Nieuwsuur 🇳🇱

_id	693f27a9f8cc25f336bb95b6
url	https://npo.nl/start/serie/nieuwsuur/seizoen-2025/nieuwsuur_5292/afspelen
datetime	2025-12-14 21:30:00
description	Het nieuws met achtergronden, duiding en analyse.

 

Statements

idx	statement	score
0	Op wat een feestdag is en had moeten zijn voor de Joodse gemeenschap op Bondi Beach schieten twee daders minstens 16 mensen dood.	79.33
1	Minister van Weel reageert zo namens het kabinet, we praten over de gevolgen voor de Joodse gemeenschap.	55.29
2	En een spannende ontmoeting voor Zelensky in Berlijn.	6.07
4	Hebben die twee Amerikanen meer te bieden dan een warme omhelzing?	5.31
5	En ze zitten samen aan tafel, maar ondertussen wordt de kloof tussen Europa en Trumps Amerika breder en breder.	5.48
6	LIVEPROGRAMMA, ONDERTITELING KAN ACHTERLOPEN Goedenavond.	3.7
7	Vandaag had het Joodse feest van licht moeten beginnen maar het werd een gitzwarte dag voor de Joodse gemeenschap.	3.53
8	De terroristische aanslag op Bondi Beach in het Australische Sydney was gericht op de Chanoeka-viering daar.	60.25
11	Zo meteen reacties van onze demissionaire minister van Buitenlandse Zaken en hoogleraar Joodse studies Bart Wallet.	10.07
14	Het is eind van de middag als badgasten op Bondi Beach in Sydney in paniek wegrennen omdat ze schoten horen.	55.96
15	Twee mannen schieten zo'n 10 minuten lang om zich heen.	87.17
16	Het lukt een omstander om één van de schutters te overmeesteren.	7.35
18	Maar even later blijkt hij nog een wapen te hebben.	6.31
19	Uiteindelijk schiet de politie één van de schutters dood.	64.84
22	Later maakte de politie bekend dat 16 mensen zijn doodgeschoten, waaronder één van de daders.	35.96
24	Gauw wordt ook duidelijk dat de daders gericht schoten op de Joodse Chanoeka-viering die hier ieder jaar op het strand wordt gehouden.	28.06
28	Helaas is dit wel iets wat we de afgelopen periode al vaker hebben gezien, Jom Kippoer een aanslag op de synagoge in Manchester.	11.31
29	In Australië zijn al meerdere bomaanslagen of pogingen tot brandstichting geweest op synagoges.Helaas past het in een patroon maar dit is wel een.. Wat weet u over deze Joodse gemeenschap in Australie?	46.7
30	Wat weet u over deze Joodse gemeenschap in Australie?	15.95
32	Dit werd georganiseerd door een internationale joodse orthodoxe beweging die heel erg erop gericht is om het Jodendom juist in de publieke sfeer te brengen.	6.89
33	Om seculiere joden bij de joodse feesten te betrekken.	5.77
34	Die zijn heel laagdrempelig, en juist Chanoeka vanaf de jaren 70 wordt het gebruikt als voornaamste middel om naar buiten te treden.	20.65
35	En juist op centrale pleinen, in dit geval Bondi Beach.	8.42
36	Waar je eigenlijk geen orthodoxen verwacht maar wel seculiere joden en daar het Jodendom met elkaar te vieren.	5.95
37	Het is traditioneel gezien het feit dat je meer thuis viert?	8.34
38	Precies, en wat we hier zien gebeuren we hebben met Chanoeka gezien dat het de afgelopen decennia steeds meer een publiek karakter heeft gekregen.	6.74
40	Thuis Maar er zijn heel veel andere joodse bewegingen die het breder trekken, het is echt een feest van de publieke sfeer geworden, dat is best bijzonder.	3.94
41	Want we zien zeker sinds 7 oktober dat de joodse gemeenschappen naar binnen gekeerd zijn, heel sterke beveiliging.	17.53
42	Heel veel feesten die worden binnen de synagoge of binnen de joodse centra gevierd.	3.92
43	Heel veel joodse bijeenkomsten moet je hiervoor aanmelden.	3.91
44	Pas op het laatste moment krijg je de locatie te horen.	4.14
46	Ook juist nu nog zien we dat dat ook in Nederland het idee om Chanoeka juist publiekelijk ook samen te vieren met niet-joden dat verspreidt zich eigenlijk nog steeds.	14.5
51	Want de haat die we in Sydney gezien hebben die kent helaas geen grenzen, kan ook in Nederland voorkomen.	6.66
52	Tegelijkertijd zien we ook iets van veerkracht in de joodse gemeenschap.	3.94
53	Ik heb met verschillende organisatoren vanmiddag nog gesproken die zeiden allemaal: we moeten doorgaan, dit is juist de essentie.. Van onze joodse identiteit.	3.74
54	Wordt het dan beter beveiligd ook meteen in Nederland?	16.05
56	Maar gelukkig wordt er nergens zover ik het kan overzien, afgelast.	3.71
57	Maar de beveiliging is groot en in de hoop dat juist extra veel mensen nu zeggen om de joodse identiteit te beleven in de samenleving en ook allerlei niet joden uit solidariteit zeggen.. We willen er omheen staan dat dat juist een manifestatie kan zijn van een open en vrij leven in Nederland.	7.52
58	Ook vanavond protest op/ bij het Concertgebouw in Amsterdam.	6.63
60	Ook daar zie je Porteous, natuurlijk wel een heel andere situatie protest tegen de voorzanger.	8.51
63	Dit tekent wel de sfeer waarin heel veel joodse events helaas in Nederland terechtgekomen zijn.	4.3
65	Maar er zijn ook allerlei events die gewoon een joods karakter hebben waar je toch ziet dat er een soort zwijgen omheen ontstaat.	4.71
66	En dat maakt eigenlijk dat de joodse gemeenschap steeds meer naar binnen keert.	5.99
67	En dat maakt het ook zo pijnlijk dat juist plekken feesten waar dat publieke domein wel gezocht wordt extra kwetsbaar blijken te zijn.	6.57
70	Waar vandaag een aantal hoofdrolspelers bij elkaar zijn om te praten over de toekomst van Oekraïne.	6.79
72	Wel zien we vanmiddag twee bekende Amerikanen arriveren bij het kantoor van de Duitse bondskanselier Merz.	7.22
73	Speciaal gezant Witkoff en hier de schoonzoon van Trump, Jared Kushner.	4.61
78	Dat in een tijd waarin de verhoudingen tussen Europa en Amerika opnieuw gedefinieerd lijken te moeten worden.	5.19
79	David van Weel, demissionair minister van Buitenlandse Zaken.	19.73
83	Maar eerst even terug naar de aanslag: Snapt u de zorgen uit de Joodse gemeenschap?	6.94
85	In mijn vorige functie als minister van Justitie heb ik daar ook veel aandacht voor gehad.	4.12
86	Omdat we zien dat het aantal antisemitische incidenten toeneemt.. en dat het joodse leven onder druk staat.	27.15
90	Houd Nederlands kabinet rekening met anti joods geweld in Nederland?	63.68
92	We zien dat feestdagen en herdenkingsdagen beveiligd moeten worden en dat doen we allemaal.	8.39
93	En dat moeten we ook doen wat de joodse gemeenschap moet gewoon zijn leven kunnen leiden.	5.21
96	Ja, ik sprak ook iemand die dan was en die zei: gelukkig was het goed georganiseerd en werden we door de politie door zij ingangen naar binnen geleid.	5.16
97	Maar als ik dan kijk naar vanmiddag, als er families aankomen en als daar hele harde leuzen worden geschreeuwd tegen mensen alleen maar omdat ze joods zijn, heb ik moeite mee.	7.76
99	Waar opnieuw wordt gewerkt aan een vredesakkoord tussen Rusland en Oekraine.	31.46
100	Wat is er eerder denkt u: een nieuw Nederlands kabinet of zo'n akkoord?	13.49
102	Er wordt in ieder geval heel hard gewerkt aan beide.	3.95
103	Op de Zwaluwenberg in Nederland en het andere in Berlijn.	6.47
104	Er wordt de komende twee dagen hard onderhandeld tussen de twee delegaties.	4.04
106	Maar kerst haalt het kabinet niet meer, dat weten we al.	38.76
109	Alles kan. Wat we zien is dat de volle aandacht van de Amerikaanse regering hierop zit, die willen vaart maken.	6.26
110	Zelensky werkt daaraan mee, wij willen hem daarbij helpen.	11.81
111	Rusland loopt tot nu toe nog niet weg van de tafel.	5.12
114	Europa wilde een plek aan tafel, Europa kreeg een plek aan tafel.	4.38
117	Maar vlak voor de uitzending kwam wel een woordvoerder van het Oekraïense team en die zei dat de onderhandelingen voor vandaag zijn afgerond en dat ze 5 uur hebben geduurd en morgen ochtend doorgaan.	11.22
118	Maar er is inmiddels wel het nodige uitgelekt uit het plan van Europa en Oekraïne wat ze dus ervoor willen liggen in gesprekken in Berlijn aan de Amerikanen.	11.52
119	Bijvoorbeeld, heel opvallend, dat Oekraïne versneld toe zou mogen treden tot de Europese Unie.	39.55
121	Dat zou betekenen dat de hele toetredingsprocedure voor het lidmaatschap van de EU helemaal op de schop moet.	7.94
123	En verder heeft president Zelensky voordat de onderhandelingen begonnen zelf gezegd dat hij bereid is om zijn ambitie om ooit lid te worden van de NAVO op te geven.	49.0
124	Maar, zegt hij, daarvoor wil ik dan wel keiharde veiligheidsgaranties.	4.49
126	Dat zal een van de belangrijkste dingen zijn, zeker voor de Europese landen die vandaag en morgen in Berlijn moeten besproken worden.	4.01
127	We weten dat Trump vindt dat die veiligheidsgaranties vooral uit Europa moeten komen.	39.29
129	Verschillende landen zijn ook bereid om die verantwoordelijkheid te nemen.	6.83
131	Maar in ruil daarvoor hebben zij dan ook wel weer een eis.	4.56
133	Dat Amerika uiteindelijk ook bereid is om in te springen mocht dat nodig zijn.	5.79
134	En daar is nog heel weinig over naar buiten gekomen.	3.57
135	Maar je kan je voorstellen en deze week waar de Amerikaanse regering opnieuw keihard uithaalde richting Europa dat het wel een van de meest prangende punten is die in Berlijn besproken moeten worden.	10.06
137	Zelensky zou gezegd hebben: ik hoef niet naar de NAVO.	30.48
138	En hij zou vanaf januari lid mogen worden van de EU.	16.29
139	Vooralsnog zijn dat allemaal geruchten dus ik kan het niet bevestigen.	3.99
140	Maar als ik het grofweg moeten duiden dan is er een driehoek tussen het opgeven van territorium wat we Oekraïne natuurlijk ontzettend moeilijk is.	8.1
141	Er is een deel van de driehoek die gaat over veiligheidsgaranties.	7.78
142	Wat krijg je ervoor terug, en leiden tot duurzaamheid?	7.86
143	En het derde deel is, kan Oekraïne welvarend worden en een goede economie hebben?	32.53
144	In die driehoek zal er de komende dagen verder moeten gekeken worden.. Waar is nu de balans en wat kan de markt dragen.	3.69
147	Trump maakt er een gewoonte van Europa te schofferen.	20.54
149	Nou, deze retoriek van deze president is niet nieuw.	4.63
151	JD Vance heeft in München een speech heeft gehouden en daar bleek dat ook uit.	7.21
152	In Berlijn zitten nu Zelensky, Jared Kushner en Witkoff er wordt serieus gesproken over deze vredesdeal.	12.29
153	Trump neemt de telefoon op voor Europese leiders en hij luistert naar Mark Rutte.	22.2
154	Je hebt aan de ene kant retoriek en aan de andere kant Stellen de gebeurtenissen me gerust.	3.65
155	We hebben wel de nieuwe strategie van de Amerikanen gezien.	4.9
157	Hier blijft het niet bij, ik zal een veelbesproken stuk erbij pakken de National Security Strategy, vorige week uitgekomen.	6.11
158	Daarin zegt de Trump-regering over de oorlog, ik citeer: 'Een grote meerderheid van de Europeanen wil vrede, maar die wens vertaalt zich nauwelijks in beleid, grotendeels doordat regeringen democratische processen ondermijnen.'	31.95
159	En dan noemen ze: 'Landen met wankele minderheidsregeringen en bestuurders die onrealistische verwachtingen hebben van de oorlog en die de oppositie onderdrukken.'	6.83
161	Nou, met sommige dingen zeg ik die in de strategie staan daar moeten we niet toekijken.	3.88
163	Maar er staan een heleboel dingen in die eerste zin.	3.5
164	Eigenlijk staat er samengevat u houdt de oorlog in stand en u bent een anti-democraat.	5.59
165	En daarom staat er teveel in die ene zin omdat in een zin te doen.	4.09
167	Zonder president Trump hadden we nu op deze pogingen om te komen tot een deal niet gehad, zo helder is het.	22.56
168	Dus in die zin kun je zeggen dat Europa niet in staat is geweest om Rusland aan de tafel te krijgen.	10.93
169	Europa is volatiel geweest om Oekraïne op de been te houden dat ze in staat zijn om de oorlog te blijven voelen.	82.18
170	En we komen nu ook met een financieel plan voor Oekraïne.	28.91
171	De tijd dat Amerika bereid was om voor onze veiligheid te staan zonder daar enige eis voor te stellen, die tijd is voorbij.	5.02
173	Tegelijkertijd doet het eerste deel van uw betoog me ook een beetje denken aan de Stockholmsyndroom.	5.79
174	Namelijk dat je gevoelens gaat ontwikkelen als gegijzelde voor de gijzelnemer omdat je niet anders kan. Alle veiligheidsgaranties die we hebben van de NAVO en de Amerikaanse troepen in Europa, dat zijn harde feiten.	5.42
175	Dat is echt harde steun, harde garanties van de VS voor onze veiligheid.	8.67
177	En tegelijkertijd kritiek hebben op wat wij allemaal doen.	3.98
179	Daar zullen we een antwoord op moeten verzinnen maar dat moet wel komen vanuit onze kracht.	4.63
182	Toen ik verantwoordelijk was voor innovatie bij de NAVO kwam ik wel eens in San Francisco.	5.25
183	Toen zeiden ze: u komt uit Brussel, de Silicon Valley van recreatie.	7.01
184	En dat menen ze, ze vinden dat wij teveel gefocust zijn op regelgeving en allerlei zaken die onze economische groei en innovativiteit in de weg hebben gezeten.	5.26
186	Hij vindt het niet fijn dat wij in andere normen en waardenpatronen hebben dan de Amerikanen.	5.35
188	Wij willen liever de Chinese techbedrijven niet maar de Amerikanen.	9.39
189	Maar wij zijn niet in staat om een significant techbedrijf op te bouwen Op ASML na dan.	9.51
195	En nog eentje, we hebben natuurlijk onze defensie grof veronachtzaamd de afgelopen 30 jaar.	5.16
196	En ondanks dat meerdere presidenten hebben gezegd jullie moeten meebetalen, we hebben we dat niet serieus genomen.	7.96
199	Je kan kritiek hebben op elkaar staan gekke dingen in, maar er staan ook dingen in die ons wel verder kunnen brengen.	4.62
200	De Duitse bondskanselier zei het dit weekend wel duidelijk: En dat is een mooie analyse, maar daar zijn we nog lang niet.	8.69
201	Absoluut niet, en ook hier, als je allebei voor jezelf gaat en je kijkt dan in deze grote geopolitieke wereld wie wil je dan als vriend hebben?	6.03
202	Dan ben ik nog steeds overtuigd dat Europa en de VS elkaar zullen moeten blijven vinden.	4.81
203	Wat kan Europa reëel leveren als het gaat om de veiligheidsgaranties?	16.31
205	Om bij te dragen aan de garanties voor Oekraïne aan het sterker maken van het Oekraïense leger.	23.17
207	Want wij zijn te zwak om zonder Amerika het te kunnen.	20.59
208	Hoelang kan die situatie wat u betreft nog voortduren?	5.03
212	Je hebt niet zomaar morgen in een keer 10 fregatten bijgebouwd.	3.78
213	Het begint met geld, en alle landen moeten dat op tafel leggen.	3.81
215	Want daar gaat het komende week ook nog over: of Europa nou echt wat kan leveren?	9.6
218	Maar de tijd begint te dringen, donderdag is er hier een EU-top.	3.71
219	Moeten de regeringsleiders met elkaar daar een knoop over doorhakken.	5.92
220	En er is nog wel een alternatief, gezamenlijk geld lenen samen.	8.21
221	Maar linksom of rechtsom, dat geld om Oekraïne te steunen zo aan moeten komen.	21.5
222	Maar wordt het een eindeloze discussie of kunnen ze op dit punt leveren?	7.1
224	Meestal als de druk in Europa heel hoog wordt dan wordt er wel geleverd, maar het wordt spannend.	6.08
225	België werd genoemd als een van de landen waar natuurlijk heel veel van dit geld staat, eist vergaande situaties.	17.3
230	De kinderen uit Moergestel die gisteren werden neergestoken door hun vader, zijn buiten levensgevaar.	46.17
231	Hun moeder is inmiddels onderweg naar Nederland, zij zat in het buitenland.	9.06
232	De politie vond de twee kinderen, allebei onder de tien jaar dit weekend zwaargewond in dit huis.	73.8
233	Agenten gingen daarheen nadat hun vader als spookrijder een ongeluk had veroorzaakt.	64.22
234	Zij wilden de familie informeren, maar niemand deed open.	6.16
236	ze trapten de deur in, en troffen de kinderen zwaargewond aan.	11.15
237	De vader had hen eerder die dag verwond, stapte daarna in de auto en reed tegen het verkeer in op de A58.	14.56
238	Daar veroorzaakte hij een groot ongeluk met zeven auto's.	27.22
240	De andere inzittenden liepen lichte verwondingen op.	15.8
241	Joran van der Sloot is zwaargewond aangetroffen in zijn cel in Peru.	67.77
242	Volgens Peruaanse media zou hij een zelfmoordpoging hebben gedaan.	54.49
243	Volgens het minister van Justitie van Peru werd Van der Sloot gevonden bij het uitdelen van ontbijt.	24.83
244	Medewerkers zouden meteen hulp verleend hebben en inmiddels zou zijn toestand stabiel zijn.	3.98
245	Van der Sloot zit in Peru een 28-jarige celstraf uit voor de moord op studente Stephany Flores in 2010.	63.13
246	In 2023 kreeg hij ook nog 20 jaar cel voor het afpersen van de moeder van Natalee Holloway.	13.48
248	Een passagierstoestel ontkwam op het nippertje aan een botsing met een Amerikaans militair vliegtuig dat probeerde onzichtbaar te vliegen.	74.81
251	En die was hier in het luchtruim van Curaçao en ging waarschijnlijk hier naar het luchtruim van Venezuela toe.	5.11
252	Die bijna-botsing had gevolgen voor de luchtvaart van Curaçao.	53.11
253	Dat betekent dat luchtverkeer lastiger wordt en dat je nog beter moet gaan opletten als piloot en dus nog vaker naar buiten kijken in de hoop dat het niet nog een keer gebeurt.	10.01
254	Maar het is toch niet meer van deze tijd dat een piloot naar buiten moet kijken om te zien of-ie wel veilig is?	10.65
255	Nee, daar hebben we natuurlijk allemaal systemen voor maar die gaan er wel vanuit dat de vliegtuigen met elkaar praten.	6.17
256	En als je die zogenaamde transponder die je daarvoor nodig hebt uitzet want dat militaire vliegtuig had hem niet aanstaan dan ga je hem nooit zien op je radarschermen.	26.98
258	Zoveel is wel duidelijk als je de communicatie tussen verkeersleiding en piloten analyseert.	6.74
259	Volgens vliegtuigspotters bijna onvermijdelijk nu de Amerikanen dagelijks vluchten aan de noordgrens van Venezuela uitvoeren.	75.17
261	Nog nooit waren er zoveel Amerikanen die naar Nederland willen verhuizen als in de afgelopen 10 jaar.	85.74
262	Het aantal Amerikanen dat naar Nederland wil verhuizen, is in 10 jaar niet zo groot geweest.	88.74
263	Dat blijkt uit cijfers van de Immigratie- en Naturalisatiedienst.	22.72
264	Mensen trekken om uiteenlopende redenen naar Nederland.	7.07
265	Maar voor een deel van hen is de politieke situatie doorslaggevend in het besluit om hun land te verlaten.	11.66
266	Dat ziet ook deze vrouw die mensen helpt bij hun visumaanvraag.	39.59
267	De laatste grote oppositiepartij in Hongkong heeft zichzelf opgeheven.	54.58
268	Nog een laatste nieuws, want de schutters op het Joodse festival in Sydney blijken vader en zoon te zijn.	13.82
271	Volgens de politie waren en buiten de vader en zoon geen andere daders bij de aanslag betrokken.	21.47
272	Morgen gaat de rechtszaak verder tegen de producenten van de Stint over het dodelijke ongeluk in Oss.	60.65
273	7 jaar geleden kwam een Stint met kinderen in botsing met een trein.	39.6
274	Vier kinderen en een begeleidster kwamen om het leven.	30.23
275	Het Openbaar Ministerie komt morgen met de strafeis.	23.79
276	En nog een rechtszaak morgen: dan is er ook een eerste, zitting tegen twee mannen die gelinkt worden aan webwinkel Slaapmiddelen.net.	15.2
277	Zij worden verdacht van de handel in onder meer Ozempic en zware pijnstillers als oxycodon en fentanyl.	36.97
278	Het Openbaar Ministerie onderzoekt of die handel heeft geleid tot dodelijke slachtoffers.	83.65
280	Vannacht blijft het vaak bewolkt, maar in het zuidoosten en oosten kaart het langzaam wat op.	13.73
281	Daar koelt het af tot vlak boven nul, aan zee is het 4 tot 6 graden.	13.42
282	Morgen gaat de zon flink schijnen, hoewel er in het westen en noorden ook wat bewolking voorkomt.	43.85
283	Het wordt 8 tot 10 graden bij een matige wind uit het zuiden.	17.69
284	Meer nieuws in het Late NOS Journaal, 23.15 uur NPO 1.	5.32