Nieuwsuur 🇳🇱

_id	692e0682bb77f162b377680b
url	https://npo.nl/start/serie/nieuwsuur/seizoen-2025/nieuwsuur_5277/afspelen
datetime	2025-12-01 21:30:00
description	De eredivisiewedstrijd Ajax-FC Groningen werd gisteren door hevig vuurwerk gestaakt. Hoe komt zwaar vuurwerk telkens het stadion in, en wat doen clubs en KNVB hiertegen? Te gast is Paul Depla, burgemeester van Breda en lid van de regiegroep Voetbal en Veiligheid. Hij pleit al jaren voor strengere maatregelen. * Zo'n 150 Nederlanders werkten maandenlang aan oplossingen voor klimaatverandering. Vandaag biedt het Nationaal Burgerberaad Klimaat zijn adviezen aan kabinet en Tweede Kamer aan.

 

Statements

idx	statement	score
0	888 Het is natuurlijk wel zo dat je als sportbestuurder zo'n relatie moet onderhouden met die fanatieke supporters.	3.5
1	En dat is een heel dun koord waar je overheen moet lopen.	4.37
2	En weer is de vraag: wie is de baas in de voetbalstadions?	5.91
6	Grote zorgen in Limburg waar een afvalbedrijf al jarenlang PFAS loost, oogluikend toegestaan, zonder vergunning.	86.09
7	Als je kijkt dat een nanogram, een miljardste is dat al tot zorgen leidt, dan moet je dus geen vijf kilo lozen.	73.04
8	En 175 burgers bogen zich een jaar lang over klimaatbeleid.	45.61
10	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
12	En wat moet je met de constatering dat het nog steeds de harde kern supporters zijn en dat het al jaren zo is?	5.87
13	Allemaal vragen na de veelbesproken wedstrijd Ajax-Groningen van gisteren.	5.89
14	Die werd stilgelegd na vuurwerkacties van de F-Side.	17.51
15	Vragen die ik ga bespreken met Paul Depla burgemeester van Breda en lid van de Regiegroep Voetbal en Veiligheid.	4.83
20	Alweer een wedstrijd verknald voor zoveel mensen die met plezier naar het stadion gaan.	4.12
21	En de beelden die ook zag van die oude mevrouw die misschien wel voor een laatste keer naar een wedstrijd gaat of die open met zijn zoontje en het wordt kapotgemaakt naar mensen die alleen maar bezig zijn om het voetbal kapot te maken.. En dat zeggen dat ze doen uit liefde voor een club.	6.13
23	De regiegroep is een samenwerking tussen het OM, politie en bestuur.	6.35
25	Dit vuurwerk was een eerbetoon aan een overleden lid van de F-side van de harde kern van Ajax.	10.05
26	En normaal gesproken dan blijft dat gewoon bij wat vuurwerk op de tribune en heeft iedereen daar eigenlijk wel gewoon vrede mee.	4.79
27	Maar in dit geval liep het dus totaal uit de hand met ook vuurwerk dat richting het veld werd geschoten.	7.39
28	Sportjournalist Sam van Raalte verdiept zich in de cultuur van supportersgroepen zoals de harde kern van Ajax, de F-side.	5.29
29	Vanuit hun vak werd gisteren, vlak na aanvang van de wedstrijd een gigantische hoeveelheid vuurwerk tegelijkertijd afgestoken.	12.02
30	Ze hebben een nooduitgang van de ArenA opengebroken om supporters naar binnen te brengen.	20.58
31	Er gaan gewoon hordes gasten naar binnen die eigenlijk ook al bijvoorbeeld een stadionverbod hadden die helemaal niet naar binnen hadden mogen komen.	29.66
33	Maar ja, dan kunnen ze natuurlijk ook van alles meenemen.	4.09
35	Er zijn foto's staan online van gewoon gasten die op de F-side staan met een soort vuurwerkkanonnen waarmee dingen het stadion in werden geschoten.	38.39
36	Hoewel het stadion vol hangt met camera's, blijft het ingewikkeld om de vuurwerkgooiers eruit te pikken.	9.44
37	Wat supporters vaak doen als er vuurwerk wordt afgestoken, is dat ze bijvoorbeeld een doek spannen.	52.8
38	Dan duiken daar wat gasten onder, die doen dan bivakmutsen op.	13.48
39	En dan komen ze er onderuit, steken ze dat vuurwerk af met die bivakmutsen op zodat ze niet herkenbaar zijn.	6.26
41	En dan als die fakkel of het vuurwerk op is, dan duiken ze weer onder dat doek.	3.66
42	En dan is dus niet bewijsbaar, aantoonbaar, vaak wie nou wat heeft afgestoken.	4.11
43	Drie kwartier duurt het gisteren voordat de rook uit het stadion is verdwenen.	70.84
44	Maar direct nadat de wedstrijd is hervat, wordt er opnieuw vuurwerk op het veld gegooid.	5.51
47	55.000 supporters kunnen na slechts vijf spelminuten huiswaarts.	15.73
48	Ik denk dat de extremiteit waarin dit nu is gebeurd te maken heeft met dat het al een tijdje ook niet zo goed gaat met Ajax.	5.46
49	Dan zie je dat dit soort excessen meer uit de hand lopen.	4.37
50	Dat zagen we bijvoorbeeld ook in het seizoen 2023-2024.	7.81
51	Het seizoen waarin Ajax ook even laatst heeft gestaan waarin ze in de beker werden uitgeschakeld door een amateur-elftal.	8.85
53	Toen hebben supporters ook vuurwerk op het veld gegooid herhaaldelijk, om die wedstrijd te laten staken.	11.83
54	Dit is een Dit is een doelbewuste sabotageactie van de F-Side in een toch al inktzwart seizoen.	4.3
55	Een half jaar eerder is het de Groningen-aanhang die door middel van vuurwerk hun ongenoegen uit over de slechte prestaties van hun club.	23.39
56	En 10 jaar eerder, in de bekerfinale in 2014, staat Ajax tegenover PEC Zwolle.	8.16
57	En dan ligt daar meteen, heel vervelend, veel vuurwerk waardoor Nijhuis zich een noodzaak ziet om ermee te stoppen.	4.61
59	Je hebt uiteindelijk te maken met een hele grote groep supporters die ook waanzinnig betrokken is bij de voetbalclub.	4.2
60	Dat zijn gewoon je meest loyale mensen die de club ook overal achterna reizen.	3.93
61	Maar je hebt ook gewoon wel te maken met een groep supporters die hier over de schreef zijn gegaan en die toch ook een grote rol spelen bij een club en veel macht hebben en dat ook op andere manieren kunnen inzetten.	3.93
62	Dat hebben we ook bijvoorbeeld gezien bij Feyenoord een aantal jaar terug.	9.25
63	De algemeen directeur van Feyenoord, Mark Koevermans, stapt op vanwege ernstige aanhoudende bedreigingen.	12.39
64	Hij kan zijn werk niet meer goed doen, zegt hij omdat hij bij sommige besluiten in zijn achterhoofd heeft: 'Wat gaat dit betekenen voor mij en mijn gezin?'	15.4
65	Ik ben net toevallig terug van een reis van drie weken door Argentinië en Brazilië waar ik alleen maar voetbalwedstrijden heb bezocht.	3.87
68	In Argentinië en Buenos Aires runnen die fanatieke supportersgroepen die clubs praktisch.	8.02
69	Die zijn zo vervlochten met die sportbestuurders daar dat dat een totaal ongezonde en mafioze situatie is.	13.73
70	Dat hebben we op die manier in Nederland echt niet.	7.05
71	Maar het is natuurlijk wel zo dat je als sportbestuurder zo'n relatie moet onderhouden met die fanatieke supporters.	4.18
72	En dat is een heel dun koord waar je overheen moet lopen.	4.37
74	Er was aangekondigd dat de harde kern met een actie zou komen.	6.5
76	Je bereidt je natuurlijk altijd voor op datgene wat er bij een wedstrijd kan gaan gebeuren.	3.91
77	Dat zal in de Amsterdamse driehoek ook gebeurd zijn.	4.19
78	Je mag ervan uitgaan dat dit soort wedstrijden goed voor besproken worden, dat hebben we ook afgesproken als alle gemeenten bij elkaar, dat we een vergunningplicht hebben voor de club zodat je kan houden aan de afspraken over wat doe je om mogelijke risico's bij wedstrijden te voorkomen?	20.57
82	U als burgemeester, de politie, verantwoordelijk buiten de stadions.	8.82
84	Maar als de actie is: mensen via de nooduitgang binnenlaten en vuurwerk afsteken dan komen die twee werelden samen.	48.79
87	Net zo goed als een kroegbaas verantwoordelijk is voor datgene wat er in zijn kroeg gebeurt.	7.03
88	Zo is de club verantwoordelijk voor de veiligheid ook in een stadion.	6.39
89	Kun je dat van de club verwachten op het moment dat zo'n deur wordt opengebroken dat zij dat gaan regelen?	13.66
92	Je zult maar een steward zijn in zo'n situatie en je zult worden overal lopen door de harde kern.	4.61
93	Hetzelfde geldt voor de organisatie van zo'n voetbalclub.	9.26
94	Dat was ook de Feyenoord in het verleden, een directeur die bezig was met het nadenken over de toekomst van Feyenoord wordt niet gepruimd wordt door de harde kern en uit angst en ook door bedreigingen en intimidatiebesluit te stoppen.	15.02
98	Dan zou namelijk de politie verantwoordelijk zijn voor de veiligheid in het stadion.	35.25
102	Ik begrijp heel goed namelijk, als je gaat kijken naar de impact en ook het feit dat we hier vandaag over praten het betaald voetbal, miljoenen mensen genieten ervan.	4.65
103	Het is iets wat in de media heel veel aandacht krijgt.	4.49
105	Maar als je gaat kijken naar de organisatie van een voetbalbedrijf.. Dan zijn de multinationals op het veld misschien wel zichtbaar maar de organisatie in zijn geheel erg klein.	7.65
106	En de Sportraad moet dan concluderen: is die maatschappelijke druk die op de voetbalorganisatie staat met zoveel aandacht, met zoveel maatschappelijke betekenis kan dat eigenlijk nog wel gedraaid worden door een organisatie die eigenlijk de vergelijking is met een MKB-bedrijf.	7.56
107	En dan moet je tot de conclusie komen: wat kunnen we dan doen?	4.81
109	De sportclubs en de KNVB moeten naar voren stappen.	9.66
110	En dat gebeurt gelukkig ook, afgelopen week zagen we naar een aantal rellen bij ADO Den Haag dat ze niet meer met uit supporters gaan naar wedstrijden.	8.32
112	Moet de overheid niet de clubs een helpende hand toe reiken?	22.89
114	De voetbalwereld zet stappen om de veiligheid te vergroten.	19.37
115	Ik na over organisatie, zorgt voor een stevige veiligheidsorganisatie.	4.0
116	En als overheid laten we de clubs niet alleen de zaak oplossing wij geven rugdekking.	8.87
117	Ik spreek ook bij mensen die actief zijn in de voetbalwereld en in de veiligheid.	3.63
118	Het vergt veel moed om tegen dit geweld wat we gisteren zagen naar voren te stappen.	4.23
120	Als overheid moet je zeggen: u staat er als club niet alleen voor.	4.91
121	Als we met z'n allen vinden dat voetbal zoveel betekenis heeft voor onze samenleving, en dat vinden veel mensen dan kun je niet die maatschappelijke druk die daarmee samenhangt overlaten aan clubs die eigenlijk te klein zijn in hun organisatie.	9.52
122	Stewards helpen politie ook naar binnen, een concreet voorbeeld?	24.97
126	Ja, want voetbal heeft een grote maatschappelijke betekenis.	18.82
127	Clubs stappen ook naar voren, raddraaiers moeten worden aangepakt.	11.1
128	Tegelijkertijd moet je als overheid de clubs niet alleen staan.	5.38
131	We spraken de voorzitter van alle supportersverenigingen.	5.74
134	Het is moeilijk in woorden uit te leggen wat het doet maar ik heb het zelf ook meegemaakt bij een mooie belangrijke avondwedstrijd.	3.8
135	Die rode gloed die dan over dat stadion gaat, geeft iets extra's.	3.95
137	En daar zijn wij groot voorstander van en we zouden graag praten over hoe je dat kan legaliseren.	5.25
139	Nou, je zou kunnen kijken naar andere landen waar pilots lopen.	6.7
140	Uit mijn hoofd is dat Noorwegen waar ze tribunevakken aanwijzen van: Hier mag je je pyro afsteken.	26.36
141	En waar ze dan op de tribune iets hebben om die fakkel uit te maken op het moment dat je klaar bent.	3.92
142	Je kan nadenken over op welke plekken op de tribune steek ik die fakkels af, zodat ik om me heen niet teveel mensen heb.	3.41
143	Waar het nu juist in hele drukke tribunedelen gebeurt wil je misschien een beetje ruimte creëren om die mensen heen zodat ze de ruimte hebben om die fakkel af te steken.	4.4
144	Maar bij Ajax zagen we ook dat het zich concentreerde in één vak.	5.95
146	Nou ja, die fakkels gisteren bij Ajax, daar moet ik zeggen daar heb ik eigenlijk ook wel een beetje van genoten.	3.62
148	En als je dat op een goede manier, zoals ik net zei, uitvoert dan zou dat wat ons betreft ook moeten kunnen.	4.04
149	Het gaat vooral om alles wat je daar uit het vak wegschiet, richting andere tribunedelen richting het veld waar ook spelers lopen, waar mensen aan het werk zijn cameramannen, fotografen, ballenjongens.	3.54
152	Ik kan me ook voorstellen dat als mensen dit zien, denken: Nou keihard aanpakken en strengere regels dus eigenlijk.	4.31
153	Ja, en dat is precies waar wij niet op willen inzetten op die strengere regels.	4.9
154	En als je kijkt naar het veiligheidsgevoel in de voetbalstadions van de bezoekers dan is dat ook heel hoog.	4.86
155	Maar het beeld wat dan toch vaak in de media verschijnt zijn net die incidenten, zijn net die rotte appels.	4.02
157	En wij willen opkomen voor alles behalve die rotte appels.	3.71
159	Vuurwerk hoort al decennia bij de voetbal en wij vinden dat dat eigenlijk ook zo zou moeten blijven.	22.27
161	Als we al jaren het probleem op de ene manier proberen op te lossen moet het misschien op een andere manier?	6.22
163	In dit geval, kijk, op zichzelf begrijp ik wat de voorzitter van het supporterscollectief zeg.	3.82
164	Een serieuze man, wat dat betreft iemand die weet wat er allemaal komt kijken bij het runnen en het veilig organiseren van evenementen.	4.15
165	Maar in dit geval moet je ook kijken wat het betekent voor de veiligheid in het stadion.	4.07
166	Misschien moet je dat organiseren, dat is een oplossing.	5.09
167	Ja, maar dan moet je georganiseerde vuurwerkshows doen.	11.13
170	Maar als je dit ongericht laat gebeuren en we hebben het nu een paar keer gezien.	3.86
173	En dan kun je wel zeggen ja, we moeten rotte appels eruit pakken, helemaal mee eens.	5.37
174	Maar hier is sprake van een bijna collectieve actie.	4.01
175	Waarbij mensen de anonimiteit van de groep ook gebruiken om onzichtbaar te blijven.	4.02
176	En dan zie je, met alle waardering, kijk, dit was ter ere van iemand die was overleden, en het loopt zo uit de hand.	3.69
178	Dan zeg ik: beste supporterscollectief als we de rotte appels eruit willen halen dan moet je ook zeggen: dit is vreselijk uit de hand gelopen.	4.48
180	En wij zijn als burgemeester samen met de clubs verantwoordelijk dat mensen veilig naar Staden kunnen gaan.	6.72
181	Als iemand wordt geraakt door vuurwerk dan kijken ze naar ons, dan is de vraag: waarom heeft de KNVB dit niet kunnen voorkomen?	21.18
184	Jullie zijn vanavond nog even teruggegaan naar Amsterdam.	4.43
186	Ja, Jong-Ajax speelt daar een wedstrijd tegen Vitesse in de Eerste Divisie is dat, op Sportpark De Toekomst.	15.51
187	En daar snappen ze de straf wel die Ajax de eigen F-side heeft opgelegd: Een leeg vak in de volgende thuiswedstrijd tegen Feyenoord.	13.29
190	Want als het publiek er achter staat dan heb je gewoon de twaalfde man.	8.0
191	En ik denk dat Ajax dat op dit moment wel nodig heeft.	4.58
192	Ik vind het jammer, het is altijd wel leuk als er bij zijn.	4.22
197	Maar zo'n wedstrijd hoort natuurlijk wel de F-side er te zijn.	3.91
198	Het is een wedstrijd met sfeer, het is de wedstrijd van het jaar.	3.75
204	Nee, ik dacht gewoon: straks krijg ik vuurwerk of zo in mijn haren.	3.73
210	Morgen dus het restant van die gestaakte Eredivisie-wedstrijd Ajax-Groningen.	6.97
213	We weten het al langer: Elke Nederlander heeft teveel PFAS in zijn bloed.	89.21
214	Chemicaliën die het immuunsysteem kunnen aantasten en in sommige gevallen zelfs kankerverwekkend zijn.	90.95
215	En niet kunnen worden afgebroken dus voor altijd in het milieu blijven, ook in mens en dier.	4.73
216	En dan zou je zeggen: de overheid doet er alles om aan om dat binnen de perken te houden.	4.92
218	Daar krijgt een afvalverwerker een vergunning niet om PFAS op te ruimen maar om het op het riool te lozen.	89.3
220	Precies, de verbazing daarover delen u en ik -en nog wel een paar mensen.	3.65
221	Wij zouden 't liefste gewoon keihard zeggen: Nee, we willen dit niet.	3.78
225	De provincie Limburg overweegt afvalwerker CFS Weert een vergunning te verlenen voor het lozen van 5 kilo PFAS per jaar via het riool.	75.97
226	En dat stuit op felle kritiek van onder meer de Inspectie Leefomgeving en de Gemeente Weert.	6.64
227	Zij zijn bang dat als er een vergunning wordt gegeven om PFAS te dumpen dat andere bedrijven dat ook willen.	83.58
229	En daarbij sluit ik mij aan bij de ILT, de inspectie bij het waterschap en bij de drinkwaterbedrijven die er ook allemaal tegen adviseren.	5.67
230	Het bedrijf CFS blijkt al veel langer in het vizier van controlerende instanties, zo ontdekten wij.	9.25
231	Zeven jaar geleden werd het betrapt op het lozen van een giftige vorm van PFAS: GenX.	70.74
232	'Aan CFS is geen vergunning verleend voor het lozen van GenX.	19.27
235	En dat loopt uit op een ongekende botsing tussen verschillende overheidsinstanties en de Provincie Limburg.	7.41
236	Als provincie toch een vergunning afgeeft aan CFS om PFAS te lozen dan zullen wij, zoals dat we dat hebben aangekondigd in onze zienswijze de stap naar de rechter nemen, want dit vinden wij niet acceptabel.	62.4
237	Uit onderzoek van Nieuwsuur en het radioprogramma Nieuws en Co blijkt dat er al veel langer zorgen zijn over het bedrijf.	21.94
238	Omdat het zonder vergunning al jaren PFAS op het riool loost.	79.71
240	Daarvoor moeten we eerst zeven jaar terug in de tijd.	4.45
241	Hier in Weert worden jaarlijks miljoenen liters rioolwater gezuiverd.	82.65
243	In 2018 wordt hier bij een meting de giftige stof GenX aangetroffen.	68.45
244	Uit onderzoek blijkt dat de stof afkomstig is van een bedrijf zeven kilometer verderop: CFS.	19.69
245	Daar verwerken ze afvalwater van bijvoorbeeld wasstraten de chemische industrie en verffabrieken.	15.23
246	Zij krijgen allemaal water binnen, vervuild water van de industrie.	56.18
247	Dat reinigen ze in hoeverre mogelijk en vervolgens wordt dat op de Zuid-Willemsvaart geloosd en vervolgens komt het in het riool terecht.	4.9
248	En uiteindelijk komt het dan ook in de Maas en daarmee ook in ons drinkwater.	4.85
249	Voor de lozing van GenX krijgt CFS een tik op de vingers.	13.33
250	Het bedrijf moet een verbeterplan maken en begint een proef met een filterinstallatie met zogeheten 'actieve kool'.	9.5
253	Als je dit in een grote silo pakt en je leidt er afvalwater doorheen dan kunnen stoffen die in het afvalwater zitten aan deze actieve kool binden zodat je ze uit het water haalt.	88.19
254	Ja, CFS Weert heeft een filterinstallatie met actieve kool.	30.83
255	Kun je daarmee dan ook alle PFAS uit het afvalwater halen?	32.87
257	Sommige PFAS binden heel goed aan zulk soort kool en andere PFAS binden er weer een stuk slechter aan.	86.32
258	Het is ook belangrijk hoe snel het water er doorheen loopt.	4.87
259	Het zijn allemaal processen, parameters die je die goed moet optimaliseren voordat zo'n techniek echt op de beste manier werkt.	4.12
260	De vraag is dus hoe goed CFS PFAS uit het afvalwater filtert.	11.81
261	In 2022 vraagt CFS bij de Omgevingsdienst Zuid-Limburg die de zaak namens de provincie behandelt een vergunning aan om PFAS te lozen.	39.89
262	Het waterschap en de omgevingsdienst worden het in eerste instantie snel eens over een vergunning.	5.15
263	Het bedrijf mag in totaal 125 gram van drie soorten PFAS lozen.	18.83
265	Maar CFS denkt zich daar niet aan te kunnen houden blijkt uit documenten die Nieuwsuur en 't radioprogramma Nieuws en Co opvroegen op basis van de Wet Open Overheid.	20.02
266	'CFS kan echter niet voorkomen dat op incidentele basis overschrijdingen van de thans vergunde lozingsnorm zullen voorkomen.'	40.72
267	En: 'Het is namelijk bedrijfseconomisch niet haalbaar om alle afvalstromen vóór inname te analyseren op de aanwezigheid van PFAS.'	60.9
268	Heel simpel: Bij een afvalverwerker, dan moet je afval verwerken.	8.89
269	Dus dan moet je alles doen wat in je macht ligt om om te zorgen dat jij geen afval meer loost.	5.05
270	Je wordt er dik voor betaald om dat afval schoon te maken.	69.43
272	In 2023 volgt er een extern onderzoek naar CFS in het kader van de vergunningsaanvraag.	9.72
273	Daaruit blijkt dat het bedrijf veel meer PFAS loost dan waar het een vergunning voor wil.	83.72
274	Waar het om gaat is dat het allemaal zeer zorgwekkende stoffen zijn die allemaal giftig zijn.	16.66
275	De een iets meer dan de ander maar we moeten zorgen dat we zulk soort stoffen gewoon niet meer in hetg milieu brengen.	10.4
277	Uit de documenten die we opvroegen blijkt dat verschillende instanties zich in de maling genomen voelen.	3.74
278	Want CFS blijkt veel meer PFAS te lozen dan eerder bekend was.	65.69
279	Het waterschap beschuldigt CFS ervan dat het 'bewust gegevens over PFAS-lozingen heeft achtergehouden'.	44.74
280	Het adviseert 'extra kritisch' naar een aanvraag van CFS te kijken.	36.96
281	Een andere instantie waarvan de naam is weggelakt, schrijft: 'Ik heb de indruk dat CFS naar manieren aan het zoeken is om toch maar te kunnen voldoen aan de immisietoets en dat hierbij allerlei tovertrucjes worden gebruikt.'	7.04
283	Maar ik ben het ondertussen aan het doorlezen en ik snap ook hoe ze aan heftige woorden komen.	3.6
285	Denk ik: Ja, als je die verzint dan heb je ook iemand die kans gegeven om het te verzinnen.	4.09
286	En tegelijkertijd denk ik dat gegeven deze informatie het een goed advies is van het waterschap om ook aan te bevelen: Ben extra kritisch op die gegevens die je dan hebt gekregen.	5.71
287	De zorgen worden gedeeld door drinkwaterbedrijven, ook buiten Limburg.	25.85
288	De PFAS die in Weert geloosd worden kunnen uiteindelijk in de Maas terecht komen.	83.06
289	De Maas is een van de belangrijkste bronnen voor de drinkwatervoorziening.	74.43
290	In Nederland krijgen bijna 4 miljoen mensen water geleverd wat geproduceerd is uit de Maas.	24.5
295	Alle alarmbellen gaan dus rinkelen bij het waterschap en andere instanties.	6.24
296	Maar ondanks de waarschuwingen wil de omgevingsdienst, die de zaak dus voor de provincie behandelt juist door met de vergunning voor CFS.	37.3
297	Het gaat alleen niet meer om het lozen van 125 gram PFAS maar om veel meer: 5 kilo per jaar.	51.8
298	Een medewerker schrijft: 'Het lijkt erop dat we in een soort van impasse terecht komen.'	11.32
300	Daarin staat dat milieuschade weliswaar moet worden geminimaliseerd maar ook dat het betaalbaar moet blijven voor een bedrijf.	8.67
301	'Het streven is uiteraard de gevolgen voor het milieu zo veel als mogelijk te voorkomen dan wel te beperken.	6.37
303	Ondanks felle bezwaren van het waterschap, de Inspectie Leefomgeving en Transport en drinkwaterbedrijven geeft de provincie deze zomer een eerste goedkeuring voor een vergunning voor het lozen van 5 kilo PFAS per jaar.	24.8
304	Tot verbijstering van onder andere de gemeente Weert.	8.11
305	Ik snap niet hoe de provincie deze vergunning nog kan gaan afgeven als ik lees in de adviezen van organisaties met verstand van PFAS en van water, dat die stuk voor stuk advies afgeven, zwaarwegend advies om de vergunning te weigeren.	17.18
306	En dan is het voor mij, ja, ik heb die woorden vaker gebruikt maar onacceptabel en onbegrijpelijk als provincie dit toch gaat doen.	4.21
307	Als je kijkt dat een nanogram, een miljardste is dat al tot zorgen leidt, dan moet je dus geen vijf kilo lozen.	73.04
308	Chiel Jonker bracht twee jaar geleden in opdracht van de inspectie in kaart welke Nederlandse bedrijven een vergunning hebben om PFAS te lozen.	59.95
309	Met de vergunning zou CFS een van de grootste lozers van Nederland worden.	13.0
310	Er zijn spelers die mogen ook wel vijf kilogram lozen.	21.91
311	Dan heb je het bijvoorbeeld over Chemours in Dordrecht en dat is echt wel een grote speler natuurlijk in ons land.	8.47
312	Maar ja, het gaat vaak om een paar grammen of een paar tientallen grammen die per jaar geloosd mogen worden op het oppervlaktewater.	8.95
313	Vijf kilogram is is erg veel en zeker als het gaat om een afvalverwerkingsbedrijf dat het doel heeft om het afval uit het water te halen.	46.16
314	CFS wil niet inhoudelijk reageren op persvragen, maar schrijft: 'Zonder gespecialiseerde verwerkers als CFS zouden de stoffen ongecontroleerd in het milieu terecht kunnen komen.'	24.72
315	De provincie Limburg wil alleen een schriftelijke reactie geven en blijft bij het standpunt dat ze binnen de huidige wet- en regelgeving niets anders kan dan een vergunning afgeven.	30.86
316	Een belangrijk argument is dat er voor veel schadelijke PFAS nog geen wettelijke normen zijn.	46.47
317	Wel kijkt de provincie nog naar eventuele aanpassingen.	8.02
318	Onze inschatting is dat met alle input die het bevoegd gezag gekregen heeft dat ze deze vergunning nog een keer goed tegen het licht houden.	19.65
319	En we hebben er eigenlijk vertrouwen in dat ze niet tot de vergunning komen zoals die er nu ligt.	5.19
320	Naast de gemeente Weert heeft ook het Waterschap Limburg gedreigd naar de rechter te stappen als de vergunning in de huidige vorm doorgaat.	31.7
321	De provincie blijkbaar stelt de de commerciële belangen van een van een organisatie van een bedrijf hier in Weert hoger dan het algemeen belang van publieke gezondheid en milieu.	15.76
324	De verantwoordelijk gedeputeerde, de provincie Limburg, wil dus niet voor de camera reageren.	26.65
325	De provincie Limburg neemt naar verwachting voor het eind van het jaar een besluit over de vergunning.	17.01
326	Straks: 175 doorsnee Nederlanders die gezamenlijk klimaatmaatregelen voor het kabinet verzinnen.	82.36
331	Ja, na twee weken onderhandelen zijn D66 en CDA er bijna uit.	16.83
332	Ze hadden de opdracht gekregen gekregen om een inhoudelijke agenda voor Nederland te schrijven.	10.55
333	Daar kunnen dan andere partijen bij aanhaken om een nieuw kabinet te vormen.	9.82
335	Daarvoor nodig ik de twee fractievoorzitters bij mij uit, ergens rond de middag.	3.79
336	En als dat goed verloopt, dan streven we ernaar om morgen in de loop van de dag een agenda te presenteren.	3.5
338	Maar dat hangt dus wel even af van de laatste punten op de I morgen Maar dat hangt dus wel even af van de laatste punten op de i morgen Waar zitten die moeilijkheden dan?	4.15
339	Dat er op het laatst altijd nog punten zijn die je even langs moet lopen.	3.77
342	Ja, er ligt dus een inhoudelijk akkoord tussen CDA en D66.	19.91
344	Over wonen, stikstof, migratie, economie en veiligheid.	12.66
348	Maar dit is echt wel een doorbraak en er ligt dus een akkoord.	3.94
349	Rob Jetten en Bontenbal vertelden erg opgelucht over.	7.59
351	En er zitten natuurlijk allerlei punten in die wij graag wilden.	3.51
353	En ook belangrijk is dat we op een aantal dossiers echt proberen een stap verder te komen Nederland uit een impasse te halen.	5.59
355	En het is mooi dat twee partijen bij elkaar kunnen komen.	4.4
356	Morgen gaan we de puntjes op de I zetten, maar ik heb wel goede hoop dat we er morgen uit kunnen komen.	3.51
357	Waar zit dan de ruimte voor partijen om aan te schuiven en wat aan te vullen en ook te onderhandelen?	8.25
358	Die ruimte is overal, want we realiseren ons heel goed dat wij met deze twee partijen slechts 44 zetels hebben.	5.36
359	We doen echt een aanzet om uit de politieke impasses te komen en een brede uitnodiging naar alle andere politieke partijen.	4.07
361	Ja, we gaan dus dat akkoord hopelijk morgen aan het eind van de dag zien.	3.76
362	En dan gaan ze het daarna ook met andere partijen spreken.	3.9
364	Want in de fase van de verkenner waren er allerlei blokkades met name VVD die niet met GroenLinks-PvdA wilde en D66 die heel veel inhoudelijke problemen zag met JA21.	33.18
365	Buma Wil volgende week zijn bevindingen doen over wie er zou kunnen aanhaken en hoe.	6.87
366	De Surinaamse nazaten van tot slaaf gemaakten accepteren de excuses van koning Willem-Alexander voor het slavernijverleden.	77.67
367	Twee jaar na zijn verzoek om vergiffenis is hij op staatsbezoek in Suriname.	8.82
368	In een gesprek met de koning vanavond, kwamen zij met hun antwoord.	4.97
369	Zijn bezoek werd op een traditionele manier gezegend.	3.67
370	De vertegenwoordiger van Fiti Makandra, het overlegorgaan van de inheemse bevolking nazaten van tot slaaf gemaakten en marrons, liet weten de excuses van de koning te accepteren.	7.76
372	Het moet worden goedgemaakt met rituelen en een offer.	5.3
375	Met al hetgeen van het ritueel dat hier gedaan is, is de water gelegd.	4.05
376	En daarmee geloven wij dat we in tijd we zullen helen van de wonden van ons slavernijverleden.	3.73
377	Wat ik hem mee zou willen geven is toch kijken wat we samen kunnen doen.	4.24
378	Niet alleen in Nederland, maar ook in Suriname, dat we samen bundelen.	5.72
384	Want er is dus nu vergeven maar men wil hier nu ook een gevolg, een financieel vervolg.	5.08
385	De kwestie van reparatie moet nog verder besproken worden.	3.95
386	Recent is er 66 miljoen euro betaald door Nederland.	8.99
387	De Surinaamse overheid ziet dat niet als een reparatie.	32.85
388	De vraag of er nog meer betaald geworden valt te betwijfelen.	4.2
390	Hoe reageerden de mensen die bij het gesprek waren?	5.07
391	Die mensen waren toch wel heel erg emotioneel en ontroerd over dat moment, over die ontmoeting met de koning.	3.8
393	Twee jaar geleden zijn de excuses gemaakt in Nederland door de koning.	22.03
394	En hier hebben ze echt de tijd genomen om zich daarop te beraden wat hun antwoord daarop moet zijn.	4.17
395	Er is nu dus een antwoord, ze accepteren die excuses ze vergeven hem, maar daarmee is het nog niet afgelopen ze zien het hier echt als een proces dat nog volop bezig is maar waar vandaag een nieuw begin van moet markeren.	4.67
397	De ebola-epidemie in de Democratische Republiek Congo is voorbij.	88.07
398	Dat hebben de autoriteiten van het land officieel bekendgemaakt.	13.56
399	De epidemie brak eind augustus uit en kostte aan 45 mensen het leven.	37.9
400	Dit keer bleef de epidemie beperkt tot een provincie in het midden van Congo.	15.94
401	De afgelopen 50 jaar heeft het land 16 ebola-epidemieën doorgemaakt waarbij duizenden mensen om het leven kwamen.	79.14
402	Ondanks nieuwe vaccins en behandelingen blijft het ebolavirus vaak dodelijk.	90.15
403	Er zijn voor het eerst in Nederland jonge katjes besmet geraakt met vogelgriep.	89.8
404	Acht katjes uit hetzelfde nest zijn overleden aan de ziekte, meldt minister Wiersma.	75.06
405	Mogelijk raakten ze besmet na contact met een zieke vogel.	77.37
406	Wiersma roept kattenbezitters op om zich te melden bij een dierenarts als hun dier in contact is geweest met zieke vogels, en symptomen vertonen.	84.38
407	Het OM eist 20 jaar cel en tbs tegen de verdachte van de dodelijke mes-aanval op de Rotterdamse Erasmusbrug.	64.41
408	De man stak daar vorig jaar september 'n man uit Duitsland dood.	67.02
410	Volgens getuigen bij de Erasmusbrug riep hij 'alahu akbar; .	7.06
411	Moet het Noord-Brabantse dorp Moerdijk verdwijnen of niet?	9.35
412	Op 1 december zou een besluit vallen, maar het is met een half jaar uitgesteld.	8.88
413	Dit tot frustratie van veel bewoners die nu langer in onzekerheid zitten.	5.24
414	Het dorp moet mogelijk wijken voor de uitbreiding van 't haven- en industriegebied.	8.27
415	Het is een vorm van de democratie waar sommige mensen heel erg in geloven.	4.47
417	Waarbij willekeurig geselecteerde inwoners zich buigen over grote maatschappelijke problemen.	23.0
419	En het gegeven dat extra maatregelen nodig zijn om het wettelijke klimaatdoel te halen.	16.91
422	Het is de dag waar Francis Noijen maanden naar toe heeft gewerkt.	4.62
424	We hebben het ook even uitgesteld, omdat we het over de nieuwe verkiezingen heen hebben getild.	10.92
425	Omdat we anders bang zijn dat het in een laatje terechtkomt.	4.47
427	Ze kreeg net als 70.000 Nederlanders een uitnodiging gaf zich op en werd uitgekozen.	8.46
428	Met 174 anderen, die samen een afspiegeling van de Nederlandse samenleving vormen boog ze zich zeven weekenden lang over het klimaatprobleem.	14.92
431	Ik dacht: dat kost geld en je mag dit niet meer en je mag dat niet meer.	3.72
432	Dus toen ik de uitnodiging kreeg had ik zoiets van: Ik doe mee en als ik erin kom Toen ik erin kwam had ik er zoiets van: nu wil ik ook zorgen dat het niet veel kost.	3.56
433	Dat de burger niet een hoop moet betalen en niks meer mag.	6.49
435	In mini-Nederland bieden Noijen en de andere deelnemers hun adviezen voor het grote Nederland vandaag aan aan het kabinet.	14.37
436	Ik kreeg de persoonlijke uitnodiging voor het Burgerberaad binnen en dacht: Wat een onzin, dat kost weer veel geld betaald door de plaatsingbetaler.	7.82
437	Ik had al vrij snel uitgerekend dat het alleen al aan vrijwilligersvoeding 126.000 euro kost.	10.55
439	Ik ben er dan ook sceptisch aan begonnen maar uiteindelijk vind ik toch dat we een mooie plannen hebben gemaakt.	3.9
440	In 2030 moet Nederland 55 procent minder CO2 uitstoten.	90.93
441	Onderzoekers noemen de kans kleiner dan 5 procent dat dat lukt met het huidige beleid.	23.58
443	De afgesproken vermindering van CO2-uitstoot in 2030 gaat niet lukken.	89.0
445	Het Nationaal Burgerberaad adviseert onder meer: De invoering van uitstootrechten voor boeren.	44.17
447	Wie minder uitstoot, omdat hij verduurzaamd, betaalt minder.	90.54
448	Een verplichte garantie van zes jaar voor elektronica en huishoudelijke apparaten, zodat die langer meegaan.	8.87
449	Het afschaffen van de btw op internationale treinkaartjes.	62.63
450	Over vijf jaar moeten 20 procent meer mensen de trein nemen.	89.01
451	Ook moet er een mondiale belasting op kerosine komen.	46.73
452	Dat maakt vliegen duurder, waardoor mensen minder snel in het vliegtuig stappen.	90.37
455	Wij willen eigenlijk proberen te regelen dat werkgevers 50 cent per kilometer belastingvrij mogen geven aan de werknemers die met de fiets of een OV-fiets naar het werk gaan.	64.79
456	Dat heeft de voordelen dat je minder parkeerplekken nodig hebt bij het werk.	47.44
457	De mensen die fietsend naar het werk komen zijn vaak gezonder waardoor je iets meer dan één dag minder ziekteversuim per jaar per werknemer hebt.	91.07
458	waardoor je iets meer dan één dag minder ziekteverzuim per jaar per werknemer hebt.	90.29
460	Het uitvoeren van alle adviezen kan de Nederlandse CO2-uitstoot met 10 procent verlagen liet het Burgerberaad uitrekenen.	85.7
462	Het kabinet beslist uiteindelijk wat ermee gebeurt.	12.14
464	Ik denk dat als je kijkt naar de fase waar we nu in zitten, waar de formatie staat dat de reactie van het kabinet op het advies door het volgende kabinet naar de Kamer gestuurd zal worden.	13.26
466	Ik vind dat we ook echt even die tijd moeten nemen.	4.2
467	Dus ik vermoed dat het het volgende kabinet is maar wij zullen al wel natuurlijk met de voorbereiding beginnen.	3.89
468	Omdat burgers de maatregelen zelf hebben bedacht, is er veel draagvlak voor, benadrukt de voorzitter.	7.67
469	Wat je gewoon ziet, en dat hoorde je vanmorgen ook alle verschillende meningen zijn ook vertegenwoordigd in het Burgerberaad.	3.77
470	Mensen die zich heel veel zorgen maken, maar ook mensen die zich helemaal geen zorgen maken of denken dat ze toch geen invloed hebben op het klimaat.	18.7
472	En eigenlijk is het gewoon een cadeautje aan de politiek want ze kunnen het zo linea recta meenemen in het regeerakkoord, omdat dit de stem van Nederland is.	8.68
475	PVV-leider Wilders liet bij de start weten dat het advies wat hem betreft linea recta de prullenbak in kan. Dat was een half jaar geleden.	19.74
476	Ik ben ervan overtuigd dat hij daar nu een hele andere mening over heeft als hij het advies ook daadwerkelijk gelezen heeft.	4.86
477	Het kabinet heeft beloofd per advies aan te geven waarom ze het wel of niet overnemen.	40.22
478	De stap is nu absoluut aan de politiek, aan het kabinet om met een kabinetsreactie te komen en aan de Kamer om er een debat over te voeren.	6.92
482	Ik zou het heel erg jammer vinden als ze er niks mee doen.	4.24
484	Een jaar na het burgerberaad is er nog een slotbijeenkomst Kijken we nog even naar morgen.	5.03
486	En bij veilinghuis Christie's in Londen wordt dit juweel geveild: Een Fabergé-ei, dat was gemaakt in opdracht van de laatste tsaar van Rusland.	10.13
487	Vannacht ist bewolkt, en er valt regen of motregen.	89.85
490	Meer nieuws in het Late NOS Journaal, met sport om 11 uur, NPO1.	5.99