Ter Zake 🇧🇪

_id	69177e937957c3340bce9530
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/terzake/2025/terzake-d20251114-a190
datetime	2025-11-14 20:00:00

 

Statements

idx	statement	score
1	Rechters en justitiemedewerkers in ons land luiden de alarmbel over de staat van Justitie, alweer.	31.35
2	Je moet maar kijken naar de toestand van de gevangenissen en gerechtsgebouwen.	4.72
3	Er is zovele jaren ondergeïnvesteerd, zelfs tientallen jaren.	8.01
6	Oud-minister van Justitie Koen Geens en magistrate Evelien De Kezel zitten in de studio.	6.42
7	Het schrappen van de Amerikaanse USAID-fondsen kost levens, onder andere in Malawi waar aidspreventie noodgedwongen wordt teruggeschroefd.	73.78
8	Een nieuwe Magritte-tentoonstelling in het KMSKA laat je naar zijn werk kijken door de ogen van de kunstenaar zelf.	7.19
9	Wij waren ook benieuwd naar de blik van schilder Michaël Borremans.	4.83
10	Je kunt het niet plaatsen en daardoor blijft het leven, mentaal.	5.61
13	Het is niet voor het eerst en allicht niet voor het laatst dat magistraten en andere justitiemedewerkers actievoeren.	3.74
14	Vanmiddag lieten ze hun noodkreet klinken op het Poelartplein voor het Justitiepaleis in Brussel.	5.45
16	Het Justitiepaleis in Brussel krijgt een grondige opknapbeurt.	10.85
17	Maar niet alleen het gerechtsgebouw moet onder handen genomen worden.	5.05
18	Wij zijn een instituut dat over verschillende departementen verdeeld is.	5.78
19	Zorg is een voorbeeld, dan heb je Justitie, dan heb je nog Vlaamse bevoegdheden.	9.53
22	Een ander deel is dat er gewoon te weinig middelen zijn.	6.72
23	En last but not least, daar ben ik ook heel open over, deze organisatie moet door een transformatie.	4.15
24	Daar heb je wel een kader voor nodig en een beleidsvisie.	4.93
25	Als die er niet is, blijft iedereen naar elkaar wijzen.	4.12
27	Op het Poelaertplein staan vandaag wel meer opstandige justitiemedewerkers.	29.63
28	Met de vijf-voor-twaalf-actie zeggen ze duidelijk: er moet dringend geïnvesteerd worden in Justitie.	10.13
29	Het Hof van beroep kampt inderdaad met een grote achterstand.	11.54
30	Wij doen ons best om die zeker niet te laten aangroeien en weg te werken waar we kunnen.	5.59
31	Maar als er geen extra mensen komen, gaat dat natuurlijk niet.	4.81
32	Maar ja, we krijgen ze niet, de extra krachten, of niet snel genoeg.	4.32
33	Dat betekent dat ik elke dag aan de rechtzoeker moet uitleggen dat ze misschien nog een beetje moeten wachten op mijn beslissing.	4.06
34	Dat wij vandaag een dossier van rechterlijke bescherming, die per definitie dringend zijn, niet heel snel kunnen fixeren.	4.0
35	Dus iemand die bescherming nodig heeft, moet misschien nog een maand wachten tot de rechter langskomt en iets kan doen.	4.18
36	En dan is er ook nog het schrijnende plaatsgebrek in de gevangenissen, het gebrek aan tolken en aan digitalisering.	5.57
37	Ik weet dat er een overgangsfase is, maar die duurt wel al heel lang.	3.73
38	De systemen die we krijgen, zijn ook niet performant.	7.88
39	We hebben ook redelijk verouderde laptops, redelijk verouderde laders.	17.09
40	Ik heb collega's die van de raadkamer naar de zittingszaal moeten crossen om hun pc direct te kunnen insteken, of hij valt gewoon uit.	20.14
41	Ik stel voor, meesters, voor we de pleidooien aanvatten, dat we uit solidariteit met de actie 'vijf voor twaalf' de zitting gaan schorsen.	8.36
42	Zo'n halfjaar al zijn er regelmatig acties om de problemen bij Justitie aan te kaarten, maar hebben die al iets opgeleverd?	20.62
43	Wij hebben wel een positief signaal van de minister naar Justitie, die ook duidelijk pleit voor een herfinanciering van Justitie en die duidelijk zegt en toegeeft dat Justitie al jarenlang ondergefinancierd is.	24.12
44	Maar nu moeten we ook wel naast de woorden op een bepaald moment resultaten zien.	3.84
45	Hadden jullie niet veel sneller aan de alarmbel moeten trekken?	4.68
48	Dat heeft te maken met de deontologie, die dat verplicht.	17.75
50	Er valt ook wel iets voor te zeggen dat een rechterlijke macht zich niet te veel op het politieke terrein mag wagen.	5.48
52	De uitzondering daarop is wanneer de rechtsstaat in het gedrang komt en als het gaat over de organisatie van de rechterlijke macht zelf.	14.34
53	In die zin zijn de mensen binnen de organisatie er nu wel van overtuigd dat, wanneer het over die punten gaat, wij veel assertiever moeten zijn en open moeten communiceren.	3.79
54	Welkom, Koen Geens, oud-minister van Justitie, tussen 2014 en 2019.	6.7
56	En Evelien de Kezel, welkom, u bent raadsheer bij het hof van beroep in Brussel.	5.03
59	Het is niet de eerste keer dat mensen uit de magistratuur die laten horen.	4.84
63	Dan is er een fundamentele crash van Justitie, in die zin dat justitie dan totaal niet meer in staat is om te doen wat ze moet doen: rechten handhaven van burgers en ondernemingen.	6.7
66	Goh... Men heeft misschien wel naar ons geluisterd, maar men heeft ons niet gehoord.	3.57
67	De noden van Justitie staan, denk ik, nog steeds op de achtergrond.	4.72
68	Men denkt altijd dat ze het met goodwill wel zullen oplossen.	4.34
71	Ja, want als ik spreek over een crash van het systeem, waarover gaat dat dan?	7.04
73	Het gaat over basisveiligheid, vertrouwen, vertrouwen dat de regels gehandhaafd worden, het gaat over rechtvaardigheid, voorspelbaarheid, en ook vooral menselijkheid.	4.1
74	Wij verliezen soms, vandaag al, uit het oog dat het niet alleen gaat om dossiers, maar ook om mensen.	4.47
75	Maar omdat we met zoveel dossiers zitten, wordt het bijna bandwerk.	3.58
76	We moeten er echt over waken dat we mensen het signaal geven: wij zien u nog achter uw dossier als mens.	5.07
79	Deze grieven gaan al lang mee, ook in uw tijd als minister.	3.68
81	Wij zijn Justitie beginnen te verwaarlozen na WO II.	65.52
83	Omdat we systematisch onze middelen zijn gaan inzetten op het sociale.	21.49
86	En de federale overheid heeft hoe langer hoe minder geld overgehouden voor haar eigen taken.	44.75
87	Dat zie je aan de legerkazernes en gesloten centra voor asiel en migratie.	8.05
90	Het tekort van de sociale zekerheid wordt steeds groter, dat draagt de federale kas.	84.81
92	En die groeien met de economie, terwijl Justitie nominaal nauwelijks groeit.	63.41
94	Dat is niet alleen een kwestie van mensen, want qua aantal magistraten en penitentiaire agenten per bewoner zitten wij niet zo slecht in vergelijking met het buitenland.	14.61
99	Dat zijn statutaire mensen die voor het leven benoemd zijn, waardoor je weinig marge hebt.	3.84
102	Maar die politieke stem luistert blijkbaar wel, maar doet niets.	4.29
104	Dat heeft ook te maken met de specifieke manier waarop de politiek en de magistratuur op elkaar inhaken.	5.26
106	De uitvoerende macht en de rechterlijke macht zijn niet onmiddellijk voor elkaar gemaakt.	4.12
108	Het overeind blijven van Justitie is toch ook belangrijk voor politici?	42.29
111	Wij zadelen de magistratuur op met een aantal organisatorische problemen waarmee ze niet opgezadeld mogen worden.	5.6
112	De infrastructuur en de computers enzovoort, dat zou vanzelfsprekend moeten zijn, maar daarvoor moet gevochten worden.	4.08
113	Ik hoor u bijna denken: ja, daar zijn we voor aan het vechten.	3.53
116	Wel, de financiering van Justitie zoals die vandaag is, mag geen begrotingsvariabele meer zijn.	8.18
117	Dat moet een financiering zijn afhankelijk van de noden van Justitie.	10.45
118	Maar enfin, goed... Waar komen wij vandaag voor op straat?	4.16
119	In die zin moet ik u wat tegenspreken, het gaat niet vanzelf opgelost raken.	4.12
120	Wij hebben ook noden die op dit moment voor iedereen duidelijk zijn.	3.58
121	Dan spreek ik niet alleen over de noden in de gevangenissen die gigantisch zijn en in de jeugdzorg.	4.61
122	U zal maar een tiener in huis hebben die slechte vrienden heeft, op het slechte pad raakt en met drugs experimenteert, en vaststellen dat zowel u als uw kind met de rug tegen de muur staan door een gebrek aan hulp.	13.73
123	Zoals we gisteren zagen: een jongen die volgens de rechter opgenomen moet worden in een jeugdinstelling, geen plek, wordt vrijgelaten... Dat snappen burgers op den duur niet meer.	59.91
124	Het alternatief is, als hij niet wordt vrijgelaten, dat hij in een ziekenhuis wordt geplaatst of in een politiecommissariaat om het weekend door te brengen.	16.5
126	Maar een van de zaken die recent in het nieuws is gekomen: als je de pech hebt om in Brussel-Halle-Vilvoorde te wonen en je wordt opgelicht voor 9999 euro, dan mag je het vergeten, want het parket treedt pas in actie vanaf een schade van 10.000 euro.	14.63
127	Mensen moeten echt beseffen als ze het slachtoffer worden van een misdrijf: welk soort Justitie willen ze zien?	16.35
129	Ik wil het bijna niet zeggen, want het is veel te ernstig.	4.0
130	Wij houden ons hart vast voor de volgende zaak- Julie Van Espen, bijvoorbeeld.	4.1
135	Wat de grond van de zaak betreft, moet men zien dat men niet elke keer het wiel opnieuw uitvindt.	3.97
137	Men is zo aan de traditie verslaafd, dat geldt voor de politiek en de rechterlijke macht, dat het moeilijk is om te vernieuwen en te veranderen.	4.23
140	Ik heb zelf met de magistratuur een akkoord gesloten in 2018 over het zelfbestuur.	14.17
141	Dat is getekend, zodat men zijn eigen bevoegdheden kon beheren.	4.31
142	Dat is meteen ontbonden door de magistratuur toen de regering viel.	6.46
145	Ik ben nadien nog twintig maanden minister geweest in lopende zaken.	5.59
146	Dus u zegt dat de magistratuur zichzelf tegenwerkt?	12.69
148	Maar er is een nieuwe generatie opgestaan binnen de magistratuur, waarvan mevrouw De Kezel een exponent is, die wil samenwerken met de uitvoerende macht.	4.23
151	Ik heb voorgesteld om de gerechtsgebouwen te standaardiseren.	5.87
154	Als ik de voorzitter van de Orde van Vlaamse Balies hoor zeggen dat dat moet veranderen... Stel u voor dat men volgend jaar twee miljard geeft aan de Regie der Gebouwen.	14.79
155	Voor de gerechtsgebouwen er staan, zal mevrouw De Kezel emerita zijn.	3.9
161	Heeft u het gevoel dat mevrouw Verlinden, de minister van Justitie, voldoende luistert?	8.8
162	Dat denk ik wel, maar ik zie veel te weinig daadkracht.	4.2
165	Van alles een beetje, maar wat er ontbreekt, is de nood aan de urgentie voor een masterplan voor Justitie.	5.32
167	Het gaat erom om gans Justitie op de tekentafel te leggen en na te gaan hoe we ervoor kunnen zorgen dat we een toekomstbestendige, burgervriendelijke en ondernemingsvriendelijke Justitie hebben, waar mensen terechtkunnen, zich gehoord voelen en performant geholpen worden.	4.34
169	Als u het voor het zorgen zou hebben, hoe zou u dat vormgeven om daaraan tegemoet te komen?	6.9
171	We stellen vast dat Justitie, en daar heeft u volledig gelijk in, nog redeneert in de termen van vijftig jaar geleden.	9.41
172	Het is een enorm top-downsysteem waarbij burgers en ondernemingen worden opgeroepen via gerechtsdeurwaarder-exploot.	7.53
173	U moet het maar eens thuis krijgen, u schrikt zich dood.	4.06
176	Waarom niet zoals in de arbeidsrechtbank de mogelijkheid installeren voor elke burger en onderneming om de rechtbank te vatten met een simpele brief?	25.42
177	Zulke kleine zaken vergen een wetgevende ingreep, maar dat kost niet zoveel moeite.	3.76
179	Maar de potpourri-maatregelen waarmee men heeft gesukkeld, kosten miljoenen.	16.49
180	Het hof van beroep in Brussel, Franstalig, heeft een enorme vertraging.	6.89
183	Daarom heb ik zo graag dat de nieuwe magistratuur onderdeel is van de oplossing.	4.86
186	Men gaat op korte tijd van 10.000 naar 13.500 gevangenissen.	10.27
187	Voor zeventig procent van de mensen die in gevangenissen zitten vandaag, is er een rechter die misschien een andere beslissing had kunnen nemen.	86.53
189	Er zit misschien iemand in voorlopige hechtenis, maar die had misschien een enkelband kunnen krijgen.	3.98
190	Er zit iemand in de gevangenis die een korte straf uitzit, maar die een werkstraf had kunnen krijgen.	16.96
191	Er zit iemand in de gevangenis die daar al lang zit, die voorwaardelijk in vrijheid had kunnen worden gesteld maar nog niet voorwaardelijk in vrijheid is gesteld.	8.17
192	Rechters kunnen dus anders beslissen en dragen bij aan het probleem van overbevolking?	55.39
193	Zeker met de maatregelen die ze na 't pensioenprotest hebben gelanceerd, hebben ze daartoe bijgedragen.	7.54
195	Ik herken inderdaad dat er niemand in de gevangenis zit zonder dat daar een rechterlijke beslissing aan voorafgaat, dat is evident.	5.28
196	Maar er is geen enkele beslissing die genomen wordt door een rechter zonder dat daar een strafrechtelijke beslissing aan vooraf is gegaan.	7.17
199	We moeten veel meer de gevangenis zien als ultiem remedium.	11.96
202	Er is nu verkeersdoodslag, waarvan de strafmaat wordt verhoogd.	37.9
203	Er is nu een maatregel waarbij gevangenen die willen ontsnappen, een langere gevangenisstraf krijgen.	45.37
204	Dat zijn allemaal... Het gevangenisbeleid is in de eerste plaats politiek beleid.	7.48
205	Als we willen dat er een ander, en ik hoop het met u, een humaner en menselijker strafrecht komt, een strafrecht dat werkt, want we zijn het allemaal eens dat mensen gewoon opsluiten geen zin heeft, dan moeten we samen in debat.	4.28
206	U zegt eigenlijk dat het niet zo is dat rechters andere, alternatieve straffen zouden kunnen opleggen?	37.03
209	Ik stel vast bij mijn collega's dat wij ons daar meer en meer bewust van worden.	3.72
212	U moet weten dat er een aantal adviescommissies zijn opgericht, de penitentiaire beleidsraad, commissie voor toezicht in de gevangenissen, die al jaar en dag rapporten en adviezen uitbrengen op basis waarvan het beter zou kunnen.	5.47
213	Als die zich richten aan de politiek, die daar ergens in een of andere lade belanden, tot grote frustratie van de betrokken collega's... Ik noem ze collega's in bredere zin.	3.7
214	Wij zijn ons daar ook niet altijd van bewust als magistratuur.	5.0
215	Er moet meer openheid zijn naar elkaar toe en de kennis die voorhanden is, moet geïmplementeerd worden.	4.28
216	Het is alles waar we helaas tijd voor hebben voor vanavond.	3.92
217	Maar ik wil jullie danken voor de gedachtewisseling.	3.57
218	Bij zijn aantreden maakte president Trump meteen duidelijk dat hij fors zou besparen op ontwikkelingshulp.	48.42
219	De Amerikaanse hulp verliep via het agentschap USAID.	79.26
221	En de gevolgen worden steeds zichtbaarder, vooral in landen in Afrika.	11.31
222	De Verenigde Staten waren de grootste donor in de strijd tegen hiv/aids, met resultaat, zoals in Malawi.	89.48
223	De enorme vooruitgang die daar werd geboekt, dreigt nu helemaal verloren te gaan.	4.02
225	Als de avond valt in Blantyre, Malawi, bieden honderden jonge vrouwen en meisjes zich aan in de zogenoemde hotspots.	16.34
226	Plaatsen waar het hiv-virus vroeger snel verspreid werd.	82.15
227	Met de hulp van USAID concentreerde de strijd tegen hiv/ aids zich in deze uitgaansbuurten.	43.05
228	Met Amerikaans geld werd Malawi een voorbeeldland in de strijd tegen hiv/aids.	62.49
229	Het kon het aantal besmettingen en aidsdoden drastisch doen dalen.	81.32
230	Vooral deze drop-in-centra, waar homoseksuelen en sekswerkers discreet terechtkonden voor condooms, aidsremmers en andere medicijnen, waren een groot succes.	73.62
231	Ze selecteerden er sekswerkers en leidden hen op om andere sekswerkers te overtuigen zich beter te beschermen en uit de prostitutie te stappen.	22.93
232	Ook de zogenoemde tienerclubs waren cruciaal Tieners die al bij de geboorte besmet werden door hun moeders, komen hier de medicijnen halen die ze dagelijks moeten innemen om het virus te onderdrukken.	86.18
233	Door de ontmanteling van USAID hebben de tienerclubs bijna al hun financiering verloren.	74.63
234	De tieners moeten zelf hun transport betalen en krijgen geen lunch meer.	90.5
235	De mobiele teams die naar verre plaatsen gingen, zijn weggevallen.	12.21
237	Hetzelfde geldt voor de drop-in-centra, waarvan een deel moest sluiten.	8.33
238	En waar ze het met veel minder middelen moeten doen.	4.69
239	Daar zien ze nu al een toename van het aantal besmettingen, voor het eerst in jaren.	46.24
240	Malawi was de strijd tegen hiv/aids aan het winnen, maar de Malawische overheid kan de Amerikaanse hulpbudgetten niet vervangen.	79.06
241	Magritte zoals hij geportretteerd wordt in de tv-reeks 'This is not a murder mystery', zondagavond op VRT 1.	8.98
242	U kunt René Magritte ook treffen in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Antwerpen.	6.06
243	Daar verwelkomt Magritte u vanaf vandaag als het ware in eigen persoon.	3.93
244	Wij waren benieuwd naar de ontmoeting tussen Magritte en een hedendaagse wereldberoemde Belgische schilder, Michaël Borremans.	4.98
249	Vanaf morgen kan je hier komen kijken naar 'Magritte.	4.21
251	Elke Magritte-liefhebber gaat dat zeker willen zien, omdat het een beetje een ongewone tentoonstelling is.	3.88
252	Met behulp van artificiële intelligentie hoort u de stem van Magritte, maar een toeschouwer komt wel nog altijd om te kijken en te voelen.	5.06
253	Hij dwingt de toeschouwer om een beeld te bevragen.	7.1
254	Je kunt er niet onbekommerd naar kijken, in de zin van: oh, wat een mooi landschap.	3.7
260	Als kunstenaar is Magritte een referentie, of we het willen of niet.	4.84
261	Ik was dus niet zijn grootste fan in het begin, maar nu begrijp ik het ook beter.	3.56
262	Nu begrijp ik dat zijn stijl van schilderen noodzakelijk is voor de expressie die hij nastreeft.	4.29
263	En wat u misschien nog niet wist, is dat Magritte in de bewogen jaren dertig zijn politieke stem liet horen.	6.1
264	Een verloren gewaande videoband in het VRT-archief, een tv-serie, Magritte lijkt overal tegelijk.	23.51
265	Maar dat verbaast me niet, omdat het werk een zeer groot publiek kan aanspreken en zeer herkenbaar is.	4.08
266	We mogen ook niet vergeten dat kunstenaars in het algemeen... Bijvoorbeeld iemand als Magritte of Mondriaan, die dan in het modernistisch segment zit... Ze hebben veel meer invloed dan we op het eerste zicht zouden denken.	4.72
273	In 'De afspraak' heeft Ivan zo meteen PVDA-voorzitter Raoul Hedebouw te gast.	6.02