	Dat is een land dat in oorlog is met heel veel andere landen.	4.77
128	Het gaat ook over solidariteit met bijvoorbeeld de Baltische staten.	15.66
129	De dreiging zit vooral daar, het gaat meer over solidariteit dan over pure defensie.	4.13
130	Maar ik vraag me af of de cijfers niet wat opgeblazen zijn door experten.	4.95
131	Vraag aan gezondheidexperten wat je nodig hebt voor de zorg, dan zijn dat altijd bedragen die hoger zijn dan wat we nodig hebben.	4.2
132	Uiteindelijk hebben we nu ook goede zorg met minder middelen.	6.9
133	De vraag is of het niet met minder kan. We hebben enorm veel ministers die niet op elkaar afgestemd zijn.	5.05
134	Eén Europees leger zou efficiënter zijn en heel veel minder middelen kosten.	9.52
135	De ratingbureaus zijn niet meer zo vriendelijk voor ons land.	31.54
138	Onze rating is niet superlaag, maar de verlaging is terecht.	3.92
139	We hebben een begrotingsprobleem en er is niet direct een oplossing.	8.53
140	De begroting gaat achteruit en defensie komt daar nog bij.	33.68
142	We hoeven niet ongerust te zijn over het feit dat het de rente verhoogt.	10.9
143	Maar het is vooral een signaal aan de regering dat de bureaus er geen vertrouwen in hebben.	8.0
144	We gaan het zo nog hebben over de luchthaven van Zaventem.	10.06
146	Er wordt een pak geld op tafel gelegd om meer aandelen te verwerven.	6.69
149	Het is geen begrotingsuitgave, er staan schulden en activa tegenover.	6.76
151	De overheid die dat aanwerft, dat is op zich een beetje vreemd.	6.88
152	Maar er kan een strategisch belang zitten in een luchthaven.	5.93
153	Dat is eerder een politieke discussie dan een economische.	4.76
156	Vandaag werd er in het Vlaams Parlement flink gedebatteerd over de luchthaven.	15.87
157	De Vlaamse regering legt flink wat geld op tafel om de grootste aandeelhouder te worden.	67.63
158	Ben Weyts en Gwendolyn Rutten komen daarover debatteren.	10.54
160	Vlaanderen wordt met de overname van de aandelen van een Canadees pensioenfonds in één klap veruit de grootste aandeelhouder van de nationale luchthaven, met een belang van iets meer dan 40 procent.	55.62
161	De ombudsdienst kreeg na het nieuws al meteen klachten binnen.	12.32
162	En vooral mensen in Brussel die bijvoorbeeld bang zijn dat er meer vliegtuigen over hun hoofd zullen vliegen, dat ze meer geluidsoverlast zullen ervaren.	38.88
163	Ze denken bijvoorbeeld dat Vlaanderen als gewest de vliegprocedures zal kunnen aanpassen.	15.4
164	Het zijn vooral vragen van die aard die we momenteel binnenkrijgen.	3.66
166	We proberen iedereen daarover ook zo snel mogelijk gerust te stellen.	3.67
167	Het blijft een bevoegdheid van de federale staat, dus dat is iets dat absoluut niet gaat veranderen omdat Vlaanderen nu de grootste aandeelhouder is van de nationale luchthaven.	49.98
168	Dat de overheid nu meerderheidsaandeelhouder is van Brussels Airport, is niet zo gek.	22.75
169	Bij de ons omringende luchthavens zoals Schiphol en Frankfurt is dat ook zo.	48.38
171	De focus zal nu wel minder op winstmaximalisatie liggen.	3.81
172	De grootste aanwijzing daarvoor was dat er altijd wel veel winstbejag was.	5.72
173	Er zijn veel vastgoedinvesteringen gebeurd in het verleden, zoals hotels en kantoorruimtes.	15.93
174	Dat zijn grote investeringen, maar die brengen natuurlijk meteen ook veel geld in het laatje.	3.88
176	Daaraan kunnen we zien dat het type investeringen destijds, zeker vanuit commercieel oogpunt, heel gunstig waren.	4.49
178	Maar ze hopen bij de ombudsdienst dat Vlaanderen ook andere investeringen zal doen.	30.54
180	Als ombudsdienst pleiten wij bijvoorbeeld al heel lang voor een geluidsmuur, eentje die het hele luchthaventerrein omringt.	8.32
181	Hier achter mij zie je een deel van de geluidsmuur, die lang geleden gebouwd is.	3.43
182	Maar dat is enkel een stukje, en over een paar honderd meter houdt die weer op.	4.51
183	Ook op de luchthaven zelf zijn er volgens de ombudsdienst investeringen mogelijk.	29.82
184	We kunnen ook denken aan het bouwen van een overdekte loods waarin we motoren van de vliegtuigen kunnen testen.	18.24
185	Momenteel is daar een open plaats voor, daardoor is er nog altijd wat geluid van het luchthaventerrein dat tot bij de omringende gemeentes komt.	8.28
186	Maar als we breder denken, kunnen we ook denken aan het Vlaamse Gewest dat nu geluidsnormen aan de grond vastlegt, zoals het Brusselse Gewest die ook heeft.	31.32
187	Dat zou zeker kunnen helpen om de geluidsoverlast voor iedereen in Vlaanderen te verminderen.	15.69
188	We hebben vandaag een brief gestuurd naar minister Diependaele om aan te geven dat we hopen dat ze dit aangrijpen als een opportuniteit om bepaalde investeringen te doen die in het verleden niet gebeurd zijn.	16.71
190	Wij hopen altijd op antwoord, maar we weten nooit of het komt.	3.61
191	Goedenavond, Ben Weyts, Vlaams minister voor Begroting en Vlaamse Rand.	7.56
193	Tegenover Gwendolyn Rutten van Open Vld, ook uit Vlaams-Brabant.	6.61
194	We hebben net gehoord hoeveel geld er nodig is voor defensie.	11.63
195	Legt u eens uit aan de Vlaming waarom er 2,77 miljard op tafel wordt gelegd voor de luchthaven.	44.67
196	Het is een unieke kans om te doen wat men ook in het buitenland doet, Schiphol en München bijvoorbeeld.	4.41
199	Guy Verhofstadt heeft destijds een fout gemaakt, et zoals de verkoop van strategische nutsvoorzieningen.	15.66
200	Electrabel is voor een appel en een ei verkocht en nu moeten we bedelen voor een aandeel in onze kernenergie.	20.25
201	We moeten fouten uit het verleden rechtzetten en iets in de pap te brokken hebben in cruciale sectoren zoals een luchthaven.	5.31
202	Er kwam een persbericht van Brussels Airport Company.	7.86
206	De strategie van het businessplan moet gevrijwaard kunnen worden.	4.24
207	Het is pas enkele maanden geleden dat men een investeringsplan bekend heeft gemaakt.	7.96
208	Je loopt anders het risico dat buitenlandse fondsen op zoek gaan naar snelle cash en dat investeringsplan met langetermijnrendementen terug zouden trekken.	5.06
209	Daarom vind ik het slim om te zorgen voor een Vlaamse verankering.	5.62
210	Meneer Ben Weyts zegt dat het belangrijk is voor de strategische verankering, voor Vlaams zeggenschap.	10.32
212	Ik heb begrip voor strategische acquisities en in economisch moeilijke tijden is dat een valabel argument.	4.54
214	U noemt dat een unieke kans, ik noem dat een slechte deal.	3.65
215	In documenten van de Vlaamse regering staat dat er veel te veel wordt betaald.	71.62
216	Men noemt dat een strategische premie, daar verwijst hij zelf naar.	9.07
217	Het is vreemd dat je een strategische premie gaat betalen als in datzelfde document staat dat je een deel van je aandelen weer gaat verkopen.	9.41
219	Een slechte deal, maar het principe van zeggenschap, daar staat u voor open?	5.61
221	Waarom moet een Vlaamse overheid daar dan te veel voor betalen met een slechte vergunning die is afgeleverd, die gaat zorgen voor een krimp van de luchthaven?	68.95
224	Uw collega, mevrouw Demir, heeft er een plafond op gelegd.	8.04
225	Zelfs met stille vliegtuigen kan de luchthaven niet meer groeien.	56.85
226	Het feit dat wij die investering kunnen doen en grootste aandeelhouder kunnen worden, is dankzij Open Vld.	5.29
227	We hebben destijds met de Vlaamse regering beslist dat we in wilden gaan op dat aanbod.	14.82
228	We hebben tegenwerking gekregen, maar finaal hebben we 1,8 procent kunnen verwerven.	11.69
229	Het is dankzij die 1,8 procent dat we voorkooprecht kunnen uitoefenen.	22.75
230	Ik wil even weg van de discussie over de hoogte van de prijs.	3.75
234	Als we kijken naar de vernieuwing van de luchthaven, de omgeving.	4.67
235	Dat lag een maand geleden eigenlijk al vast, toen jullie nog 1 procent hadden.	6.28
237	Het is geen investeringsmaatschappij als alle andere, ze hebben een maatschappelijk oogmerk.	3.81
238	Ze proberen ook te kijken naar de maatschappelijke meerwaarde.	8.57
239	Die geluidsmuur die we zagen, is dat iets... Er moeten sowieso investeringen gedaan worden voor de luchthaven en dat zal ook wel gebeuren.	9.67
240	Wij streven ook andere belangen na, dat is goed voor de hele maatschappij.	3.85
241	Wij trekken een strategische sector een beetje naar ons toe.	4.07
242	Het is een fout geweest om dat voor een appel en een ei te verkopen en dat trekken we nu recht.	10.97
244	Jullie hebben tijdelijk 39 procent, verworven voor een veel te hoge prijs.	64.02
245	Het is niet zeker of de verkoop aan hetzelfde rendement gebeurt.	3.99
246	Ik vind het inderdaad opvallend dat het weer verkocht wordt.	3.98
247	Samen met ons in de Vlaamse regering was u akkoord dat we een klein aandeel zouden verwerven zonder zeggenschap of dividend, dat was oké.	27.97
248	Maar nu we een grotere participatie hebben met veel zeggenschap en dividenden, is dat niet oké.	4.49
249	Als je voorkooprecht hebt, is dat een kans die je krijgt.	7.06
250	Dat wil niet zeggen dat het veel te duur moet kopen.	4.18
254	U verantwoordt dit door te zeggen dat het een strategische verankering is.	6.35
255	Maar tegelijkertijd zegt u dat een deel van de aandelen weer verkocht wordt.	7.3
261	Het getuigt van goed huisvaderschap dat, wanneer je een investering doet, je die investering permanent evalueert.	6.11
262	Als je de doelstelling kan realiseren met minder aandelen en een deel kan verkopen, verkoop je toch een deel?	10.51
265	De havens van Antwerpen en Brugge, daar is de stad ook aandeelhouder in het bedrijf erboven.	9.92
269	Hier is Vlaanderen alleen, zonder rekening te houden met de rest van ons land, gaan zeggen dat ze meer participatie wilden.	17.9
270	Dit is vooral goed voor het Canadese pensioenfonds, terwijl onze gepensioneerden moeten inleveren.	6.28
271	En jullie willen met Vlaanderen dan nog extra betalen.	5.21
275	De N-VA wil gewoon een Vlaamse leeuw op de luchthaven zetten.	29.99
276	We gaan het dadelijk over dat communautaire hebben, want het mag duidelijk zijn: de luchthaven van Zaventem is al heel lang een politiek en communautair explosief dossier.	53.77
278	ZE ROEPEN DOOR ELKAAR De nationale luchthaven van Zaventem, al meer dan 20 jaar stok in het communautaire hoenderhok.	7.25
281	Een minister kan niet gedurende een of twee dagen... Als je daar niet tegen kunt, moet je hier niet komen wonen.	7.45
282	Nachtvluchten, spreidingsplannen, belangenconflicten.	13.54
283	Er is geen regering die niet sukkelt met wat Bert Anciaux ooit bestempelde als een klotedossier.	6.57
284	Men spreekt enkel over Bruxelles National als het gaat over de lusten maar het is Zaventem als het gaat over de lasten.	8.84
285	De institutionele atoombom die men hier vandaag legt... Met zulke woorden wordt het altijd moeilijker.	5.03
288	De nieuwe vindt een grotere Vlaamse participatie in de nationale luchthaven toch ook niet zo fijn.	15.94
290	Want dat was ook een beetje de droom van de nationalisten van N-VA. Al in 2022 hadden ze een wetsvoorstel ingediend om van de Belgische luchthaven een Vlaamse luchthaven te maken.	30.9
291	Voor ons is het heel duidelijk: Arizona heeft beslist om van een Belgische luchthaven een Vlaamse luchthaven te maken.	53.93
292	De Franstalige partijen maken zich zorgen, vindt u het een goede zaak?	8.61
294	De luchthaven van Zaventem is de grootste werkgever van het Brusselse Gewest.	29.76
295	Den tweede hebben we ook federaal aangeboden om mee met ons te investeren.	6.68
296	Maar zij waren niet geïnteresseerd, dan moet je hier niet komen jammeren.	3.68
297	Het is een luchthaven van nationaal belang, maar die ligt in Vlaanderen.	11.32
298	De Vlaamse regering wil die zo veilig mogelijk stellen en de belangen van de Vlamingen behartigen.	18.56
299	Ja, ik denk dat we de eerste stap zien naar een Vlaamse nationale luchthaven en niet naar een Belgische nationale luchthaven.	6.04
300	Je kan ervan uitgaan dat die slechte vergunning conflicten met zich mee gaat brengen.	6.19
301	Als je niet eens met Wallonië en België aan tafel gaat zitten, vraag je om problemen.	4.85
304	Ik denk dat u andersom met uw woede geen blijf zou weten.	4.23
305	U vindt Vlaams vies, dit is een echte Vlaamse verankering.	9.39
307	U was vanavond in het blauw en u in de Vlaams-nationale kleuren.	4.43
309	De activiteit afbreken op het leukste moment, dat gaan wij ook doen.	3.94