Nieuwsuur 🇳🇱

_id	67b25429f54554f72923bfe4
url	https://npo.nl/start/serie/nieuwsuur/seizoen-2025/nieuwsuur_5000/afspelen
datetime	2025-02-16 21:30:00
description	Sinds afgelopen zomer patrouilleert de Nederlands marine op de Noordzee. Gisteren stuitte het Nederlandse marineschip Johan de Witt op zes verdachte schepen met een mogelijk Russische link. Nieuwsuur was aan boord. * Afgelopen dagen gaat het over niets anders dan de verdeeldheid tussen de VS en Europese landen. Morgen is er een informeel spoedoverleg tussen Europese regeringsleiders in Parijs. Verslaggever Gert-Jan Dennekamp is in Kyiv, Oekraine. Hoe kijken ze daar naar alle ontwikkelingen? * In de loop van dit jaar moeten alle psychiatrische instellingen rookvrij zijn. Hoe pak je dat aan? Want vijftig procent van de GGZ-cliënten rookt.

 

Statements

idx	statement	score
0	888 We zijn natuurlijk wel alert wat er in onze achtertuin gebeurt.	0.07
1	Dus uiteraard hebben zij het recht op vrije doorvaart in de Noordzee.	0.01
2	Net als dat wij dat ook in de Baltische Zee hebben, of in de Zuid-Chinese Zee.	2.94
3	Maar we willen wel weten dat ze er zijn en wat ze uitvreten.	0.02
4	En daarom volgde de Nederlandse marine zes Russische schepen die onze Noordzee passeerden.	0.03
6	Vanwege de kwetsbare kabels en leidingen op de zeebodem.	0.01
7	Dit jaar moet het helemaal voorbij zijn: roken in GGZ-instellingen.	0.02
10	Wat kunnen wij belangrijker maken dan jouw eerste sigaret op die dag?	0.01
15	En morgen Europees crisisoverleg in klein comite nu Amerika alles en iedereen passeert.	0.01
18	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	0.01
19	Afgelopen dagen gaat het over niets anders dan de verdeeldheid tussen de VS en Europese landen over hoe met Poetin en het beëindigen van de oorlog in Oekraïne om te gaan.	0.04
20	Morgen dus ingelast crisisoverleg in Parijs, daarover zo meer.	3.16
21	Eerst meer over hoe die oorlog verder gaat dan Oekraine alleen.	0.27
22	Want Rusland, en ook andere landen, worden meer en meer van 'hybride oorlogsvoering' beschuldigd.	0.01
23	Het destabiliseren van in dit geval het westen met niet militaire middelen.	0.01
24	Vanavond kijken we hoe dat op en onder zee gebeurt.	0.04
26	Zoals in 2021 als in Noorse wateren een kilometerslange datakabel spoorloos verdwijnt.	0.05
27	Gevolgd een jaar later door de aanslag op de Nordstream- gaspijpleidingen in de Oostzee.	0.01
30	Mogelijk doel: de gasafhankelijkheid van het westen met Rusland doorknippen.	0.01
31	Hierna raken op nog zeker drie andere locaties leidingen beschadigd: Gas- en telecomkabels hier in de Oostzee.	0.1
32	Hier tussen Finland en Duitsland, en hier de ander.	0.15
33	Er worden onder andere Chinese schepen van verdacht.	0.03
34	En de voorlopig laatste beschadiging is eind december.	0.01
35	Van energie- en telecommunicatiekabels, hier tussen Finland en Estland.	2.65
36	Deze keer zou de aan Rusland verbonden olietanker Eagle S. de boosdoener zijn.	0.04
38	Maar hoe goed is kwetsbare infrastructuur op de bodem van onze eigen Noordzee beschermd?	0.01
39	In ons deel van de Noordzee liggen ongeveer 3000 kilometer aan kabels en 4500 kilometer aan pijpleidingen.	83.34
40	Ook windmolenparken die kwetsbaar zijn voor sabotage.	0.01
41	Sinds afgelopen zomer voert de Nederlands marine intensievere patrouilles uit.	0.01
42	Gisteren stuitten ze op een konvooi van 6 Russische schepen.	0.01
43	Nieuwsuur was aan boord van het marineschip Johan de Witt.	0.02
44	Feit is dat er een oorlog woedt aan onze Europese grens.	5.55
46	We zijn al in een vorm van hybride oorlogsvoering met Rusland.	0.02
50	En we hebben een enorm arsenaal aan windmolenparken.	0.01
52	We zijn op zo'n 60 kilometer van de Noordzeekust, op de Johan de Witt.	0.01
53	Een marineschip dat mariniers en materieel aan land kan zetten.	0.19
54	Maar vandaag doet het dienst als escorte van zes Russische schepen.	0.01
57	Daarbij zijn twee oorlogsschepen, waarvan eentje hier boven in beeld.	0.01
61	Zo kunnen ze in elk geval geen activiteiten ontplooien die niet in de haak zijn.	0.01
64	In een bepaald zeegebied waar het standaard is om door te varen van zuid naar noord of andersom.	0.02
65	Schepen die daarvan afwijken, zijn voor ons interessant.	0.01
67	Voeren ze een Russische vlag, dan kijken we specifiek wat ze uitspoken.	0.01
68	Heeft het er ook mee te maken dat hier allerlei belangrijke kabels over de zeebodem gaan?	0.02
73	Op dit moment hebben wij voor ons een landingschip van de Russen.	0.02
86	Jaarlijks waren er zo'n 260.000 schepen door het Nederlandse deel van de Noordzee.	0.03
88	Nederland moet niet alleen oorlogsschepen in de gaten houden.	0.01
93	Met bovenmatige interesse in een soortgelijke kabel.	0.01
94	Steeds vaker escorteert de marine verdachte schepen.	25.38
100	Nu, halverwege februari, zitten we al op vier escortes.	0.01
101	Dat is een teken dat het aantal passages van Russische schepen door onze Noordzee aan het toenemen is.	0.24
103	Nou, we schrikken niet af om ze niet door de Noordzee te laten varen.	0.01
104	Het staat iedereen vrij om gebruik te maken van de Noordzee.	2.02
106	Het juridisch kader om uiteindelijk een schip tot stoppen te dwingen of daar misschien aan boord te gaan kijken, is vrij complex.	4.24
108	Je moet echt wel bewijslast hebben voordat je ergens aan boord kan. Moet je ze echt met een ankertje over de bodem zien slepen en kabels zien vernietigen?	0.01
111	Een heterdaadje helpt wel om een sterkere juridische basis te krijgen om aan boord te mogen stappen.	0.01
112	De landen rond de Noordzee kijken nu gezamenlijk of het juridisch makkelijker te maken is om bij verdachte schepen aan boord te gaan.	9.83
113	Met elkaar dat juridisch kader een stevigere basis proberen te geven.	0.01
115	En tot die tijd doe ik het met het mandaat dat ik nu heb.	0.01
124	Maar we willen wel aangeven dat we ze in de gaten hebben.	0.01
126	'Vaar gewoon rustig door, dan is er niks aan de hand.'	0.01
127	Wat wel wordt ingezet: Deze helikopter, vol sensoren en camera's.	0.01
128	Die vliegt dicht in de buurt van de verdachte schepen.	95.59
129	Ik ga niet in detail uitdiepen wat onze maritieme gevechtshelikopters kunnen.	0.01
130	Maar uiteraard zit er op iedere helikopter een radar.	0.02
132	Kan het zijn dat u er achter komt dat een relatief onschuldig ogend vrachtschip allemaal oorlogstuig aan boord heeft?	0.05
134	Of dat er middelen op het schip staan die er hiervoor niet op stonden.	0.01
135	Een aantal van de schepen die we nu escorteren komen regelmatig door onze wateren heen.	0.16
136	We kunnen dus verschillen waarnemen tijdens iedere passage die ze maken op de Noordzee.	0.06
138	Of: Hij heeft een wapensysteem, dat stond er eerst niet.	0.02
139	Maar de dreiging komt niet alleen van grote schepen zoals deze.	0.02
140	De Nord Stream-gaspijpleidingen zijn vermoedelijk vanaf dit plezierjacht opgeblazen.	0.06
143	Het is best complex om van ieder schip in onze omgeving exact vast te stellen wat-ie aan het doen is.	0.02
145	Zijn de mazen niet te groot, waar de kleine bootjes doorheen kunnen?	0.01
148	De complexiteit geeft aan dat het best lastig is om alles te kunnen ondervangen.	0.01
149	Iemand die kwaadwillend is, moet een drempel voelen om z'n gewenste activiteiten of potentieel toekomstige activiteiten te kunnen uitvoeren.	0.01
150	Dat doe je door aanwezigheid en goede communicatie daarover.	0.01
155	Ze varen keurig de route die wij van hen verwachten.	34.77
158	En als dat wel zo is, dan houden we ze in de gaten.	0.01
159	Dan is er morgen informeel EU-spoedberaad over Oekraïne.	0.01
162	Als het aan Amerika ligt zit de EU straks niet aan tafel bij de onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland.	0.05
163	Morgen organiseert de Franse president Macron daarom een spoedberaad met enkele Europese leiders.	0.01
164	Dat het de Europeanen heel hoog zit, bleek vanmiddag bij de emotionele afsluiting van de veiligheidsconferentie in München.	0.05
166	De VS wil dat Oekraïne het door Rusland bezette grondgebied opgeeft.	38.16
168	En, zo benadrukte de Amerikaanse Gezant voor Oekraïne gister als het aan de VS ligt, praat Europa niet mee over de vrede.	0.08
169	Een Amerikaanse delegatie is al onderweg naar Saudi-Arabië om te praten met Russische onderhandelaars.	0.11
170	En morgen in Parijs dus het spoedoverleg van Europese leiders.	0.02
171	Correspondent Kysia Hekster over dat beraad in Parijs.	0.01
172	Het spoedoverleg laat zien hoe groot de Europese nood is.	0.21
173	De Amerikanen willen van de Europeanen weten wat zij gaan doen om de veiligheid van Oekraïne te garanderen als er een mogelijk bestand komt met Rusland.	0.04
175	Het zijn moeilijke vragen maar er zullen relatief snel antwoorden moeten komen.	0.01
176	Het lijkt het enige wat Europa nog kan doen om relevant te blijven.	0.01
177	We gaan snel naar Kyiv, in het land waar het allemaal om draait.	0.01
182	Dit is iets waar president Zelensky het afgelopen weekend op gehint heeft.	0.02
185	Het staat vast dat er veiligheidsgaranties moet komen als er gesproken wordt over een bestand moet er een garantie zijn dat het bestand niet zomaar geschonden kan worden.	0.16
190	President Zelensky heeft aan zijn militairen gevraagd: willen jullie een berekening maken?	0.01
191	Zijn mannen kwamen uit op 100.000 militairen die nodig zijn om de grenzen en op het bestand toe te zien.	0.02
194	Er is een grens met Rusland en er is een frontlinie waar de afgelopen drie jaar hevig is gevochten.	0.04
195	Wil je toezien op een bestand dan heb je inderdaad veel manschappen nodig om daarop toe te zien.	0.01
196	Als mijn zoon of dochter bij defensie zou werken dan zou ik me afvragen hoe concreet het gaat worden.	0.01
197	Hoe is de veiligheid gewaarborgd van de troepen in die gebieden?	0.01
201	Dat maakt dat je ervan uit zou willen gaan dat de veiligheid beter gegarandeerd is.	0.01
202	Ik begrijp dat in Parijs ook wordt gesproken over een stok achter de deur.	0.01
203	Zo zou NAVO-lidmaatschap van Oekraïne op tafel kunnen liggen als Rusland het bestand zou schenden.	0.38
204	Dat zou kunnen voorkomen dat er geweld van de kant van Rusland uitbarst.	0.01
205	We moeten wel bedenken dat dit gesprekken zijn die in het Westen gaande zijn met Oekraïne.	0.03
206	Er is geen enkele aanwijzing dat Rusland akkoord zou gaan met het stationeren van westerse troepen op Oekraïens grondgebied als onderdeel van een vredesbestand.	96.92
212	De woordvoerders van Zelensky zeggen dat Oekraïne niet is uitgenodigd.	0.2
213	En legt ook nog geen akkoord waarover gesproken zou worden.	0.02
215	Hij heeft aangegeven: de enige waar ik mee ga praten is president Poetin.	0.03
216	Hij wil niet aanschuiven bij voor onderhandelingen.	0.02
217	Hij heeft aangegeven dat hij optimistisch is na gesprekken met de Amerikanen.	0.04
219	Op dit moment is Oekraïne niet onderdeel van die gesprekken.	0.07
222	Uiteindelijk denk ik op dit moment dat hij alleen komt te staan.	0.01
223	Dat Trump en Poetin het op een akkoord gooien en dat hij moet tekenen.	0.01
225	Een akkoord waar Oekraïne niet bij betrokken is gaat hij niet tekenen.	0.1
230	Met de steun van Europa hoopt hij de partijen kan bewegen om meer rekening te houden met zijn mensen.	0.01
233	Straks: ze roken 3 tot 4 keer vaker dan de gemiddelde bevolking: kan je het sigaretje afpakken van patienten in de GGZ?	99.96
235	Het is vandaag precies een jaar geleden dat de bekendste tegenstander van de Russische president Poetin overleed: oppositieleider Alexej Navalny.	0.03
236	Hij kwam om in een strafkolonie in het noorden van Rusland.	0.02
237	En zijn dood maakt nog steeds veel los onder de Russen.	3.47
238	Vanaf de vroege ochtend is het op de kleine begraafplaats aan de rand van Moskou een komen en gaan van mensen die ook een jaar na dato nog altijd geschokt zijn door de dood van Aleksej Navalny.	0.04
239	Onder toeziend oog van politie en veiligheidsdiensten wordt het graf van Navalny al snel bedolven onder de bloemen.	0.02
240	De hele dag door bezoeken duizenden mensen de begraafplaats.	0.01
241	Het is voor hen een zeldzame gelegenheid onder gelijkgestemden te zijn.	0.01
242	Sommigen verbazen zich erover dat de man die zij verantwoordelijk houden voor Navalny's dood Vladimir Poetin, door de Verenigde Staten weer wordt gezien als een volwaardige gesprekspartner en niet langer als een agressor.	0.07
243	Over precies een week gaan de Duitsers naar de stembus voor de parlementsverkiezingen.	0.23
245	In verschillende steden gingen mensen vandaag de straat ze willen meer tolerantie en diversiteit.	0.01
246	Ondanks de ijzige kou stond de Bebelplatz in Berlijn afgeladen vol.	0.02
247	Volgens de politie waren er zo'n 25.000 deelnemers.	0.03
248	Met verschillende aanslagen in een paar maanden tijd en een verharding in het politieke debat willen de mensen hier een ander geluid laten horen.	0.02
249	Een rabbijn en een bisschop spraken samen de menigte toe.	0.01
250	Zorgverzekeraars zouden een vaccin tegen gordelroos moeten vergoeden.	31.26
252	Gordelroos zorgt voor jeuk, een brandend gevoel en in het ergste geval chronische zenuwpijn.	99.99
253	Zo'n 90.000 mensen hebben er per jaar last van met name ouderen krijgen het.	99.99
254	Er bestaat een vaccin maar dat kost honderden euro's.	0.05
255	Vooralsnog wil het kabinet dat vaccin vanwege die hoge kosten niet vergoeden.	0.02
256	De mes-aanval gisteravond in Villach in Oostenrijk was een terreuraanslag, zegt de politie.	91.06
258	De verdachte, een Syriër van 23, had banden met Islamitische Staat.	0.07
259	Bij de aanval raakten ook vier mensen gewond, van wie twee ernstig.	0.02
260	De Nederlandse regisseuse Nina Gantz heeft een BAFTA gewonnen.	0.02
262	Die kreeg ze voor haar animatiefilm Wander to Wonder.	0.01
264	Voor dezelfde film kreeg ze eerder ook al een Gouden Kalf.	0.01
265	In maart maakt de film ook nog kans op een Oscar in de categorie Beste korte animatiefilm.	0.01
266	In de loop van dit jaar moeten alle psychiatrische instellingen rookvrij zijn.	0.2
267	Er mag dan nergens meer een sigaret worden opgestoken.	0.21
268	Niet in de kamers van patiënten, niet op afdelingen, maar ook niet meer op het terrein buiten.	1.11
269	Het is onderdeel van het Nationaal Preventie Akkoord, dat door de Nederlandse GGZ is ondertekend.	0.02
270	Maar hoe realistisch is een rookverbod in deze sector, waar maar liefst 50% van de cliënten rookt?	99.98
271	Het plaatst de instellingen in elk geval voor grote dilemma's, en daar gaan ze verschillend mee om.	0.06
275	Hans zit nu zes weken in een verslavingskliniek in Vught waar op dit moment dus nog op één specifieke plek buiten op het terrein, gerookt mag worden.	0.05
281	Dat ik kan genieten van de zonsopkomst en zonsondergang.	0.01
283	Terwijl hij hier wordt behandeld voor zijn alcoholverslaving wil Hans ook meteen stoppen met roken.	0.04
285	Omdat ik weet dat de ondersteuning die ze me hier bieden dat die me wel gaat helpen.	0.01
287	Als je blijft roken blijf je gehecht aan het middel dat je gebruikt.	99.99
292	Begeleiding bij het stoppen met roken is inmiddels onderdeel van het anti-rookbeleid van de kliniek waar mensen vooral voor een alcohol- of drugsverslaving in behandeling zijn.	0.02
297	Voor het moment dat jij door die pleister heen toch zuchtig wordt.	0.01
302	Het is een les die ze in Vught leerden nadat ze 5 jaar geleden van het ene op het andere moment tot een algeheel rookverbod overgingen.	0.01
303	Zowel binnen als buiten waren sigaretten een taboe.	0.08
304	Sommigen wilden echt wel de kans aangrijpen om mee te gaan met het stoppen met roken.	0.01
306	Sommigen hadden het gevoel dat de autonomie werd afgepakt.	0.01
310	Alles draait om het stoppen met roken en het niet meer mogen roken.	1.72
311	Soms kom je niet aan de behandeling toe waarom je hier eigenlijk in eerste instantie was.	0.02
312	En nu gaat het dus stapje voor stapje want de GGZ-instellingen hebben nog tot eind van dit jaar om helemaal rookvrij te worden.	0.03
315	Die hebben bepaalde plekken op het perron aangewezen.	0.01
317	En naarmate dat veel meer algemeen goed was werd het logischer omdat een stap verder te zetten.	0.01
318	Je zag dat dat oké werd bevonden dat perrons rookvrij waren.	0.02
320	Bij de GGZ Noord-Holland Noord hebben ze besloten het wél in één keer te doen: Er geldt een algeheel rookverbod voor al hun 60 locaties.	0.02
324	Vanaf de blauwe streep mogen mensen eigenlijk niet meer roken vanaf 1 januari jongstleden.	0.02
328	Op dit terrein worden psychiatrische patiënten behandeld.	0.01
329	Vaak wonen ze er ook, en soms mogen ze het terrein helemaal niet af.	0.01
331	Margriet de Schipper is veiligheidsadviseur en denkt mee over de invoering van het nieuwe beleid.	0.01
332	Natuurlijk zijn er ook mensen die het moeilijk vinden.	0.01
335	Ik kan me voorstellen dat mensen denken: ik zit hier nu, ik kan nergens heen.	0.01
342	Iemand moet het ook intrinsiek willen om te stoppen met roken.	0.01
343	Maar je kunt iemand wel uitleggen dat het hier nu niet kan. Terug naar de verslavingskliniek in Vught, waar ze het roken stapje voor stapje willen verbieden.	0.28
344	En waar ondertussen vooral geprobeerd wordt de patiënten te motiveren om vrijwillig te stoppen met roken.	5.22
345	Wat kunnen wij belangrijker maken dan jou eerste sigaret op die dag?	0.01
346	Wat kunnen wij belangrijker maken dan jouw eerste sigaret op die dag?	0.01
352	Je treft iemand die moeilijk met autoriteit om kan gaan.	0.01
353	Als ze het zouden verplichten dan zou ik niet meewerken.	0.01
354	Bij de GGZ in Eindhoven was ook al eerder besloten dat er nergens op het terrein meer gerookt mocht worden.	0.07
355	Ook niet op de eigen kamers van de psychiatrische patiënten en ook niet buiten op het terrein.	0.08
356	Want uit onderzoek zou blijken dat roken een negatieve invloed heeft op de mentale gezondheid van patiënten.	99.99
357	Op het moment dat je rookt knap je minder makkelijk op van een depressie bijvoorbeeld.	99.99
358	Dat kan ermee te maken hebben dat dat impact heeft op andere factoren die bijdragen aan psychische klachten.	7.92
359	Bijvoorbeeld als je rookt ga je minder snel bewegen.	99.99
360	We weten dat dat een negatief effect heeft op depressieve klachten.	2.69
364	Mijn cliënt zat toen negen jaar opgesloten op een kamer.	0.01
366	Toen dat rookverbod kwam mocht hij helemaal niks meer.	0.02
368	Niet alleen in het gebouw niet meer maar ook niet meer in het park.	0.13
369	Je moest helemaal naar de straat lopen en daar kreeg hij geen toestemming voor.	0.02
370	Hij werd van het ene moment op het andere zonder roken gezet.	0.02
372	Hij heeft de rechter gesmeekt of hij alsjeblieft mocht roken.	0.04
373	Dan voelde hij zich beter dan was hij rustiger en vriendelijker.	0.04
375	Het gevolg is dat er weer op het terrein, in de buitenlucht, gerookt mag worden.	0.03
376	En de instelling richt zich nu op een breder gezondheidsoffensief.	0.01
377	We proberen het onderdeel te maken van een grotere aanpak.	0.01
379	Net als artsen in het ziekenhuis voor een operatie.	0.02
380	Het is nodig voor u dat het eerste stukje van uw leefstijl verandert.	0.01
382	Wij zijn van mening dat als je leefstijlinterventies toepast liefst aan de voorkant van het traject dat de kans op succes van gesprekstherapie groter wordt.	0.12
387	Er sterven veel te veel mensen aan de gevolgen van roken.	99.99
388	Het is een verslaving die te vergelijken is met een verslaving aan heroïne.	99.92
397	GGZ Nederland laat in een reactie weten vast te houden aan wat er in het Preventie Akkoord is afgesproken: Een algeheel rookverbod in alle zorginstellingen en verslavingsklinieken per 31 december van dit jaar.	0.08
398	Er lopen nu geen andere rechtszaken, maar het is onzeker of een algeheel rookverbod juridisch stand zou houden als er opnieuw een cliënt naar de rechter zou stappen.	0.08
403	Morgen gaan medewerkers van vakbond FNV zelf staken na onrust binnen de vakbond, en zorgen over de sociale veiligheid.	0.02
404	Verwacht wordt dat honderden werknemers het werk neerleggen.	0.01
405	En ook morgen maakt Giro 555 de eindstand bekend van de inzameling voor het Midden-Oosten.	0.02
407	Vannacht is het bijna overal helder en koelt het flink af.	84.47
408	De minima liggen ruim onder nul, met -2 tot -7 graden.	99.99
409	Morgen schijnt de zon volop, met slechts af en toe wat bewolking.	0.25
411	En bij een matige oostelijke wind wordt het 2 tot 5 graden.	0.08
412	Meer nieuws in het late NOS Journaal rond tien voor half 12, NPO1.	0.01