Nieuwsuur 🇳🇱

_id	688141998dab044318ea9900
url	https://npo.nl/start/serie/nieuwsuur/seizoen-2025/nieuwsuur_5156/afspelen
datetime	2025-07-23 21:30:00
description	Protest in Oekraïne om corruptiewet. In Oekraïne is een wet aangenomen die de onafhankelijkheid van twee belangrijke anticorruptie-instanties inperkt. Critici vrezen dat Zelensky hierdoor onderzoeken naar zijn entourage kan laten frustreren. We praten met Oost-Europa-deskundige Bob Deen. * Verbod op bestrijdingsmiddelen lelieteelt. Een lelieteler uit het Limburgse Maasbree mag komende jaren geen pesticiden gebruiken bij het telen van lelies. Dat heeft het gerechtshof gisteren bepaald in een zaak die was aangespannen door omwonenden. We spreken met neuroloog Bas Bloem over de mogelijke gevolgen van het gebruik van pesticiden op de mens.

 

Statements

idx	statement	score
0	888 Totaal de onafhankelijkheid de nek om te draaien.	3.98
2	Een uniek moment in Oekraïne: Voor het eerst sinds de inval van de Russen wordt gedemonstreerd tégen de eigen regering.	28.5
3	Wat bezielt president Zelensky een einde te maken aan de onafhankelijkheid van twee anti-corruptie instanties?	25.71
4	En een opmerkelijke rechtelijke uitspraak: Een bloementeler moet stoppen met het gebruik van bestrijdingsmiddelen, tot opluchting van de buren.	75.97
9	En we praten over de vandaag overleden legendarische gitarist George Kooymans van de Golden Earring over zijn werk en zijn persoon.	18.96
10	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
11	Voor het eerst sinds de Russische invasie in 2022 zijn er in Oekraïne grootschalige protesten uitgebroken tegen een besluit van de regering Zelensky.	75.55
12	Het heeft allemaal te maken met een nieuwe wet die de anti-corruptie waakhonden in Oekraïne tandenloos lijken te maken.	24.96
13	Ik praat straks met Oost-Europadeskundige Bob Deen over waarom Zelensky dit doet en welk risico hij hiermee neemt.	15.86
14	Maar eerst naar de straten van Kyiv, waar vanavond opnieuw demonstranten kwamen opdagen.	6.66
16	Deze mensen zijn bezorgd boos over een nieuwe, met haast ingevoerde wet.	8.48
17	Die volgens tegenstanders de onafhankelijkheid van anti-corruptie waakhonden ondermijnt.	6.39
18	Toch zette President Zelensky zijn handtekening onder de wet.	35.19
21	De nieuwe wet regelt dat twee Oekraïense anticorruptie-instanties voortaan onder het openbaar ministerie vallen.	56.33
22	En de hoogste baas daarvan wordt benoemd door de president.	5.62
24	Advocaat Robert Hein Broekhuijsen is voorzitter van een prestigieuze commissie die rechters selecteert voor het Oekraïense anti-corruptie hof.	8.34
25	Hij ziet deze nieuwe wet als een pennenstreek door zijn werk.	4.11
26	Wat ik me afvraag wat ik nou de laatste vier jaar heb gedaan.	3.73
27	Volgens Broekhuijsen is corruptie diep geworteld in bijna alle delen van de samenleving.	30.12
28	Als je bijvoorbeeld vraagt hoe het gaat in een ziekenhuis dan krijg je alleen maar de goede dokter als je betaalt.	33.39
29	Er zijn eindeloze voorbeelden van als je wordt aangehouden met dronken rijden, dat je dat doet dat de rechter bepaalt of de politieman wordt betaald.	71.5
30	Dat als je naar school gaat en je wil bijles hebben of betere cijfers hebben, dat je dan de leraar betaalt.	44.97
31	Het is dus een hardnekkig probleem dat Oekraïne al jarenlang achtervolgt.	10.44
34	Dat als je naar corruptie vraagt, dat er eerst ontkenning komt en er vervolgens wordt gezegd: Ja, we zijn er mee bezig.	5.26
35	Broekhuijsen zag de afgelopen jaren ook positieve verandering in Oekraïne.	70.58
36	Nou, bijvoorbeeld het samenstellen van al die anti-corruptie organisaties die allemaal zijn samengesteld met behulp van buitenlanders zoals ik, corruptie experts en dus bijvoorbeeld is helemaal is de hele top samengesteld met buitenlandse corruptie experts.	4.25
37	En vervolgens is er een ongelooflijke hoeveelheid wetgeving ingevoerd die voorkomt dat er corruptie plaatsvindt.	16.89
38	Maar van die positiviteit is bij de demonstranten nu niet veel meer over.	3.99
41	Bijvoorbeeld door demissionair minister van buitenlandse zaken, Veldkamp.	13.82
42	Hij benadrukt dat de onafhankelijkheid van de anti-corruptie instellingen.. en de vooruitgang op het gebied van de rechtsstaat essentieel blijven voor toetreding tot de EU.	7.77
43	Bob Deen, Oost-Europadeskundige bij Instituut Clingendael, welkom!	4.34
44	Heel opmerkelijk besluit van Zelensky, waarom doet hij dit?	15.24
45	Hij is al een tijdje bezig om meer grip te krijgen om het gezag meer te centraliseren rondom zichzelf.	4.74
47	Die wilde hij meer rechten geven om anti corruptie onderzoeken te doen.	31.45
48	Dus waarschijnlijk maakt hij zich zorgen over wat de onderzoeken behelsden.	6.28
51	Maar deze instituten zijn opgericht vlak na de laatste protesten.	6.91
52	Zijn moeten het gezag eerlijk houden omdat ze onafhankelijk zijn.	6.24
54	Hij zegt zelf in een videoboodschap dat hij dit doet omdat de bureaus zijn geïnfiltreerd door de Russen.	43.45
56	Het is ook echt zo dat Rusland probeert Oekraïne te ondermijnen.	15.75
57	Dus dat ze daar onderzoek naar doen is legitiem maar ik vond het uitzonderlijk om precies deze instituten die nog tegenwicht kunnen bieden om die daarvan te beschuldigen.	12.35
59	Voor het eerst ook mensen de straat op tegen dit besluit heeft hij zijn hand overspeeld?	11.46
63	Er zijn ook andere onafhankelijke instituten de wacht aangezegd.	7.61
65	En een belangrijke NGO, de voorzitter daarvan daar zijn nu strafzaken tegen.	22.55
67	Dus dat ze ondanks dat de noodtoestand van kracht is dat ze toch dit durven te doen.	4.8
72	Hij was eigenlijk niet zo populair meer vlak voordat de oorlog begon.	14.69
73	Toen was er veel kritiek dat hij zijn belofte niet na maakte.	5.62
77	In 2024 begon dat te dalen, maar nog steeds relatief hoog.	6.22
78	En nadat Trump tegen zelenskey tekeer was gegaan toen schoot het weer omhoog.	27.6
80	Maar dit slaat denk ik wel een deuk in zijn populariteit.	3.86
81	Hij lijkt geschrokken en komt nu met een nieuw voorstel.	3.8
82	Hij zegt: Ik kom met een nieuwe wet waar de anti-corruptie bureaus onafhankelijk zijn.	5.95
84	Hij is niet alleen geschrokken van de reactie van de bevolking maar ook van de internationale reacties.	4.12
85	Hij moest wel iets doen, want de oproep was tekende werd niet.	6.29
86	De wet werd er heel snel doorheengejast door het kabinet.	33.74
88	Er zijn behoorlijk wat van de bondgenoten kritische reacties.	4.02
89	Ursula Von der Leyen bijvoorbeeld, haalt flink uit.	13.14
92	Meestal worden dit soort dingen met de mantel der liefde bedekt vanwege de oorlog.	4.67
93	Maar nu kwam er een hele stevige reactie van meerdere ministers.	4.74
94	En verschillende eurocommissarissen hebben zich sterk uitgelaten.	5.82
96	Boeken innen we heel graag lid worden van de Europese Unie.	3.76
98	Het gaat een rol spelen in de toetredingsonderhandelingen.	5.67
99	Maar dit is ook funest voor je draagvlak met name in de Europese landen die veel steun geven aan Oekraïne.	12.92
104	Ze waren vooral druk met de onderhandelingen en Istanboel.	9.88
105	Maar alles wat Oekraïne verdeeld is winst voor de Russen.	57.61
107	Opluchting bij bewoners, maar onzekerheid bij telers na een bijzondere uitspraak van het gerechtshof in Den Bosch.	80.87
108	Die stelt namelijk dat een teler in Limburg voorlopig geen lelies mag kweken zolang hij gebruikmaakt van bestrijdingsmiddelen.	86.12
109	Volgens het hof leveren die potentieel gevaren op voor de gezondheid van omwonenden.	69.14
111	Maar de teler, en met hem de branchevereniging, stelt: De pesticiden zijn juist uitvoerig getest en zelfs goedgekeurd door verschillende instanties.	47.92
112	Ja, de afstand van de tuinen tot het veld is zo'n 10 meter.	25.24
113	Als ze gaan spuiten, dan gaan die armen uit en dan komen ze hier langs met de spuitmiddelen.	5.86
114	Terwijl 10 meter verderop mijn kinderen in de tuin spelen.	26.25
115	Deze inwoners van het Limburgse Sevenum krijgen voorlopig geen lelieteelt voor de deur.	17.24
116	De bloemen hebben veel verschillende pesticiden nodig en het gerechtshof ziet daarin te veel potentiële gevaren.	75.97
117	Ja, lelies, dat kan. Toen zijn we ons in gaan verdiepen, wat betekent dat dan?	5.4
118	En toen kwamen we erachter dat dat echt wel een impact heeft op ons en ons gezin.	4.97
119	Omdat onder andere zo veel middelen worden gebruikt en een grote combinatie van middelen.	4.62
120	Uit allerlei onderzoek blijkt dat de optelsom van bijvoorbeeld verschillende pesticiden maar ook oplosmiddelen, luchtverontreiniging, bijdraagt aan het risico op Parkinson.	89.33
121	En het grote probleem is dat die pesticiden die zo'n lelieteler op dit moment gebruikt niet met zekerheid veilig zijn.	44.31
122	Je kunt dus niet zeggen dat ze met zekerheid de oorzaak van Parkinson zijn maar ze zijn nooit deugdelijk getoetst op het risico op Parkinson.	39.59
123	En daarom zegt het gerechtshof nu, zolang niet duidelijk is wat de eventuele gevolgen zijn van het gebruik van al die pesticiden gaat de veiligheid van omwonenden voor het economisch belang van de teler.	71.77
124	Het is echt heel fijn om die erkenning te krijgen ook dus van het hof, dat de zorgen die we hebben om de gezondheidsrisico's inderdaad terecht zijn.	7.65
125	Het voelt ook heel bizar dat je als burger je genootzaakt voelt om toch die stap uiteindelijk naar de rechter te maken terwijl je eigenlijk zou moeten kunnen vertrouwen op de regels die er zijn.	7.72
126	Bestrijdingsmiddelen, zoals die in de lelieteelt moeten eerst door verschillende instanties worden getest.	27.5
127	In Nederland is dat het College voor de Toelating van Gewasbeschermingsmiddelen, het CTGB.	17.35
128	We controleren en beoordelen studies naar de veiligheid van stoffen en middelen volgens de nu geldende internationale richtlijnen.	12.78
129	Maar het CTGB en andere Europese toetsingsinstanties hebben geen onderzoek verricht naar risico's op ziektes die op latere leeftijd optreden zoals de ziekte van Parkinson.	58.62
130	En het gerechtshof zegt nu, doe eerst verder onderzoek.	24.12
131	Zij gebruiken een nieuw argument wat het CTGB nog moet onderzoeken.	13.01
133	Maar je moet er als teler van op aankunnen dat als een middel goed gekeurd is, dat je dat ook gewoon op een fatsoenlijke, nette en zeer zorgvuldige manier moet kunnen gebruiken.	4.41
134	Die lelieteler heeft volkomen gelijk als die zegt ik gebruik toch veilig gebruikte middelen.	10.38
135	Daar mag die ook, denk ik, in alle oprechtheid van uitgaan.	3.83
137	Het probleem is het feit dat kennelijk de toetsingskaders die we jarenlang gebruikt hebben, niet te blijken kloppen.	6.12
138	Het CTGB heeft inderdaad die middelen goed gekeurd maar ze testen niet op de lange termijn-effecten zoals Parkinson.	82.39
139	Maar ook niet op wat het doet op de ontwikkeling van jonge kinderen maar ook tijdens de zwangerschap.	25.96
140	Maar ook de combinatie van de middelen zijn niet getest.	4.41
141	Dus voor ons heel veel onzekerheid waarvan wij denken dat kan niet dat wij dat risico nemen terwijl het eigenlijk getest moet zijn.	4.58
142	Het CTBG zegt het oordeel van het Hof te bestuderen en houdt het bij een schriftelijke reactie.	40.39
146	Wat je wil is dat iedere boer en tuinder in Nederland op pad gaat met een middel dat veilig is.	6.48
147	En dat mensen met plezier op het platteland kunnen wonen.	5.82
150	Het probleem is die boer niet, het probleem is die tuinder niet.	10.92
151	Die gaat ervan uit dat de reguliere instanties die middelen adequaat hebben getoetst.	4.07
153	Dus die boer en die tuinder loopt zelf met zijn gezin in feite het allerhoogste risico.	40.93
155	Wij zouden het heel fijn vinden als de politiek nou eindelijk echt actie onderneemt en zorgen dat het duidelijk is voor ons als burgers, maar ook voor de boeren.	7.02
156	Het ministerie van Landbouw laat weten dat ze de uitspraak bestudeert en extra onderzoek doet.	41.87
157	Straks: Robert Jan Stips van de Nits over de vandaag overleden George Kooymans.	9.09
158	Landen die het klimaat niet beschermen gaan in tegen het internationaal recht.	83.73
160	Doen landen niet genoeg, dan kan het zijn dat ze een schadevergoeding moeten betalen.	10.98
161	De zaak was aangespannen door Vanuatu, een piepkleine eilandstaat.	7.22
162	Maar het dreigt door klimaatverandering te verdwijnen.	10.44
163	Het land wil daarom andere landen verplichten hun klimaatafspraken na te komen.	57.93
165	De uitspraak is niet bindend en heeft dus geen directe gevolgen.	8.65
166	Als landen zich toch niet aan de afspraken houden moet een rechter in eigen land daarover oordelen.	14.2
167	De Amerikaanse oud-president Obama heeft fel uitgehaald naar de huidige president Trump.	56.56
168	Dat doet Obama nadat Trump hem gister beschuldigde van landverraad.	44.53
169	Trump zegt dat Obama de presidentsverkiezingen van 2016 manipuleerde.	80.53
170	Dat doet hij na een recent rapport van de directeur van de Nationale Inlichtingendienst, Tulsi Gabbard.	18.74
171	Zij concludeert daarin dat Obama de Russische inmenging tijdens die verkiezingen heeft verzonnen.	30.28
172	Obama zou de Russische inmenging hebben verzonnen om Trump de verkiezingen te laten verliezen.	80.66
173	De oud-president reageert fel en noemt in een schriftelijke verklaring Trumps aantijgingen 'belachelijk, bizar en schandalig'.	44.47
174	De wapenstilstand in het zuiden van Syrië lijkt stand te houden.	39.6
175	Al een paar dagen is er niet meer gevochten in en rond Sweida.	4.23
176	Voor veel inwoners betekent dit dat ze na dagenlang schuilen weer de straat op durven.	3.82
177	En daar zien welke gruwelijkheden in hun stad hebben plaatsgevonden.	4.0
178	Voor het ziekenhuis van Sweida wachten de lichamen op hun begrafenis.	8.62
179	De afgelopen dagen zijn ze vanuit de hele stad hierheen gebracht.	5.37
180	Maar het lijkt er steeds meer op dat ze ook in het ziekenhuis zelf zijn gedood.	13.61
181	Een ploeg van de BBC wist gisteren het ziekenhuis te bereiken en sprak met ooggetuigen.	19.15
182	Terwijl in het ziekenhuis de schoonmaak begint begint voor de lichamen de reis naar hun laatste rustplaats.	4.15
184	Hoeveel mensen hier worden begraven blijft onduidelijk.	5.87
187	Hij was mede-oprichter en gitarist van een de succesvolste Nederlandse rockbands ooit George Kooymans van Golden Earring.	8.53
191	Radar Love, geschreven door George Kooymans samen met Earringzanger Barry Hay.	10.13
193	Kooymans richtte Golden Earrings, met een s toen nog, op in 1961 samen met zijn buurjongen, bassist Rinus Gerritsen.	7.82
194	Het werd de succesvolste Nederlandse band met talloze hits, en tournees door de hele wereld.	15.14
195	Als blijkt dat George Kooymans ALS heeft wordt besloten te stoppen met Golden Earring.	14.37
196	In Den Haag, de stad van Golden Earring wordt met sympathie gereageerd op het nieuws over George Kooymans.	6.16
199	Op steenworp afstand van muziekcentrum Musicon in Den Haag.	8.41
200	Opgericht door Golden Earring-drummer Cesar Zuiderwijk.	7.56
201	George was een voorbeeld voor heel veel Nederlandse gitaarjongens en -meisjes.	9.81
202	Die verpletterd werden door zijn gitaarspel, al sinds de jaren 60.	7.73
207	Het is mooi dat hij op de internationale kaart terecht is gekomen, als Hagenees.	4.08
209	Die Amerikaanse feel, die hier naartoe is gebracht dat ze dat hun eigen hebben gemaakt en dat de wereld dat geweldig vond, en dat dat als Hagenees kan is gewoon fantastisch.	4.15
210	Bij mij aan tafel, producer, componist, toetsenist en zanger Robert Jan Stips, onder andere bekend van de Nits.	6.68
211	Je hebt een paar jaar met Kooymans bij de Golden Earring gespeeld.	5.71
215	Dat was de periode dat de Earring heel groot was in Amerika.	28.26
216	En ik had het genoegen, toen ik uitgenodigd werd had ik 14 dagen de tijd om het repertoire tot me te nemen.	4.5
218	Ik heb daar dingen meegemaakt waar je alleen maar van kan dromen.	3.9
228	Dat was een van de steden waar de Earring een speciale binding mee had.	10.19
232	Ja, dit is een repetitie van een destijds wereldberoemd programma The Midnight Special.	4.8
233	Dit was een repetitie 's ochtends, waar ik nog geen lenzen in had.	3.42
238	Dit was de persfoto die we hebben gemaakt in Engeland.	7.01
255	Muziek van de Earring kreeg je recht voor je raap te horen.	6.32
258	We kijken naar een klein stukje waarin jullie samenspelen.	3.68
263	Het knappe van George was de Earring bestonden met zijn vieren.	6.29
268	Rinus en Cesar, uitstekende muzikanten maar zij zijn de basis.	4.22
269	Geventen maar eens te doen om zo lang een band met alleen een gitaar in te vullen.	4.84
270	George vond dat allemaal niet bijzonder, wat hij deed.	4.27
273	Maar hij achtte zichzelf niet de allerbeste muzikant ter wereld.	4.84
274	Terwijl wat hij deed het grappige vond ik, wat je buiten de bühne zag als we in de kleedkamer zaten, dan zaten we te keuvelen.	3.48
277	Eigenlijk veel beter dan wat hij op het podium deed.	3.7
283	De Earring kan je natuurlijk niet alleen aan zijn conto toeschrijven.	4.45
284	Maar de Earring hebben wel een voorbeeld gegeven dat het allemaal kan. Wat bedoel je dan?	9.14
286	Dat je als Hagenees internationaal succes kan hebben.	5.15
291	Maar ook voor dat Barry er bij was schreef hij complete nummers wat hij als autodidact tevoorschijn toverde in het begin al, toen hij net 17 of 18 was toen schreef hij echt de prachtigste nummers.	5.84
295	Hij liet aan mensen zien dat je geen conservatorium nodig hebt.	7.91
296	Dat was heel fijn voor jongens die ook zoiets wilden.	4.07
298	Dit was in de jaren 70 heb je altijd contact met hem gehouden?	8.49
302	We we waren al vrienden toen ik bij hun ging spelen.	5.11
303	En we zijn altijd dikke vrienden gebleven, gelukkig.	3.54
305	Als een zeer amabel, kundig en hij had echt wel hard voor de zaak.	3.89
308	Net als de Earring ook altijd heel echt is geweest.	5.07
310	Barry is meer iemand van een image, dat doet hij heel goed.	3.99
318	De voorzitters van de Europese Commissie en de Europese Raad ontmoeten onder anderen de Chinese president Xi.	8.37
319	Het weer dan nog: Vannacht valt er in het zuidoosten en in het noorden mogelijk een bui.	6.66
321	Morgen valt er vooral in het noorden en zuidwesten wat regen.	18.57
322	Verder breekt de zon geleidelijk door en wordt het 22 tot 25 graden.	27.09
323	Meer nieuws in het Late NOS Journaal om 10 over 11 op NPO 1.	5.36