Ter Zake 🇧🇪

_id	6939c593bb77f162b34c62bf
url	https://www.vrt.be/vrtmax/a-z/terzake/2025/terzake-d20251210-a208
datetime	2025-12-10 20:00:00

 

Statements

idx	statement	score
2	Het schandaal rond het aantal kinderen verwekt met het zaad van een Deense donor met een kankerverwekkende genetische afwijking breidt uit.	91.03
4	Bij het navlooien van de lijsten duiken soms verrassende begunstigden op.	4.34
5	Wat begon met een opstoot van optimisme loopt toch niet zo vlot.	6.38
6	De Nederlandse regeringsformatie duurt al zes weken.	7.65
7	Vandaag werd een eerste stapje gezet naar een mogelijke coalitie.	3.74
10	Minstens 197 kinderen zijn verwekt in Europa met het zaad van een Deense donor.	88.37
11	Dat is veel, veel meer dan maatschappelijk en biologisch wenselijk is.	4.15
12	De man in kwestie heeft bovendien mogelijk een kankerverwekkende genetische mutatie doorgegeven.	59.6
13	Sinds dat bekend raakte, zijn nog steeds niet alle ouders van de betreffende donorkinderen op de hoogte gesteld.	11.2
14	Dat blijkt uit onderzoek door VRT NWS in samenwerking met verschillende andere openbare omroepen.	18.4
16	We noemen haar Celine, een Franse alleenstaande mama die anoniem getuigt over haar vruchtbaarheidstraject bij een Vlaams fertiliteitscentrum.	35.23
17	In 2011 krijgt ze een dochter en veertien jaar lang gaat alles goed.	6.3
19	Zonder enige waarschuwing vooraf verneemt Celine dat haar spermadonor een ernstige genetische afwijking heeft, die het risico op kanker erg groot maakt.	86.4
20	Wanneer Celines dochter zich laat testen, blijkt ook zij drager van de gevaarlijke genmutatie.	49.11
21	Dat betekent een leven vol medische onderzoeken: MRI's, echografieën en later ook mammografieën.	11.52
22	Het sperma in kwestie kwam van ESB, de European Sperm Bank.	18.35
23	Dat is een private commerciële spermabank in Denemarken die wereldwijd sperma exporteert.	38.4
24	Wanneer er een probleem is met een donor, wordt die geblokkeerd.	88.91
25	En dat doet de ESB ook in 2023 nadat bij twee kinderen van deze donor dezelfde erfelijke vorm van kanker wordt vastgesteld.	72.14
26	Alle betrokken landen en fertiliteitscentra in Europa worden gewaarschuwd, apart.	28.78
28	Svetlana Lagercrantz is een Zweedse arts gespecialiseerd in genetica.	20.87
29	Ze vertelt hoe de internationale dimensie van dit probleem toevallig aan het licht komt in 2024.	8.34
30	Als de genetici hun data samenleggen, blijken er tientallen kinderen verwekt over heel Europa door deze ene spermadonor.	90.05
31	Een zeldzame afwijking valt nooit uit te sluiten, maar kan door spermadonatie plots heel breed verspreid worden.	80.71
32	In mei van dit jaar komt het hele verhaal in de media, maar heel wat gezinnen zijn dan nog niet op de hoogte.	5.24
33	Celine wordt pas in juni gebeld door het Vlaamse fertiliteitscentrum, dat al anderhalf jaar afweet van het probleem met de donor.	29.57
34	Wat het Vlaamse fertiliteitscentrum er niet bij vertelt, is dat er in België 53 kinderen zijn verwekt met deze donor.	68.05
37	Dat er veel meer kinderen zijn dan wettelijk toegelaten, moeten de gezinnen vernemen via de media.	72.48
38	We vragen een reactie aan het Vlaamse fertiliteitscentrum van Celine, dat we op haar vraag niet bij naam noemen.	22.53
39	Uit ons onderzoek blijken er vandaag nog veel meer nakomelingen dan eerst gedacht.	17.59
40	Er zijn minstens 197 kinderen verwekt door deze donor, vooral in België, Spanje en Denemarken.	36.68
42	Voordien hield elk centrum zich, in het beste geval, aan de limiet van zes, maar niemand controleerde of ook andere centra diezelfde donor gebruikten.	6.59
43	In een reactie wijst de Deense spermabank ESB op de verantwoordelijkheid van de fertiliteitscentra zelf.	70.74
44	Dat de limiet werd overschreden, is deels te wijten aan de ontoereikende rapportering door de centra, niet-robuuste systemen en vruchtbaarheidstoerisme.	6.03
45	Maar uit e-mails tussen een Vlaams ziekenhuis en de ESB blijkt dat de Deense spermabank al in 2011 wist dat de limiet van zes bereikt en zelfs overschreden was.	46.92
47	De volledige reactie van de European Sperm Bank kan u nalezen op VRT NWS.	12.44
49	Arne Vanhie, u bent professor, fertiliteitsarts van het UZ Leuven, en Steph Raeymaekers, van vzw Donorkinderen.	7.51
52	Meneer Vanhie, ik begin bij u. U bent een beetje afgevaardigd door uw collega's.	3.82
53	We hebben verschillende betrokken instellingen bij dit verhaal gecontacteerd, zij wilden liever niemand sturen.	5.78
55	Nee, ik ben hier namens mezelf en mijn collega's van het UZ Leuven.	5.04
56	De Belgische vereniging voor reproductieve geneeskunde is aan het werken aan een statement dat we zo snel mogelijk naar buiten willen brengen.	22.73
57	Het was kort dag en het was ook een werkdag voor ons, dus we zijn ermee bezig en het komt er zo snel mogelijk aan.	3.45
60	Steph Raeymaekers, nu raakt bekend dat die ene Deense donor zeker 197 kinderen heeft verwekt.	76.9
61	Wat doet zo'n bericht met iemand die zelf ook donorkind is?	25.14
63	Ik wil even toelichten dat ik in contact ben met zeven betrokken ouders die donorkinderen hebben van deze donor.	5.06
64	Ik ben met een aantal van hen in juli in contact getreden.	5.34
65	Ik was erbij toen Celine het nieuws heeft gekregen dat haar dochter die genmutatie heeft.	27.88
68	Ik wist dat er alleen maar bij zouden kunnen komen, maar het feit dat het alleen maar is gestegen.	3.97
71	Ik heb bijvoorbeeld contact met een mama met twee kinderen.	6.67
74	Een van de twee zal zijn broer ziek zien worden en een van de twee zal moeten strijden tegen kanker.	10.2
76	Met wat kan komen, vraagt iedereen zich af hoe dit kon.	3.7
78	Zes gezinnen mogen bediend worden met het zaad van één donor.	50.71
80	Er was enerzijds geen centraal register, dus kon men niet controleren wat er gebeurde in andere centra.	6.97
84	ESB was al tien of twaalf jaar op de hoogte en heeft toen niet ingegrepen.	12.15
87	Als je aan meer dan zes centra levert, heb je een probleem.	36.3
88	Daarnaast hebben ook bepaalde centra binnen hun eigen centrum de limiet overschreden.	5.57
89	Die combinatie zorgt voor die 53 kinderen in België.	27.11
93	Iedereen wist het, je kan als centrum nagaan of een donor al is gebruikt of niet.	37.51
94	Je hoeft niet te wachten tot het ESB je een signaal geeft, je kan ook contact opnemen en vragen op hoeveel de teller staat.	5.51
96	Nee, maar vanuit de Belgische vereniging voor reproductieve geneeskunde is bij een schandaal in 2013 een heel concreet plan op tafel gelegd om met het register te werken.	64.91
101	Wij mogen ook geen eigen verkeerslichten zetten in onze straat.	11.37
102	Ik begrijp wat u zegt, maar ik kan me voorstellen dat het voor mevrouw Raeymaekers klinkt als: iedereen wijst naar iedereen.	3.95
103	Jullie hebben allemaal een verantwoordelijkheid of een bepaalde nalatigheid gehad in deze casussen of andere casussen die nog aan het licht gaan komen.	3.74
104	Ik begrijp het niet, dat zegt de mama ook in de reportage.	10.91
106	Zij wordt geconfronteerd met een enorme schade die zij en haar kind zullen lijden.	5.11
109	Ja, maar anderzijds tonen de data van vandaag aan dat dit in elk Europees land een probleem was.	23.33
111	In België zitten we aan 53 kinderen bij 38 gezinnen.	16.53
116	Ik wil nog iets anders aankaarten wat betreft de houding van fertiliteitscentra.	6.22
117	Toen de casus van de Deense donor bovenkwam, werd er gezegd dat mensen gewaarschuwd moesten worden.	37.48
118	Celine zei in de reportage dat haar niet is gezegd dat de kans heel groot is dat er nog heel veel halfbroers en halfzussen zijn.	51.4
125	Mogen wij communiceren over het aantal broers en zussen?	4.38
127	Ja, het bijzonder slechte nieuws moest gebracht worden dat er een grote kans was op die type 53-mutatie bij het donorkind.	77.46
128	En anderzijds weten we dat er heel veel broers en zussen zijn binnen Europa.	6.71
129	Deze reportage gaat nu over die ene Deense donor, vanwege die genmutatie die duidelijk is geworden.	67.86
130	Vragen mensen zich af of het wijder verspreid kan zijn?	7.18
132	Dit sperma werd ook verkocht in Canada, dat zit nog niet in de optelsom.	19.02
134	Er is nog een andere lijst waarbij de regels zijn overtreden.	8.1
135	Ik hou mijn hart vast, bij de donoren waarvan het nog niet is gemeld door de buitenlandse spermabanken, gaan we ook nog dingen zien, vrees ik.	13.67
136	Ik hoop wel dat ze op de hoogte zullen worden gebracht.	4.34
137	Het gaat over die gezinnen, ze hebben recht op informatie.	11.07
138	Er zullen misschien mensen zijn geweest die hebben geoordeeld dat ze het niet konden mededelen vanwege privacy.	8.4
139	Maar zowel het ministerie als het centrum houden bewust informatie tegen.	14.26
145	Patiënten kregen op voorhand te horen: zelfs in het huidige systeem, maximaal zes binnen België...	16.89
146	Die overschrijding is technisch gezien niet meer mogelijk.	7.25
148	Ik spreek voor een ziekenhuis, maar elke patiënt die de behandeling start in het UZ Leuven heeft op voorhand de informatie gekregen dat die commerciële donorbanken stalen zullen leveren aan meerdere Europese landen.	31.98
149	Ze moeten zich aan de regels houden, maar is zullen in principe meer dan zes broers of zussen zijn.	4.75
150	Er zullen sowieso nog donoren zijn met meer dan zes kinderen.	14.09
152	Maar in België in principe beperkt tot zes gezinnen.	20.97
155	Als u nu mag beslissen wat er moet gebeuren om dit in de toekomst te voorkomen en de situatie te verbeteren, wat is dan de prioriteit?	10.41
156	We zouden het verleden in beeld moeten brengen en zien wat er allemaal fout is gegaan, dat ook toegeven, mensen informeren, daar hebben ze recht op.	4.23
157	Het nieuwe beleid moet ook volledig worden gemaakt.	5.06
159	Ik zou het nuttig en handig vinden als we nu even stoppen, zoals we ook een adoptiestop hebben gedaan toen er te veel fraude was met bij goedbedoelende organisaties.	11.42
160	Er zitten veel mensen met vragen en die moeten antwoorden krijgen.	3.68
163	Ik ben absoluut akkoord met het leren van onze fouten.	3.91
167	Er komt nieuwe Belgische wetgeving aan, maar die gaat dit niet oplossen.	21.9
168	Slechts vijf procent van de donaties in België komt van eigen donoren.	87.26
170	Het probleem van massadonatie kan alleen op Europees niveau opgelost worden.	9.98
172	Ik wil jullie beiden bedanken voor jullie bijdrage aan het gesprek en voor jullie komst.	3.88
174	Het is voor elke regering een confronterende oefening, en al helemaal wanneer er bespaard moet worden.	3.9
175	Wie de lijst van begunstigden uitpluist, stuit weleens op verrassende keuzes.	3.74
186	Ik vind dat die organisatie mag bestaan, maar als je ziet dat daar honderdduizenden euro's belastinggeld naartoe gaat... Je krijgt dat niet uitgelegd aan de mensen omdat er geen uitleg voor bestaat.	10.73
187	Timotheus is een vzw die in oasecirkels op zoek gaat naar onze oerenergie en cursisten helpt om hersenhelften in balans te brengen.	47.44
188	Voor onafhankelijk parlementslid en subsidiebestrijder Maurits Vande Reyde het gedroomde voorbeeld om aan te tonen dat Vlaanderen subsidieziek is.	11.94
189	Die organisatie was geadviseerd dat ze geen subsidie zouden krijgen omdat de expertencommissie zei: Dit is al te zot.	44.98
190	Je moet het al heel ver trekken in de Vlaamse subsidieziekte.	6.48
191	Op het laatste moment is er dan toch een minister of een cabinetard geweest die in de bres gesprongen is en die zei: Daar moet toch nog 150.000 euro per jaar naartoe.	11.01
193	Er zijn talloze subsidies die op die manier worden goedgekeurd.	20.38
194	Wie dicht bij de politiek staat, wie dicht bij de regeringen staat, krijgt heel veel belastinggeld.	52.61
198	Op kabinetten, bij politieke partijen en er wordt gelobbyd.	12.42
199	Als iedereen lobbyt, dan is er sprake van een 'level playing field'.	6.48
200	Zo komt het dan dat een Timotheus vzw honderdduizenden euro's krijgt.	10.25
201	Het komt door de tegenspraak tussen de visitatiecommissie die heel lovend was en de beoordelingscommissie die negatief was.	6.85
203	Wat moet je doen als je twee tegengestelde adviezen krijgt?	11.82
204	Voormalig Groen-parlementslid Bart Caron heeft altijd het Vlaamse cultuurbeleid gevolgd.	14.42
205	Hij is niet tegen subsidies, integendeel, zolang het maar geen politieke koehandel wordt.	11.45
207	Er is een systeem waarbij beoordelingscommissies worden samengesteld.	7.6
208	Daar zitten experts in uit het vakgebied van sociaal-cultureel volwassenenwerk.	9.59
211	Die experten worden samengebracht... Zij lezen een beleidsplan.	6.1
213	Ze doen ook visitaties halfweg de beleidsperiode van vijf jaar.	6.46
215	Dat advies komt op de tafel van de minister die aan de regering een voorstel doet voor subsidiëring.	20.29
216	In principe zijn die adviezen de leidraad voor de beslissingen.	7.64
218	In principe zijn de afwijkingen die de regering doet heel beperkt ten opzichte van de adviezen die uitgebracht zijn.	5.7
220	Als er wordt geadviseerd om de subsidies af te schaffen en op het laatste moment, hocus pocus, tijdens de grote tapijtenhandel binnen de regering worden die subsidies toch nog gered, dan is er ergens politieke beïnvloeding of politieke inmenging geweest.	24.06
222	Pasar, een andere organisatie... De expertencommissie had geadviseerd die subsidies naar beneden te halen.	24.06
223	Het resultaat was dat Hilde Crevits tussenkwam en zei: Nee, dat is van de vakbond, zij moeten subsidies krijgen.	18.5
225	Daar gaat 1,2 miljoen euro belastinggeld per jaar naartoe.	13.87
228	Het zijn ministers en dat decreet die dat in stand houden.	10.77
229	Uiteraard, er zijn subsidies die zinvol zijn en ook organisaties die subsidies verdienen omdat dat een kerntaak is en het op geen enkele andere manier georganiseerd kan worden.	5.98
230	Dat is de vraag die wij moeten stellen als politiek.	4.75
232	Als het een kerntaak is, kan het ook privaat gefinancierd worden of op een andere manier?	7.29
233	Hebben ministers in die laatste onderhandelingen te veel adviezen naast zich neergelegd?	27.26
235	Er is een koehandel geweest op gronden die niet verdraaglijk zijn.	17.75
237	Wat er nu gebeurt, is op ideologische grond gebouwde willekeur, bij die 15 procent gecorrigeerden.	12.22
240	Hoe staat het nog met de regeringsvorming in Nederland?	17.7
241	Weet u nog: zes weken geleden hielden ze daar verkiezingen met als verrassende winnaar Rob Jetten van D66.	8.03
243	Een informateur en verkenner werden de politieke arena ingestuurd om het pad te effenen, maar dat bleek makkelijker gezegd dan gedaan.	4.0
244	Vandaag werd dan toch een eerste piste voorgesteld in het parlement.	6.44
247	In Den Haag begint straks het debat over de kabinetsformatie.	13.89
248	Informateur Buma adviseert om de partijen D66, het CDA en de VVD met elkaar verder te laten praten.	10.71
249	Maar de VVD is geen stabiele en betrouwbare partner, dat heeft het al laten zien.	15.74
250	Als de VVD aanschuift, komt er geen rem op het neoliberalisme, maar komt er een turbo op.	14.18
251	Het voelt alsof we naar een slechte herhaling van Rutte III en IV zitten te kijken.	8.5
254	De boeren moeten kapot, de woningbezitter moet kapot, de automobilist moet gaan betalen, de zorg gaat er gedeeltelijk aan, de sociale zekerheid wordt gekortwiekt en Nederland wordt één groot asielwalhalla.	57.27
257	Want zes weken na de verkiezingen is een meerderheid in Nederland nog niet in zicht.	61.76
258	Eind oktober won Rob Jetten met het links-liberale D66 de verkiezingen, de PVV werd tweede.	7.87
260	Grote partijen zijn er niet meer, middelgrote partijen plots in overvloed.	4.94
262	Een middenkabinet met D66, CDA, VVD en GroenLinks-PVDA, maar dat stuit op een veto van de VVD.	12.73
263	Een andere optie is een nipte centrumrechtse meerderheid bestaande uit D66, CDA, VVD en JA21, maar daar voelt D66 weer weinig voor.	8.01
265	Een lange formatie diende zich aan, maar het ging al snel mis.	3.7
266	In Nederland trekt informateur Hans Wijers zich terug uit de gesprekken die moeten leiden tot een nieuwe regering.	10.46
267	In een whatsappbericht zou Wijers volgens sommige bronnen de leider van de rechts-liberale VVD, Dilan Yeşilgöz, een feeks hebben genoemd.	8.54
268	Collega-informateur Buma moest alleen verder en werkte met CDA en D66 aan een startnota.	6.81
271	Namelijk dat D66, VVD en CDA samen verder aan de slag gaan.	6.47
272	Met het rechts-liberale VVD dus, en niet met groen-rood.	5.94
273	Licht tegen de zin van D66, gaf Jetten vanmiddag toe in het parlement.	11.9
274	Die voorkeur, een kabinet van D66 met GroenLinks-PvdA, CDA en VVD zit er op dit moment gewoon niet in.	12.22
278	Er zijn heel veel collega's of mensen uit mijn eigen partij die zeggen: Moet je geen andere keuze maken?	5.46
279	Maar mijn wedervraag is dan: Welke alternatieven zijn er?	4.7
280	Er zijn er niet veel die wel tot een stabiel kabinet gaan leiden.	5.59
282	De fusiepartij staat niet open voor de piste van een minderheidsregering.	7.09
283	Omdat de keuze voor een minderheidskabinet de keuze is voor een permanente formatie.	6.26
284	En een permanente formatie de komende jaren betekent permanente onzekerheid voor Nederland.	5.78
286	Kort daarvoor gaf de Fries nog een laatste wijze raad.	4.51
287	(hij spreekt Fries) Alleen gaat het wellicht sneller, maar samen gaat het uiteindelijk wel... Samen kom je verder.	3.61
293	Kun je nog eens heel kort zeggen wat er vanmiddag in de Kamer concreet is voorgesteld of besproken?	13.17
295	Die drie partijen, het links-liberale D66, de grote verkiezingswinnaar, en nu het rechts-liberale VVD erbij, en de christendemocraten die al meededen, ga nu verder praten.	4.09
296	Maar er is niks beters mogelijk, die drie partijen hebben nog geen meerderheid.	6.18
297	Ze gaan eerst praten over de inhoud en kijken wie er nog kan aanhaken voor eventueel een meerderheidskabinet.	4.9
298	Laten we stilstaan bij de mogelijke piste van een minderheidskabinet.	4.4
299	Stel dat ze daarbij uitkomen, wat zijn dan de voor- en tegenargumenten?	6.01
300	Het grote voordeel is nu dat je geen partijen samen hoeft te zetten die niet samen willen, er zijn een aantal blokkades.	4.15
301	Een ander voordeel is, hoor je hier, dat het wendbaar is.	3.76
302	Je kan naar rechts kijken voor het ene beleid en naar links voor het andere.	4.23
304	We hoorden al dat de sociaaldemocraten, GroenLinks-PvdA, niet aan tafel willen, ze zijn boos vanwege de blokkade van de VVD.	43.95
306	JA21 zou iets meer willen doen, maar wil daar ook veel voor terug hebben.	4.4
307	Dat zou tegen de zin zijn van D66, de winnaar van de verkiezingen, want heel veel van hun beleid gaat in tegen dat van D66.	13.07
308	Dus linksom of rechtsom wisselen, afhankelijk van het beleid.	4.23
309	Dat klinkt ingewikkeld en zal een heel verschillend beleid tot stand brengen.	4.52
310	Ja, want Jesse Klaver van de rood-groene combinatie noemde dat ook permanent formeren.	12.26
313	Dat zou betekenen dat ze naar rechts kijken op asiel, daar strengere dingen op doen.	13.38
314	Maar als ze stikstof- en klimaatbeleid willen bekostigen, dan zullen ze toch echt naar links moeten kijken.	19.02
316	Hij heeft tot 30 januari de tijd gekregen om die op te lossen.	6.52
318	Ik wil je danken voor het verslag vanuit de Tweede Kamer, Emma Jackson.	4.42
322	Fatma heeft in 'De afspraak' zo meteen onder anderen Wim Distelmans te gast naar aanleiding van Marwa, de jonge vrouw die in coma ligt.	14.64
323	Haar familie en de behandelende artsen verschilden aanvankelijk van mening over wat er met haar moet gebeuren.	7.6
324	Een zachte avond gewenst en wat ons betreft heel graag tot morgen om 20 uur hier op VRT Canvas.	3.65