Nieuwsuur 🇳🇱

_id	689b9f99c2c77c1562607100
url	https://npo.nl/start/serie/nieuwsuur/seizoen-2025/nieuwsuur_5172/afspelen
datetime	2025-08-12 21:30:00
description	Kan Duitsland zijn Schwung hervinden? Duitsland bevindt zich op een cruciaal punt. De economische en industriële motor van Europa is de afgelopen jaren achterop geraakt. Duitsland gaat weer vooroplopen, beloofde de nieuwe bondskanselier Merz. We spreken correspondent Charlotte Waaijers. * Oude scheepswrakken in gevaar. Door een dalend waterpeil dreigen oude scheepswrakken in de bodem van Flevoland te verdwijnen. Maritiem archeoloog Yftinus van Popta vindt dat de wrakken opgegraven moeten worden voordat het te laat is. Maar niet iedereen ziet dat zitten.

 

Statements

idx	statement	score
1	Europese leiders bereiden zich voor op een videogesprek met Trump.	86.56
2	Een gesprek dat wel eens cruciaal kan worden voor de toekomst van Oekraïne.	8.1
3	En in eigen land: Zulke schepen vergingen in de vroegere Zuiderzee en liggen nu in de bodem in Flevoland.	7.74
5	We zeggen altijd: Wrakken in grond laten liggen voor toekomstige generatie.	4.51
8	En: bijna geen regering heeft in 100 dagen zoveel bereikt als wij zegt een zelfverzekerde Bondskanselier Merz tegen Nieuwsuur.	55.07
9	Maar wat heeft hij dan bereikt, en waar liggen de hobbels?	4.98
10	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
11	Hij ziet zichzelf als dealmaker, en dat is nou precies waar Europa bang voor is.	4.26
12	Bang dat Donald Trump aanstaande vrijdag tijdens zijn ontmoeting met Vladimir Poetin een overeenkomst sluit waar Oekraïne als grote verliezer uitkomt.	86.44
13	Bang misschien ook wel dat de man die groot werd in het onroerend goed land gaat weggeven.	7.39
16	Glas halfvol: Trump is in elk geval nog één keer bereid om naar de Europese zorgen te luisteren.	15.49
17	Hier, in de stad Anchorage, in de Amerikaanse staat Alaska, staat het vrijdag te gebeuren: De ontmoeting tussen de Russische president Poetin en de Amerikaanse president Trump.	28.93
18	Voorafgaand aan die ontmoeting zijn er zorgen in de EU dat Trump en Poetin een deal kunnen sluiten in het nadeel van Oekraïne.	82.64
19	En daarom kwamen vandaag 26 lidstaten, minus Hongarije met een gezamenlijke verklaring waarin ze schrijven dat de weg naar vrede niet kan worden bepaald zonder Oekraïne.	38.81
20	De lidstaten benadrukken dat er niet getornd mag worden aan het Oekraïense grondgebied.	87.44
21	Zo verwoordde ook de Poolse president Tusk het vandaag.	11.72
22	Volgens de Oekraïense president Zelenksy voeren de Russen in aanloop naar de ontmoeting van vrijdag ook de druk aan de frontlinie op.	17.47
23	De Oekraïense waarnemingssite Deepstatemap meldt dat de Russen vanaf afgelopen vrijdag snel zijn opgerukt in de buurt van de stad Dobropillja een knooppunt van het Oekraïense leger in de Donbas.	45.08
24	Het Oekraïense leger erkent vandaag dat er zware gevechten plaatsvinden in de regio en heeft versterkingen naar het gebied gestuurd om de linies te herstellen.	44.42
25	Morgen staat er een virtuele ontmoeting gepland tussen een aantal EU-leiders, president Zelensky secretaris generaal van de NAVO Mark Rutte en president Trump.	12.96
26	Het Witte Huis liet vanavond weten.. dat Trump in Alaska vooral gaat luisteren wat Poetin te zeggen heeft maar dat neemt de zorgen van Europese leiders niet weg.	75.96
28	Over de inzet van dat gesprek sprak ik met Nicholas Vinocur diplomatiek verslaggever van Politico in Brussel.	4.86
30	Friedrich Merz, die blijkt dus in elk geval over enige diplomatieke stuurmanskunsten te beschikken.	7.67
33	Een goed moment om eens de schijnwerpers op hem te zetten want: wat kwam er terecht van de grote beloftes waarmee hij begin dit jaar de verkiezingen in ging.	3.54
34	Strenger op migratie, en een economie die weer ging draaien.	26.67
37	Als eerste in de geschiedenis had Merz een tweede stemming nodig om als kanselier gekozen te worden.	5.91
46	Het is een regering van twee partijen die zich in tegengestelde richting willen profileren.	4.57
47	De sociaaldemocraten die het niet goed hebben gedaan bij de verkiezingen.	15.67
48	Zij hopen de weg omhoog weet te vinden door terug te gaan naar hun sociaaldemocratische wortels.	4.26
50	Mens wordt ook wel verweten dat hij soms inschattingsfouten maakt.	4.68
52	Deze week besloot hij geen militaire goederen meer naar Israël te leveren.	15.1
53	Een deel van zijn partij zei dat ze daardoor overrompeld waren.	8.88
54	We zagen het eerder bij de stemming over een rechter.	12.18
55	Ze hadden een kandidaat goedgekeurd en later openlijk weer afgevallen.	7.92
56	Dat schaadt het vertrouwen en roept de vraag op hoe stabiel de regering eigenlijk is.	5.12
57	Geen crisis, veel in gang gezet, waar doelt Merz op?	4.35
58	En ook in Europa zagen we net neemt Merz kennelijk het voortouw!	4.28
59	Geen crisis, veel in gang gezet, waar doelt Merz op?	4.35
60	Een grotere belofte die hij heeft gedaan is dat zijn regering op dag één de grenzen voor asielzoekers zou gaan sluiten.	21.16
61	Ze sturen nu inderdaad asielzoekers terug aan de grens.	60.29
62	Volgens de christendemocraten iets wat veel Duitsers willen.	24.9
65	Gedeeltelijk ook nog teruggedraaid door een rechter.	9.44
67	De energiekosten zijn omlaag gebracht voor bedrijven.	87.66
69	Burgers hadden gehoopt dat ze al wat meer steun en verlichting zouden voelen.	6.56
70	We zagen aan het begin van deze uitzending het buitenland.	5.48
71	En ook in Europa zagen we net neemt Merz kennelijk het voortouw Dat was ook zijn grootste wens.	4.44
72	Dat Duitsland weer de leidende rol op zich zou nemen.	5.59
74	Hij heeft een betere band met het Verenigd Koninkrijk.	5.91
75	Hij probeert de relatie met de grootmachten goed te houden.	4.32
76	Maar dat leidt niet per se tot tevredenheid in het binnenland.	3.98
77	De meerderheid van de Duitsers is volgens de peilingen ontevreden over hem.	67.44
82	De hervorming van het pensioenstelsel en de hervorming van het zorgstelsel zijn nog te doen.	14.26
84	Als men het midden in Duitsland bij elkaar wil houden zonder dat kiezers weglopen naar extreme partijen.	4.78
86	Je bent boer, je bent aan oogsten en je stuit op een eeuwenoud scheepswrak.	35.71
87	Het gebeurt in Flevoland, en niet één keer en het leidt tot een richtingenstrijd onder archeologen.	12.8
89	Aardappelproducent CelaVita, ook bekend van de gekruide aardappelproducten, is failliet.	73.75
91	CelaVita leverde aardappelproducten aan supermarkten, hotels en restaurants in heel Europa.	26.11
92	Het bedrijf had al langere tijd financiële problemen en had recent nog een reorganisatie aangekondigd.	9.64
94	Wat er met de 200 werknemers gaat gebeuren, is nog onduidelijk.	8.28
97	Het bedrijf zelf was niet bereikbaar voor commentaar.	13.08
98	Crimineel Ridouan Taghi heeft nog altijd geen advocaat.	24.83
99	De toezichthouder op de advocatuur doet nu een oproep aan strafrechtadvocaten om zich voor die klus te melden.	33.73
100	Eerder werd zijn advocaat gearresteerd en daarna stapten er ook nog eens twee andere advocaten op.	7.99
101	Inmiddels zijn er enkele reacties binnen op de oproep.	5.98
102	De volgende zitting in dat proces is begin september.	6.63
103	In Iran zijn 21.000 mensen opgepakt tijdens de luchtoorlog met Israël, in juni.	67.48
104	Ze zijn opgepakt op verdenking van spionage online fraude en andere illegale activiteiten.	31.0
105	Het is de eerste keer dat de Iraanse politie naar buiten komt met deze cijfers.	39.57
106	In de nacht van 13 juni lanceerde Israël een onverwachte luchtaanval op Iran.	53.08
107	Het was de start van een 12 dagen durend conflict tussen de twee landen.	6.14
108	Meer dan 1000 Iraniërs werden daarbij gedood waaronder veel hoge militairen.	22.21
109	Op deze beelden is te zien hoe Israël heel gericht aanvallen wist uit te voeren op Iraanse doelwitten.	75.76
111	Ze zouden daarbij geholpen zijn door mensen in Iran.	15.38
112	En tegen zulke spionagepraktijken trad het land hard op.	6.73
113	Burgers werden aangemoedigd om mensen aan te geven die zich verdacht gedroegen.	62.03
114	Het enorme aantal arrestaties werd bijna met trots aangekondigd.	4.46
115	Dit is wat er gebeurt als je heult met de vijand, is de boodschap.	4.38
116	Maar is de boodschap misschien toch ook naar de toekomst gericht?	5.85
117	Want er is weliswaar een staakt-het-vuren tussen Israël en Iran maar er is alles behalve vrede.	7.44
118	En in Iran gaan ze ervanuit dat Israël wel eens opnieuw zou kunnen aanvallen.	32.26
119	En daarvoor zullen ze dan opnieuw dus mensen in Iran nodig hebben.	5.9
120	Werk niet met ze samen, is de aankondiging van Iran vandaag.	41.67
121	Er is meer politie in België nodig om het drugsgeweld tegen te gaan in Brussel.	85.67
123	Tijdens een persconferentie haalt hij hard uit naar de politiek.	4.07
124	Zo'n afzetlint is inmiddels iedere week wel nodig in Brussel.	4.31
125	Want met 57 schietpartijen dit jaar al, gaat het vaak mis.	45.4
130	En dus zegt hij, is er veel meer nodig vanuit de politiek om de drugshandel te bestrijden.	29.14
131	De Belgische minister van Justitie zegt dat er meer middelen komen.	57.77
135	Dit is in Spanje, niet ver van de hoofdstad Madrid.	8.92
137	De droogte en hitte maken het lastig om het te blussen.	88.06
139	Op de A2 bij Valkenswaard, in Brabant is een ernstig ongeluk gebeurd met een vrachtwagen en meerdere andere voertuigen.	77.32
144	De douane heeft sinds maart dit jaar 400.000 nep-Labubu's onderschept.	36.48
145	De poppen zijn in een korte tijd erg populair geworden.	48.44
146	Omdat de echte maker de grote vraag niet aan kan brengen andere fabrikanten goedkopere versies uit.	6.38
147	De nep-versies zijn van slechtere kwaliteit en kunnen gevaarlijk zijn voor kinderen omdat ze uit elkaar kunnen vallen.	27.97
149	Er is een richtingenstrijd losgebarsten onder archeologen over scheepswrakken.	85.15
150	Het gaat om schepen die door de eeuwen heen vergingen op de Zuiderzee.	14.51
152	Dat kon jarenlang zonder problemen, maar de wrakken worden bedreigd.	5.74
153	Door dalend grondwater lossen ze als het ware op in de bodem.	15.02
154	En dus moeten ze er zo snel mogelijk uit, vindt een groep archeologen.	10.97
156	Dit is het verhaal van een schippengenaam Willem Veenema die samen met z'n vrouw Annegien Koerts vanuit Zwartsluis onderweg was naar Amsterdam.	8.77
159	Er zaten ook twee kinderen aan boord en een knecht.	10.95
160	En zij woonden hier, eigenlijk hier recht tegenover.	6.95
162	In het midden van het schip, dat was het ruim, lagen meer dan 30.000 bakstenen.	8.99
163	Maar dit zijn routes die hij heel vaak aflegden met een vracht die van A naar B moest.	4.98
164	Hier heb je een mooie voorstelling van hoe het er in die tijd op de Zuiderzee uit heeft gezien.	4.23
167	Ja, je kan het wel een beetje als voorbeeld gebruiken.	4.39
169	Maar die rust is er pas sinds de voltooiing van de Afsluitdijk in 1932.	7.54
170	Daarvoor is dit eeuwenlang de Zuiderzee en daar kan het flink stormen tot dorpen onderlopen en schepen vergaan.	5.82
171	Hij is midden op de Zuiderzee, en dan hebben we het over 24 oktober 1882.	7.27
172	En vanuit het zuidwesten komt er een hele zware storm opzetten.	15.09
173	De golven slaan naar binnen toe en die bakstenen zuigen dat water op waardoor het schip steeds zwaarder wordt.	11.8
174	Hij zakt totdat het water echt naar binnen komt en dan zinkt-ie uiteindelijk.	14.98
176	Dit soort scheepswrakken geven een belangrijke inkijk in onze geschiedenis, vindt hij.	7.69
177	Alles wat je hier ziet, van boven tot beneden, dat komt uit de Fiducie.	3.69
178	Dat zal het keukenschort van Annegien zijn geweest en links daarvan de laarzen van de schipper, Willem.	3.74
179	Gewoon dit hadden huistuin- en keukenmensen in die tijd, dit soort spullen?	15.47
180	Ja, het is geen goud, het zijn geen diamanten en dat maakt het gewoon heel alledaags.	4.03
182	Overal in die oude zeebodem kunnen dus wrakken liggen, want schepen vergingen nou eenmaal overal.	4.93
183	In de afgelopen decennia zijn er veel bij toeval gevonden.	39.48
184	Bijvoorbeeld door boeren die op hun land bezig zijn.	40.01
187	Nee, ik zag het van het land af, het gewasverschil.	3.53
188	Ja, het groeide er iets minder en toen heb ik een ijzeren pen in de grond gestoken en toen merkte ik het.	4.02
193	Hierachter liggen er twee, daar liggen er twee, en die kant op lag er ook eentje.	3.69
194	Hier in de buurt zijn zo'n 40 wrakken gevonden en in heel Flevoland 400.	18.05
195	Van ongeveer 80 weten we zeker dat ze nu nog in de bodem liggen.	5.2
196	Jarenlang was dat een veilige opslagplaats totdat ze uitgebreider onderzocht konden worden.	3.87
197	Maar een groep archeologen, waar Van Popta er één van is, maakt zich nu grote zorgen.	9.59
199	Op het moment dat dit wordt ingepolderd, verdwijnt het zeewater.	4.38
200	En als door de droogte het grondwater ook nog zakt dan komt het hout als het ware in aanraking met zuurstof, met bacteriën en dergelijke.	79.66
202	Hoe langer dat bezig is, hoe slechter het hout wordt totdat er uiteindelijk niks over is dan een verkleuring in de grond.	10.08
205	Dan moeten we eerst de aardappels van het land af en dan kunnen we er wel bij, ja.	4.9
209	Dan stel ik voor dat we even naar een andere plek gaan, hier niet zo ver vandaan.	3.47
211	Als we daar eens even een keer een boring gaan zetten dan kan ik je laten zien wat er gebeurt met hout dat er slecht aan toe is.	5.31
214	Het is een vrachtschip uit de late 18e eeuw, omstreeks 1800 gezonken.	10.49
215	We hebben op oude foto's gezien dat er planken echt in de bodem van de sloot zichtbaar zijn.	12.24
216	En het is de vraag wat er nu nog van over is, want daar zit nu al een periode van meer dan 60 jaar tussen.	5.15
220	En hoelang duurt het voordat de rest van de wrakken hier in Flevoland er ook zo aan toe zijn?	18.62
221	Ja, als je kijkt naar hoe het weer steeds warmer en droger wordt dan kan het best zijn dat er over 20 jaar een heel deel van de wrakken niet meer dan een vlek in de grond is, met wat scherfjes eromheen.	49.42
224	We zeggen altijd dat we wrakken laten liggen in de bodem voor de toekomstige generatie.	5.33
229	Verderop bij Zeewolde wordt er een oud schip opgegraven.	16.37
230	Niet met redding als hoofddoel, maar als praktijkles voor studentenarcheologie.	4.42
232	Ja, de hoogste delen zijn eigenlijk al vergaan, dat kun je rustig zeggen.	4.23
233	En dan hoe dieper je gaat, hoe scherper de lijnen worden en hoe steviger het hout.	4.04
234	En onderin is het eigenlijk gewoon keihard stevig eikenhout.	5.0
236	Hij is ook archeoloog en niet alleen projectleider van deze opgraving maar ook scheepswrakken-expert bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed die over de scheepswrakken gaat.	7.21
237	En hij is er helemaal niet voor om al die wrakken op te graven.	3.7
238	Ja, oef, dat vind ik wel een laatste optie, eerlijk gezegd.	3.75
239	Die kun je op een of andere manier wel beschermen door maatregelen te nemen.	6.58
240	Je kunt ter plekke het grondwater kunstmatig verhogen.	38.03
241	Vooral rondom Almere liggen echt een paar prachtig mooi geconserveerde sites.	5.54
242	Maar voor het wrak in de Bermsloot en bij de boer maak ik me echt zorgen.	4.48
243	Er is een goede reden om dit soort bijzondere vindplaatsen ongemoeid in de bodem te laten liggen.	4.97
244	En dat is dat er nog vele generaties archeologen na ons komen, die ook onderzoek moeten doen.	4.69
246	We kijken toch een beetje de andere kant op, van: het ligt in de bodem, dus het is goed.	3.72
247	Maar als je geen hout meer hebt, kun je het ook niet meer onderzoeken.	7.22
248	Nog één keer terug naar de Fiducie, want die is dus vergaan maar schipper Willem Venema en zijn gezin worden gered.	11.38
251	Hij heeft het kunnen navertellen, hij heeft voor nageslacht gezorgd.	3.49
252	Ik heb ook mensen daarvan gesproken die het verhaal kunnen doorvertellen van zijn familie, van wat hij heeft meegemaakt.	5.2
258	Verantwoordelijk demissionair minister Bruins van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap vindt het opgraven van alle wrakken 'onnodig'.	29.52
259	Bovendien vindt hij dat niet alle wrakken evenveel erfgoedwaarde hebben.	4.05
260	Daaarom wil hij per wrak bekijken wat het beste is.	3.82
262	Morgen vergaderen dus EU-leiders en NAVO-chef Rutte met Trump over zijn ontmoeting vrijdag met Poetin.	17.44
263	Het hoger beroep begint in de zaak van Erasmusschutter.	10.85
264	Die vermoorde in Rotterdam 3 mensen en kreeg levenslang.	87.64
265	En er wordt in Frans Guyana een nieuwe Europese satelliet gelanceerd om het weer nog preciezer te voorspellen.	15.34
266	Het weerbericht is nu ook al vrij precies: Het is helder en het koelt af tot zo'n 15 graden.	13.05
267	Morgen eerst volop zon, later wolken en in de avond kans op een bui.	4.54
269	Meer nieuws in het Late Journaal, met sport, rond 23.15 uur, op NPO 1.	5.19