Nieuwsuur 🇳🇱

_id	68cdbaf1c2c77c156282e9be
url	https://npo.nl/start/serie/nieuwsuur/seizoen-2025/nieuwsuur_5207/afspelen
datetime	2025-09-19 21:30:00
description	De gemeente Amsterdam overweegt medische uitgifte van crack aan verslaafden, schrijft NRC. We spreken emeritus hoogleraar verslavingszorg Wim van den Brink, die bij het project betrokken is. * De roep om Israël te boycotten klinkt steeds luider in de culturele sector en de sportwereld. Maar werkt dat internationaal isoleren wel? We kijken naar Zuid-Afrika, dat in de tijd van de apartheid internationaal werd geïsoleerd. * Vervolging voor kanker vanwege asbest. Volgens het OM is bewezen dat drie mensen ziek zijn geworden nadat het bouwbedrijf Eternit hen willens en wetens had blootgesteld aan de ernstige gezondheidsrisico's van asbest.

 

Statements

idx	statement	score
0	888 We willen kijken of we mensen uit die situatie kunnen halen.	3.95
1	En in een legale situatie een beter leven kunnen laten krijgen.	5.86
2	Amsterdam start een onderzoek naar de voor- en nadelen van het verstrekken van crack aan verslaafden.	83.01
3	Het zou een wereldprimeur zijn als dit daadwerkelijk wordt ingevoerd.	5.03
4	De roep in binnen- en buitenland om Israël vanwege Gaza te boycotten bij sport- en cultuurevenementen neemt toe.	86.69
6	En het laatste nieuws over de Russische straaljagers die vandaag in het luchtruim van Estland rondvlogen.	14.04
7	Het land roept nu de NAVO bijeen voor spoedoverleg.	50.71
8	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
9	Het doet denken aan de jaren 80 toen het straatbeeld in veel steden werd bepaald door heroïneverslaafden.	64.14
10	Nu zijn het crackverslaafden die overlast veroorzaken in verschillende steden in Nederland.	89.83
11	Amsterdam overweegt nu naar een oplossing te grijpen die ook bekend is uit het verleden, het vrij verstrekken van methadon en later heroïne.	23.99
12	En net als toen roept dat ook allerlei ethische vragen op, als: Schrijf je mensen niet definitief af als je de verslaving niet aanpakt, maar juist voedt?	30.56
13	En heeft het niet een aanzuigende werking op verslaafden uit het buitenland?	16.84
14	Zo meteen zit hier de man aan tafel die het vrij verstrekken-onderzoek doet, maar eerst de praktijk.	3.8
15	Het Amsterdamse Oosterpark trekt op deze zonnige dag veel bezoekers.	76.12
16	Onder de vaste gasten zijn ook gebruikers van crack.	48.46
20	Het leidt tot overlast in de omgeving van het park vertelt deze winkelier, anoniem.	23.53
21	Amsterdam gaat nu onderzoeken of het verstrekken van medische crack aan verslaafden een goed idee is.	85.02
22	Omdat we zien dat er een hoop gebruikers zijn die niet gaan stoppen met gebruiken.	4.28
26	We willen mensen uit die situatie halen en een beter leven kunnen laten krijgen.	5.09
27	In het Oosterpark ziet deze gebruiker er het voordeel wel van.	9.47
28	Sikko Riedstra is verslaafd aan heroïne en gebruikt ook crack.	85.93
33	Hij staat ook positief tegenover een proef met het verstrekken van crack onder toezicht.	16.26
37	Momenteel ben ik met heroïne en cocaïne de hele dag bijna bezig.	6.4
38	Nederland heeft een lange geschiedenis van pragmatisch omgaan met drugsoverlast.	18.58
39	Begin jaren 70 worden Amsterdam en andere grote steden overspoeld met heroïnegebruikers.	85.75
40	Het leidt enkele jaren later tot de methadonbus en tot het verstrekken van heroïne, dat tot op de dag van vandaag doorgaat.	7.6
43	En in 2010 start een proef met bier voor dakloze alcoholisten.	21.2
44	Bier is het bindmiddel om met de mensen contact te leggen en met ze aan de slag te gaan.	55.42
45	Maar het onder toezicht geven van crack aan verslaafden gebeurt nog nergens.	74.11
50	Ik ken geen ander land wat iets vergelijkbaars doet.	3.91
51	De gemeente Amsterdam heeft ruim een ton uitgetrokken voor het vooronderzoek naar het experiment dat op z'n vroegst in 2027 begint.	44.8
52	De belangenvereniging van druggebruikers houdt rekening met kritiek op de aanpak.	18.79
55	Maar dit gaat over mensen die aan de randen van de samenleving opereren.	5.26
57	Ik denk dat het onze plicht is om te kijken hoe je deze mensen in een betere setting terecht kan laten komen.	4.8
59	Wim van den Brink, u bent voorzitter van Mainline een organisatie die zich inzet voor de gezondheid en kwaliteit van leven van drugsgebruikers.	11.45
62	Geef je mensen niet definitief op als je ze drugs blijft geven?	52.07
64	Maar als we het niet doen bij deze groep die al vaak heeft geprobeerd af te kicken of niet eens bij de hulpverlening komen die hebben een grote kans om dood te gaan.	15.93
67	Nee, bij deze groep, die op straat leeft zij hebben het al geprobeerd en het is niet gelukt.	6.66
69	U doet momenteel onderzoek voor de gemeente Amsterdam.	10.84
76	Er is een groep die er al heel lang opiaten heroïne-en crack gebruikt.	88.58
79	Er is een groep gebruikers die psychische problemen heeft.	65.19
80	Die de afgelopen jaren te weinig gehoor hebben gevonden bij de GGZ.	24.71
83	Dat is een groep met ernstige psychiatrische aandoeningen.	41.81
86	Die soms worden ontslagen, hun huis verliezen en op straat komen.	30.31
87	En denken dat het gebruik van crack het leven wat mooier maakt.	13.34
93	Cocaïne, daar word je vrolijk van en vol zelfvertrouwen.	29.18
96	En crack is makkelijk beschikbaar geworden in Nederland.	79.91
97	Cocaïne en crack zorgen ook voor de meeste criminaliteit.	90.51
104	Je staat op, hopelijk heb je geslapen want dat valt niet mee voor een gebruiker.	4.51
110	Bij een aantal van die mensen gaat het de hele dag door.	4.51
114	Die ervaring heeft u. Zoals met heroïne verstrekking, in de jaren 80.	4.06
115	Maar er zijn ook grote verschillen tussen heroïne en crack.	81.49
119	Je hebt 20 minuten een heerlijk gevoel van heroïne en daarna ben je nog uren rustig.	45.53
122	Dan heb je afkickverschijnselen of je voelt die hunkering.	6.71
126	Ja, wij hebben gemerkt in het onderzoek dat een sterk varieert.	23.57
128	En dan slapen ze misschien even en daarna beginnen ze weer opnieuw.	4.17
132	Het feit dat we het nu meer zien en de problemen groeien, komt ook door arbeidsmigranten.	74.83
135	Als zij het ook zouden krijgen is dan niet het gevaar dat Amsterdam alleen maar populairder wordt voor drugsverslaafden?	74.94
136	Diezelfde vraag speelde ook tijdens het heroïne-experiment.	24.85
139	Ik heb al eerder gezegd, voordat we dit echt gaan doen gereguleerd gaan verstrekken wordt het over een jaar of zes.	3.76
142	Dat ze niet in grote getale in de parken liggen, verslaafd.	4.49
145	Rond de zomer weten wij of hij het experiment gaan doen en over toestemming krijgen.	8.28
148	Dit keer vlogen Russische straaljagers 12 minuten boven Estland.	58.85
150	Drie Russische straaljagers zijn zonder toestemming het luchtruim van Estland ingevlogen.	74.35
153	Ze bleven in totaal 12 minuten in het NAVO-luchtruim.	9.48
154	De Russische gevechtsvliegtuigen reageerden niet op oproepen van de Estse luchtverkeersleiding.	40.53
155	Italiaanse F-35's zijn ingezet om de toestellen uit het luchtruim te krijgen.	88.85
156	Estland heeft de NAVO-landen bij elkaar geroepen voor een spoedoverleg.	74.13
158	Toen vlogen er zo'n 20 Russische drones boven Polen.	27.58
159	En ook in Roemenië drong een Russische drone het luchtruim binnen.	78.29
160	Al die incidenten zijn geen toeval, zegt de buitenlandchef van de EU.	16.05
161	Correspondent Geert Groot Koerkamp over de reactie vanuit Moskou op de beschuldiging.	18.42
162	Rusland heeft nog niet officieel gereageerd op de beschuldiging van Estland.	26.31
164	Het is niet voor het eerst dat Russische gevechtsvliegtuigen of bommenwerpers het luchtruim schenden van NAVO-lidstaten of er vlak langs vliegen.	29.51
165	Dat soort incidenten wordt al meer dan 15 jaar geregistreerd.	8.0
166	Moskou zegt daarbij steeds dat er sprake is van enige schending of ontkent dat die toestellen uberhaupt op dat moment in de lucht waren.	25.72
167	Internationaal én in eigen land neemt de roep om een sport- en cultuurboycot van Israël vanwege Gaza, toe.	81.81
168	De discussie leeft breed: van het Eurovisie songfestival tot aan wielrenwedstrijden van klassieke muziekgezelschappen tot aan het EK Honkbal.	5.29
169	Het doet denken aan de internationale boycots gericht op het apartheidsregime in Zuid Afrika in de jaren 70 en 80.	26.21
170	De vraag is: of en welk effect dit soort boycots op de regering Netanyahu zullen hebben.	17.82
171	De roep om een boycot van Israël op het gebied van sport en cultuur klinkt steeds luider.	24.19
174	Maar ook in de Nederlandse sport leeft de discussie.	6.93
175	Het EK honkbal begint morgen met een wedstrijd van het Israëlische team.	12.06
177	Mark van de Maat is eigenaar van een platenmaatschappij.	16.0
179	Met deze boycot willen we de mogelijkheid om muziek te streamen.. Weghalen uit Israël.	4.37
180	Deze Israëlische schrijver is fel tegen een boycot omdat juist kunst mensen met elkaar in verbinding brengt.	14.99
184	Maar vanuit het internationale geluid kan het alleen op deze manier.	4.1
186	Hij wil met zijn campagne een boycot bereiken in de voetbalwereld.	10.86
187	Hij maakt de vergelijking met Zuid Afrika ten tijde van de apartheid.	5.09
191	In Israël roept het idee van een boycot voornamelijk weerstand op.	25.33
193	U bent 20 jaar correspondent geweest in Zuid-Afrika.	6.39
194	En ook actief geweest in de antiapartheidsbeweging in Nederland.	13.06
196	Doet u dit, wat we nu zien gebeuren rondom Israël denken aan die tijd dat Zuid-Afrika werd geboycot?	20.4
198	Al was het maar omdat ik steeds studenten op bezoek krijg om te vragen hoe het toen ging.	3.92
199	Ik moest een beetje glimlachen toen ik iemand hoorde zeggen dat er met Zuid Afrika zo geregeld was.	4.62
202	En in de loop van de jaren 80 begon dat enigszins aan te slaan.	3.74
205	't Gaat nu om sport en cultuur maar met betrekking tot Zuid-Afrika was het veel breder.	14.49
206	Ja, het ging om de totale isolatie van het apartheidsregime.	20.95
207	Met allerlei acties die gevoerd werden richtte zich dat op racistische gebeurtenissen.	5.62
208	Daar mochten zwarte mensen bijvoorbeeld niet naartoe.	46.78
210	Als u terugkijkt naar toen wat gaf de doorslag, wat was het meest effectief?	6.03
212	Als het om economische maatregelen gaat het besluit van de Zwitserse banken om geen leningen meer te verstrekken dat was van buitengewoon grote invloed.	59.45
214	Over het hele spectrum bekeken, denk ik dat ik denk dat de culturele boycot en de sportboycot een grote invloed hadden.	4.89
216	Vlak voordat ik naar Zuid-Afrika verhuisde om correspondent te worden, las ik al de kranten.	4.79
217	Er was een beetje een houding van: men werd uitgesloten van internationale evenementen maar wat kan ons het schelen, ze zoeken het maar uit.	3.78
219	Twee jaar later mocht het Afrika het WK rugby organiseren.	8.52
223	En je folder op alle mogelijke manieren in het stadion, op de televisie en na afloop de ontlading.	3.85
224	Waar Zuid Afrika zo lang van buitengesloten was geweest mocht men aan deelnemen.	5.15
225	Als je zo'n kunstenaar hoort die zegt: die cultuurboycot is pijnlijk want kunst is juist empathie.	12.27
227	Er zijn destijds ook rigide oprispingen geweest en keerde men zich tegen bepaalde evenementen.	5.09
229	Dan krijg je discussies over de vrijheid van meningsuiting.	4.0
234	Dus geen samenwerking zoeken met faculteiten die samenwerken met het Israëlische leger.	14.92
235	Het uitsluiten van het Eurovisiesongfestival Het uitsluiten van Israël het Eurovisiesongfestival is een goede zaak.	13.91
239	Straks: Sinds de jaren 70 stierven er naar schatting 150 medewerkers en omwonenden door asbest uit deze fabriek.	36.61
241	De Europese Commissie heeft een voorstel gedaan voor een nieuwe pakket sancties tegen Rusland, het 19e.	32.5
242	Ze willen eerder stoppen met de import van vloeibaar gas uit het land.	36.25
244	Nog steeds varen dit soort tankschepen vol vloeibaar Russisch gas de Europese havens binnen.	19.61
245	Goed voor de Russische oorlogskas en dat moet stoppen, vindt de commissie.	23.37
246	Zo wil men de druk op Moskou verhogen vanwege de oorlog in Oekraïne.	51.48
247	Naast het verbod wil de commissie ook alle investeringen in Rusland verbieden en meer schepen controleren die illegaal Russische olie en gas vervoeren.	45.38
248	De EU-landen moeten nog wel akkoord gaan met het sanctiepakket.	31.86
249	Hongarije en Slowakije lagen eerder dwars omdat zij sterk afhankelijk zijn van Russische olie en gas.	49.65
250	Er doen 6 nieuwe partijen mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer, volgende maand.	7.1
251	Dat zijn Vrede voor Dieren, de Fryske Nasjonale Partij de Linie, Vrij Verbond, Ellect en Partij voor de Rechtstaat.	5.34
252	Zij wisten genoeg ondersteuningsverklaringen te verzamelen om op de stembiljetten te verschijnen.	5.5
253	In totaal doen 27 partijen mee aan de verkiezingen één meer dan bij de verkiezingen in 2023.	7.77
254	Bij een explosie in een portiekflat in Den Haag is iemand om het leven gekomen.	66.85
255	Ook zijn drie gewonden naar het ziekenhuis gebracht.	36.38
257	Kort daarna klonk een harde knal en ontstond er brand.	5.98
260	Bij een portiek zijn alle ramen en de gevel beschadigd geraakt.	20.68
261	Daarnaast zijn er drie omliggende portieken ontruimd.	6.76
263	Enkele bewoners lukte het niet om zelf uit het gebouw te komen.	22.93
264	De mensen die niet meer hun huis in kunnen zijn opgevangen in een pand van de gemeente.	28.25
265	Wat de oorzaak is van de explosie, wordt nog onderzocht.	16.25
266	Bijna acht maanden werden ze vastgehouden door de Taliban.	14.82
267	Maar vandaag kwam het Britse echtpaar Barbie en Peter Reynolds eindelijk vrij.	13.82
268	Ondanks alles lijkt het echtpaar nog altijd liefde te voelen voor het land waar ze nu uit wegvluchten.	4.16
270	Ze runden er een door de Taliban goedgekeurde liefdadigheidsorganisatie.	27.77
271	Waarom het echtpaar toch werd opgepakt, is nog altijd onduidelijk.	10.64
272	Ondervoed en vastgeketend in een kelder zonder licht.	9.86
273	De situatie begon levensgevaarlijk te worden voor het oudere echtpaar.	9.16
274	Maar voor de familie telt nu maar een ding: ze zijn weer vrij.	3.71
275	En dan heb je even lak aan alle protocollen en wil je nog maar een ding.	3.86
276	Twee van de drie verdachten die nog vastzitten voor het jongerenconflict in Beverwijk, Heemskerk en Haarlem worden verdacht van poging tot doodslag.	72.7
278	Vorige week sloten middelbare scholen in de regio de deuren vanwege het geweld onder jongeren.	85.85
279	Op sociale media gingen beelden rond van mishandelingen.	25.77
280	De twee mannen van 23 en 24 zouden hier mogelijk bij betrokken zijn.	14.87
281	Een derde verdachte zit vast voor het dreigen met een explosief.	86.83
284	De curatoren onderzoeken of een doorstart mogelijk is.	8.15
286	De zeehond die gisteren gespot werd in Amsterdam blijkt dezelfde te zijn als Uutje.	73.14
289	Zij hebben foto's met elkaar vergeleken en de zijkant van de kop gaf de doorslag.	4.5
290	Volgens het zeehondencentrum lijkt het jonge dier gezond en moeten mensen de zeehond vooral met rust laten.	90.95
291	Sinds de jaren '70 stierven naar schatting 150 medewerkers en omwonenden door asbest afkomstig van deze fabriek: Eternit.	31.49
292	Dit bedrijf verwerkte asbest in allerlei bouwmaterialen.	51.52
293	En ging ermee door, ook toen allang bekend was dat het kanker kan veroorzaken.	81.73
294	Pas in 1993 kwam er een verbod en stopte het bedrijf ermee.	15.69
295	Nu spreekt het OM van doodslag en dood door schuld en gaat het Eternit voor de rechter brengen.	20.81
297	Morgen verschijnt een nieuw boek over de dodelijke geschiedenis van de asbestfabriek, een geschiedenis die tot de dag van vandaag een schaduw over het Twentse stadje Goor werpt.	13.49
298	Toen ik er kwam, had ik nog nooit gehoord dat asbest kankerverwekkend was.	69.54
300	En het werk an sich was ook goed en de sfeer in de werkplaats ook.	3.58
301	En daar heb ik ook geen kwaad woord voor over, maar het is puur die asbest.	4.47
303	Dat je willens en wetens mensenlevens in de schaal zet voor geld.	6.21
306	En tot 1993 was asbest het belangrijkste bijproduct voor die bouwmaterialen.	73.88
309	De Commissaris van de Koningin kwam de fabriek openen en het was echt een groot feest in Goor.	5.45
311	Er had nog niemand een idee, behalve bij de directie van Eternit zelf.	10.03
312	Maar in Goor had niemand het idee dat die asbest ook een zwart kantje had.	46.53
318	En ook voor de kleinkinderen wilde hij gewoon een mooie reportage.	4.02
319	Binnen een jaar was hij overleden, een jaar na de diagnose.	11.77
322	Haar man René was niet de eerste in de familie die overleed aan deze ziekte.	12.0
325	Hij heeft vanaf 1957 tot 1969 bij de Eternit gewerkt op de handvormerij.	7.02
326	Dus hij kwam dagelijks met asbestpoeder in aanraking.	18.96
327	Tonny ter Woerds werkte tussen 1979 en 1991 in de asbestfabriek.	16.19
328	Hij heeft tegenwoordig een caravanstalling en een camperplaats aan huis.	7.24
330	Alleen als het actueel wordt via het nieuws of wat dan ook, dan ben ik er wel mee bezig.	4.2
336	Hoe lang je er ook gewerkt hebt, dat kan altijd nog.	4.2
337	Er lopen dus nu gewoon een heleboel mannen rond die ooit gewerkt hebben bij Eternit en zich afvragen van ja, het kan mij ook nog overkomen, want het kan wel 40, 50 jaar duren.	6.65
338	Onderzoeksjournalist Joop Bouma schreef een boek over Eternit, De Zwijgfabriek.	19.66
339	Wat heeft u nou het meest getroffen bij het schrijven van dit boek?	4.99
340	Dat een bedrijf tegen beter weten in, dus willens en wetens door kan gaan met het verdienen van veel geld over de ruggen van mensen die een groot risico lopen.	6.72
341	En voortdurend maar ontkennen dat er wat aan de hand is en bagatelliseren en zeggen dat het geen kwaad kan. Dat heeft het meest getroffen.	4.15
342	Sinds de jaren 50 tonen wetenschappelijke studies aan dat asbest kanker kan veroorzaken.	88.69
343	Uit het boek blijkt dat Eternit desondanks jarenlang bleef lobbyen voor het gebruik van asbest.	46.16
345	Kun je nou zeggen dat hier alle risico's op kanker door asbest uitgesloten zijn?	45.78
346	Wij hebben in deze fabriek alles gedaan wat praktisch mogelijk is.	3.62
347	En we kunnen zeggen dat praktisch gesproken hier geen gevaar meer voor de werknemers aanwezig is.	4.25
348	Maar volgens Tonny ter Woerds werden medewerkers onvoldoende beschermd.	20.44
350	Ik moest bij hem aan het kantoor komen en toen werd er onmiddellijk gedreigd met ontslag.	4.57
354	Maar je werd ook door collega's aangekeken van: Jij zorgt ervoor dat wij straks geen werk meer hebben.	15.73
355	Wist het bedrijf toen al dat asbest kankerverwekkend was?	23.3
357	Ik heb een formulier in handen gehad dat zal in 1983 of 1984 geweest zijn waarop stond dat asbest kankerverwekkend was en dat was van 1956.	39.77
358	Sinds de jaren 70 overleden naar schatting zeker 150 medewerkers en omwonenden van Eternit door asbest afkomstig van de fabriek in Goor.	26.09
363	Zijn vader kwam thuis in 'n stoffige overall en die werd buiten uitgeklopt.	5.82
365	Dus ergens voor zijn 12e jaar heeft hij die troep al binnen gekregen.	5.14
366	Zolang heeft dat in zijn lijf gezeten voordat het eruit kwam.	3.53
369	Hier hebben ooit iets van 70 of 80 huizen gestaan van Eternit.	13.51
372	Er zijn een paar honderd huizen afgebroken omdat alles vergeven was van het asbest.	86.45
381	Ik heb het in de long zitten, maar in het longvlies.	3.46
388	Na een aangifte van asbestslachtoffers en een jarenlang onderzoek maakte het Openbaar Ministerie in juni bekend Eternit te vervolgen voor doodslag.	24.63
389	Hier heb ik de hele getuigenverklaring die hij heeft afgelegd.	4.1
391	Ik vind gewoon dat iemand die zoveel menselijk leed heeft veroorzaakt als bedrijf of als persoon, die moet daarvoor gestraft worden.	6.26
393	Het kan best zijn dat dit het begin is van een manier van het OM om bedrijven tot verantwoording te roepen van jullie kunnen niet zomaar maar produceren, er is een eigen verantwoordelijkheid.	5.56
395	Maar op het moment dat je aan asbestkanker doodgaat, kun je eigenlijk spreken van moord.	17.97
397	Voor mij persoonlijk is dit al een stukje je moet je verantwoorden voor de rechter voor wat hier is gebeurd.	5.15
398	En wat daar voor straf uitkomt, dat is aan de rechter.	5.69
399	Eternit wilde in de aanloop naar de rechtszaak niet aan onze reportage meewerken.	17.58
400	Wel schrijft het bedrijf: Veel nabestaanden van asbestslachtoffers onder wie Irma de Vries die u in de reportage zag kregen een schadevergoeding, maar zónder erkenning van aansprakelijkheid door Eternit.	23.34
403	Morgen is er een congres van de SGP, in het Gelderse dorp Kesteren.	6.88
404	Ze bespreken het verkiezingsprogramma en presenteren de kandidatenlijst.	6.47
405	Bij het EK Honkbal in Rotterdam staan pro-Palestijnse demonstraties gepland omdat Israël meedoet.	78.16
406	Er is een sit-in en een lawaaiprotest bij het Neptunus Stadion.	15.88
407	En nog een protest: In Utrecht is een lezers-mars, tegen censuur Vannacht droog met de meeste wolken in het zuidwesten.	19.26
410	Daarna meer wolken en vanaf de middag buien, mogelijk met onweer.	5.82
412	Meer nieuws in 't Late NOS Journaal, ook met Jeroen om 23.45 op NPO 1.	4.97