Nieuwsuur 🇳🇱

_id	68716d43d46cf16eb8b30e4b
url	https://npo.nl/start/serie/nieuwsuur/seizoen-2025/nieuwsuur_5138/afspelen
datetime	2025-07-11 21:30:00
description	De broeikasgasuitstoot in Europa moet dalen door meer elektrisch vervoer en door meer gebruik van biobrandstof. De vraag naar afval om biobrandstof te maken neemt dan ook toe. En dat maakt fraude aantrekkelijk. * Morgen begint de de Koerdische militante afscheidingsbeweging PKK met het vernietigen van de eigen wapens, na een 40 jaar durende gewapende strijd tegen de Turkse staat. * Een belangrijke top vandaag in Kuala Lumpur, Maleisië. Daar zijn de zogeheten ASEAN-landen bijeen. Een groep Zuidoost-Aziatische staten die samenwerken op het gebied van onder meer handel en veiligheid. We spreken de invloedrijke geopolitiek-analist Robert Kaplan.

 

Statements

idx	statement	score
0	888 We zijn momenteel een tank van 500 liter in de kelder aan het leegzuigen, met frituurolie.	12.63
2	Meer biobrandstof moet leiden tot minder CO2-uitstoot in de transportsector.	90.82
3	Maar de biobrandstofmarkt is gevoelig voor grootschalige fraude en controle schiet tekort.	82.53
4	Hoogspanning op de ASEAN-top in Maleisie waar de regio zich grote zorgen maakt over de oplaaiende strijd tussen China en de Verenigde Staten.	88.09
6	Militanten van de PKK beeindigen met een symbolische actie hun jarenlange strijd.	58.46
7	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Begin deze maand kondigde de Europese Commissie een nieuw klimaatdoel aan: 90% minder broeikasgasuitstoot in 2040 op weg naar netto nul uitstoot in 2050.	87.51
9	Zeker ook voor de transportsector, die verantwoordelijk is voor ongeveer een kwart van de Europese uitstoot.	82.73
10	Door meer elektrisch rijden en doordat producenten verplicht meer biobrandstof moeten toevoegen aan hun brandstof zal die uitstoot dalen, is het idee.	66.35
11	Biobrandstof wordt gemaakt van afvalstoffen bijvoorbeeld van gebruikt frituurwet en dat komt bijna allemaal uit het buitenland.	65.63
12	Controle is hierdoor moeilijk en dat maakt, blijkt nu fraude aantrekkelijk.	21.3
13	De Nederlandse toezichthouder erkent geen goed beeld te hebben van de omvang van die fraude.	50.16
14	Wat dreigt is: klimaatwinst op papier, maar niet in de praktijk.	10.74
15	We zijn momenteel een tank van 500 liter in de kelder aan het leegzuigen met frituurolie.	26.73
18	Gebruikte olie krijgt een tweede leven als biobrandstof.	90.33
19	En waar al die oude olie vandaan komt, weet hij exact.	4.15
20	We halen het natuurlijk op en de mensen krijgen keurig een bonnetje via de mail.	3.85
21	En ik weet natuurlijk precies welke klanten we wekelijks ophalen.	3.57
22	Maar de vraag naar biobrandstof is veel groter dan waaraan de oude olie van Nederlandse snackbars kan voldoen.	76.88
23	95% van het gebruikte frituurvet voor biobrandstof komt daarom uit het buitenland.	86.69
25	Het is een publiek geheim dat er op grote schaal wordt gefraudeerd als het gaat om hernieuwbare brandstoffen.	21.6
27	Een label bijvoorbeeld niet-duurzame olie als gebruikt frituurvet en als grondstof voor biobrandstof brengt het meer op.	75.75
28	Eens in zo'n paar jaar doemt er een ongelooflijk grote zaak op in dit verband.	3.73
29	Het bedrijf verkocht veel meer biodiesel dan het kon produceren.	26.35
30	Daarvoor kwam er namelijk veel te weinig grondstof binnen zoals frituurvet, dat moest worden bijgemengd.	12.85
32	Gewone, normale diesel werd listig heen en weer gepompt.	15.17
33	En op een gegeven moment werd er dan een biocertificaat aangehangen.	7.8
35	We weten dat dit aan de lopende band plaatsvindt maar dat het ook moeilijk is om dit soort bedrijven en degenen die daar werkzaam zijn te kunnen vervolgen.	5.64
36	Biobrandstof is pas echt duurzamer dan fossiele brandstof als het wordt gemaakt van plantaardig afval.	89.75
37	Verantwoordelijk voor de toezicht en de controle op biobrandstof is de NEA, de Nederlandse Emissieautoriteit.	36.08
38	Ik denk dat iedereen zal begrijpen dat daar waar je een afvalproduct een bepaalde waarde geeft dat er ook een prikkel is om iets wat niet het afvalproduct is onder de naam van het afvalproduct, in het systeem te brengen.	7.95
39	De handel in brandstof is een algemeenheid, maar ook de handel in biobrandstof is een mondiale markt.. waar ook veel geld verdiend kan worden, waar veel omzet is.	19.22
41	Volgens de Nederlandse Emissieautoriteit bestaat biobrandstof nu voor een paar procent uit gewassen, bijvoorbeeld mais.	84.15
42	Daarnaast uit dierlijk vet, voedselafval en overig afval.	25.6
43	Gebruikt frituurvet is de voornaamste grondstof voor biobrandstof samen met afvalwater van palmolieproductie.	85.09
45	Jarenlang was palmolie een belangrijk bestanddeel voor Europese biobrandstof tot bleek dat bossen werden gekapt door de Europese vraag naar palmolie voor biobrandstof.	61.54
46	De bossen moesten plaatsmaken voor palmolieplantages.	19.23
48	Goede bedoelingen kunnen dus uiteindelijk negatieve gevolgen hebben.	5.98
49	Daarom zijn er afspraken gemaakt om die palmolie niet meer te gebruiken als biobrandstof.	81.57
50	Zeven jaar geleden besloot Brussel dat op termijn alleen het afvalwater van de palmolieplantages als grondstof voor biobrandstof mag dienen.	69.39
51	Nu is er sprake van een onwaarschijnlijke toename van het afvalwater, ook wel bekend als pome.	43.09
52	Wereldwijd is er ongeveer 1 à 1,5 megaton pome beschikbaar.	16.53
53	Maar een NGO ontdekte dat de EU en het VK voor biobrandstof vorig jaar tussen de 2,5 en 3,5 megaton pome gebruikten voor biobrandstof.	71.35
56	In Maleisië bijvoorbeeld is dit de pomeproductie op basis van een realistische schatting.	63.94
57	Wat de EU importeert uit Maleisië is soms wel drie keer zoveel.	55.62
58	Het duidt op het vermoeden van fraude, want dat lijkt me duidelijk als er zoveel ingeboekt wordt.	4.27
59	Waar precies die fraude dan zit en hoe groot dit is dat kan ik op basis van 't onderzoek wat we nu doen nog niet zeggen.	5.23
60	Dus u weet eigenlijk niet hoeveel er gefraudeerd wordt met biobrandstoffen?	46.96
61	Wat we niet zien, daar kan ik geen uitspraken over doen.	3.66
64	De NEA heeft eigenlijk alleen maar toezichtsmogelijkheden op instellingen die in Nederland gevestigd zijn.	16.17
65	En waar wij dus vooral voor pleiten is dat het toezicht wordt uitgebreid met name het publieke toezicht, ook naar eerdere stappen in de keten.	4.33
66	Dus met name eigenlijk die plekken waar afval en reststromen worden ingezameld.	6.32
67	En dat daar ter plekke meer controles worden uitgevoerd.	4.07
68	Volgens de onderzoeker Milieucriminaliteit is er voor het opsporen van fraude te weinig politieke wil.	79.55
70	Aan de andere kant wordt gezegd: Nee hoor, we hebben het in het snotje.	3.62
73	Dat zijn er niet veel, gelet op de grootsheid van deze industrie.	5.64
74	Voor de opgave zoals we die nu hebben, hebben we de mensen en de middelen die we nodig hebben.	3.7
75	Ondanks dat u met deze mensen en middelen nog niet weet wat de omvang van die fraude is?	10.5
76	Kijk, het antwoorden op die vraag ligt niet alleen in hier in Nederland meer investeren en meer inspectie doen.	4.95
78	Kennis verbinden aan andere toezichthouders en daar zijn we nu keihard mee bezig.	3.67
79	Dus we zijn ook gewoon bezig om onze kennispositie te versterken.	3.78
80	De volumes gaan alleen maar toenemen, de vraag gaat toenemen.	3.77
81	Ik verwacht dus ook dat de prijzen en daarmee ook de prikkel om te gaan frauderen daarmee ook mogelijk toenemen.	4.34
82	Dus dat onderstreept alleen maar het belang om hier serieus mee aan de slag te gaan.	3.86
83	Ja, het is vervelend, want de hele business komt in een verkeerd daglicht te staan natuurlijk.	4.4
84	Dat vind ik vervelend, terwijl het eigenlijk niet hoeft.	4.14
85	Ik bedoel, als je gewoon normaal zaken doet, dan kan iedereen gewoon zijn brood verdienen.	6.16
86	Alleen er zijn mensen die daar nu misbruik van maken, helaas.	7.63
87	Europa werkt nu aan een internationaal registratiesysteem.	11.82
88	Dat moet meer duidelijkheid geven over de herkomst van grondstoffen voor biobrandstof.	17.37
90	Na 40 jaar strijd tegen de Turkse regering legt de militante Koerdische beweging PKK vanaf vandaag de wapens neer.	21.18
91	Dat gebeurt na een oproep begin dit jaar van hun leider Abdullah Öcalan die een levenslange gevangenisstraf uitzit.	12.0
92	Vandaag vond er een speciale ceremonie plaats, in Noord-Irak waar de PKK zich al jaren schuilhoudt.	8.53
93	Een karavaan van zwarte geblindeerde auto's in Noord-Irak.	87.53
95	Vervolgens stappen er een dertigtal PKK-kopstukken uit.	7.58
96	De Nederlandse journalist Frederique Geerdink volgt de PKK al jaren en was er bij vandaag.	19.38
103	Vandaar die mooie trap naar beneden, daar kwamen ze vandaan.	3.49
104	Ook opvallend, bij de ceremonie vandaag veel vrouwen.	9.28
105	Dat hangt samen met dat het een anti-patriarchale organisatie is.	5.37
106	De Koerden leven in een gebied dat zich uitstrekt over Turkije, Syrië, Irak en Iran.	15.54
107	Al 40 jaar voert de PKK een bloedige strijd voor erkenning en een onafhankelijke staat.	6.66
111	Maar door Turkije, de Verenigde Staten en de Europese Unie wordt het als een terroristische organisatie aangemerkt.	40.05
112	Oprichter en leider van de PKK Abdullah Öcalan die sinds 1999 vastzit, verraste vriend en vijand toen hij afgelopen februari ineens opriep de wapens neer te leggen.	19.17
113	Afgelopen woensdag herhaalde hij dat in een videoboodschap.	9.09
114	Ze zeggen eigenlijk van: We worden nu erkend en daarom zijn we in een ander stadium van de strijd beland.	5.14
115	Daarom is het niet meer legitiem om nog steeds een gewapende strijd te voeren.	4.15
116	Öcalan voegde eraan toe dat de overgang van gewapende strijd naar democratie geen verlies is, maar een historische winst.	8.07
117	Vandaag gaven de PKK-strijders gehoor aan de oproep van hun leider.	12.8
120	Een voor een gingen ze de wapens in een grote korf leggen.	5.75
121	Ze willen hiermee de Turkse staat onder druk zetten om te laten zien: Wij willen via democratische politieke weg verandering bewerkstelligen.	29.94
124	Ze ze hebben gezegd: We geven ze aan niemand, we verbranden ze.	5.59
125	In een bericht op X noemt de Turkse president Erdogan de ceremonie van vandaag: Of het politieke ook historisch gaat zijn weten we over een jaar, twee jaar, of 10 jaar.	12.02
126	Maar voor de beweging is het echt historisch en een emotioneel moment.	4.15
129	Straks: grote zorgen over oplopende spanningen tussen China en de VS op de Asean top in Maleisie.	75.71
131	Mensen die een te hoge WIA-uitkering hebben gehad, hoeven dat geld van het kabinet niet terug te betalen.	87.12
133	De WIA is een uitkering voor arbeidsongeschikten en uitkeringsinstantie UWV keerde jarenlang verkeerde bedragen uit.	73.33
134	Het ging vaak om veel geld en dus is er nu opluchting ziet de instantie die de slachtoffers vertegenwoordigt.	8.72
136	Al 11 maanden groeit natuurlijk de zorg bij heel veel mensen.	11.7
138	Via ons meldpunt kwamen heel veel mensen met deze vraag.	5.57
140	Dus ik ben heel erg blij de minister hiervoor heeft gekozen nu.	4.95
141	Ook is er 66 miljoen euro uitgetrokken voor mensen die benadeeld zijn.	51.37
142	Dat is ontzettend goed nieuws want deze mensen hebben te weinig ontvangen.	4.86
144	En de minister heeft duidelijk aangegeven dat dit niet als inkomen zal worden gezien.	43.96
145	En dat ze daarmee ook niet in de problemen komen met hun toeslagen bijvoorbeeld.	7.68
146	Demissionair minister Van Hijum verwacht dat de hele operatie in 2027 is afgerond.	41.71
147	In Frankrijk vrezen ze deze zomer nog meer hevige bosbranden.	88.71
148	Daarom komt de Federatie van Particuliere Bosbezitters met een oproep.	16.08
149	Wat hen betreft moet elke auto een brandblusser aan boord hebben.	5.93
150	Vorige week nog was een autobrand het begin van een grote natuurbrand.	32.37
151	De vlammen vlak buiten Marseille zijn inmiddels weer gedoofd maar het aantal bosbranden in Frankrijk neemt elk jaar toe.	78.85
152	In sommige landen, zoals België is het al verplicht om een brandblusser in de auto te hebben.	79.12
154	De Federatie van particuliere bosbezitters zou graag zien dat het ook in Frankrijk verplicht wordt.	15.88
155	Ook nu het nog vrijwillig is, neemt de verkoop toe.	7.29
157	Op Bonaire is een acuut cellentekort in gevangenissen.	88.47
158	Het Openbaar Ministerie heeft daarom besloten om verdachten soms niet vast te zetten.	32.74
159	Het aantal gedetineerden op het eiland neemt snel toe.	67.45
160	Dat komt omdat er meer geweldsincidenten zijn met wapens.	83.87
161	Maar de grootste toename komt door buitenlandse criminelen.	55.86
162	Het gaat om drugssmokkelaars die worden aangehouden in de wateren rond het eiland.	55.42
163	Van de 122 gedetineerden zijn er 32 niet van Bonaire afkomstig.	12.42
166	De Raad voor de rechtshandhaving waarschuwt al jaren voor de problemen.	24.22
168	Daar zijn meer dan 200 veroordeelden voor wie er geen plaats is.	32.86
169	Gevangen worden vaak op straat gezet of in ernstigere gevallen naar Nederland gevlogen.	60.88
172	Het aantal Russische drone- en raketaanvallen op Oekraïne neemt sterk toe.	90.69
173	Andersom voert Oekraïne ook dat soort aanvallen uit op Rusland.	75.11
175	En die vaardigheid, brengen ze nu ook over op kinderen.	4.31
176	Het is een populaire hobby wereldwijd: het vliegen met drones.	65.57
179	Daarom krijgen steeds meer kinderen les in het vliegen met en bouwen van drones.	89.62
180	Maar, docenten benadrukken dat die kennis verder gaat dan oorlogsvoering.	16.01
181	Want drones worden ook steeds vaker in andere sectoren gebruikt, zoals in de landbouw.	84.04
182	Hoe dan ook, belangrijke vaardigheden, vinden de Oekraïners - in een land, dat zich opmaakt voor een nóg langere oorlog.	16.58
183	De Johan Cruijff Arena is vanavond volledig uitverkocht.	8.69
184	Niet voor voetbal, maar een optreden van Stray Kids.	9.32
186	Stray Kids is een van de populairste K-Pop-bands van dit moment.	39.03
187	Toen ik hoorde dat ze naar Nederland kwamen, werd ik helemaal blij.	3.59
190	Als ik al gewoon hun liedjes hoor, dan wil ik al gelijk meedansen.	3.71
201	Je krijgt één keer de kans, dus daar zijn we voor eigenlijk.	4.18
202	En ik vind ze ook echt heel leuk, dus ik heb het er wel voor over.	3.57
203	Het Rode Kruis roept vakantiegangers die naar Zuid-Europa gaan op om rekening te houden met noodsituaties.	85.34
204	Volgens de hulporganisatie moeten mensen zich bewust zijn van de risico's op extreem weer en daarom voorbereidingen treffen.	6.04
206	In de eerste helft van dit jaar werden ruim 3600 auto's gestolen.	50.68
211	Want in de hoofdstad Kuala Lumpur zijn vandaag de zogeheten ASEAN-landen bijeen.	14.67
212	Een groep Zuidoost-Aziatische staten die samenwerken op het gebied van onder meer handel en veiligheid.	22.87
213	Een bijeenkomst die dit keer onder geopolitieke hoogspanning staat.	4.17
214	Want op de top in de hoofdstad van Maleisia zijn alle ogen gericht op de ontmoeting tussen de eveneens aanwezige Amerikaanse en Russische ministers van Buitenlandse Zaken.	4.48
215	Maar voor de landen uit deze regio gaat het hier eigenlijk maar om een ding.	4.83
216	De grote zorgen over de hoge Amerikaanse importheffingen die hen boven het hoofd hangen.	63.66
217	Ondertussen stelt China zich hier op als het redelijke alternatief.	6.3
218	Maar de onrust beperkt zich dus niet alleen tot handel.	4.54
219	Ook het militair armpje drukken tussen Beijing en Washington en haar bondgenoten zorgt in de Indo-Pacific-regio steeds vaker voor gespannen situaties.	83.89
220	Want de Amerikanen verleggen hun militaire focus steeds meer van Europa naar deze regio.	71.89
222	Voor China was het niet verrassend, maar wel slikken toen de regering Trump zei dat China en de Indo-Pacific van hun de prioriteit zouden krijgen.	34.62
223	Maar nu, zes maanden later, is het voornamelijk China die haar economische en militaire belangen in de regio behartigt.	7.54
224	Het Chinese leger vliegt dagelijks om Taiwan heen met afgelopen april tijdens een grote militaire oefening met meer dan 100 vliegtuigen tegelijkertijd.	36.61
225	Japan is een trouwe bondgenoot van de Verenigde Staten maar heeft steeds meer spanningen te verduren.	14.16
226	Bijvoorbeeld Chinese militaire vliegtuigen en schepen die steeds vaker hun grenzen opzoeken.	69.6
227	En daarbovenop lopen de onderhandelingen tussen Japan en de Verenigde Staten steeds stroever voornamelijk over de recente importheffingen.	31.47
228	Daarom zoekt Japan toch weer economische toenadering naar China toe omdat beide landen bang zijn dat hun economie dreigt in te storten vanwege het beleid van de Verenigde Staten.	54.51
229	In Zuidoost-Azië voeren landen altijd al een lastige balanceeract tussen de grootmachten China en Amerika.	13.94
230	Maar de importheffingen van Amerika maken het koord steeds dunner en dunner.	30.91
231	En China probeert ook in te spelen op die heffingen door gunstige handelsovereenkomsten te sluiten met landen als Vietnam, Cambodja en Maleisië.	22.44
232	En die landen komen tegen hun zin in steeds meer in de invloedsfeer van China terecht.	8.61
233	Lont in dit kruidvat is Taiwan, dat China als een afvallige provincie ziet.	17.62
234	Washington houdt er rekening mee dat China al binnen twee jaar de confrontatie zal zoeken met Taiwan waardoor de Amerikanen in het conflict kunnen worden meegetrokken.	44.09
235	De invloedrijke geopolitiek analist Robert Kaplan waarschuwt al jaren voor dit scenario en schetst in een nieuw boek een onheilspellend toekomstbeeld.	8.43
236	Grote Chinese militair machtsvertoon bij een recente oefening.	19.68
237	In gelikte filmpjes laat China zien dat het onder meer met vliegdekschepen en gevechtsvliegtuigen op steeds grotere afstand van Peking militair actief kan zijn.	63.94
238	Zoals hier in de buurt van Japan Zegt Robert Kaplan, een van's werelds meest gelauwerde geopolitiek analisten.	10.68
239	Terwijl de ogen van het Westen de afgelopen maanden gericht zijn op de oorlog in Oekraïne de oorlog in Gaza en de oorlog in Iran laat China aan de andere kant van de wereld de spierballen zien.	15.27
240	Dat zou volgens de Amerikanen mogelijk snel kunnen veranderen.	5.06
241	Leek president Trump aan het begin van zijn tweede termijn nog toenadering te zoeken tot China al snel werd duidelijk dat Washington China blijft zien als haar grootste bedreiging.	49.83
242	In een gelekte memo uit het Pentagon eerder dit jaar, staat: Washington belooft veiligheidssteun aan bondgenoten in de Indo-Pacific.	56.74
243	Maar net als in Europa dreigen de Amerikanen tegelijkertijd ook hier met torenhoge heffingen.	43.45
244	De importheffingen van Aziatische bondgenoten behoren tot de hoogste die Trump andere landen deze week in het vooruitzicht stelt.	67.59
245	Het zorgt allemaal alleen maar voor meer spanning in deze toch al zo instabiele regio.	4.15
246	Waar China en de VS lijnrecht tegenover elkaar staan.	12.78
247	Taiwan houdt op dit moment de grootste militaire oefening ooit.	52.22
248	Tien dagen lang oefent het land om te zien in hoeverre het voorbereid is op een Chinese inval.	32.37
251	Er geldt ook een alcoholverkoopverbod voor supermarkten en andere winkels in de binnenstad.	50.16
252	En er staat morgen weer een Nederlander in de finale van Wimbledon.	23.83
259	Meer nieuws in het Late NOS Journaal met sport, om 12 UUR, op NPO1.	8.05