Ter Zake 🇧🇪

_id	6873ae46d46cf16eb8737d4f
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/terzake/2025/terzake-d20250616
datetime	2025-06-16 20:00:00
description	Na de Israëlische luchtaanvallen op Iran, van donderdag op vrijdag, blijven de luchtaanvallen aan beide zijden aanhouden. Premier Netanyahu verklaarde dat Operatie Rijzende Leeuw noodzakelijk is om “de Iraanse dreiging voor het overleven van Israël terug te dringen”. Maar is een regimewissel in Iran het werkelijke doel van Netanyahu? En hoe stevig is het Iraanse Ayatollah regime? Inge Vrancken geeft duiding in de studio. Amerikaans president Trump heeft opdracht gegeven tot nieuwe operaties tegen migranten in Los Angeles, Chicago en New York. Hij wil daarmee “het grootste massadeportatieprogramma in de geschiedenis” realiseren, en viseert naar eigen zeggen steden die gerund worden door “extreemlinkse democraten”. We gaan live naar Thomas De Graeve in de VS. De Antwerpse kunstenaar Guillaume Bijl (79) is zondagochtend overleden. Hij verwierf bekendheid voor zijn installaties en sculpturen, vaak met een absurde en surrealistische inslag. Zijn werk is te bewonderen in Belgische musea maar ook in de openlucht zoals aan het MAS in Antwerpen. Willem Van Mullem blikt samen met de Belgische kunstenaar Rinus Van de Velde terug op zijn oeuvre.

 

Statements

idx	statement	score
1	De wederzijdse aanvallen tussen Israël en Iran gaan nog altijd door.	29.21
3	President Trump wil de massadeportaties van migranten nog verder opdrijven.	85.95
4	En wat was de betekenis van kunstenaar Guillaume Bijl, dit weekend overleden?	8.3
5	Wat een heel goede kunstenaar... Maar weinigen kunnen dat.	4.0
6	...doet, is dat die je op een andere manier naar de werkelijkheid laat kijken.	5.35
7	Dat heeft Guillaume echt gedaan voor heel veel mensen.	4.17
10	Nadat Israël in de nacht van donderdag op vrijdag begonnen is met de luchtaanvallen tegen Iran, blijven de beschietingen over en weer doorgaan.	61.07
11	Een paar uur geleden bombardeerde Israël nog de Iraanse staatszender, live te volgen op tv.	51.2
12	Maar ook in Israël vallen slachtoffers, het raketschild blijkt niet waterdicht.	76.96
14	LUCHTALARM Het luchtalarm zijn ze in Israël best wel gewoon.	27.31
18	Enkele raketten uit Iran worden niet onderschept door de luchtafweer.	59.46
21	Politieke en militaire leiders komen de plek bezoeken.	6.77
22	Ook president Herzog komt kijken en is onder de indruk van de schade.	5.86
23	Ook Haifa is zwaar getroffen, daar is de brand in de olieraffinaderij nog altijd niet onder controle.	77.8
24	Maar over de militaire doelen die het Israëlische leger bereikt heeft in Iran, is premier Netanyahu zichtbaar trots wanneer hij de piloten van de luchtmacht bezoekt en bedankt.	13.28
25	Vanuit Iran krijgen we bijna alleen maar niet geverifieerde beelden via sociale media.	46.15
26	Israël zegt dat het vooral militaire doelwitten aanvalt.	48.74
27	Iraanse media spreken over een militair complex bij Teheran.	64.21
28	Toch zou ook een ziekenhuis geraakt zijn met zware schade aan de afdeling intensieve zorg.	13.88
29	Namiddag is ook de staatsomroep in Teheran gebombardeerd.	32.68
30	Live op televisie Even later ging het anker naar verluidt verder met de uitzending vanop een andere locatie.	8.21
33	Gaan beide partijen opnieuw een nacht in van wederzijdse bombardementen?	5.96
36	Iran heeft wel aangegeven, en dat is opmerkelijk, via enkele Arabische landen om een boodschap door te geven aan de Israëli's en de Amerikanen, dat ze onmiddellijk een staakt-het-vuren willen en zich flexibel zullen opstellen in de onderhandelingen over het kernprogramma.	18.33
39	Zelfs premier Netanyahu heeft er op de Amerikaanse televisie ook al op gereageerd, dus het gaat allemaal snel.	13.06
40	Hij liet eigenlijk verstaan dat er voor hem niet hoeft gepraat worden, want hij gelooft het regime niet als ze zeggen dat ze het kernprogramma opgeven.	13.08
41	Dus een mogelijk diplomatiek overleg zit er niet meteen in?	7.83
44	Misschien hebben de Amerikanen nog een beetje invloed op de Israëli's.	15.66
45	De laatste dagen kon je je afvragen hoe groot die invloed nog is.	3.8
47	Iran liet vandaag ook weten dat ze een procedure willen starten om uit het kernwapenverdrag te stappen.	56.55
49	Als je daaruit stapt, wil dat eigenlijk zeggen dat je vindt dat je wel kernwapens mag hebben.	5.85
50	Tegelijkertijd kwam de boodschap: we willen geen kernwapens hebben.	8.54
52	Het is een aankondiging of aanzet om in het parlement eventueel te gaan praten daarover.	11.4
54	Daaraan merk je, denk ik, dat het Iraanse regime voelt dat ze deze intensiteit niet lang kunnen volhouden.	5.18
56	We hadden het daarnet over mogelijke diplomatieke bemiddeling.	12.18
57	Rusland liet vandaag weten dat ze de situatie bespreken met de VS en ook contact houden met Israël en Iran.	23.36
58	Neem me niet kwalijk dat ik het zo formuleer, maar dit lijkt stilaan surrealistisch, de rol van Rusland.	4.93
59	Ja... Maar als we kijken naar de recente geschiedenis, dan zie je dat er in de internationale politiek vaak heel weinig principes zijn, maar dat er vooral veel opportunisme is.	6.41
60	Heel veel landen en leiders kijken conflict per conflict waar ze staan.	23.09
61	Ze kunnen in het ene conflict tegen een land zijn en in het andere conflict een bondgenoot zijn.	5.12
63	Premier Netanyahu was blijkbaar van plan om de Iraanse ayatollah Khamenei te laten ombrengen.	58.78
65	Dat melden de nieuwszenders in de VS. Netanyahu zelf wil het bericht bevestigen noch ontkennen, maar hij zegt wel aan te sturen op een regimewissel.	22.25
66	Wat moet u weten over de islamitische republiek in Iran?	19.8
68	Na een jaar van protesten wordt de westersgezinde sjah Mohammad Reza Pahlavi verdreven.	11.51
69	De sjiitische geestelijke ayatollah Khomeini keert terug na 15 jaar ballingschap.	27.95
71	Op de luchthaven van Teheran wachten miljoenen mensen hem op.	16.33
72	Na een referendum vormt hij Iran om tot een islamitische republiek.	32.0
73	Sluiers en lijfstraffen zijn de eerste opvallende tekens.	26.94
74	Khomeini kondigt meteen aan dat de islam weer de dwingende leidraad wordt voor het openbaar leven.	25.12
75	Het volk vindt zichzelf terug na de overhaaste verwestering.	62.8
77	Universiteiten worden hervormd, het ambtenarenapparaat wordt gezuiverd en seculiere groeperingen worden onderdrukt.	5.98
78	Wanneer ayatollah Khomeini in 1989 sterft, wordt president Ali Chamenei gepromoveerd tot opperste leider.	53.46
79	Als ayatollah krijgt hij de belangrijkste religieuze en politieke controle over het land, boven de president en het parlement.	11.38
80	Ondertussen groeit de kloof met Israël en het Westen.	5.31
81	In 2005 wordt de conservatieve Mahmoud Ahmadinejad verkozen tot president.	11.75
82	Ahmadinejad is tegen Israël en voorstander van het Iraanse kernprogramma.	52.93
83	Maar langzaam komen er de eerste barsten in het regime.	3.82
84	Wanneer Ahmadinejad in 2009 herkozen wordt, trekken honderdduizenden mensen de straat op tegen vermeende verkiezingsfraude.	68.44
87	Onder de gematigde president Rouhani volgt een periode van dooi met het Westen.	23.37
88	Hij sluit in 2015 een akkoord om het kernprogramma in te perken.	10.46
91	En die economische sancties van de VS laten zich voelen.	12.58
94	In 2022 leidt de dood van Mahsa Amini na een arrestatie door de zedenpolitie wereldwijd tot verontwaardiging.	60.4
95	Er volgen grote volksprotesten onder het motto: Iraanse vrouwen verbranden hun hoofddoeken.	78.35
97	Ondanks al die onrust is er al 36 jaar lang één constante: ayatollah Ali Chamenei.	6.18
99	Deze Ebrahim Raisi was zijn gedoodverfde opvolger, maar hij overleed vorig jaar bij een helicoptercrash.	29.01
100	En dus is de prangende vraag: wie zal hem opvolgen?	4.54
102	Opvallend was dat hij zich vorige vrijdag rechtstreeks tot het Iraanse volk richtte.	7.72
103	Volgens Amerikaanse media wilde Netanyahu de ayatollah vorige week zelf al uitschakelen, maar president Trump zou dat plan tegengehouden hebben.	58.74
104	Was dat of is dat een ernstig plan, om ayatollah Khamenei om te brengen?	16.96
106	In datzelfde interview deze vooravond heeft hij de vraag ook gekregen en zegt Netanyahu wel dat het voor hem geen escalatie zou zijn, maar het einde van deze oorlog.	29.08
107	Als zoiets zou gebeuren of gebeurd zou zijn, wat zijn de gevolgen?	5.7
109	Sowieso hebben we heel weinig zicht op het sentiment en de situatie in Iran, want het is een heel gesloten land.	4.78
110	Het is absoluut zo dat de overgrote meerderheid daar af wil van het theocratische regime en de dictatuur.	12.67
113	Het is een gevaarlijk moment, want er staat niemand klaar in Iran om de macht over te nemen.	6.95
115	Je riskeert dan wel om in een ongelooflijke chaos terecht te komen.	5.07
118	Als we kijken naar Khamenei, ik kan me voorstellen dat in de huidige situatie de druk op hem ook enorm wordt opgedreven.	4.51
119	Ja, je voelt dat Iran dit niet heel lang kan volhouden.	5.12
120	Er wordt geschat dat ze zo'n twintigduizend raketten hebben, maar het Israëlische leger heeft waarschijnlijk al twee derde vernietigd en kan wel heel lang doorgaan.	37.71
121	Iran kan het niet volhouden en dus wordt de druk op het regime en de geestelijke leider heel groot.	6.59
125	Je kan wel een persoon weghalen, maar dit is een heel systeem en dat is daarmee niet verdreven.	4.25
127	Is er niemand die in aanmerking komt om de leemte op te vullen?	5.88
128	Er is veel oppositie en velen van hen zitten in het buitenland, maar ze zijn verdeeld.	5.84
129	Er zijn redelijk wat mensen die kijken naar Reza Pavlavi, destijds de kroonprins van Iran, de zoon van de verdreven sjah.	10.13
130	Hij woont sinds de revolutie in de VS. Sommige mensen zeggen dat hij het meeste ervaring heeft en het eventueel zou kunnen.	6.07
131	Anderen zien in hem een corrupt iemand, een marionet van de VS en het Westen.	4.47
133	Op zijn minst verwachten ze dat de Iraniërs zelf mogen kiezen wie hun nieuwe leiders worden.	5.31
135	Vandaag horen we dat er wel degelijk verzet komt, van activisten en ook van filmregisseurs.	5.32
136	Tegelijk weten we weinig van wat er echt leeft onder de bevolking.	6.85
137	We zien wel af en toe beelden van het verzet, maar wat leeft er precies?	5.77
138	Het verzet is groot, dat mogen we niet onderschatten.	3.73
142	Het zou kwestie zijn om dat eventuele verzet georganiseerd te krijgen.	5.0
143	Voor veel Iraniërs ligt het moeilijk dat het vuur aan de lont is gestoken door Israël.	18.82
144	Ik weet niet of ze zich achter Israël willen scharen om het regime te verdrijven.	8.04
146	Ze vinden dat ze in het verleden te weinig internationale steun hebben gekregen om het door te duwen.	10.67
147	Ik wil eindigen door nog een keer te kijken naar Israël.	3.95
148	Dat moet zich nu heel druk bezig houden op twee oorlogsfronten.	4.13
150	Toch nog wel even en zeker zolang ze de steun hebben van de VS. Als we kijken naar Gaza vandaag... We hebben het er al enkele dagen niet over, maar het geweld gaat daar in alle hevigheid voort.	14.99
151	Vandaag zijn er 68 Palestijnen gedood bij luchtaanvallen.	85.33
152	Er zijn 40 Palestijnen doodgeschoten bij het distributiecentrum van de omstreden hulporganisatie.	85.47
153	Elke dag worden gemiddeld 100 Palestijnen gedood en dan hebben we het nog niet over de gewonden.	90.31
154	Terwijl de wereld de blik naar een andere plek richt, blijft er zit heel veel geweld in Gaza en ook op de Jordaanoever.	11.4
156	Er komen nieuwe operaties tegen migranten in Los Angeles, Chicago en New York.	75.16
158	Hij zei ook dat hij het grootste massadeportatieprogramma in de geschiedenis wil realiseren, en viseert naar eigen zeggen steden die gerund worden door 'extreemlinkse Democraten'.	7.17
164	Trump organiseert een militaire parade in Washington DC.	23.38
166	Maar terwijl in Washington de verjaardag van het leger en de president gevierd worden, komen Amerikanen in de rest van het land op straat.	15.65
167	Trumps spierballengerol en zijn hardhandig optreden tegen wie illegaal het land binnenkwam, worden niet door iedereen gesmaakt.	28.2
169	Uit verzet tegen Trump, die de demonstranten omschrijven als een autoritaire koning.	17.68
170	In alle 50 staten vonden in totaal meer dan 2000 protesten plaats.	10.53
171	De meeste protesten verlopen vreedzaam, maar in sommige steden ontstaan stevige confrontaties.	8.16
176	Wat betekent dat concreet, als Trump zegt dat hij nog harder zal optreden?	16.34
179	De grootste deportatie-actie ooit in de VS. Dat is iets wat hij al vertelde tijdens de campagne.	45.37
180	Daarvoor is hij ook verkozen, omdat hij hard zal optreden in de steden gecontroleerd door de Democraten.	9.78
182	Dat was de aanleiding voor de grote protesten in LA.	11.67
183	Wil dit zeggen dat er nog harder zal worden opgetreden?	5.05
184	We hoorden de laatste dagen wat wisselende geluiden over het migratiebeleid van Donald Trump.	28.45
186	Hij heeft gezegd dat er geen grootschalige ICE-raids meer zouden zijn in landbouwbedrijven en hotels en zo.	40.81
187	Hij is blijkbaar overtuigd door zijn landbouwminister en door lobbygroepen van hotels en dergelijke.	10.13
188	Die zeggen dat het te veel economische schade berokkent.	22.12
189	Dat heeft dan weer kwaad bloed gezet bij de hardliners.	3.46
191	Wil dat zeggen dat het beleid van vorige week weer wordt teruggeschroefd?	14.25
197	We hadden afgelopen weekend de gigantische protesten.	6.22
198	Honderdduizenden mensen kwamen op straat in heel veel Amerikaanse steden.	87.92
199	Dit is ook het signaal van Donald Trump aan de mensen die protesteerden.	29.18
200	Hij zegt: ik ga me niet laten tegenhouden door jullie protest, integendeel, ik ga nog harder optreden.	3.88
202	Want als het op geweld uitdraait, kan Donald Trump zoals in LA ook in andere steden militairen inzetten op straat.	45.84
204	Ongetwijfeld zal het daar ook gaan over het conflict tussen Israël en Iran.	8.98
206	De wereldleiders zullen willen horen waar Donald Trump precies staat.	9.1
207	Enerzijds spreekt hij zijn steun uit voor acties van Israël, anderzijds wil hij niet dat het escaleert tot een regionale oorlog.	12.68
208	We horen dat hij Israël had afgeraden om een moordaanslag te plegen op ayatollah Khamenei.	60.95
210	Hij wil ook dat Iran en Israël met elkaar praten en zorgen voor een diplomatieke oplossing.	11.62
211	Maar op dit moment ligt er een kladversie van een statement op tafel en daarin wordt opgeroepen tot de-escalatie en dat Israël het recht heeft om zich te verdedigen, maar ook dat Iran geen recht heeft om een kernwapen te ontwikkelen.	16.33
212	Voorlopig heeft Donald Trump wel zijn handtekening nog niet gezet.	19.62
213	De Antwerpse kunstenaar Guillaume Bijl is niet meer.	14.31
214	Bijl was de man van de hyperrealistische installaties, zoals het Stemhokkenmuseum of de Atoomschuilkelder, helaas nog altijd actueel.	5.28
217	Surrealistisch en absurd: ook die begrippen passen bij zijn werk.	4.67
220	Dat is de Guillaume Bijl die we op dit moment hebben staan.	3.87
221	We hebben ook heel grote installaties, we hebben de allereerste installatie die hij ooit maakte: Autorijschool Z. Als wij zoiets zouden doen... We hebben kennissen die zeggen: Dat is toch wel mooi, ik ga dat tonen.	5.45
223	Wat Bijl doet is altijd een soort splijtzwam maken tussen kunst en de werkelijkheid.	5.23
224	Bart De Baere is directeur van M HKA, het Museum van Hedendaagse Kunst in Antwerpen.	8.63
225	De Baere ging vaak mee op pad met Bijl en maakte van op de eerste rij mee hoe z'n installaties tot stand kwamen.	5.89
226	Het eerste intense moment was een tentoonstelling waar hij een reiscentrum maakte.	5.95
227	Het fascinerende van een kunstenaar bezig te zien... Dat is heel vergelijkbaar met hoe een schilder in zijn atelier aan het schilderen is.	4.01
228	Super gefocust, over elk klein detail nadenken en dan beslissen en handelen: dit niet, dat zo, hier ontbreekt nog iets.	4.15
229	Guillaume Bijl aan het werk aan een installatie in 1996.	6.33
231	De werkelijkheid binnenbrengen in de kunst, appropriation art, dat was z'n handelsmerk.	3.81
232	Zoals met deze installatie uit 1979, Autorijschool Z.	8.66
233	Met dit werk zet Bijl zich definitief op de kunstkaart.	4.62
235	...doet, is dat die je op een andere manier naar de werkelijkheid laat kijken.	5.35
236	Dus je kunt nu over straat lopen, in een vitrine kijken en je ziet bijvoorbeeld een autorijschool en je denkt aan Guillaume zijn werk.	4.13
237	Of je kijkt ineens: hoe surreëel ziet de realiteit er soms uit?	6.4
239	Hij kwam al heel vroeg in z'n carrière in contact met Guillaume Bijl.	5.19
241	Ik kwam als pas afgestudeerde in de kunstwereld waar je je weg natuurlijk niet kent.	4.18
242	Guillaume zocht een assistent, hij kon niet met de auto rijden.	14.2
244	Ik ben dan voor hem beginnen te rijden en we hebben ongelooflijk veel trips gemaakt in binnen- en buitenland.	3.48
245	Ik heb hem geholpen met allerhande opbouw van tentoonstellingen en zo.	3.99
246	Daarna ben ik jaren en jaren beziggeweest en hebben we contact onderhouden, maar ik merkte dan dat hij ook weer met die nieuwe generatie kunstenaars bezig was.	3.67
247	Dat heb ik nooit eerder gezien bij iemand, zo'n enorme openheid of nieuwsgierigheid naar wat jonge mensen maken.	3.77
250	Met een grote sociale en maatschappijkritische factor.	4.27
254	Hij stond ook op zijn strepen... Je kunt dat werk niet maken als je niet op je strepen staat.	4.05
255	Op de kunstbeurs in Bazel heeft hij ooit een lampenstand gemaakt.	9.38
256	De kunstbeurs is een plek waar elke galerist een soort stand huurt, het is een soort BATIBOUW van de hedendaagse kunst.	4.3
257	Guillaume steekt daar de draak mee, daarin zit de humor weer van zijn werk.	3.49
258	Hij huurt daar ook een stand met zijn galerist en hij maakt er een lampenwinkel van.	8.32
259	Dus hij stelt daar ook die kunstmarkt een beetje in vraag.	5.13
260	Een Vlaamse fermette op de Biennale van Venetië, een casinozaal, het decor van een televisiequiz.	7.27
261	Het leven in de kunst voor de kunst in de kijker z'n leven.	4.42
266	Ik zal er altijd zo aan blijven terugdenken, aan iemand die er was bij het begin, wat vaak het allermoeilijkste is.	4.02
268	In 'De afspraak' zit onder meer cd voorzitter Sammy Mahdi aan tafel.	5.88
269	Nog een prettige zomerse avond en tot morgen, dan met Pieterjan.	3.59