Ter Zake 🇧🇪

_id	68ffc393a9ca4362da8c4915
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/terzake/2025/terzake-d20251027-a177
datetime	2025-10-27 20:00:00

 

Statements

idx	statement	score
1	Huisje, tuintje, boompje en een beiteltje en hamertje om te renoveren.	3.81
2	Raakt de verbouwende burger nog wijs uit de renovatiemaatregelen?	24.74
5	Allesbehalve vanzelfsprekend in Nederland, waar 400.000 woningen te weinig zijn.	28.81
6	Gisteren ging er echt iets door mijn hoofd dat ik een nare gedachte vond: waarom moet ik eigenlijk nog verder leven?	5.06
7	Want zoals het er nu naar uitziet, heb ik over tien jaar geen woning.	7.22
10	De woningnood is een bepalend thema in aanloop naar de Nederlandse verkiezingen aanstaande woensdag.	10.31
11	In Soedan voltrekt zich de grootste humanitaire crisis ter wereld ooit.	89.17
15	Wij gaan zo in gesprek, want renoveren moet betaalbaar en haalbaar zijn voor zo veel mogelijk mensen.	4.49
16	Vlaams minister Depraetere, u zag haar net, heeft nu een plan klaar dat daarvoor moet zorgen.	26.97
17	Zo meteen dus dat gesprek met de minister, eerst dat plan.	5.15
19	1 miljard euro dus, Annelies, haalbaar en betaalbaar.	6.1
21	Een kwart van dat geld komt van Europa, de rest uit de Vlaamse begroting.	66.92
22	Nochtans werd nog maar net naar de renovatiepremies gekeken om Vlaams geld te besparen.	19.68
23	De 30 procent hoogste inkomens zouden vanaf volgend jaar geen renovatiepremie meer kunnen aanvragen.	75.62
24	Zo had deze regering in 2026 al ruim 55 miljoen euro willen besparen.	12.45
26	Ook de hoogste inkomens, die 30 procent dus, zouden nog tot eind februari 2026 de zogenaamde Mijn Verbouwpremie kunnen aanvragen.	12.76
28	De epc-labelpremie, dat is een grondigere renovatie om uw epc-label aanzienlijk te verbeteren, blijft voor die hoogste inkomens aan te vragen tot 30 juni 2026.	10.13
29	De Vlaamse regering wil de aankoop van warmtepompen stimuleren.	84.24
30	Er wordt geen onderscheid gemaakt of je inkomen hoog is of laag, iedereen zal zo'n premie kunnen aanvragen.	7.97
31	En er gaan extra centen naar renovatieleningen via de Vlaamse overheid.	56.79
32	Voor de laagste inkomens zou er daarbij zelfs geen rente worden aangerekend.	11.34
33	Hogere inkomens betalen die rente wel, al is die volgens de minister een pak lager dan wat de banken bieden.	65.41
34	De Vlaamse regering trekt 1,5 miljard euro uit voor deze leningen.	51.66
35	De weg naar uw renovatie moet met dit plan vlotter verlopen, dat is toch de bedoeling.	5.38
36	Er moeten nog meer gratis begeleidingstrajecten komen.	15.08
37	Daarom gaat er extra geld naar de Vlaamse Energiehuizen.	65.89
38	Zij geven u advies over energie-investeringen en steunmaatregelen.	9.06
41	Er is dan blijkbaar toch geld gevonden, Annelies, terwijl dat er tot voor kort niet was.	4.99
44	U bent Vlaams minister voor Wonen, Energie en Klimaat.	15.19
46	Ik dacht dat de Vlaamse regering 1,5 miljard wilde besparen, en nu komt u met een plan dat 1 miljard kost?	52.01
47	We doen ook ons deel van de besparing, voor alle duidelijkheid.	3.98
48	Een maand geleden hebben we gezegd: de renovatiepremies voor de 30 procent hoogste inkomens stoppen in de toekomst, maar ik heb ook heel duidelijk mensen gehoord die volop in die verbouwing zitten, aan de alarmbel trekken en zeggen: ho, maar wij zijn wel bezig, wij hadden daar wel op gerekend.	34.83
49	Dat is ook de reden waarom ik overgangstermijnen voorzie.	11.12
50	Ik denk dat dat correct is tegenover veel mensen die volop in verbouwingen zitten.	4.82
52	Nee, er is een beslissing genomen om te gaan besparen vanaf volgend jaar op die premies, en dat zal natuurlijk ook zo zijn.	8.83
53	Maar een paar maanden uitstel is redelijk, denk ik, voor al die mensen die volop in die kosten zitten.	3.71
54	Want natuurlijk: renoveren is duur voor iedereen, en als wij willen dat er meer gerenoveerd wordt, moeten wij de budgetten die voorhanden zijn zo goed mogelijk richten op de mensen die ze echt nodig hebben.	5.27
56	Maar opnieuw mijn vraag: waar komt die 1 miljard dan vandaan?	13.34
57	Dat gaat voor een stuk over Europese budgetten, voor een stuk ook over budgetten die wij al hadden vastgelegd voor die besparingsronde.	6.21
59	En een van de keuzes die ik al lang op voorhand had gemaakt, was om meer in te zetten op die Mijn VerbouwLening, om ervoor te zorgen dat mensen aan een voordeliger tarief kunnen lenen.	3.82
60	Daarover zo meteen meer, dat ga ik u laten uitleggen.	3.56
61	Maar nogmaals even: die overgangsmaatregelen kosten natuurlijk wel geld in die besparingscontext.	8.48
62	Want u had erop gerekend om die premies voor de hoogste inkomens af te schaffen vanaf januari, dat wordt nu met twee maanden uitgesteld.	15.01
64	Maar ik had ook meteen al een reservebuffer aangelegd om overgangsmaatregelen te voorzien.	3.75
65	Ik had gezegd dat ik even moest berekenen hoever we daarmee zouden springen, en ik heb effectief een onderscheid gemaakt tussen de ene premie die over kleine werken gaat, tot eind februari, en de grondige renovatiewerken die veel meer werk vergen, tot eind juni.	4.85
66	Op die manier hoop ik toch mensen te kunnen helpen met het afronden van die verbouwingen.	4.43
69	Het plan ligt er nu, maar er ging enige verwarrende communicatie aan vooraf die zorgde en zorgt voor onrust.	4.11
71	Herfstvakantie, dat is werken geblazen bij Lieselot Gykiere.	5.26
72	Ze verbouwt een huis, en alles wat je zelf doet, is gewonnen in de portemonnee.	6.34
75	Ik heb geluk bij een ongeluk dat ik alleen ben, waardoor ik te weinig inkomsten heb om in de hoogste categorie te vallen.	4.68
76	Voor 70 procent van de Vlamingen blijft de premie bestaan.	86.79
78	En voor de 30 procent hoogste inkomens zal het in de toekomst niet meer zo zijn.	35.19
79	Het moeilijkste vind ik de hervorming die we moeten doen voor de renovatiepremies, omdat we het heel belangrijk vinden dat mensen dat kunnen betalen.	4.47
80	Dus de renovatieplicht wordt misschien verder afgezwakt?	15.84
84	Minister Depraetere beperkt de toegang tot premies voor verbouwers uit de hoogste inkomensklasse.	82.04
85	Een moeilijke beslissing, gaf haar partijvoorzitter toe.	8.37
86	Die zinspeelde op een eventuele soepelere renovatieplicht.	8.49
87	Maar de plicht blijft wel degelijk en de premies verminderen.	8.81
88	Er komt alleen iets meer tijd voor het nodige papierwerk voor wie nu in volle verbouwingen zit.	3.92
89	Ik vind het belangrijk voor mensen die volop in die verbouwingen zitten en op het einde van die verbouwing zitten dat er een overgang komt.	4.84
90	En die zal er zijn tot eind februari voor de gewone Mijn VerbouwPremie, voor de ramen, de daken, de isolatie, en tot eind juni voor de grondige, ingrijpende epc-labelpremie.	4.34
91	Nu kiezen om mensen die al in dat traject zaten wat meer tijd te geven om zich aan de nieuwe regelgeving aan te passen, lijkt me qua rechtszekerheid wel een goed idee.	9.59
92	Want op den duur zou je wel beginnen twijfelen aan de rechtszekerheid?	10.55
95	Die kan je pas aanvragen eens de werken uitgevoerd zijn.	4.27
96	We weten allemaal dat bouwwerken wel een tijdje kunnen duren.	6.0
97	Dus zorgen dat mensen die al plannen gemaakt hebben die ook effectief kunnen uitvoeren in omstandigheden waarop ze gerekend hadden, dat lijkt me wel een goed idee.	5.38
98	Ik moet zeggen dat ik er nu wel voor gezorgd heb dat ik dit jaar de werken afgerond ga hebben, omdat het nu nog zeker is dat ik die premies kan krijgen.	3.46
100	Voor hetzelfde geld staat er weer iets verkeerd op de factuur, of staat er iets te kort op, en dan ben je het weer kwijt.	4.08
101	Om alle Vlaamse huizen tegen 2050 klimaatneutraal te krijgen, moet het renovatietempo drie tot vier keer sneller omhoog.	90.59
102	Zonder premies was het Lieselot wellicht niet gelukt.	6.78
104	Zonder steun van vrienden en familie zou ik er niet aan beginnen.	3.72
107	U hebt voor veel verwarring en onrust gezorgd, als je die vrouw hoort die aan het verbouwen is.	3.8
108	Ze maakt zich zorgen over een aantal zaken, wat ik ook begrijp, zoals de timing.	3.59
109	We brengen nu duidelijkheid over die overgangstermijn, maar ook wel over: zal ik die premie dan wel krijgen?	11.22
110	Mensen durven u niet meer te vertrouwen, eigenlijk.	4.2
111	Bijzonder, want ik heb nog maar één beslissing genomen over die renovatiepremie, en ik heb meteen gezegd dat er zeker overgangstermijnen komen en dat ik snel zou uitklaren tot wanneer die lopen.	4.48
113	Want die onrust leeft niet alleen bij die mevrouw, die leeft breder.	4.18
115	Dat zijn zware kosten voor iedereen, ongeacht je inkomen.	13.79
116	En er bestaat soms ook wel wat verwarring, dat merk ik, ook bij die lagere en middeninkomens.	3.56
118	Die kunnen gewoon op hun premie blijven rekenen zoals voorzien.	6.14
119	Ik heb die zelfs versterkt de voorbije maanden, zodat ze echt wel die verbouwing kunnen doen.	3.74
120	Maar mensen horen: er wordt bespaard op de renovatiepremie, misschien ook op die van mij.	5.72
121	Dat is voor de grootste groep mensen in Vlaanderen niet het geval.	51.26
122	Maar dat had u dan toch duidelijker moeten communiceren?	6.35
124	Maar goed, mensen horen 'besparen' en 'renovatiepremie' en denken dat het misschien ook over hen gaat.	5.49
127	Maar voor 70 procent... - Het had dus beter gekund?	5.93
129	Ik heb het overal gezegd waar ik kon, maar goed, ik snap dat de mensen bezorgd zijn.	3.51
131	En voor de mensen die daarboven vallen snap ik ook wel... Als je tweeverdieners bent, twee mensen met een gewone job... Dat wil niet zeggen dat je een superhoog inkomen hebt, maar toch val je bij die 30 procent hoogste inkomens.	33.28
132	Ook voor die mensen heb ik een aantal extra maatregelen getroffen om ervoor te zorgen dat ze toch voordelig kunnen lenen en toch begeleiding kunnen krijgen.	5.02
133	Omdat ik ook wel snap dat het nog altijd niet evident is om die verbouwing te doen.	4.35
134	En vanaf welk inkomen behoor je dan tot die bovenste 30 procent?	6.82
137	Dat hangt er natuurlijk een beetje van af: heb je kinderen ten laste, heb je een persoon met een beperking ten laste... Dat hangt daar wat van af.	5.1
138	Maar eigenlijk is het vaak zo dat iemand die alleenstaand is, iemand die bijvoorbeeld leerkracht is, iemand die aan een lager inkomen werkt, onder die 70 procent laagste en middeninkomens valt.	86.36
139	Het zijn vaak tweeverdieners, die al wat meer anciënniteit hebben, die al wat langer tewerkgesteld zijn, die daarboven vallen.	9.81
140	Het zijn daarom niet altijd superrijke mensen, ook al behoor je dan tot de groep.	4.15
142	En u bent er zeker van dat het plan zoals het er nu ligt standhoudt?	6.41
144	Ja, ik heb het voorbije jaar heel consequent beslissingen genomen.	4.11
145	Ten eerste: alle middelen die wij vanuit Vlaanderen inzetten moeten zo veel mogelijk gefocust zijn op de mensen die ze echt nodig hebben En ten tweede: die verbouwing moet goed zijn voor de energiefactuur van de mensen.	6.36
146	Dat wil zeggen: isoleren, renoveren, je dak in orde brengen enzovoort.	5.75
149	U blijft in verband met die energiefactuur ook investeringen in warmtepompen stimuleren.	23.9
150	En u zegt dat u de prijs van de elektriciteit gaat verlagen om dat rendabel te maken op termijn, want dat is het nu niet.	19.06
152	De bedoeling is om in 2027 een grote taxshift te organiseren.	6.64
153	Dat betekent dat we elektriciteit goedkoper zullen maken.	24.04
155	Ja, daar hebben we al een beslissing rond genomen in de Vlaamse regering.	13.0
156	Ik ga ook vanaf januari heffingen uit de elektriciteitsfactuur halen door bijvoorbeeld subsidies aan grote bedrijven die zonnepanelen hebben stop te zetten.	49.1
157	Dat zijn een aantal stappen die worden gezet, maar zelfs als ik dat allemaal doe, zie ik dat het businessmodel voor de warmtepomp voor veel mensen nog steeds niet interessant is, omdat de aankoopprijs van de warmtepomp best wel hoog is.	4.99
159	En dan is elektriciteit goedkoper maken alleen niet genoeg.	14.29
160	Dan moet ook die warmtepomp echt betaalbaar zijn voor iedereen, en dat is ook de reden waarom ik nu zeg: die premies voor de 30 procent hoogste inkomens verdwijnen, maar de warmtepomppremie zal ik overeind houden, omdat ik merk dat mensen die anders niet zullen plaatsen.	9.55
161	Maar om nog even op die elektriciteitsprijzen terug te komen...	4.66
163	Want de vraag zal toenemen, dus de prijs is daar allicht aan onderhevig.	3.8
165	Hoeveel rekent u eigenlijk om die prijzen te kunnen verlagen?	6.65
166	Ik kan natuurlijk alleen het Vlaamse deeltje heffingen uit de factuur halen.	4.34
167	Maar als ik daar kijk, zie ik wel dat er in de elektriciteitsfactuur tot vier keer meer heffingen en taksen gestoken zijn door de jaren dan in de gasfactuur.	75.38
168	Dus het is wel zo dat we elektriciteit ongelooflijk duur hebben gemaakt in Vlaanderen.	40.07
172	In 2026 haal ik de eerste heffingen uit de factuur.	5.28
176	Bijvoorbeeld de federale regering, daar heb ik een tijd geleden gestreden om de btw op gas en elektriciteit van 21 naar 6 procent te brengen.	33.8
177	Het is natuurlijk ook wel belangrijk dat ook daar die btw-tarieven laag blijven.	5.41
178	Met dit alles, want het gaat heel erg over de prijzen, zijn de klimaatdoelstellingen daarmee naar de achterbank verschoven?	68.83
180	We zijn net een stukje ambitieuzer als het gaat om renovaties.	4.41
181	Dat klinkt misschien vreemd voor mensen... Ja, want het epc-label is lager gehouden.	5.73
182	Wat wij in het verleden vaak hebben gezien, is dat er veel budget was voor innovaties, maar dat dat terechtkwam bij mensen die vaak ook zonder die premie al aan het renoveren waren.	9.46
183	Dan is dat natuurlijk een leuke extra, vaak eentje waar mensen echt op rekenen, maar niet noodzakelijk om effectief te gaan verbouwen.	4.05
184	Nu verschuiven we een heel deel van die middelen naar mensen die echt zeggen: zonder die premie of lening ga ik helemaal niet verbouwen.	4.39
185	Dus in die zin gaan we die slechtste woningen wel beter kunnen maken.	10.53
186	Dat is ook goed voor ons klimaat, en ook voor de koopkracht van die mensen.	4.57
187	En we hebben veel meer klimaatbeleid dan enkel de renovaties.	75.21
188	Ook op andere fronten steken we echt wel een tandje bij.	4.04
191	Een eigen stek is niet vanzelfsprekend in Nederland.	4.66
192	Er zijn ruim 400.000 woningen te weinig en de huizen die er zijn, zijn erg duur.	89.47
193	Dat zorgt voor stress en spanningen in de samenleving.	74.52
194	Het maakt van de woningnood een belangrijk verkiezingsthema.	30.8
201	Toen heb ik een tijdje antikraak kunnen wonen, bijna twee jaar.	3.59
203	Mijn ouders hebben gezegd: Wij laten jou niet op straat.	6.73
204	Dus hebben ze deze kamer, die de hobbykamer van mijn moeder was, omgevormd om er net een bed in te kunnen passen.	4.04
207	Achter mijn tv staat nog een stoel; 45 en nog bij je ouders wonen, dan moet je creatief zijn.	3.53
211	Amanda slaapt, woont, werkt hier op minder dan tien vierkante meter.	13.39
212	En dat kan nog even zo blijven, want de wachtlijsten voor een betaalbare huurwoning zijn gigantisch.	69.14
213	Gisteren ging er ook wel echt iets door mijn hoofd, waarvan ik dacht: oeh, dit is wel een nare gedachte.	3.47
214	Ik dacht: waarom moet ik eigenlijk nog verder leven?	4.48
215	Want zoals het er nu naar uitziet, heb ik binnen nu en tien jaar geen woning.	7.46
218	In Nederland zijn er op dit moment zo'n 400.000 woningen te kort.	89.54
222	Er zijn plannen voor extra wijken of zelfs compleet nieuwe steden.	5.57
224	We zijn hier in een oude school in een oude binnenstadswijk van Rotterdam.	5.97
227	Hier gaat straks, door die hoogte, een tussenvloertje komen, waardoor mensen dan beneden wonen en boven slapen.	5.04
228	Dat worden heel leuke woningen, ingebouwd, ingepast in zo'n oud pand.	4.11
229	Marnix Norder, vandaag directeur van een bouwbedrijf, was vroeger politicus en vond het dringend tijd om zelf het woningtekort aan te pakken.	23.28
230	Ja, de mensen die wat geld hebben, komen een heel eind.	5.41
231	Maar als je dat niet hebt, ben je zo kansloos dat je tot je 23e, 24e, 25e, 26e bij je ouders woont en soms kinderen krijgt daar.	42.96
232	Dus er wonen drie generaties gedwongen bij elkaar op 60 vierkante meter.	29.72
235	Het helpt om de prijs te drukken, want een gemiddelde woning kost in Nederland al snel een half miljoen euro.	39.39
237	En dan verkopen wij zo'n woning die normaal drie ton zou kosten, bijvoorbeeld voor 220.000, 230.000, 240.000.	7.98
238	Mensen die anders geen woning kunnen kopen, kunnen hier dan wel terecht.	7.25
240	Je kan niet thuis gewoon een beetje op de bank zitten, pinda's eten en Netflix kijken.	8.01
245	Na een moeilijke zoektocht heeft het koppel eindelijk een woning te pakken.	13.16
247	We hadden het een beetje losgelaten, en toen zagen we dit en dachten we: dit is echt een project dat bij ons past en dat je jezelf helemaal eigen kan maken.	3.7
248	En waar je ook gewoon eindelijk de mogelijkheden in ziet.	4.24
249	Want de prijzen zijn dermate hoog dat je twee grootverdieners moet zijn om iets te kunnen kopen.	48.86
252	Voor deze twee dertigers kan het leven nu echt beginnen.	4.25
253	Er is nog veel werk, maar de toekomst ziet er goed uit.	3.91
259	Maar ik kijk er heel erg naar uit om eraan te beginnen.	3.7
260	100.000 andere Nederlanders kunnen er alleen maar van dromen.	90.22
261	En dat zorgt voor steeds meer maatschappelijke onvrede, zeker bij mensen die elke dag opnieuw, zonder succes, op zoek gaan naar een betaalbare huurwoning.	7.13
262	Er zit ook wel eens een dag bij dat je denkt: vandaag even niet.	3.87
264	Omdat je die ene dag dan denkt: of ik het wel of niet doe, dat maakt toch geen verandering.	4.58
267	Maar zodra er een golf is van mensen die opgevangen moeten worden uit oorlogsgebieden, gaan de mensen opzij en dan worden die mensen erin gezet.	4.33
268	Het is absoluut een politiek falen waarbij doorlopend wordt gezegd dat ze het anders gaan doen en ze het probleem in het handelen eigenlijk alleen maar vergroten.	6.09
269	Als je die woningbouwproblematiek aanpakt, dan pak je ook heel veel onvrede aan, en haat.	8.0
270	Het ontstaan van haat tussen bevolkingsgroepen omdat je gewoon ruimte geeft aan de mensen om een bestaan op te bouwen.	51.63
271	Het gaat over die bestaanszekerheid voor mensen en hun kinderen.	4.88
275	Gewoon mijn eigen woonkamer, mijn eigen keukentje... Weet je?	3.78
286	Maar uit recent onderzoek blijkt dat 1 miljoen mensen in Nederland graag willen verhuizen maar dat niet kunnen, omdat er nauwelijks of geen woningen beschikbaar zijn.	88.96
287	Eigenlijk zijn er dus 1 miljoen verhalen zoals dat van Amanda, heel veel mensen die op zoek zijn naar een woning.	7.89
288	Dat probleem is heel groot, en dat heeft verschillende oorzaken.	5.48
289	Steeds meer mensen wonen alleen, dus zijn er meer woningen nodig.	72.66
291	Maar er wordt ook gekeken naar migratie, niet alleen van asielzoekers of migranten, maar ook arbeidsmigratie.	25.46
292	Er komen veel expats werken in Nederland, of mensen in de tuinbouwsector.	13.72
294	Dat zorgt voor problemen, zeker als je weet dat er de voorbije jaren minder is gebouwd door strengere regels, zoals die rond stikstof.	15.46
295	Amanda verwees in haar getuigenis ook naar oorlogsvluchtelingen die voorrang krijgen.	22.89
298	Worden asielzoekers voorgetrokken in het Nederlandse woningenbeleid?	59.25
300	Daarvoor moeten we even uitleggen hoe de socialehuurwoningenmarkt werkt in Nederland.	20.1
301	Dat zijn de meest betaalbare woningen, maar ook die waar enorme wachtlijsten voor zijn.	24.6
302	Daarom kunnen gemeentes bepaalde groepen voorrang geven.	6.92
303	Denk bijvoorbeeld aan een vrouw in een gewelddadige thuissituatie.	30.45
305	Kwetsbare gezinnen kunnen daar ook sneller terecht, maar ook bijvoorbeeld mensen in de zorgsector.	58.65
306	Ook zij kunnen sneller beroep doen op zo'n huurwoning.	13.54
307	Ook heel veel gemeentes, die trouwens de wettelijke taak hebben om erkende vluchtelingen te huisvesten, geven ook voorrang aan die vluchtelingen.	45.23
308	En in 17 procent in de gevallen gaan die woningen naar asielzoekers.	84.6
309	Dat is een aanzienlijk percentage op een krappe markt.	11.24
310	Dat zorgt voor veel onvrede in Nederland, dat vluchtelingen worden voorgetrokken en de gewone Nederlanders moeten blijven wonen bij hun ouders.	84.3
311	Hebben de politici die nu campagnevoeren, daar een antwoord op?	28.38
313	Het meest radicale is dat van de PVV van Geert Wilders.	5.77
314	Die wil een complete asielstop invoeren en wil alle Syriërs die in Nederland verblijven terugsturen, omdat er geen oorlog meer is.	68.73
315	Een andere oplossing komt van de BoerBurgerBeweging, die nog altijd in de ontslagnemende regering zit.	17.6
316	Die willen de voorrangsregels voor asielzoekers afschaffen.	80.8
318	Andere partijen kijken om het aantal arbeidsmigranten te doen dalen.	42.76
319	Maar de oplossing is natuurlijk meer woningen bouwen.	11.67
320	Er moeten de komende jaren meer dan 1 miljoen woningen gebouwd worden.	33.67
321	Een straatje erbij, een wijkje erbij, wordt dan gezegd.	4.12
322	D66 komt met het plan om tien nieuwe steden te maken.	60.71
324	Voor velen moet er nu een oplossing komen, en daar blijft de politiek stil over.	4.05
326	Wat leert de recentste peiling, met natuurlijk altijd het voorbehoud dat het maar een peiling is?	6.14
329	Als we naar het gemiddelde kijken van de laatste twee peilingen, staat de PVV van Geert Wilders nog altijd aan kop met zo'n 29 zetels.	9.62
330	Dat is wel een lichte daling tegenover de vorige verkiezing, en hij doet het wat minder goed in de campagne.	3.64
333	Die heeft het christendemocratische CDA voorbijgestoken.	14.34
334	Dat komt mogelijk door een opvallende uitspraak van CDA-lijsttrekker Henri Bontenbal.	8.63
335	Hij werd gevraagd naar religieuze scholen die kritisch zijn over homoseksuele relaties.	45.77
336	Hij zei: dat is nu eenmaal hoe onze grondwet werkt.	5.09
341	Lijsttrekker Rob Jetten droomt al van het premierschap.	8.17
342	Maar hij moet opletten dat hij niet te euforisch wordt.	4.42
343	Hij maakte net in een tv-debat een grapje over de kroonprinses Amalia in het leger, en dat jongens misschien door haar het leger in willen trekken.	9.33
345	De grootste humanitaire crisis ter wereld ooit, dat is wat gaande is in Soedan.	59.55
346	Meer dan 150.000 mensen zijn gedood en meer dan 14 miljoen mensen zijn op de vlucht in de strijd tussen het regeringsleger en de Rapid Support Forces.	82.45
347	Een strijd die 2,5 jaar geleden losbarstte, maar weinig tot geen reactie van de internationale gemeenschap losmaakt.	3.7
349	Troepen van de Rapid Support Forces in de straten van Al-Fashir.	5.73
350	Naar eigen zeggen hebben ze net de stad veroverd op het Soedanese leger.	16.08
351	In een vergeten conflict zijn beelden zeldzaam, ook uit Al-Fashir.	4.97
352	Maar vorige week kwamen deze nog uitzonderlijk naar buiten.	4.65
353	Al twee jaar voert het regeringsleger een bloedige strijd om de controle over Soedan tegen de islamitische Rapid Support Forces.	16.65
354	Dat is eigenlijk een soort militie van Arabische nomaden, die ooit is opgericht door dictator al-Bashir om in het begin van de jaren 2000 de rebellen in de Darfoer-regio te bestrijden.	31.32
355	Twee op zichzelf staande legers die eigenlijk hadden moeten integreren, maar dat is er nooit van gekomen.	5.82
356	Beide generaals waren bang om een deel van hun macht te verliezen en zijn beginnen te vechten in de straten van Khartoem.	13.95
357	Echt een machtsstrijd om de macht over het leger, maar eigenlijk ook over heel Soedan, in handen te houden.	4.64
358	Al-Fashir is de hoofdstad van de Soedanese deelstaat Noord-Darfoer, helemaal in het westen van het land.	17.05
359	Het is de enige regio in groot-Darfoer die nog niet in handen was van de Rapid Support Forces, kortweg RSF.	9.28
360	Symbolisch is het erg belangrijk dat het RSF na meer dan anderhalf jaar van zware gevechten die staat nu in handen heeft.	7.32
361	Het is ook de grootste stad in Darfoer, logistiek ook zeer strategisch gelegen, bijvoorbeeld ook voor de aanvoer van militair materiaal en voor de aanvoer van hulpmiddelen en voedselhulp.	8.35
362	Die RSF-fighters hebben nu eigenlijk heel Darfoer onder hun controle.	8.8
364	Bijna twee derde van de Soedanezen heeft dringende assistentie nodig.	90.24
366	Een deel van het land zit in een regelrechte hongersnood.	90.73
367	Dan heb je nog de volledige gezondheidszorg die in duigen ligt.	3.84
368	Na het wegvallen van de Amerikaanse hulp, USAID, hebben ook alle plaatselijke ngo's die mensen van eten voorzien geen financiering meer.	78.34
371	De oorlogen in Oekraïne en Gaza staan bovenaan de politieke agenda, die in Soedan heel wat lager.	71.61
373	Wel voor de regio, want je ziet dat Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten en Saoedi-Arabië zich ermee bezighouden, maar onvoldoende om voldoende druk uit te oefenen op die twee strijdende partijen om de strijd te zullen neerleggen.	8.18
375	VN-secretaris-generaal Guterres had het over de ergste humanitaire crisis ter wereld, Human Rights Watch over een mogelijke genocide.	81.49
377	Wat weten we over de schaal van het bloedbad dat plaatsvindt?	17.46
378	Eigenlijk zijn alle beelden die we binnenkrijgen via sociale media, de daders filmen dus hun eigen wandaden.	53.16
380	We weten wel dat ze altijd hetzelfde patroon hebben gehad in de rest van Darfoer als ze steden overnamen, een patroon van plunderen, verkrachtingen, executies en het uitmoorden van burgers.	10.06
381	In een andere stad zijn destijds 15.000 mensen omgekomen.	47.74
382	Het duurde toen ook een tijdje, voor we de schaal wisten van het geweld.	3.45
383	Zoals je hoorde, is het een regio die afgesloten is voor journalisten en ook voor hulpverleners.	5.81
384	Maar het is wel voelbaar hier in Soedan dat dit heel groot is.	4.64
387	Er is ook echt een gevoel van hulpeloosheid, machteloosheid, er zijn zorgen om familie, om vrienden.	4.89
388	Mensen hebben lokale app-groepen en horen dan dat die activist om het leven is gekomen, of iemand anders die ze kenden in Al-Fashir.	32.75
389	Een groot verdriet, maar ook het gevoel dat het voorkomen kon worden.	4.42
390	Want deze stad werd al lang belegerd door de paramilitairen van het RSF.	12.13
391	Al heel lang zeggen mensen in Darfoer en Soedanezen daarbuiten: als het RSF dit overneemt, krijgen we een gigantisch bloedbad.	50.11
393	Ik sprak vanmiddag met een lokale leider in Darfoer.	5.3
395	Vandaag hebben we daar aandacht voor, maar nu is het te laat.	3.42
397	Het is natuurlijk een lokaal conflict tussen die twee generaals die vechten om de macht hier in Soedan.	5.26
398	Maar er spelen veel internationale belangen en actoren.	4.85
399	De RSF is enkel zo machtig kunnen worden omdat ze steun krijgen van de Verenigde Arabische Emiraten.	31.37
400	Dat land ontkent dat, maar er is genoeg bewijs dat ze wapens invoeren, bewapende drones, zelfs huurlingen, die ook hebben meegestreden in de strijd in Al-Fashir.	24.52
402	De Verenigde Arabische Emiraten willen het goud uit Darfoer, maar Soedan ligt heel strategisch ook heel goed.	13.74
403	Beide strijdende partijen worden gesteund door verschillende landen.	9.18
404	Het regeringsleger wordt dan weer gesteund door Iran, met allerlei wapens.	26.28
405	Dit wordt dus gaande gehouden door de internationale gemeenschap, ook door regionale belangen.	4.43
408	Geen 'De afspraak' deze week, maar u kunt nu op VRT Canvas wel kijken naar een aflevering van 'De nomaden' over een onverwachte migratiebeweging: die van Amerika naar Mexico.	38.75